Этимологический словарь азербайджанского языка

  • HAB

    ing. hub – mərkəz

    Полностью »
  • HACAT

    Ərəbcədir, ehtiyac sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HACILEYLƏK

    Anadolu türkləri buna “Hacı-baba” deyirlər, farslarda hacıleylək kimi işlədilir. Bizdə bəzən, sadəcə, “ley” deyirlər

    Полностью »
  • HACIOTU

    Əsli yunanca olan və rus dilində işlədilən мандрагора adlı bitkiyə bizdə hacıotu deyiblər (“sığınotu”, “maralotu” da deyiblər)

    Полностью »
  • HAÇAQAYA

    Tovuz rayonunun ən dilbər guşələrindən birində müqəddəs ziyarət­gah­dır. Rəvayətə görə, İmam Əli qılıncını yoxlamaq üçün qayaya vurmuş və qaya iki yer

    Полностью »
  • HAÇAN

    Hansı və çağ kəlmərinin birləşməsindən əmələ gəlib. Haçağ olub, sonra haçan formasına düşüb. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • HAFİZ

    Quranı əzbər bilənlərə deyirlər. Ərəbcədir, mühafizə, hifz tipli sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HAL

    “Filankəsi hal aparıb” deyirlər. Bu söz, əslində,hal deyil, “al”dır (hiylədir), mə­na­sı da “demon” deməkdir

    Полностью »
  • HAL-HAZIR

    Sinonimlər birləşməsidir. Hal sözünün bir mənası “indi” (hazırda) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HALƏ

    Yunan mənşəlidir, “halqa” (aura) deməkdir. Bizə ərəb dilindən keçib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HALİT

    yun. hals – duz

    Полностью »
  • HALQA

    Ərəbcədən alınma sözdür. Türk aləmində həmin mənada aylav (aylayu), yəni “dəyirmi olan” sözü işlədilib

    Полностью »
  • HALQAVARI

    Halqa məlumdur, varı isə farsca “oxşayan” deməkdir. Halqavarı “halqaya oxşayan” mənasını əks etdirir

    Полностью »
  • HALOSFER

    yun. haIs – duz + yun. sphaira – kürə

    Полностью »
  • HAM

    Təqlidi sözdür, itin çıxardığı səslə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HAMAR

    Farsca həmvar sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HAMBAL

    Ərəb sözüdür (əsli həmmal), hamilə (yüklü) sözü ilə eyni kökə malikdir. Biz­­də tarixən hambal yerinə yükçü sözü işlədilib

    Полностью »
  • HAMBALA

    Ərəbcə “yük götürən” deməkdir. Dəyirmanda oxun oturacaq hissəsində, evdə döşəmənin altında qoyulur. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • HAMBIL

    Farsca həm və pa sözlərindən əmələ gəlib. Ehtimal ki, “ayağı güclü” demək olub. Osman Sarıvəllidə “hampıllı kəl” ifadəsi var

    Полностью »
  • HAMİLƏ

    Ərəb sözüdür, hambal sözü ilə kökdaşdır.Mənası “yük” deməkdir.Türk dillərində həmin sözün yerinə yüklü, içlənmə və boğaz kimi sözlərdən istifadə olunu

    Полностью »
  • HARA

    Hansı yer kəlməsinin dəyişmiş və sadələşmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HARAM

    Ərəb mənşəlidir, mənası “qadağa” deməkdir.Antonimi “halal” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HARAMI

    Ərəbcədir, haram “qadağa” deməkdir. Hərami (harami) isə “qadağanı pozan, quldurluq edən şəxs”dir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • HARIN

    Har hissəsi farslarda “qudurğan” anlamında işlədilir. -ın şəkilçisi üst-ün, sər-in sözlərindəki ilə qohumdur

    Полностью »
  • HARINLAŞMAQ

    Müəyyən mənada qudurmaq sözünün sinonimidir. Mənşəyi iki ehtimalla bağlıdır: 1. Qədim İsraildə Harun (Qarun) adlı ən varlı, lakin xəsis adam olub, heç

    Полностью »
  • HATƏM

    Ərəbcədir, el arasında hətəm kimi də işlədilir. Hərfi mənası “problemləri həll edən” deməkdir. Ad kimi, Hatəm-Tai (səxavət simvolu olan adamın adı) il

    Полностью »
  • HAVA

    Ərəb sözüdür, “воздух” mənasında işlədilir. Bundan başqa “istək”, “həyəcan”, “məhəbbət” mənaları da var

    Полностью »
  • HAVACAT

    -cat(-at) ərəbcə cəm şəkilçisidir. Saitlə bitən sözlərə -cat (hava-cat, meyvə - cat), samitlə bitənlərə -at (avaz-at, mövhum - at) artırılır

    Полностью »
  • HAVADAR

    Hava (əsli:havi) ərəbcədir,ehtiva sözü ilə kökdaşdır, “əhatəyə alan”, “sevən” deməkdir; -dar farscadır, daştən(malik olmaq) məsdərinin əsasıdır

    Полностью »
  • HAVALANMAQ

    “Həyəcanlanmaq”, “göyə qalxmaq” deməkdir. Deməli, hava sözü ilə bağlıdır. “Xəyalən göylərdə olmaq” anlamını əks etdirir

    Полностью »
  • HAVAYI

    Hava sözü ilə bağlıdır, isimdən düzəlmiş sifətdir. “Bəxşiş” (havayı vermək) və “boş” (havayı söhbətdir), “pulsuz” mənasında işlənir

    Полностью »
  • HAYAN

    Hansı yan ifadəsindən əmələ gəlib (xatırla; hayana,ceyran?). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HAYIF

    Şair Həsən yazır: “Pərvanə Hasan olacam, bu hayfı onnan alacam...” heyif sö­zünün həm forma, həm də mənaca dəyişilmiş formasıdır

    Полностью »
  • HAYIL-MAYIL

    Alınma sözdür, mayıf, maymaq  kimi sözlərlə buradakı mayıl arasında qohumluq var. Mayıf, maymaq sözləri “şikəst”, “yorğun”, “zəif” deməkdir

    Полностью »
  • HAYQIRMAQ

    Ay feilinin bir mənası “danış” (ayıt) deməkdir. Ayqır sözü də olub və “кричатъ” kimi açıqlanıb.Bu söz (yəni ayqır) “qıy vurmaq” və “qışqırmaq” an­lam­

    Полностью »
  • HELM

    Ərəbcədir “təmkin”, “mülayim”, “yumşaq”, “səbirli” kimi mənalarda işlədilir. Mən­cə, həlim sözü ilə qohumdur

    Полностью »
  • HELVETİKA

    lat. helvetica

    Полностью »
  • HEMATİT

    yun. haima, haimatos – qan

    Полностью »
  • HEROQLİF

    VII əsrdə yunanlar ilk dəfə Misirə gəlib çıxdılar: kimi tacir, kimi də muzdlu əsgər qismində. Hər şeylə maraqlanan və iti zəkaları ilə fərqlənən yunan

    Полностью »
  • HESABDAR

    Hesab ərəbcədir, -dar isə farsca daştən (malik olmaq) feilinin əsasıdır, “hesablayan” (hesabçı) mənasında işlədilir

    Полностью »
  • HEYBƏ

    Bu, alınma sözdür, bizdə onun yerində arçıs kəlməsi mövcud olub. “Her­maf­rodit (xonsa)” mənasında arzu sözü işlədilib

    Полностью »
  • HEYVA

    Alınma sözdür.Bizdə onun yerinə öküzalması sözündən istifadə olunub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HƏBİBULLA

    Ərəbcədir. “Allahın sevimlisi” deməkdir; həbib “sevimli”, “dost”, ulla isə “Allah” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • HƏCƏMƏT

    Ərəbcədir, sinonimi farsca “badkeş”dir. Bizdə sorğu (soğmaq feilindəndir) işlədilib. Sor-ğu qəlibi üzrə yaranıb (sormaq feili soğmaqdan əmələ gəlib)

    Полностью »
  • HƏCM

    Ehtimal ki,həcəmət sözü ilə kökdaşdır,“tutum” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HƏDDİ-BÜLUĞ

    Ərəbcə hədd və büluğ (yetişmə) sözlərindən əmələ gəlib, “yetkinlik həddi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HƏDƏF

    Ərəbcə müdafiə, dəf(etmək) sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • HƏDİK

    Türkmənlər buna “də:n-ik” (ə uzun deyilir) deyirlər. Söz onun təhrifidir. Dənin suda bişirilməsi ilə bağlıdır

    Полностью »
  • HƏFTƏ

    Farsca həft (7) sözündəndir.Yeddi ulduzun (Ay, Mars, Merkuri, Yupiter, Sa­turn, Zöhrə, Günəş) Yer ətrafında firlanması ilə bağlı 7 günə “1 həftə” deyi

    Полностью »
  • HƏFTƏDANI (YANDIRMAQ)

    Həftad farsca “70” deməkdir, “7 qat yandırmaq” deməkdir (əsəbiləşdirmə ilə bağlı işlədilir). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »