Этимологический словарь азербайджанского языка

  • ÖCƏŞMƏK

    Etimoloji kökü öc kəlməsidir. Bu kök mənbələrdə həm də “söndürmək” (keçirmək) mənasında qeydə alınıb

    Полностью »
  • ÖD

    Qədim mənası “sarı” deməkdir. Təkcə bizdə yox, çox dillərdə öd “sarı” anlamı ilə bağlıdır. Səbəbi isə odur ki, qara ciyər müntəzəm olaraq, sarı rəngli

    Полностью »
  • ÖDƏMƏK

    Qədim sözlərdən olan öd (öt) kəlməsi “borc” (долг, заем) mənasını əks etdirib. -ə şəkilçisi isimdən feil düzəldib

    Полностью »
  • ÖDƏN

    Öd sözü ilə qohumdur. Mədəaltı vəzinin qədim adıdır. Özdən variantı da olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ÖFKƏ

    Bağır-öfkə sözü “içalat” anlamını əks etdirir. Öfkə həm “ağ ciyər”, həm də “hirs” mənalarında işlədilir

    Полностью »
  • ÖGEY

    1. Mənbələrdə ög (oy) “doğma”, öksüz isə “yetim” kimi verilib. Dilimizdə ögey “doğma olmayan” deməkdir (əsli: ög döy; ög deyil kimi olub)

    Полностью »
  • ÖGƏC (ÖYƏC)

    Üç yaşdan aşağı olmayana qoça deyirlər. Keçi (seyiz) isə həmin yaşda ərgəc adlanır. Qohum sözlərdir, mənşəyi qaranlıqdır

    Полностью »
  • ÖGƏN

    Bu, çay (река) sözünün sinonimi olub, ögüz formasında da işlədilib, “su” mə­nasında öl sözü də mövcud olub

    Полностью »
  • ÖKÜZ

    Güman ki, bu alınma sözdür, bizdə onun yerinə ud sözü işlədilib. Öküzçü əvəzinə udçu demişik. 4 yaşdan yuxarı olan heyvana ök deyiblər

    Полностью »
  • ÖLKƏ

    El, ulus sözləri ilə eyni kökə malikdir. Kök ilişmək kəlməsindəki il feilindən ibarətdir, “birlik” ifadə edir: el adamlar birliyidir, çoxluğudur, ulus

    Полностью »
  • ÖLÜM

    Dilimizdə ölüm, ya olum; ölüm-dirim (mübarizəsi), ölüm-qalım (məsələsi) kimi sözlər işlədilir. Bunlar sinonimlik əlamətinə malik olsa da, son ikisi da

    Полностью »
  • ÖLÜM-İTİM

    Sözün ikinci komponenti gedim kimi olub, sonra dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ÖLÜVAY

    Əsli ölüxay kimi olub, solaxay, dəlixay sözlərinin qəlibi üzrə yaranıb. Təhrif nəticəsində xay sözü vay şəklinə düşüb

    Полностью »
  • ÖMƏR

    Ərəbcə “həyat” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ÖPMƏK

    Öpmək, hopmaq, hap (eləmək) sözlərinin hər üçü kökdaşdır və qədim mənaları “sormaq, ağzına almaq” deməkdir

    Полностью »
  • ÖRDƏK

    Həm də ödirək kimi işlədilib. Öd “quş”, irək isə “çay”, “su” mənasında işlə­dilib. Deməli, ördək “su quşu” mənasını verir

    Полностью »
  • ÖRKƏN

    İki mənada işlədilib: “bostanda tağ” (mənbələrdə bunun əvəzinə, bağırsaq da işlədilib) və “çatı növü”

    Полностью »
  • ÖRNƏK

    Sözün əsli örmək (hörmək) kimi olub. Mənası “nümunə, ülgü, qəlib” de­məkdir. Əl işləri (tikiş, naxış

    Полностью »
  • ÖRTDƏNMƏK

    Qərbi Azərbaycanda (Qafanda) “günəşdən yanmaq” anlamını əks etdirir. Əsli örtlən kimi olub. Ört (pört) “isti” demək olub

    Полностью »
  • ÖRTMƏK

    Mənbələrdə ört sözü “yanmaq, od” anlamlarında da işlədilib. Ütü, ütmək kəlmələri də ondan əmələ gəlib

    Полностью »
  • ÖRTÜK

    Dilimizdəki xırman sözü alınmadır, biz onun yerinə örtük kəlməsini işlət­mi­şik. Bu söz “od, yandırmaq, qurutmaq” mənalarını əks etdirən ört feili zəm

    Полностью »
  • ÖSKÜRMƏK

    Nəfəs borusunun adı bizdə öş (ös) sözü olub (bu söz, ümumiyyətlə, “boru” mənasında sonra da işlədilib)

    Полностью »
  • ÖTKƏM

    Görmək qəlibi üzrə yaranıb. Güman edirəm ki, ötük-əm, gör-ük-əm kimi olub, sonra ü saiti ixtisara düşüb

    Полностью »
  • ÖTKÜN

    İti feili ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ÖVLAD

    Ərəbcə vələd sözünün cəmidir. Vəliəhd, Şahvələd, Validə kimi sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ÖY

    Danışıqda sözümün öyü var işlədilir. Öy “iç”, “məğz” deməkdir. Sözün əsli ay (aya) kimi olub, “ovuc” deməkdir

    Полностью »
  • ÖYƏDƏK

    Heyvanın arxası üstə çuxura düşməsi (ayaqları göyə tərəf olur, dura bilmir və boğulub ölür) dialektlərdə öyədəyə düşmək sözü ilə ifadə edilir

    Полностью »
  • ÖYLƏM

    Öylə kimi də işlədilir, öy (oy) tuva dilində “vaxt” deməkdir. Öyləm (oylə) saat 12-yə yaxın vaxtlardır ki, bu zaman heyvan örüşdən evə (istirahətə) gə

    Полностью »
  • ÖYRƏNMƏK

    “Fikirləşmək” mənasını əks etdirən feilimiz olub: Ö. Ağıl sözünün mə­na­sını ök sözü əks etdirib. Buradan da ögüt (indi öyüd kimi işlədilir), öymək, ö

    Полностью »
  • ÖYÜD

    Öyrə, öyrə-n, öyrə-t sözləri ilə qohumdur. Kökü (öy sözü) ad – feil omonimi olub. Dilimizdə bircə səsdən (ö səsindən) ibarət feil olub və “fikirləşmək

    Полностью »
  • ÖYÜNMƏK

    Qədim mənbələrdə oy (öy) söz “ağıl, bilik” mənasında qeydə alınıb. Öyrətmək, öyüt sözləri də öyünməklə kökdaşdır

    Полностью »
  • ÖZ

    Uyğur dilində özmək feili “быть собственным; обособлять, разделять” məna­larında indi də işlədilir. Özmək, özgə və öz (əvəzlik) eyni kökə malik deyil,

    Полностью »
  • ÖZDƏN

    Mədəaltı vəzinin qədim adıdır. Ödən forması da olub. Görünür, öd sözü ilə qohumluğu var. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ÖZƏN

    “Çay” mənasında işlədilən bu sözün kökü öz feilidir, mənası “ayrılmaq” de­məkdir. Özən bir neçə qola ayrılan çaya deyilib

    Полностью »
  • ÖZGƏ

    Öz sözü həm əvəzlik, həm də feil kimi işlədilib, omonim olub. İndi feil forması müstəqil işlədilmir. Amma özgə, özül, özək tipli sözlərdə qədim mənası

    Полностью »
  • ÖZÜNÜSENZURA

    lat. censor < censere – qiymətləndirmək, nəzərdən keçirmək

    Полностью »
  • PAÇA

    Farscadır. Bizdə qabaqlar onun yerinə çatqı (haça olan) işlədilib. Rus dilindəki пах sözünü indi tatar dilinə çat kimi tərcümə edirlər

    Полностью »
  • PADAR

    Farsca pade “naxır”, padeban isə “naxırçı” deməkdir. Görünür, padar mal­dar­­lıqla bağlı sözdür. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • PAXIL

    Ərəbcə buxl kimidir, bizdə təhrif olunub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • PAXIR

    Alınma sözdür, mənası “mis” deməkdir. Paxırı çıxmaq ifadəsi “cilası yox olub, mis üzə çıxıb” mənasını əks etdirir

    Полностью »
  • PAXLAVA

    Ehtimal olunur ki, paxla sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • PAKET

    Fransız sözüdür, “упаковка” ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • PAL

    ing. Phase Alternating Line – «fazanın sətirlər üzrə dəyişməsi» ifadəsində söz­lərin baş hərflərindən ibarət abreviatura

    Полностью »
  • PALAN

    Farscadır, bizdə bağırçaq sözü işlədilib, “yəhər” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • PALATA

    Roma yeddi təpənin üzərində salınıb: Palatin, Kapitoli, Aventin, Çelio, Eskvilin, Viminal və Kvirinal

    Полностью »
  • PALÇIQ

    Tuva dilində bılça feili var və “мазать” (suvarmaq) mənasında işlədilir. Palçıq kəlməsinin sonundakı -ıq şəkilçisi həmin sözün feildən törədiyini göst

    Полностью »
  • PALEOBİOCOĞRAFİYA

    yun. palaios – qədim + yun. bio – həyat + yun. geo – Yer + yun. grapho – təsvir edirəm

    Полностью »
  • PALEOBOTANİKA

    yun. palaios – qədim + yun. botanikos – bitkilərə aid

    Полностью »
  • PALEOCOĞRAFİYA

    yun. palaios – qədim + yun. geo – Yer + yun. grapho – təsvir edirəm

    Полностью »
  • PALEOEKOLOGİYA

    yun. palaios – qədim + yun. oikos – məkan + yun. logos – elm, təlim

    Полностью »