Этимологический словарь азербайджанского языка

  • SABAH

    Ərəb mənşəlidir, sübh, səbuhi sözləri ilə qohumdur. Bizdə günorta (gecədən sonrakı) kəlməsi işlədilib (müqayisə et: bazar ertəsi)

    Полностью »
  • SABİT

    Ərəbcədir. Sübut, təsbit, isbat, müsbət sözləri ərəbcə eyni kökə malik olan kəlmələrdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SABOTAJ

    XIX əsrdə sənaye inqilabı nəticəsində Qərbi Avropanın hər yerində zavod və fabriklərin meydana gəlməsi ilə bərabər, yeni məzlumlar sinfi – proletariat

    Полностью »
  • SABUN

    Yunan mənşəli sözdür. Bizdə onun yerinə açmalı (ehtimal ki, “çirki açan” deməkdir) kəlməsi işlədilib, sonra arxaikləşib

    Полностью »
  • SAC

    Rus dilindəki жесть sözü ilə kökdaşdır. Жесть isə ruslara türklərdən keçib. Qazaxlarda cez, cağatayda çəs kimi işlədilir

    Полностью »
  • SACAYAĞI

    Sac “dəmir” (жесть) deməkdir. Ocaqda dəmir qabların altına qoyulan şeyə sacayağı (üstündəki dəmir qabı saxlayan ayaq) deyiblər

    Полностью »
  • SAÇ

    Güman ki, “yayılan” deməkdir: saçma (qırma), saçaq tipli sözlər də buna əsas verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAÇIQ

    Dilimizdə açıq-saçıq sözü var, “hər şeyi olduğu kimi bəyan etmək” məna­sında işlədilir. Saçmaq feili “сыпать”, “рассыпать” mənalarında qədim mənbə­lər

    Полностью »
  • SADALAMAQ

    Güman edirəm ki, ərəb mənşəli səda kəlməsi ilə bağlıdır, say kəlməsi ilə də bağlı ola bilər. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SADAT

    Seyid sözünün cəmidir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SADƏ

    Alınma sözdür (fars mənşəlidir). Bizdə onun əvəzinə, saya sözü olub və dialektlərdə indi də işlədilir

    Полностью »
  • SADİZM

    Fransız sözüdür. D.Sad adlı (1740-1814) erotik romanlar müəllifinin familiyasından götürülüb. “Qəddarlığa güclü meyil” anlamında işlədilir

    Полностью »
  • SAF

    Ərəbcədir, bizdə qatqısız (qarışığı olmayan) sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAĞANAQ

    1. Bu əşyaya çəmbər (alınma sözdür) də deyilir. Koma (alaçıq) çubuq­la­rının başını əyərək bir-birinə bağlanmasını bu sözlə əks etdiriblər

    Полностью »
  • SAĞDIŞ

    Dilimizdə bəyin sağında oturan dostuna sağdış, solundakına isə soldış deyirlər. Sağ və sol məlumdur; dış isə “kənar”, “çöl” mənalarını verən sözdür (İ

    Полностью »
  • SAĞINC

    Sevinc qəlibi üzrə əmələ gəlib, onun sinonimidir. İndi sağ feili müstəqil işlədilmir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SAĞMAQ

    Dilimizdəki sığamaq feili rusca “проводить рукой” kimi açıqlanır. Heyvanı sağanda da əl ilə əmcəklərini sığayırlar

    Полностью »
  • SAĞMAL

    Mənbələrdə həm də sağlıq (sağımlıq) kimi təsadüf olunur. bəzi dialektlər­də sağmal sözü sağmalı kimi işlədilir

    Полностью »
  • SAĞRI

    “Почва земли” ifadəsini tərcümə edənlər çətinlik çəkirlər. Türk dillərində buna yer sağrısı deyilib. Sağrı ən çox “dəri” mənasında işlədilir, amma bur

    Полностью »
  • SAĞSAĞAN

    Bir forması da mənbələrdə sağızyeyən kimi yazılıb (sağsağana “çəyirt­kəşquşu” da deyiblər). Deməli, quşun adı saqqızla bağlıdır, “saqqız yeyən” de­mək

    Полностью »
  • SAHİL

    Ərəbcədir, cəm forması “səvahel”dir (Səbail də bununla bağlı ola bilər). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAXNAQ

    “Halqa” deməkdir. Ağacdan olur, ələk və s-nin dəyirmi hissəsidir. Dəmirdən olan (dəhrə üçün və s.) sağanaq və ya halqa adlanır

    Полностью »
  • SAXSI

    Bu söz mənbələrdə sısıq kimi yazılıb. Görünür, söz “gil” mənasını verən sas is­mi ilə bağlıdır. Keramika da deyirlər, “gil” deməkdir, kirəmid (kərpic

    Полностью »
  • SAXTA

    Farsca saxtən (düzəltmək) məsdərindən əmələ gəlib, təbii olmayan (подделеный) mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SAKİT

    Ərəb mənşəli sözdür. Sükut, sükunət sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAQQAL

    Sığamaq feili əsasında yaranıb. Sığal (seyğəl) sözü ilə də əlaqələndirmək mümkündür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAQQALDAŞ

    Ayrılıqda saqqal sözü də aydındır, -daş şəkilçisi də. İlk baxışda belə görünür ki, saqqaldaş – “saqqalı bir olan” (müqayisə et: sirdaş, boydaş, adaş

    Полностью »
  • SALACA

    Üstündə ölü yuyulan stoldur. Tabuta da deyirlər. Ərəbcədir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALAM

    Ərəbcə “sülh”, “sağlamlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALAT

    Rus sözüdür, соль kəlməsi ilə bağlıdır, “duzlanmış” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALATIN

    Şah mənasında işlədilən soltan sözünün cəm formasıdır, ərəbcədir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALBA

    Dialektlərdə salavay kimi də işlədilir. Sal kəlməsi mənbələrdə “atmaq” (бросать) kimi açıqlanıb. Salku sözü “sapand” demək olub

    Полностью »
  • SALDO

    ital. saldo – hesablama, qalıq

    Полностью »
  • SALEH

    Ərəbcədir, “xeyriyyəçi”, “düz iş görən” deməkdir, güman ki, sülh sözü ilə qo­humdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALXIM

    Sallamaq (sallanmaq) feili ilə bağlıdır. Tuva dilində salxım əvəzinə, salbak (saplağından asılan, sallanan) işlədirlər

    Полностью »
  • SALLAQ

    “Dəri soyan” deməkdir. Nəsimi bu mənada işlədib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SALLAQXANA

    Səllax ərəbcə “qəssab” deməkdir. Sallaqxana (xana farscadır) hərfi mənada “qəssab evi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SALSAL

    Əfsanəyə görə, Tovuz rayonundakı Torpaqqala (indiki Köhnəqala) ərazi­sin­də IX əsrdə ərəblərə qarşı vuruşmuş oğuz igidinin adıdır

    Полностью »
  • SALZA

    ital. salsa – şor palçıq

    Полностью »
  • SAMAN

    Fars mənşəlidir, “xırda (əzilmiş, doğranmış) küləş” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAMBO

    isp. zambo – əyripəncə

    Полностью »
  • SAMƏT

    Ərəbcə “sakit”, “az danışan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAMI

    Güman ki, sancmaq, saplamaq sözü ilə bağlıdır (boyurduruqda olur). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAMİZDAT

    rus. сам – özüm + издательство – nəşriyyat

    Полностью »
  • SAMOVAR

    Bizə rus dilindən keçib, özü (сам) və qaynayan (ворить) sözlərindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SANCAQ

    Türk dillərində əvvəlcə quberniya, sonra bayraq kəlmələrinin sinonimi olub. Canişin yerinə, sancaqbəyi işlətmişik

    Полностью »
  • SANDAL

    Qədim Hind dili ilə bağlıdır və ağac adıdır. Həmin ağacdan ayaqqabı da düzəldilib, bizdə ona səndəliyə deyiblər

    Полностью »
  • SANDIQ

    Bizə ərəb dilindən keçib, əsli qədim yunan sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SANILI

    Dilimizdə Sanıyev, Sanılı soyadları var (Hacı Kərim Sanılını xatırlayın). Qədim mənbələrdə “sayılan”, “hörmətə layiq” mənalarını əks etdirən san sözü

    Полностью »
  • SANİDİN

    yun. sanis, sanidos – lövhə; adı kristalların hamar formalı olması ilə əlaqədardır

    Полностью »