Этимологический словарь азербайджанского языка

  • TAB

    Farsca taftən (isinmək) məsdəri ilə bağlıdır. Tabistan – “yay” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TABAKA

    Ərəb mənşəli olan tənbəki sözü ilə qohumdur (tənbəki yarpağına oxşayır). Tütün isə türk mənşəlidir, tüstü ilə qohumdur

    Полностью »
  • TABAQ

    Buna təknə də deyirlər. Tabaq ərəb sözüdür, təbəqə sözü ilə qohumdur, “qab” deməkdir. Mənbələrin verdiyi məlumata görə, boşqab yerinə də tabaq (təbəqe

    Полностью »
  • TABE

    Ərəbcədir, təbəə sözü ilə kökdaşdır. Tab sözü də var, farscadır, “dözüm” mə­nasını əks etdirir. Mahtab tipli sözlərdə isə tab (farsca: tabidən) “isti”

    Полностью »
  • TABLOİD

    ing. tabloid – kiçikölçülü, sıxılmış

    Полностью »
  • TAĞALAQ

    1. Tağalamaq feili olub və “катить” anlamında işlədilir. Tağalaq ondan tö­rəmiş isimdir. Ehtimal ki, təkərləmək sözünün təhrifi ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TAĞIQ

    -ıq şəkilçisi adlardan feil düzəldib. Tağ+ıq “dağa qalxmaq” demək olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAĞLUQ

    “Paz” mənasında işlədilib (balta tiyəsi sapında möhkəm dursun deyə çalı­nan paza deyiblər). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAXIL

    Əsli ərəbcədir, daxil sözünün dəyişmiş formasıdır. İdxal, mədaxil, daxil sözləri kökdaş kəlmələrdir. Türk dillərində taxıl yerinə qabaqlar tartın deyi

    Полностью »
  • TAXIL DÖYMƏK

    Qədimdə sünbülü döyməklə, əzməklə dəni ayırırdılar. İfadə bununla bağlı yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAXTA

    1. “Zolaq” mənasında işlədilir (“beş taxtadan bir tuman çıxır” deyirlər), fars­ca­dır, “doska” anlamlı söz də taxta ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TAKIR

    türk. takır – hamar, çılpaq

    Полностью »
  • TAKSON

    yun. taxis – yerləşmə

    Полностью »
  • TAKSONOMİYA

    yun. taxis – yerləşmə + yun. nomos – qanun

    Полностью »
  • TAL1

    Söyüd ağacının adlarından biri olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) “Budaq” mənasında işlədilən talı sözü yunan mənşəlidir (dal kimi də işlədilir

    Полностью »
  • TALA

    Qaraqalpaq dilində “kurqan” (korğan) mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TALAN

    Ad-feil omonimdir: sözün kökü tala feilidir, talanmaq məchul növdür, talan olmaq isə “dağıtmaq”, “gəlir əldə etmək” deməkdir

    Полностью »
  • TALE

    Ərəb sözüdür. Bizdə onun yerinə özlək sözündən istifadə olunub. Tale, tülu ərəbcə eyni kökə malikdir, doğulmaq anlayışı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TALVEQ

    alm. tal – dərə + alm. weg – yol

    Полностью »
  • TAMAH

    Ərəbcədir, əsli təma kimi olub, “acgöz” mənasına uyğun gəlir. Bizdə onun yerinə umacaq sözü işlədilir

    Полностью »
  • TAMAM

    Ərəbcə kifayət, bəsti sözlərinin sinonimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAMARA

    Yəhudicə “xurma ağacı” (sərv boylu) deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMARZI

    Tam (təam) və arzu kəlmələrinin birləşməsindən əmələ gəlib, “təam arzu­lamaq”, “dadını bilmək arzusu” deməkdir

    Полностью »
  • TAMAŞA

    Ərəbcədir, “gözəl’, “baxımlı” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMİLLA

    Latın mənşəlidir, “əzab verən” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMSINMAQ

    Gülümsün, quraqsımaq, günsümək, susamaq tipli sözlərdəki -sün, -sı, -sü, -sa şəkilçiləri adlardan feil düzəldib və arzu, istək, meyil anlamlarını ifad

    Полностью »
  • TANRI

    Mənşəyi haqqında iki mülahizə ola bilər: 1. Tanımaq feili ilə bağlıdır, “tanınan”, “sitayiş edilən” deməkdir

    Полностью »
  • TANTALİT

    lat. tautalum – kimyəvi element + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • TAPAN

    Ağac budaqlarından hazırlanır, şumu hamarlamaq üçün istifadə olunur. Taptamaq, tapalamaq feili ilə qohumdur

    Полностью »
  • TAPANÇA

    Təqlidi sözlə, silahın çıxardığı səslə (taap...) bağlıdır. 

    Полностью »
  • TAPDAQ

    Kərəntinin, bıçağın ağzını tapdayıb itiləmək üçün yerə çalınan xüsusi də­mirdir. Daraq qəlibi üzrə tapdamaq feili zəminində yaranıb

    Полностью »
  • TAPDALAMAQ

    Tapdamaq feilinə -ala şəkilçisi artırmaqla düzəlib. Tapda -ala (saitin biri ixtisar olunub). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAPDAMAQ

    Təpik sözü ilə qohumdur, “ayaqlamaq” anlamını əks etdirir. 

    Полностью »
  • TAPIL

    “Otu yeyilmiş və ayaqlanmış təpə” deməkdir, otu tapılla cümləsi də var: balaca təpə halında yığmağa deyirlər

    Полностью »
  • TAPQIR

    Yəhəri atın belinə bağlamaq (bərkitmək) üçün toqqaya bənzər qayışdır. Kalmık dilində tatpur kimi işlədilir

    Полностью »
  • TAPŞIRIQ

    Tapmaq feili ilə bağlıdır (nəyisə tapmaq üçün fəaliyyət göstərmək). Ta­pınmaq feili ilə də bağlamaq mümkündür (tapınmaq sözünün “iş görmək”, “xid­mət

    Полностью »
  • TAR1

    Bu çalğı alətinin adı farscadır, tar “sim” deməkdir (simli alət olduğu üçün belə adlanır). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAR-MAR

    Bu, farscadır (əsli: tarümar) və “darmadağın” mənasını verir. 

    Полностью »
  • TARA

    Ərəb mənşəlidir, həmin dildə “tullantı” mənasını verir. Bizdə “qabın boş halda olan çəkisi” mənasında işlədilir

    Полностью »
  • TARAC

    Farscadır, tar-mar sözü ilə eyni kökə malikdir. “Dağıtmaq” “soyğunçuluq”, “ta­lançılıq” deməkdir.(Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TARAKAN

    Xalis türk sözüdür, çuvaş dilində bu söz tar-aqan, daraşkan (daraşmaq?!) kimi işlədilir, mənası “qaçağan” (bərk qaçan) kimi açıqlanıb

    Полностью »
  • TARIM

    Mənası “bərk dartılmış”, “çəkilmiş” deməkdir. Güman edirəm ki, tarım və dart­maq eyni kökə malik olmuş sözlərdir

    Полностью »
  • TARLA

    Qaynaqlarda tarı (əkmək), tarıq (dən), tarığçı (əkinçi), tarığlıq (tarla), tarlaq (əkin sahəsi, “pole”), tartın (məhsul) sözləri mövcuddur və hamısı q

    Полностью »
  • TARZƏN

    Farscadır, tar və zən hissələrindən ibarətdir. “Tar”, “ip”, “tel”, “sim” mənasını əks etdirir (burada çalğı alətinin adıdır və simlə bağlıdır), zər is

    Полностью »
  • TAS

    Fars sözüdür, iri mis qabı (teşti) bu sözlə adlandırıblar. Rus dilində bizdəki çanaqlıq (hövsələ sümüklərinin birləşdiyi yer) yerinə taz işlədirlər

    Полностью »
  • TASALANMAQ

    Kökü farsca “kədər” deməkdir (tasidən məsdəri ilə bağlıdır). 

    Полностью »
  • TAT

    Qədim hind sözüdür, mənası “başqa qəbilədən gəlmiş”, “yerli olmayan” de­məkdir, indi bizdə daha çox “iranlı” mənasında işlədilir

    Полностью »
  • TAVAN

    Farsca təvanestən (güclü olmaq) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAY-TUŞ

    Tay “cütün biri” deməkdir, tuş sözü isə əş sözü ilə bağlıdır (əş –“dost”, “tanış” deməkdir). Tay-tuş (əsli: tay-əş) sinonimlər birləşməsidir

    Полностью »
  • TAYFA

    Qəbilə və tayfa sözləri ərəb mənşəlidir. Qəbilə kiçikdir, tayfa isə qəbilələr bir­ləş­məsindən ibarət olub

    Полностью »