Amma ulusu

Amma ulusu (saxa Амма улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Amma kəndidir.

Amma ulusu
Амма улууһа
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]

60°24′ şm. e. 130°54′ ş. u.HGYO

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 9 yanvar 1930
Sahəsi
  • 29.400 km²
Hündürlük
 224 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 16.894 nəf. (2023)[2]
Rəsmi sayt
Amma ulusu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərkəzi Yakutiyanın cənub-şərqində yerləşir. Şimaldan Çurapçı ulusu, şərqdən və cənub-şərqdən Ust-Mayski ulusu ilə, cənubdan və qərbdən Aldan ulusu ilə, şimal-qərbdən Xanqalas və Meqino-Kanqalas ulusları ilə həmsərhəddir. Rayonun sahəsi 29,4 min km²-dir.

Təbii şərait

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Amma çayının orta axarında, Prilenski yaylasında yerləşir.

Yanvarda orta temperatur −38 … — 42 ° C, iyulda + 16 … + 18 ° C təşkil edir. Yağıntı ildə 200–250 mm-dir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ulusun mərkəzi 1652-ci ildə rus kəndli fermerləri tərəfindən Amqinskaya qəsəbəsi olaraq qurulan Ammadır. Saxalıların yerli sakinlərinin əkinçilik mədəniyyətinə qoşulduğu ilk rayonlardan biridir. 12 dekabr 1911-ci ildə Rusiya imperiyası Senatının qərarı ilə Amqinski ulusu Boturuski ulusundan ayrılaraq müstəqil ulusa çevrilir. Rus yazıçısı İvan Qonçarov 1854-cü ildə saxadan keçərkən rayon mərkəzində olmuşdur.

Çağdaş ulus 9 yanvar 1930-cu ildə müasir sərhədlərdə qurulmuşdur.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: saxalar — 91,79 %, ruslar — 4,92 %, evenklər — 1,26 %, evenlər — 0,75 %, digər millətlərdən olanlar — 0,83 %[3].

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Amma ulusu ərazisinə 14 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 21 yaşayış məntəqəsi daxildir. Yaşayış məntəqələri:Abaqa, Alançı, Amma, Betyunçı, Boluqur, Bulun, Yefemov, Mixaylovka, Miyandiqi, Olom-Kyuyole, Onnyos, Pokrovka, Promkombinat, Saqatay, Sulqaççı, Serqe Bes, Telyultya, Uoray, 2 Çakır, Çapçılqan, Emissı.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İqtisadiyyatda aparıcı yer kənd təsərrüfatına aiddir. Əsas sənaye heyvandarlıqdır (ətlik və südlük maldarlıq, at yetişdirmə), dənli bitkilər, kartof, tərəvəz və yem bitkiləri becərilir. Kənd təsərrüfatı ərazisi 106 min ha-dır.

Amqinski ulus, ən az maaş alan uluslardan biridir: respublikada orta səviyyənin 49% -i[4]. Bununla birlikdə iqtisadi inkişaf göstəricilərində davamlı artım müşahidə edilmişdir.

Nəqliyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ulusun mərkəzi Amma kəndi Yakutsk milli magistral yolu üzərində yerləşir.

Amma kəndində bir çay limanı, bir də üçuş meydançası vardır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  2. ↑ Оценка численности населения на 1 января 2023 года по муниципальным районам.
  3. ↑ "Перепись населения 2010". 2018-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-20.. Росстат.
  4. ↑ "«Почёт за труд — хороший стимул»". Газета «Якутия».[ölü keçid]