Olyokminski ulusu

Olyokminski ulusu (saxa Өлүөхүмэ улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Olyokminsk şəhəridir.

Olyokminski ulusu
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

60°23′ şm. e. 120°26′ ş. u.HGYO

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 9 yanvar 1930
Sahəsi
  • 160.800 km²
Saat qurşağı
  • Yakutsk vaxtı[d]
Əhalisi
Əhalisi
  • 20.691 nəf. (2023)[1]
Olyokminski ulusu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Saxanın cənub-qərbində, Sibir platformasında yerləşir. Ərazisinin əksəriyyəti əhəng daşından ibarətdir. Relyefi orta dağlıqdır. Ulusun çox hissəsi Olekmo-Çarski və Çuqinski yaylaları, şimalda Prilenski yaylası, cənubda Udokan silsiləsinin şimal hissəsi tərəfindən əhatələnir. Yanvar ayının orta temperaturu −30 ° C-dən 35 ° C-dək, iyulda +12 ° C-dən, vadidə +18 ° C-dək. İllik yağıntının miqdarı 200 ilə 300 mm arasında dəyişir. Ən böyük çay Lenadır.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Olyokminskinin quruluş tarixi, kazaklar Lenanın sol sahilində bir qala qurduğu zaman, 1635-ci il sayılır. 1775-ci ildə Olyokminski dairəsini idarə etmək və sakinlər arasındakı mübahisələri həll etmək üçün bir komissarlıq qurulur. 1738-ci ildə Olyokminsk Yakutsk vilayətinin bir qəzası olur və 1882-ci ildə dairə adlandırılır. Şəhər və rayon bir polis məmuru, köməkçisi və katibi şəxsində polis şöbəsinə rəhbərlik edir. 1843-cü ildə Olekminskdə 31 ev və bir yurd var idi. Mülklər ortaya çıxır: ruhanilər, ortaqlar, kiçik burjua və tacirlər, kazaklar.

Rayon 9 yanvar 1930-cu ildə qurulmuşdur. 1936-cı ildə Çarinski və Yarxanski kənd məclisləri Olekminski rayonundan yeni Tokkinski rayonua verilir. 1953-cü ildə Tokkinski rayonu ləğv edilir və ərazisi Olyokminski rayonuna daxil edilir[2].

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Milli tərkib

2002-ci il siyahıyaalınmasına əsasən: ruslar - 13 284 nəfər (48,20%), saxalar - 11,481 nəfər (41,65%), evenklər - 1064 nəfər (3.86%), tatarlar - 621 nəfər (2.25%) , ukraynalılar - 316 nəfər (1.15%), evenlər - 149 nəfər (0.54%) və digər millətlərdən olanlar - 648 nəfər (2.35%).

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Olyokminsk şəhəri) ulus əhalisinin 37,01 % -i yaşayır.

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Olyokminski ulusu ərazisinə 1 şəhər və 22 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 54 yaşayış məntəqəsi daxildir[3][4].

Tanınmış şəxsləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Arxip Georgieviç Abaginski - Saxa, Sovet şairi.

İvan Nikolaeviç Kulbertinov - Böyük Vətən müharibəsi veteranı, snayper.

Lev Lvoviç Qabışev - Saxa, sovet nəsr yazıçısı, dramaturq, tərcüməçi, ilk Yakut ssenaristi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Оценка численности населения на 1 января 2023 года по муниципальным районам.
  2. ↑ "Муниципальное образование «Жарханский национальный наслег» Олёкминского района. Историческая справка". 2020-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-29.
  3. ↑ "Закон Республики Саха (Якутия) от 30 ноября 2004 года N 173-З N 353-III «Об установлении границ и о наделении статусом городского и сельского поселений муниципальных образований Республики Саха (Якутия)»". 2019-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-29.
  4. ↑ "Перечень населённых пунктов, входящих в состав сельских и городских поселений Республики Саха (Якутия)". 2013-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-14.