Yuxarı Vilyoy ulusu

Yuxarı Vilyoy ulusu (saxa Үөһээ Бүлүү улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Yuxarı Vilyoy kəndidir.

Yuxarı Vilyoy ulusu
Үөһээ Бүлүү улууһа
Bayraq[d] Gerb
63°19′ şm. e. 120°35′ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	10 fevral 1935
Sahəsi	42.050,25 km²[1]
Saat qurşağı	Yakutsk vaxtı[d]
Əhalisi
Əhalisi	21.002 nəf. (1 yanvar 2018)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	41133
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şimaldan Olenok, şimal-şərqdən Vilyoy, cənub-şərqdən Qornı, cənubdan Olekminski, cənub-qərbdən Suntar, qərbdən Nyurba ulusları ilə həmsərhəddir. Rayonun sahəsi 42.050 km²-dir.

Vilyoy çayının orta axınında yerləşir^[3]. Ulus ərazisindən axan böyük çaylar: Çıbida, Tyuken, Tonquo. Yakutiyanın şimal və mərkəzi ərazilərinin çoxu kimi, "əbədi donuşluq" ərazisindədir. İqlimi kəskin kontinentaldır, qışda havanın temperaturu -60 dərəcəyə qədər, yayda isə +33 dərəcəyə çatır.

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Milli tərkib

2002-ci il siyahıyaalınmasına görə: saxalar - 20 855 nəfər (97.53%),ruslar - 223 nəfər (1.04%), evenklər - 212 nəfər (0.92%), evenlər - 54 nəfər (0.25%) və digər millətlərin nümayəndələri - 139 nəfər (0,66%).

Yerli özünü idarəetmə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yuxarı Vilyoy ulusu ərazisinə 21 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 29 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd təsərrüfatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

İqtisadiyyatın əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Əsas sənaye heyvandarlıqdır (ətlik və südlük maldarlıq, at yetişdirmə). Xəz tədarükü əsas yerlərdən biridi. Burada kartof, tərəvəz becərilir. Kənd təsərrüfatı torpaqları 69,3 min ha-dır.

Sənaye[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sənaye sahələri: meşə və ağac emalı, ovçuluq və balıqçılıq, nəqliyyat.

Nəqliyyat və rabitə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avtomobil və çay nəqliyyatı, hava limanı, teleqraf, telefon, internet, 2005-ci ildən qaz verilişi mövcuddur. Ulus ərazisi boyunca Yakutsk və Mirnıyın əsas şəhərlərini birləşdirən bir magistral yolu keçir. Vilyoy üzərində bərə xidməti (iyun - oktyabr) mövcuddur. Çay buz bağlıyarkən avtomobillər onun üzrindən sərbəst keçə bilir.

Tanınmış şəxsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nikolay Qavriloviç Zolotarev (1908-1995) - Saxa yazıçısı, daha çox Nikolay Yakutski təxəllüsü ilə tanınır.

Aneqina Eqorovna İlyina-Dmitrieva (1943) - opera və kamera müğənnisi, SSRİ xalq artisti (1988).

Aleksey Afanaseviç Mironov (1912-1945) - Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı, Qərb Cəbhəsi ordusunun 16-cı (1 may 1943 - 11-ci qvardiya) 84-cü qvardiya tüfəng diviziyasının 247-ci qvardiya atıcı alayının snayperi, çavuş. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (SSRİ Prezidentinin 1990-cı il 5 may tarixli Fərmanı).

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]