Aldan ulusu

Aldan ulusu (saxa Алдан улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Aldan şəhəridir.

Aldan ulusu
Алдан улууһа
Bayraq[d] Gerb[d]
58°40′ şm. e. 125°21′ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya[1]
İnzibati mərkəz	Aldan
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	5 may 1930
Sahəsi	156.800 km²
Hündürlük	2.264 m, 471 m
Saat qurşağı	UTC+09:00
Əhalisi
Əhalisi	39.279 nəf. (2023)[2]
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rayon 5 may 1930-ci ildə qurulmuşdur.

Rayon Saxa Respublikasının cənubunda, Aldan qalxanında yerləşir. Burad yaşı 3 milyard ildən çox olan ən qədim kristal qaya formasiyaları üzə çıxır. Rayonun ərazisi 156,8 min km²-dir. Bölgədəki ən yüksək nöqtə 2.264 m-dir (Qonam çayının yuxarı hissəsində olan bir dağ).

Rayonun böyük çayları: Aldan, Unqra, Timpton, Qonam, Uçur, Amqa. Bütün çaylar sürətli axına malikdir. Bölgə çökəkliklər və qarışıqlarla zəngindir. Keçid qabiliyyəti III və IV mürəkkəblik kateqoriyasına aiddir. Aldan çayının naviqasiya hissəsi 1773 km-dir. Çay vadiləri demək olar ki, zəif inkişaf etmişdir.

Əhalinin təbii həyat şəraitinin qiymətləndirilməsinə görə, rayon şimaldan 1000 km məsafədə yerləşən Mərkəzi və Şimal-Qərbi Yakutiyanın düz ərazilərindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Tibbi coğrafi rayonlaşdırma məlumatlarına görə, ərazi çətin kompensasiya ilə əlverişsiz olaraq təsnif edilir. Yeni gələnlər üçün tövsiyə olunan yaşayış müddəti 3 ilə 6 ildir. Tam uyğunlaşma yalnız yerli əhali üçün mümkündür və əhalinin az bir hissəsini təşkil edir: 3.86% - saxalar, 4.11% - evenklər.

Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: ruslar - 78,95 %, evenklər - 4,86 %, saxalar - 3,70 %, ukraynalılar — 3,6 %, tatarlar - 1,12 %, evenlər - 0,64 %, ermənilər - 0,63%, digər millətlərdən olanlar - 5,16 %^[3].

Aldan ulusu ərazisinə 4 şəhər və 3 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 19 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyatda aparıcı yer mədənçıxarma - qızıl mədəni, tikinti materialları istehsalı, mexaniki təmir və motor nəqliyyat müəssisələri, ağac emalı, zərgərlik, qida sənayesi tutur.

Çinlilər tərəfindən bir dağ-mədən sahəsində qızıl hasil olunur. Ancaq hasilat ətraf mühitin qorunmasına və təhlükəsizliyinə kifayət qədər diqqət yetirmədən həyata keçirilir. Yerli sakinlər qızıl mədənçilərinin hərəkətlərinin "yerli xalqın yerli köçəri quruluşu" üçün təhlükə yaratdığından qəzəblənirlər^[4].