MİLLİ I sif. [ ər. ] Millətə məxsus, yerli. Qoydu qolbağını tez milli fonda; Yatdı səngərlərə cəbhə boyunda (M.Müşfiq).
MİLLİ II sif. [ ər. ] Mil-mil olan, zolaq-zolaq. Ağ milli qəhvəyi kostyumuna söz ola bilməzdi (M.Hüseyn).
İkinci Milli
İkinci Milli — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Sınıqkilsə kənd Sovetindən İkinci Milli kəndi Birinci Milli kənd Sovetinin tərkibinə verilmişdir. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycana qaytarılıb.
== Toponimikası ==
Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin sonunda Milli (indiki Üçüncü Milli) kəndindən ayrılmış ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Oykonimin birinci komponenti fərqləndirici xüsusiyyətə malikdir. İkinci komponent isə etnotoponimdir. 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr Birinci Milli kəndini salmışlar.
== Coğrafiyası və iqlimi ==
Kənd Tərtərçayın sahilində, Qoçdaş dağının yamacında yerləşir.
Milli
Milli (tayfa) — kürddilli tayfa.
Birinci Milli — Kəlbəcər rayonunda kənd.
İkinci Milli — Kəlbəcər rayonunda kənd.
Üçüncü Milli — Kəlbəcər rayonunda kənd.
Birinci Milli
Birinci Milli — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Milli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Kəlbəcər rayonunun Birinci Milli kəndi Sınıqkilsə kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Birinci Milli kənd Soveti yaradılmışdır. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 25 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin uğurlu əməliyyatları nəticəsində Azərbaycana qaytarılıb.
== Toponimikası ==
Tədqiqatçılara görə, toponimin ikinci komponenti yüryüklərin (Türkiyə) tərkibindəki kürd milli tayfasının adı ilə bağlıdır. Yaşayış məntəqəsi 1920-ci illərdə İkinci Milli kəndindən ayrılmış ailələr tərəfindən salınmışdır.
== Tarixi ==
== Coğrafiyası və iqlimi ==
Kənd Tərtərçayın sahilində, Qoçdaş dağının ətəyində yerləşir.
Emin Milli
Emin Milli (Emin Abdullayev) — Azərbaycan insan hüquqları müdafiəçisi, bloqqer. Almaniyaya köçmüşdür və hal-hazırda orada yaşayır.
== Həyatı ==
Emin Milli 1979-cu ildə Bakıda doğulub. Əslən neftçalalıdır. 1999-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin Beynəlxalq Hüquq və Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsini bitirib, 2001–2002-ci illərdə Almaniyada oxuyub və Avropa Saarbruecken Hüquq Məktəbində magistr dərəcəsi alıb. 1999–2000-ci illərdə Bakıda Beynəlxalq Respublikaçılar İnstitutunda koordinator, 2002–2004-cü ildə Fridrix Ebert Fondunun Azərbaycan üzrə direktoru işləyib. 2002–2004-cü illərdə Avropa Şurasının Azərbaycanda siyasi məhbuslar üzrə hüquqşünası və məsləhətçisi olub. 2005-ci ildə ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunun seçki müşahidə missiyasının siyasi təhlilçisinin köməkçisi işləyib. "Alumni Network" Gənclər Şəbəkəsinin nümayəndəsi, "ANTV" (Alumni Network TV) şəbəkəsinin təsisçilərindən biridir.
=== Həbsləri ===
2009-cu il iyul ayının 8-də "Ol" Gənclər Hərəkatının həmtəsisçisi olan Adnan Hacızadə ilə birlikdə Bakının Səbail rayonu ərazisində yerləşən "Lebanes" restoranında baş vermiş davada günahkar bilinib, onların barəsində Azərbaycan Cinayət Məcəlləsinin 127.2.3 (qəsdən sağlamlığa az ağır zərər vurma) və 221.2.1 (xuliqanlıq) maddələri ilə cinayət işi açılıb.
Milli Gül
Milli gül — Bir ölkənin simvolu olan gül və ya bitki. Hal-hazırda 100-ə yaxın ölkənin milli gülü var. Kanada, Almaniya və Livan kimi bəzi ölkələrdə, milli bitki simvol bir ağacdır. Qızılgül, çoxlu ölkənin milli gülü olaraq birinci mövqedə yer tutur və 10 ölkədə ki ABŞ, İngiltərə, İtaliya, İran, Rumıniya, İraq, Səudiyyə Ərəbistanı, Mərakeş, Lüksemburq, Bolqarıstandan ibarətdir, milli gül kimi seçilmişdir. İkinci yer, orxideya gülünə məxsusdur .7 ölkə ki əsasən Cənubi Amerikada yerləşirlər, orxideyanı öz milli gülləri kimi seçiblər. Sonrakı rütbələrdə dağlaləsi və jasmin gülləri yerləşirlər. Azərbaycanın rəsmi milli gülü Xarıbülbüldür
== Tərif ==
Milli gül, ölkənin simvolu olan gül və ya bitkiyə deyilir. Milli gül seçimi,dövlət himni və milli bayraqın seçimindən az rəsmi olaraq edilir və adətən milli gülün seçim qaydası belədir ki naməlum zaman hər bir ölkənin əhalisinin sevgi, maraq və adətlərinin təsiri altında bir gül milli gül kimi şöhrət qazanır.Qədim tarixə malik ölkələrdə və həmçinin müxtəlif millətlərdən ibarət olan ölkələlərdə azaraq bir milli gül olur və çox vaxt bir neçə gül əhalinin maraq və diqqət simvolu kimi olur.Bu ölkələrdə milli gül region və ya vilayət üzrə fərq edə bilər.Məsələn, Amerikada hər bir əyalətin özünə məxsus yerli gülü var.Yaponiyada isə 1954-cü ildən bəri 47 vilayətin hər biri üçün xüsusi yerli gül təyin edilib.
== Tarixçə ==
Nəzəriyyələrə görə, milli gül seçiminin başlanğıcı 4000 il bundan əvvəl ətrafına və Qədim Misirə qayıdır.Misir ilk ölkə idi ki Suzanbağı gülünü ölkəsinin milli gülü etdi.Misir erkən padşahlıq dövründə (2700-3000 eramızdan əvvəl), kral Yuxarı Misir simvolun bir növ cil və Aşağı Misir simvolun arıçılardan biri etdi.
== Milli gül seçilməsinin əsası ==
Bir bitkinin milli gül kimi seçilməsi bir ölkənin xüsusiyyətləri ilə dərin bağlantısı var və çoxlu yayınmasından başqa, bitki artımının konkret olması,nadirlik və gözəllik,din, tarix, miflər,yerli məhsul olmaq və ölkə əhalisinin mədəni xüsusiyyətləridə bu seçimin növü ilə bağlıdır .Normal olaraq bir ölkənin ərazisindən başqa yerdə nəşr olmayan milli güllərdən Gümüş qıjın Yeni Zelandiyada, Acacia pycnanthanı Avstraliyada və Rhododendron arboreumu Nepalda ad aparmaq olar.Dini səbəblərə görə seçilən güllərdən biri Hindistanın milli gülü olan Lotus gülüdür.
Milli Konvent
Milli Konvent (fr. Convention nationale) və ya Konvent — Böyük Fransa inqilabı dövründə (1792—1795) qanunverici (səlahiyyət məhdudiyyəi olmayan) orqan.
Təşkilat məclis formasında 10 avqust 1792 ci ildə kral hakimiyyətinin süqutundan, "vətən təhlükədədir" elan edildikdən sonra yaranmışdır. Konventə ilk seçki 25 yaşına çatmış (dahasonra 21 yaş) kişilərdən 26 avqust 1792 ci ildə, depatament seçkisi isə həmin ilin 2 sentyabrında keçirilmişdir.
1792 ci il 21 sentyabrda Milli Konvent ilk məclisini keçirərək, kral idarə üsulunun ləğv olunması və respublika elan olunması ilə əlaqədar deklorasiya qəbul edir. Konventdə çoxluğu jirondistlər (500 nəfər) və onların tərəfdarları sağ cinahı, azlıqda olan montanyarlar (dağlılar) isə sol cinahı təşkil edirdilər.
İlk iclasdan başlajaraq jirondistlərlə montanyarlar arasında gərgin mübarizə başlanmış olur.
Sentyabr qətliamı günahkarlarının cəzalandırılması ilə əlaqəli debatlar gərgin şəraitdə keçir. Jirondistlər montanyarları diktaturaya can atmaqda günahlandırırlar. Kəskin fikir ayrılığı 1792 ci il, 16 oktyabrda məhkəmənin XVI Lüdovikin edam qərarı ilə bağlı olmuşdur.
Milli Kümə
Milli Liqa (türk. Milli Küme) — Türkiyənin 1937-1950-ci illər arasında ən üst səviyyəli futbol çempionatı. Türk futbol tarixində ilk dəfə bütün ölkədən komandaların yarışdığı liqa olub. Liqada dörd komanda çempion olub. Fənərbaxça ən çox çempion olan komandadır.
Milli Liqa
Milli Liqa (türk. Milli Küme) — Türkiyənin 1937-1950-ci illər arasında ən üst səviyyəli futbol çempionatı. Türk futbol tarixində ilk dəfə bütün ölkədən komandaların yarışdığı liqa olub. Liqada dörd komanda çempion olub. Fənərbaxça ən çox çempion olan komandadır.
Milli Məclis
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi — Azərbaycan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyətini həyata keçirən dövlət hakimiyyəti orqanı. Birpalatalı orqan olub 125 deputatdan ibarətdir. Deputatlar majoritar seçki sistemi, ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, şəxsi və gizli səsvermə yolu ilə seçilirlər. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin hər çağırışının səlahiyyət müddəti 5 ildir. Milli Məclisin hər çağırışının seçkiləri beş ildən bir noyabr ayının birinci bazar günü keçirilir. Milli Məclisdə hər il iki növbəti yaz və payız sessiyaları keçirilir.
== Parlament tarixi ==
=== 1918–1920-ci illərdə ===
İlk dəfə 1918-ci il iyulun 21-də Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər keçirilməsi haqqında Əsasnamə təsdiqləndi. Qanuna əsasən, məclisin tərkibinə 120 nəfər daxil olmalı idi. Həmçinin, parlament seçkilərində 20 yaşı tamam olmuş hər iki cinsin nümayəndələri iştirak edə bilərdi. İstisna olaraq inzibati vəzifələr tutan şəxslər Milli Məclisə seçilə bilməzdilər, yalnız səs verə bilərdilər.
Milli Net
Milli İnternet Mükafatı (qısaca Milli Net) — Azərbaycan İnternet Forumu tərəfindən təsis edilən peşəkar internet mükafatıdır. Bu mükafat hər il sosial, mədəni, elmi, iqtisadi, hüquqi və s. sahələrdə fəaliyyət göstərən, Azərbaycan dilində tərtib olunan və fəaliyyət göstərən milli internet resurslarına və internet layihələrinə müsabiqə üsulu ilə təqdim edilir.
== Tarixi ==
Müsabiqənin 2009-cu ildən bu yana ənənəvi olaraq hər il təşkil olunur. 2018-ci il Milli İnternet Mükafatının 10 illik yubileyi kimi qeyd edildi. Lakin, 2019-cu ildə rəhbərlik tərəfindən AİF, MilliNet TK və MilliNet münsiflərinin qarşıdakı dövrlərdə MilliNet-in tam yeni konsepsiyada fəaliyyətə başlamasını nəzərdə tutduğunu və müasir çağırışlar baxımından Azərbaycan İnternetinin inkişafı, milli internet resursların yaradılmasının stimullaşdırılması və qiymətləndirilməsinə yeni yanaşmalar, MilliNet –in məqsəd və vəzifələrinin yenilənməsi üzərində işlər aparıldığı barədə məlumat verilərək AİF və MilliNet komandasının 2019-cu ildə MilliNet yarışmasını təşkil etməyəcəyinini təsdiq etmiş oldu. Lakin, MilliNet2020-nin yeni konsepsiyada fəaliyyətə başlaması nəzərdə tutulduğu bildirilsə də koronavirus pandemiyası və digər səbəblərə görə layihə təxirə salınmalı oldu. 2021-ci ildə layihənin keçirilib, keçirilməyəcəyi barədə hələki rəsmi açıqlama verilməyib.
== Əsas məqsədi ==
Azərbaycanda yaradıcılığın, peşəkar fəaliyyətin və informasiya mübadiləsinin yeni bir sahəsi olan internet sektorunun inkişafına və genişləndirilməsinə xidmət etmək;
Ən yaxşı milli internet resurslarımızın Azərbaycanda və dünyada geniş istifadəçi auditoriyasında təbliğini aparmaq;
İnformasiya texnologiyalarının populyarlaşmasına dəstək vermək;
Azərbaycan dilinin İnternetdə tətbiqini genişləndirmək.
== Qiymətləndirmə meyarları ==
Müsabiqə Komissiyası saytların qiymətləndirmə prosesində aşağıdakı meyarları rəhbər tutulur:
Məzmun (informasiya tutumu);
Dizayn (vizual görünüş);
Funksionallıq (naviqasiya funksiyaları).
Milli Ordu
Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələri və ya Azərbaycan Ordusu — Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qorumağa həsr olunmuş hərbi təşkilat. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Azərbaycan Quru Qoşunları, Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri və Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrindən ibarətdir. Birləşən qüvvələrə Azərbaycan Respublikası Daxili Qoşunları, Azərbaycan Milli Qvardiyası, Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti və Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti daxildir.
1918-ci ilin mayın 28-də qəbul edilmiş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İstiqlal Bəyannaməsində Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinınin yaradılması qeyd edilib. 1918-ci ilin mayın 28-də yaradılan ilk kabinədə Azərbaycan hökumətinin müdafiə naziri vəzifəsinə general Xosrov bəy Sultanov təyin edilib. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldığı ilk dövrlərdə onun hərbi qüvvələri 600 nəfərlik könüllü dəstələrdən ibarət idi. Hökumət 1918-ci il iyunun 19-da ölkə ərazisində hərbi vəziyyət elan edib. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının 1918-ci il 26 iyun tarixli qərarı ilə Çar Rusiyası dövründə "Vəhşi diviziya" adlanan keçmiş Tatar süvari alayının əsgərlərindən formalaşdırılmış və general Əliağa Şıxlinskinin rəhbərlik etdiyi Müsəlman korpusunun əsasında ilk ordu hissəsi, 5000 nəfər şəxsi heyəti olan "Əlahiddə Azərbaycan korpusu" yaradılıb. İyulun 11-də hökumət fərmanı ilə hərbi səfərbərlik elan edilib. Azərbaycan Respublikasının 1894–1899-cu illərdə anadan olmuş bütün müsəlman vətəndaşları orduya hərbi qulluğa çağırılıb.
Milli Park
Milli park — mühafizə olunan xüsusi ərazi; xüsusi ekoloji, tarixi, estetik və digər əhəmiyyət daşıyan təbiət komplekslərinin yerləşdiyi və təbiəti mühafizə, maarifçilik, elmi, mədəni və digər məqsədlər üçün istifadə olunan təbiəti mühafizə və elmi tədqiqat idarələri statusuna malik olan ərazilər.
Bütün növ insan fəaliyyətinin məhdud olduğu qoruqlardan fərqli olaraq milli parkların əraziləridə turistlərin gəzintisinə icazə verilir. Məhdud miqyaslı ərazilərdə insanların yaşamasına və təsərrüfat fəaliyyətinə yol verilir. Dünyada ilk milli park Yellouston Milli Parkı hesab edilir. 1872-ci ildə ABŞ Konqresində qəbul edilmiş və prezident Uliss Qrant tərəfindən imzalanmış qanunun əsasında əsası qoyulmuş bu milli park hazırda ABŞ-nin Vayominq, Montana və İdaho ştatlarının ərazilərində yerləşir. Sahəsinə görə ən böyük milli park isə 1974-cü ildə yaradılmış Şimal-Şərqi Qrenlandiya Milli Parkıdır ki, onun da sahəsi 972 min km²-dir. Eyni zamanda ABŞ-də yerləşən Hot-Sprinq Milli Parkının sahəsi cəmi 22 km² təşkil edir.
Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyinin müəyyənləşdirdiyi mühafizə olunan ərazilərin koteqoriyalar üzrə bölgüsünə görə milli parklar II kateqoriyaya aiddirlər.
Dünyada olan bir sıra parların salınmasında dövlət sərhədləri nəzərə alınmamışdır. Məsələn Niger, Benin və Burkina Faso ölkələrinin ərazilərində salınmış və UNESCO-nun ümumünya İrsinə daxil edilmiş “W” Milli Parkını göstərmək olar.
Milli Pəhriz
Yaponiya Parlamenti (Yapon. 国会, Hepbörn: Kokkai) Yaponiyanın ikipalatalı qanunverici orqanıdır. O, Nümayəndələr Palatası (衆議院, Şūqin) adlanan aşağı palatadan və yuxarı palatadan, Müşavirlər Palatasından (参議院, Sanqin) ibarətdir. Hər iki palata paralel səsvermə sistemi ilə birbaşa seçilir. Qanunların qəbulu ilə yanaşı, parlament rəsmi olaraq Baş nazirin seçilməsinə cavabdehdir. Parlament ilk dəfə 1890-cı ildə Meyci Konstitusiyasına əsasən İmperator Parlamenti olaraq çağırılmış və indiki formasını 1947-ci ildə müharibədən sonrakı konstitusiyanın qəbulundan sonra almışdır. Hər iki ev Naqataço, Çiyoda, Tokioda Milli Parlamenti Binasında (国会議事堂, Kokkai-gijidō) görüşür.
== Tərkibi ==
Parlament palatalarının hər ikisi paralel səsvermə sistemi ilə seçilir. Bu o deməkdir ki, istənilən seçkidə doldurulacaq yerlər hər biri fərqli üsulla seçilən iki qrupa bölünür; evlər arasındakı əsas fərq iki qrupun ölçülərində və onların necə seçilməsindədir. Seçicilərdən həmçinin iki səs vermələri xahiş olunur: biri dairə üzrə fərdi namizədə, digəri isə partiya siyahısına.
Milli Qvardiya
Milli Qvardiya — Azərbaycanda Milli Qvardiya Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 25 dekabr 1991-ci il tarixli 524 saylı Fərmanı ilə yaradılmışdır.
== Milli Qvardiyaların tarixi ==
Uzaq keçmişlərdə mühafizə işini əsasən o zamanlar mövcud olmuş xüsusi keşikçi dəstələri və yaxud seçmə qoşun hissəsi olan qvardiyalar təşkil edirdi. "Qvardiya" — italyan mənşəli sözdür. Mənası "imtiyazlı seçmə qoşun hissəsi" deməkdir. Ancaq qvardiya mənşəli mühafizə dəstələri hələ quldarlıq dövründə meydana çıxmışdılar və monarxların, yaxud sərkərdələrin keşikçiləri şəklində fəaliyyət göstərirdilər."Qvardiyaçı" termini ilk dəfə XII əsrdə İtaliyada dövlət bayrağını mühafizə edən dəstənin adını ifadə etmək üçün işlədilmişdir. XV əsrdə Fransada, İngiltərədə, İsveçdə, Prussiyada, XVII əsrdə Yaponiyada, XIX əsrdə isə bir çox digər dövlətlərdə qvardiyalar yaradılmışdı. Rusiyada ilk qvardiyanı 1687-ci ildə I Pyotr yaratmışdır. Orta əsrlərdə Şərqdə də muzdlulardan və qullardan ibarət keşikçi dəstələrinin seçmə hissəsi olan qvardiyalar təşkil edilirdi.
== Haqqında ==
Milli Qvardiya isə ilk dəfə Böyük Fransa inqilabı dövründə Parisdə yaradılmışdır. Azərbaycanda dövlət səviyyəsində mühafizə xidmətinin qurulması işinə isə ilk dəfə 1918–1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə başlanmışdır.
Milli Qəhraman
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı — Azərbaycan Respublikasının fərqlənmə dərəcəsi.
== Təsis edilməsi ==
Azərbaycan Respublikasının yüksək fərqlənmə dərəcəsi olan "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı ""Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının müəyyən olunması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 25 mart 1992-ci il tarixli, 331-XII nömrəli Qanunu ilə müəyyən olunmuşdur.
== Əsasnaməsi ==
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı haqqında əsasnamə Azərbaycan Respublikasının 1992-ci il 15 iyul tarixli 209 nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı respublikanın ən yüksək fərqlənmə dərəcəsidir, Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyi və tərəqqisi naminə xalq qarşısında müstəsna xidmətlərə və rəşadətə görə verilir.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən onun öz təşəbbüsü ilə və ya irəli sürülmüş vəsatətlərə əsasən verilir.
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanına aşağıdakılar təqdim edilir:
xüsusi fərqlənmə nişanı — səkkizguşəli "Qızıl Ulduz" medalı;
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının verilməsi haqqında Fərman.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı eyni şəxsə bir dəfə verilir.
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş güzəştlərdən istifadə edir.
"Qızıl Ulduz" medalı döşün sol tərəfinə, digər orden və medallardan yuxarıda taxılır.
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı almış şəxslər həmin addan yalnız Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada məhrum edilə bilərlər.
Milli azlıq
Milli azlıq və ya etnik azlıq — hansısa bir dövlətin ərazisində yaşayaraq onun vətəndaşı olan, ancaq köklü xalqa mənsub olmayan və özünü milli icma hesab edən etnik qrup.
== Hüquqi tərifi ==
Hələ 1935-ci ildə, Beynəlxalq Ədalət Daimi Məhkəməsi, Albaniyada azlıq məktəbləri məsələsində “azlıqların mövcudluğu qanun deyil, həqiqət məsələsidir”.
Milli azlığın mahiyyətinin qeyri-müəyyən göstəricisi 1990-cı il ATƏM Kopenhagen Sənədinin 32-ci bəndində yer alır — "Bir insanın milli azlığa mənsub olması onun şəxsi seçiminin mövzusudur." İlk ATƏM / ATƏT-in Milli Azlıqlar üzrə Komissarı Maks van der Stul konsepsiyanı belə izah etdi: “Mən sizə özümün [tərifimi] təklif etməyəcəyəm. Bununla birlikdə qeyd etmək istərdim ki, azlığın varlığı təriflə deyil, həqiqət məsələsidir. (...) Görəndə azlığı tanıdığımı söyləməyə cəsarət edirəm. Birincisi, azlıq əksəriyyətdən dil, etnik və ya mədəni xüsusiyyətləri ilə seçilən bir qrupdur. İkincisi, azlıq bir qayda olaraq yalnız öz kimliyini qorumağa çalışan, həm də bu kimliyə daha güclü bir ifadə verməyə çalışan bir qrupdur."
Rusiya Federasiyası
Rusiya Federasiyasının beynəlxalq sənədləri və qanunvericiliyi, milli azlığın tərifini ehtiva etmir , baxmayaraq ki, həm insan hüquqlarının qorunması ilə bağlı beynəlxalq sənədlərdə, həm də Sənəddə qeyd olunur. Beynəlxalq Mülki və Siyasi Hüquqlar Qanununun 27-ci maddəsi və Rusiya Konstitusiyasında (Maddələr 71, 72 — maraqlıdır ki, onlarda milli azlıqların hüquqlarının qorunması həm federasiya yurisdiksiyasına, həm də ortaq yurisdiksiyaya aiddir) federasiya və onun subyektlərinin).
Ukrayna
Ukrayna qanunvericiliyi milli azlıqlar olaraq “milliyyətcə Ukraynalı olmayan, öz aralarında milli kimlik və toplum hisslərini nümayiş etdirən Ukrayna vətəndaşları qrupları.”
Estoniya
Estoniya Mədəniyyət Muxtariyyəti Qanunu, milli azlığı “Estoniyada yaşayan, Estoniya ilə uzunmüddətli, möhkəm və daimi əlaqələri olan, etnik mənsubiyyəti, mədəni kimliyi, dini və ya dili ilə Estonlardan fərqli olan Estoniya vətəndaşları ortaq kimlik üçün əsas rolunu oynayan mədəni ənənələrini, dinlərini və ya dillərini birlikdə qorumaq.”
Latviya
Latviya, Milli Azlıqların Qoruma Çərçivə Konvensiyasının təsdiqlənməsindən sonra, milli azlıqlar kimi tanınan “Latviyadan mədəniyyətinə, dininə və dilinə görə fərqli olan Latviya vətəndaşları, ənənəvi olaraq Latviyada nəsillər boyu yaşamışlar və özlərini Latviya dövlətinə və cəmiyyətinə aiddirlər, mədəniyyətinizi, dininizi və ya dilinizi qorumaq və inkişaf etdirmək istəyirlər.”
Moldova
Moldova qanunlarında deyilir ki, “milli azlıqlara mənsub olan insanlar Moldova Respublikasının ərazisində daimi yaşayan, onun vətəndaşı olan, onları etnik, mədəni, dil və dini xüsusiyyətlərə malik olan, onları xalqın əksəriyyətindən fərqləndirən insanlar kimi başa düşülür. Moldova əhalisi və özlərini fərqli bir təbiətə sahib insanlar etnik mənşəli kimi tanıyan."
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
Юрьев С. С. Аннотация, предисловие, оглавление // Правовой статус национальных меньшинств (теоретико-правовые аспекты).
Milli bayram
Milli bayram bir ölkədə qeyd olunan milli bayramlara verilən addır. Buna misal olaraq Türkiyənin 30 Avqust Qələbə Günü, Amerikanın Müstəqillik Günü, Respublika Günü, Kanada Gününü göstərmək mümkündür. Ümumiyyətlə millətçi məzmuna malik olan bu tətillərdə; həmin ölkənin milli azadlıq müharibəsini qazandığı gün, rəsmi olaraq tanındığı gün, əhəmiyyətli bir hadisənin şahidi olduğu gün və ya etnik-mifoloji əhəmiyyət kəsb edən bir gün qeyd edilə bilər. Milli bayram adətən tətildir. Bir çox ölkədə birdən çox milli bayram var. Danimarka və Böyük Britaniya milli bayramı olmayan yeganə ölkələrdir.
Milli dövlət
Milli dövlət — qanuniliyini bir millətin müəyyən bir coğrafi sərhəd içindəki üstünlüyündən alan dövlət forması. Dövlət siyasi və geopolitik bir varlıq, ulus (millət) isə mədəni və ya etnik bir varlıqdır. Ulus dövlət qavramı isə bu ikisinin müəyyən bir coğrafiyada örtüşdürür, beləliklə də özündən əvvəl olan dövlət formaları ilə böyük ölçüdə fərqliləşir.
Tarixdəki digər dövlətlərdən fərqli olaraq ulus dövlət modelində dövləti yaradan bütün vətəndaşların ortaq bir dili, ortaq bir mədəniyyətii və ortaq dəyərləri paylaşması əsasdır. Bundan başqa ulus dövlət qavramı hər millətin öz taleyini təyin etmək və muxtariyyət haqqına sahib olduğu fikrini müdafiə edir. Bu xüsusiyyəti ilə dünyadakı bir çox millətçi hərəkata ilham qaynağı olmuşdur.
== Ulus dövlətin yaranması ==
Ümumilikdə ulus dövlətin Fransız inqilabı dövründə tarix səhnəsinə çıxmış olduğu qəbul edilir. Bu eyni zamanda feodalizmdən kapitalizmə keçid müddətini müəyyən edən dövrdür.
Feodal dövlətdə üstün olan qanunilik anlayışına görə dövlətin sahibi və qanuniliyinin mənbəyi monarxiyadır. Feodal sistemin zəifləməyə başlaması ilə birlikdə güclənən burjuaziya sinifi siyasi ambisiyalarını həyata keçirmək üçün xalqın dəstəyini qazanmalı idi.
Milli kimlik
== Milli kimlik (identiklik) nədir ==
Milli kimlik- milli düşüncəni, mədəniyyəti, dili, dini, tarix, vətəndaşlıq, vətənpərvərlik, milli ideya, milliyətçilik anlayışlarını özündə ehtiva edir. Milli identiklik fərdin özünün bu və ya digər dövlətə mənsub olmasım dərk etməsi və duyması, həmçinin müəyyən millətlə eyniləşdirərək konkret siyasi davranış modelinin olmasıdır. Milli identikliyin formalaşmasını araşdırmaq üçün onun struktur hissələrini nəzərdən keçirmək lazımdır. Milli identikliyin tərkibində üç bir-birindən ayrılmaz tərkib hissəni ayırmaq olar: 1) koqnitiv, 2) affektiv, 3) davranış. Koqnitiv komponent fərdin dövlətlə bağlılığı, əlaqəsi haqqında təssəwürləri, bilikləri təmin edir. Bu təsəvvürlərin, biliklərin düzgün qavranılması və mənimsənilməsi olduqca vacibdir. Bu prosesdəki hər hansı yanlışlıq sonradan məlumatların düzgün qiymətləndirilməsinə və şəxsiyyətin tamın üzvü hissəsi kimi özünüdərkinə mane olur. Belə olan halda nəticə etibari ilə ya şəxsiyyətin marginalığı, ya da milli identiklik kimi başa düşülən etnik identiklik hadisəsi ilə rastlaşırıq. Deməli, şəxsiyyətin adekvat davranış modelinin formalaşması mümkünsüz olur. Milli identikliyin ikinci struktur komponenti olan affektiv komponent şəxsin öz dövlətinə olan duyğularından, emosiya və hisslərindən ibarətdir.
Milli kitabxana
Milli ktabxana — hökumət tərəfindən xüsusi olaraq xüsusi qiymətli kitabların və informasiya daşıyıcıların saxlanılması üçün yaradılan saxlanğıc. Adi kitabxanalardan fərqli olaraq oxucuya evə kitab aparmağa icazə verilmir.
Milli komunizm
Milli komunizm və ya digər adı ilə Qaliyevizm — müxtəlif ölkələrdə müxtəlif liderlər tərəfindən qəbul edilən və tətbiq edilən kommunizm forması. Hər bir müstəqil dövlətdə, imperiyada və ya müstəmləkədə sosial sinif ilə millət arasındakə əlaqənin müxtəlif xüsusiyyəti vardır. Ukraynalı kommunistlər olan Şaxray və Mazlax, sonradan müsəlman Sultan Qaliyev hesab edirdi ki, bolşevik Rusiyasının maraqları onların ölkələrinin maraqları ilə tərs düşür. Bunu 1945-ci ildən sonra müstəqil xarici siyasət izləməyə çalışmaqla Yuqoslaviyanın kommunist diktatoru İosip Broz Tito davam etdirmişdir.
Karl Marksın və Fridrix Engelsin nəzərdə tutduğu kommunizmə görə internasional proletariya yüksək dərəcədə kosmopolitan olmalıdır. Ondan millətçilik yox, sinfi mübarizə gözlənilir. Bu ideologiyaya görə millətçilik proletariyanı bölmək və idarə etmək üçün burjuaziyanın əlində bir alətdir.
Kommunizm XIX əsrin sonlarından 1920-ci ilə qədər çox güclü hərəkat formasında idi. Kommunizm keçmiş Rus imperiyasında qalib gəldikdən onilliklər sonra Soyuq müharibə başladı. Soyuq müharibə ardınca isə Qoşulmama hərəkatı (heç bir bloka qoşulmama nəzərdə tutulur) formalaşdı.
Milli liberalizm
Milli liberalizm liberalizmin variantıdır, bəzi (bir qədər, bir neçə) liberal siyasəti (polisi) ilə millətçiliyi birləşdirmək (kombinasiya edilmək), xüsusilə iqtisadi liberalizmə dair. Mühafizəkar liberalizm əksər Avropa ölkələrində siyasi siniflərin ideologiyası olanda, onun (bunun) kökləri XlX əsrdə tapılan (hesab edilən) olmaqdır onda (sonra) monarxiyalar ilə idarə edilən.
Milli liberal partiyalar bu gün mövcuddur, daxil olmaqla inadla onun ölkədə üç ənənəvi ideoloji ailədən birini təmsil etdiyi Avstriyada.
== Tarixi milli liberalizm ==
19-cu əsrdə milli liberalizmdə Almaniya tərəfdarları onların Avropada daha (daha çox) avtoritar iştiraka (olmaya) və güclü German İmperiyaya inandıqları onda liberal millətçilərindən fərqləndi. Maks Veber kimi liberal millətçiləri başqa Avropa gücləri (hakimiyyətlər) ilə əməkdaşlıqda demokratik Almaniyaya tərəf baxırdı.
'Milli liberalizm' müddətindən (termini) 19-cu əsr ərzində Almaniya və Avstriya kimi Almanca danışan ölkələrdə əsasən istifadə edildi, harada ki "Milli Liberal" partiyalar (tərəflər) hökumətdə uzun idi.
== Modern milli liberalizm ==
Avstriyada, milli liberalizm üç Lagerdən birinin və ya ideoloji düşərgələrin əsası qalmışdır, ölkədə. Tarixən, bu Azadlıq Tərəfi (Partiyası) ilə təmsil edilmişdir, ancaq onlara bu yaxınlarda qəlpə ilə, Avstriyanın Gələcəyi üçün İttifaq qoşulunmuşdurlar.
Almaniyanın Azad (Ödənişsiz) Demokratik partiyası tərəfin (partiya) qalan hissəsinə daha çox eurosceptic vəziyyətini (mövqesini) keçirən (tutan) milli liberal fraksiyasına malik olmağa davam edir.
Rusiyada 1990-cı illərdə, Boris Nemtsov milli liberalizmi qəbul etmək ilə Anatoly Chubais və Yegor Gaidar ilə ziddiyyət təşkil etdi: getdikcə daha çox siyasi baxımdam avtoritar hökumət ilə azad bazar islahatlarını birləşdirmək.
Milli simvollar
Milli simvollar (national characters) – bəzi kod cədvəllərində, məsələn, ISO-7 cədvəlində ölkədən asılı olaraq görünüşü dəyişilən simvollar. Məsələn, IBM meynfreymlərində $, # və @ milli simvollar adlanır, çünki ABŞ-dən kənarda onlar £, yaxud ¥ kimi simvollarla əvəz oluna bilər.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Milli siyasət
Milli Siyasət — 1876-cı ildə Con A. Makdonald Mühafizəkarlar Partiyası tərəfindən tanıdılmış bir Kanada iqtisadi proqramı idi. McDonald 1878-ci ildə Kanada federal seçkilərində Mühafizəkarları qələbəyə aparandan sonra, 1879-cu ildə siyasətlərini davam etdirməyə başladı. inkişaf etməkdə olan sənayeləri olan bir iqtisadiyyat, 1880-ci illərdə inkişaf etmiş bir Kanada iqtisadiyyatı. Makdonald, konfederasiya sonrası bir iqtisadiyyat strategiyası olaraq üç elementi birləşdirərək, istehsalın qorunması üçün idxal olunan mallarda yüksək tariflər, infrastruktur və əhali artımını tələb edir. Kanada Pasifik Dəmir Yolunun tikintisi və Qərbi Kanadaya köçün təşviqi. Makdonald 1878 seçkilərində təşviqat apardı və sərbəst ticarəti dəstəkləyən Liberal Partiyanı məğlub etdi. Bu 1879-cu ildən 1950-ci illərin əvvəllərinə qədər davam etdi.
== Mərkəzi siyasət ==
Daha əvvəl 1867-ci ildən 1873-cü ildə təqaüdə çıxana qədər Kanadanın Baş Naziri vəzifəsində çalışan Con A. Makdonald, həmin il bir seçki qazandıqdan sonra 1878-ci ildə milli siyasətini davam etdirməsinə imkan verərək hakimiyyətə qayıtdı. Siyasət Kanadanın gələcəyini yaxşılaşdıran və genişləndirən üç hissədən ibarət idi:
=== Kanada sənayesinin inkişafı ===
Makdonald, Kanadalıları Kanada iqtisadiyyatını inkişaf etdirmək üçün Kanada məhsulları almağa razı etdi. Problem dəmir yollarının ABŞ-dən asanlıqla Kanada istehsalı olan mallara nisbətən daha ucuz mal və məhsulları idxal etməsi idi.
Milli təhlükəsizlik
Milli təhlükəsizlik — vətəndaşlar, iqtisadiyyat və digər institutlar da daxil olmaqla milli dövlətin təhlükəsizliyi. Onun təmin edilməsi hökumətin vəzifəsi hesab olunur.
Əslində hərbi hücumdan qorunma kimi qəbul edilən milli təhlükəsizlik artıq daha geniş mənalarda istifadə edilməklə qeyri-hərbi aspektləri, yəni iqtisadi təhlükəsizlik, enerji təhlükəsizliyi, ekoloji təhlükəsizlik, ərzaq təhlükəsizliyi, kiber təhlükəsizlik və s. sahələri də əhatə edir. Eynilə, milli təhlükəsizlik risklərinə digər milli dövlətlərin hərəkətləri ilə yanaşı, zorakı qeyri-dövlət subyektləri, narkokartellər və transmilli şirkətlərin fəaliyyəti, eləcə də təbii fəlakətlərin təsirləri daxildir.
Dövlətlər milli təhlükəsizliyi qorumaq üçün müxtəlif tədbirlərə, o cümlədən siyasi, iqtisadi və hərbi güc də daxil olmaqla, diplomatiyaya arxalanırlar. Hökumətlər təhlükəsizliyin transmilli səbəblərini (iqlim dəyişikliyi, iqtisadi bərabərsizlik, siyasi təcridetmə və nüvə silahlarının yayılması) azaltmaqla həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə təhlükəsizlik şəraiti qurmağa çalışırlar.
İkinci çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər
2000-ci il Azərbaycan parlament seçkiləri — Milli Məclisə II çağırış seçkiləri.
== Zəmin ==
II çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər 2000-ci il noyabrın 5-nə təyin olunmuşdu.
İyulun 18-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı və Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərarı ilə ölkədə əsas siyasi qüvvələri təmsil edən 17 nəfərdən ibarət Mərkəzi Seçki Komissiyası təşkil olundu. Tərkibinin 1/3 prinsipi ilə formalaşdırılması nəzərdə tutulan Komissiyanın 6 üzvü vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə seçilmiş deputatları Milli Məclisdə çoxluq təşkil edən və onların namizədliklərini təqdim edən siyasi partiyanı (Yeni Azərbaycan Partiyasını), 6 üzvü vahid çoxmandatlı seçki dairəsi üzrə seçilmiş deputatları Milli Məclisdə azlıq təşkil edən və onların namizədliklərini təqdim edən siyasi partiyaları, qalan 5 nəfəri isə heç bir siyasi partiyaya mənsub olmayan və onların namizədliklərini təqdim edən deputatları təmsil edirdi.
"Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə seçkilər haqqında" Qanunun 12-ci maddəsinin 5-ci bəndinə uyğun olaraq seçkilərə 110 gün qalmış, yəni 2000-ci il iyulun 18-dən gec olmayaraq birmandatlı seçki dairələrinin yaradılması sxemi və qrafik təsviri Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən təsdiq olunmalı idi, lakin seçkilərə hazırlığın başlanğıc mərhələsində yaranmış müəmmalı vəziyyət MSK-nın yeni tərkibdə fəaliyyətə başlamasına imkan vermirdi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının Azərbaycan Milli İstiqlal və Azərbaycan Xalq Cəbhəsi partiyalarını təmsil edən 6 üzvü dönə-dönə edilən xəbərdarlığa rəğmən, iclasa gəlmir və yetərsay olmadığına görə Komissiya öz səlahiyyətlərini icra edə bilmirdi.
İyulun 19-da Mərkəzi Seçki Komissiyasının təkrarən iclası çağırılmış və təyin edilmiş bütün üzvlərin hər biri bu barədə məlumatlandırılmışdı. Komissiyanın yuxarıda göstərilən 6 üzvü bu dəfə də iclasa gəlməmiş və MSK-nın formalaşması baş tutmamışdı.
Yaranmış gərgin vəziyyətdən çıxmaq üçün Komissiyanın qalan üzvləri ölkə Prezidentinə xahişlə müraciət etdilər. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədrinə və ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosunun rəhbərinə də belə müraciətlər olundu.
İle-Alatau Milli Parkı
İle-Alatau Milli Parkı (qaz. Іле Алатауы ұлттық табиғи паркі) — Qazaxıstan Respublikasının Almatı vilayətində yerləşən milli park.
== Tarixi ==
1996-cı ildə yaradılmışdır.
== Ərazisi ==
Ərazisi 199703 hektardır.
İlham Əliyev (milli qəhrəman)
İlham Müzəffər oğlu Əliyev (5 may 1961, Gədəbəy – 19 avqust 1990, Qazax) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi şəhidi.
== Həyatı ==
5 may 1961-ci ildə Gədəbəy rayonunda anadan olub. Orta məktəbi 1978-ci ildə bitirdikdən sonra 1980-ci ildə hərbi xidmətə çağırılıb. 1982-ci ildə ordudan tərxis olunduqdan sonra Gədəbəy rayonunda Kommunal Təsərrüfatı İdarəsində, sonra isə İsmayıllı rayonunda mexanikləşdirilmiş dəstədə çalışmışdır. 1983-cü ildə onu DİN-nin təyinatı ilə İsmayıllı rayon DİŞ-nə qəbul edirlər. Bir müddətdən sonra işini Gədəbəy rayon DİŞ-nin mühafizə bölməsinə dəyişirlər. İ. Əliyev 1985-ci ildə Bryansk Xüsusi Orta Milis Məktəbinə daxil olur. 1987-ci ildə Gədəbəy rayonunda sahə müvəkkili, Gəncə şəhər DİŞ-də sahə müfəttişi, sonra isə cinayət-axtarış bölməsində əməliyyatçı vəzifələrində çalışır. O, rəhbərlik tərəfindən dəfələrlə mükafatlandırılmış, "Mükəmməl polis" döş nişanına layiq görülmüşdür.
=== Şəxsi həyatı ===
Ailəli idi.
İlqar İsmayılov (milli qəhrəman)
İlqar Sədi oğlu İsmayılov (29 mart 1959, Bakı – 1 oktyabr 1992, Laçın rayonu) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi.
== Həyatı ==
29 mart 1959-cu il Bakı şəhərində doğulmuşdur. Əslən Qazax rayonundandır. 1966-cı ildə Bakı şəhərindəki 45 saylı orta məktəbə getmiş, 1976-cı ildə təhsilini başa vurmuşdur. Daha sonra Azərbaycan Bədən Tərbiyəsi İnstitunda təhsil almışdır. 1981-ci ildə hərbi xidmətə çağırılımış, 1983-cü ildə ordudan tərxis edilmişdir.
=== Ailəsi ===
Ailəli idi, iki övladı yadigar qalıb.
== Hərbi xidməti ==
İlqar 1991-ci ildən başlayaraq tez-tez döyüş bölgəsinə gedərdi. Onun şücaəti nəticəsində ermənilərlə vuruşan xeyli xarici vətəndaş ələ keçirilmişdir. Onun rəhbərliyi ilə 128 nəfər döyüşçümüz Qızartı yüksəkliyini erməni basqınçılarından azad etmişdir.
İlqaz Dağı Milli Parkı
Ilqaz Dağı Milli Parkı (türk. Ilgaz Dağı Milli Parkı) ― 2 iyun 1976-cı ildə qurulmuş, Türkiyənin qərbindəki Qara dəniz regionunda, Kastamonu və Çanqırı illəri arasındakı sərhəddə, Ilqaz dağlarında yerləşən qorunan ərazi. Əsas dəyərləri təbii sərvətlər və istirahət fəaliyyəti üçün potensialı olan milli park 742, 38 hektar ərazini əhatə edir.
== Geologiya ==
Mərkəzi Anadolu və Qara dəniz regionları arasındakı keçid zonasında yerləşən Ilqaz dağının ərazi quruluşu ümumiyyətlə serpentinit, şist və vulkanik süxurlarla xarakterizə olunur. Türkiyənin ən uzun və ən aktiv geoloji çatı olan Şimali Anadolu sınması Ilqaz dağının cənub ətəyindən keçir. Bölgədə müxtəlif xarakterli dərələr, yamaclar və zirvələr var. Əlavə olaraq, bölgə yüksək səviyyəli landşaft ixtisası olan geomorfoloji quruluşa malikdir.
== Coğrafiya ==
Milli park, qərb Qara dəniz bölgəsindəki bir dağ silsiləsi olan Ilgaz dağlarında. Dağlar şimaldan Gökırmak çayı və cənubdan Devrez dərəsi ilə həmsərhəddir və iki çay hövzəsi arasında hidroqrafik sərhəd rolunu oynayır. Gökırmak çayı Ilqaz dağlarının şimal yamaclarından başlayır və qərb-şərq istiqamətində axaraq Qızılırmak çayına birləşir.
İndre-Veydefiorden Milli Parkı
İndre-Veydefiorden Milli Parkı (norv. ) — Şpitsbergen arxipelaqınına daxil olan Qərbi Şpitsbergen adasının mərkəzi şimal hissəsində yerləşən milli park. Milli park ərazisi 1127 km²-dir. Bunun 745 km² quru və 382 km² su səthi sahəsi daxildir. Park 9 sentyabr 2005-ci ildə təşkil olunmuşdur. Veydefiordun cənub sahillərində yerləşir.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku
== Tarixi ==
1898/99 – cu ildə İngiltərədə Şerif London Super kuboku (Sheriff of London Charity Shield) yarandı. Bu kubok peşəkar futbolçularla həvəskarlar arasında oynanılırdı. O 1908/09 – cu ildə futbol assosiasiyasının Xeyriyyəçilik kuboku (The Football Association Charity Shield) kimi əvəz edilərək yarandı. Super kubokda 1-ci dvizion liqasının qalibi ilə cənub liqasının qalibi oynayırdı. İlk Super kubok "Mançester Yunayted"lə (1-ci dvizionun çempionu) "Kuinz Park Reyncers" (Cənub liqasının çempionu) arasında oynanıldı. Əsas vaxt 1:1 hesabı ilə başa çatdı. Əlavə vaxtda "Mançester Yunayted" 3 top vuraraq ilk İngiltərə Super kubokunun qalibi oldu.
1913-cü ildə turnirin formatı dəyişildi.
Super kubokda həvəskarlarla peşəkar futbolçular oynamağa başladı. 1914 – cü ildən 1919 – cu ilə qədər Super kubok 1-ci Dünya Müharibəsinə görə dayandırıldı.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1964
1964-cü ildə təşkil olunmuş İngiltərə Milli Futbol Superkuboku matçı sayca 42-ci oyun idi. Görüş birinci divizyonun qalibi və İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi arasında keçirilirdi. Matç avqustun 15-də Liverpul şəhərində yerləşən Enfilddə oynanılırdı. Keçən 1963–64 mövsümünü "Liverpul" çempion kimi "Vest Hem Yunayted" isə İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi kimi başa vurmuşdur. Matç 2-2 hesabı ilə başa çatdığından yekun nəticədə hər iki klub qalib hesab olunurdu.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1965
1965-ci ildə təşkil olunmuş İngiltərə Milli Futbol Superkuboku matçı sayca 43-cü oyun idi. Görüş birinci divizyonun qalibi və İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi arasında keçirilirdi. Matç avqustun 14-də Mançester şəhərində yerləşən Old Trafford stadionunda oynanılırdı. Keçən 1963–64 mövsümünü "Liverpul" çempion kimi "Mançester Yunayted" isə İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi kimi başa vurmuşdur. Matç 2-2 hesabı ilə başa çatdığından yekun nəticədə hər iki klub qalib hesab olunurdu.
== Oyunun nəticələri ==
90 dəqiqə, əlavə vaxt olmamışdır.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1966
1966-cı il İngiltərə Milli Futbol Superkuboku matçı Qudison Parkda "Liverpul" və "Everton" klubları arasında təşkil olunmuş Mersisayd derbisi idi. Bu matça "Liverpul" ölkə çempionu kimi "Everton" isə İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi kimi çıxırdı. Oyundan öncə Rocer Hant, Alan Boll və Reymon Vilson FİFA Dünya Kubokunu, İngiltərə Federasiya Kubokunu və Liqa kubokunu Qudison Parkda nümayiş etdirdilər.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1976
1976-cı il İngiltərə Milli Futbol Superkuboku matçı ölkə çempionu olmuş "Liverpul" və İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi "Sauthempton" klubları arasında Uembli stadionunda təşkil olunmuşdur.
Matç 14 avqust tarixində Londonda yerləşən Uembli stadionunda 76,500 tamaşaçı qarşısında oynanılırdı.
Matçda yeganə qolu "Liverpul"un tərkibindən Con Benjamin Toşak vurmuşdur.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1977
1977-ci ildə təşkil olunmuş İngiltərə Milli Futbol Superkuboku matçı sayca 55-ci oyun idi. Matç avqustun 13-də London şəhərində yerləşən Uembli stadionunda birinci divizyonun qalibi və İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi arasında keçirilirdi. Keçən 1976–77 mövsümünü "Liverpul" çempion kimi "Mançester Yunayted" isə İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi kimi başa vurmuşdur. Matç 0-0 hesabı ilə başa çatdığından yekun nəticədə hər iki klub qalib hesab olunurdu.
İngiltərə Milli Futbol Superkuboku 1982
1982-ci il İngiltərə Milli Futbol Superkuboku uğrunda matç 21 avqsut tarixində "Liverpul" və "Tottenhem Hotspur" komandaları arasında Uembli Stadionunda keçirilmişdir. 1981-82 mövsümünü "Liverpul" çempion kimi "Tottenhem Hotspur" isə İngiltərə Federasiya Kubokunun qalibi kimi yekunlaşdırmışdır. Görüşdə yeganə qolu Yan Raş vurmuşdur.
İngiltərə milli futbol komandası
İngiltərənin futbol yığma komandası (FİFA kodu ENG) — UEFA üzvlərindən biridir, İngiltərənin Futbol Asosiasiyasındadır, ev stadionu Uemblidir. İlk beynəlxalq görüşü - Şotlandiya ilə (30 noyabr 1872, 0-0, Partikdə), ən böyük qələbəsi İrlandiya üzərində (13-0, 18 fevral 1882, Belfastda), ən böyük məğlubiyyəti isə Macarıstan ilədir (7-1, 23 may 1954, Budapeştda). FİFA dünya kubokunda görünmələri - 12 (ilk dəfə 1950 ildə, 1966 ilin qalibidir), Avropa futbol çempionatında isə - 7 (ilk dəfə 1968 ildə). Şotlandiya ilə bərabər İngiltərənin milli yığma komandası dünyanın ən erkəndir və 1906 ildə FİFA-ya daxil olunmuşdur. İngiltərənin ənənəvi rəqibi Şotlandiyadır, lakin 1980 illərin sonunda bu müntəzəm rəqabət başa çatmış kimi həmin raqibin əvəzinə Argentina və Almaniya meydana gəldi.
1930, 1940 və 1950-ci illərdə ingilislərin xarici çıxış maykaları mavi və bir neçə illərdən sonra göy rəngdə olmuşdur. 1996 ilin Avropa futbol çempionatında ingilislər boz geyimdə çıxış etdilər. Hər tək ilin əvvəlində İngiltərədə yeni ev çıxış forması buraxılır. Müasir zamanda ingilis forması Nikedan gəlir. Maykaüstü nömrələr 1922, adlar isə 1992 il Avropa futbol çempionatında meydana gəldi.
İngiltərə milli futbol komandasının het-triklərinin siyahısı
İngiltərə milli futbol komandasının het-triklərinin siyahısı — İngiltərə milli futbol komandası tarixində bir futbol oyununda üç və ya daha çox qol vuran futbolçuları özündə birləşdirir. Beynəlxalq futbolun başlanğıcı olan 1872-ci ildən bu günümüzə qədər 57 İngiltərə kişi milli komanda futbolçusu het-trik etmişdir. İngiltərə üçün het-trik edən ilk futbolçular Hovard Voqton və Artur Alfred Broundur. Aston Villa FK klubunun futbolçuları olan bu ikili 1882-ci ildə İrlandiya ilə oynanılan dostluq oyununda üçdən çox qol vurmuşlar. Dörd futbolçu — Voqton, Stiv Blumer, Villi Holl və Malkolm Makdonald bir oyunda beş qol vurma nailiyyəti göstərmişlər. Cimmi Qreyvs 6 dəfə het-trik edərək bu sahədə ən uğurlu futbolçudur. Beş futbolçu — Albert Allen, Frank Bredşou, Volter Gilliat, Con Veytx və Con Yates sadəcə bir dəfə milli komandada oynamalarına baxmayaraq, het-trik edən futbolçulardır.
Futbol üzrə dünya çempionatı 1966-ın finalında Geoff Hurstun etdiyi het-trik bütün zamanların ən məşhuru het-triki hesab olunur. İngiltərə adına ən sonuncu het-triki Bolqarıstan ilə oynanılan və İngiltərənin 4–0 qalibiyyətiylə nəticələnən UEFA Avropa Kuboku 2012-in seçmə mərhələsi oyununda Jermen Defo etmişdir.
1872-ci ildən bu günə qədər İngiltərəyə qarşı ümumi on bir het-trik edilmişdir.
İnquşetiya Milli Kitabxanası
İnquşetiya Milli Kitabxanası – 1993-cü ildə yaradılmış, Nazran şəhərində yerləşən, respublikanın aparıcı kitabxanası.
== Haqqında ==
C.X.Yandiyeva adına İnquşetiya Respublikasının Milli Kitabxanası 1993-cü ildə yaradılmışdır. İnquşetiyanın Nazran şəhərində yerləşən respublikanın bu aparıcı kitabxanası, universal kitabsaxlayıcısı, mədəniyyət, təhsil və informasiya mərkəzi, həmin ərazinin kitabxanalarının elmi-metodik işinin və diyarşünaslıq fəaliyyətinin mərkəzidir.
2003-cü ildə fondu 88 min nüsxə olmuşdur. İnquş Respublikası ərazisində çap olunan bütün məhsullar vasitəsilə fondunu zənginləşdirir.
MK-nın əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri də yerli mətbuatın fondunun formalaşdırılması və mühafizəsidir.
Kitabxananın baş direktoru Qazdiyeva Tsaeş Abdullayevnadır. Baş direktorun elmi işlər üzrə müavini Pliyeva Maret Moçkiyevnadır.
İnçxon Milli Universiteti
İnçxon Milli Universiteti (kor. 인천대학교 (仁川大學校)) — Cənubi Koreyanın İnçxon şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi.
== Xarici əlaqələri ==
Liman Şəhərlərinin Universitet Liqasının üzvüdür.
İran Ali Milli Müdafiə Universiteti
Ali Milli Müdafiə Universiteti (farsca: دانشگاه عالی دفاع ملّی و تحقیقات راهبردی) Tehranda yerləşən İran Universitetidir. İran İslam Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahının tabeliyində olan universitet hərbi doktrina, strateji müdafiə elmləri və idarəetmə sahəsində doktorluq səviyyəsinə (Ph.D.) həsr olunmuşdur.
== Qəbul şərtləri ==
Bu universitetə daxil olmaq üçün ümumi və xüsusi şərtlər tələb olunur.
İran Milli Kitabxanası
İran Milli Kitabxanası və Arxiv Təşkilatı (Farsca: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران), İranın paytaxtı Tehran şəhərində yerləşən kitabxanadır.
İran Milli Kitabxanası rəsmi olaraq 1933-cü ildə açılmışdır. Ölkədə milli kitabxana açmağın ilk addımları 1861-ci ildə Darülfünun liseyinin və bu məktəbin kiçik bir kitabxanasının açılması ilə başlamışdır.
İran Milli Kitabxanasının memarı Fransız André Godarddır. Godard eyni zamanda İran Arxeologiya Muzeyinin memarıdır; kitabxana muzeyin şimal fasadında yerləşir.
Kitabxana 1 mart 2005-ci ildə İranın keçmiş prezidenti Məhəmməd Xatəminin dövründə Tehranın Abbas Abad regionundakı yeni qərargahını əldə etmişdir. Məhəmməd Xatəmi bir müddət kitabxananın rəhbəri olmuşdur.
== Haqqında ==
İran İslam Respublikasının Arxiv və Milli Kitabxanası Təşkilatı elm, təhqiqat,təhsil və xidmət müəssisəsidir və onun nizmanaməsi İslami şura Məclisi tərəfindən təsdiq edilmişdir.
Onun təsis edilməsi 1937 ci ilə qayıdır. 1979 cu ildə kitab mərkəzi xidməti və 1999 cu ildə isə İslam İnqilabının Mədəniyyət Sənədləri Təşkilatı bura birləşdirilmişdir.
İran Milli Muzeyi
İran Milli Muzeyi (fars. موزه ملي ايران Mūze-ye Millī-ye Irān və ya موزه ایران باستان Muze-ye Irân-e Bâstân) Tehranda yerləşən arxeologiya və tarix muzeyidir. Burada qədim Fars əsərləri, saxsı qablar, metal işləri, kitablar və sikkələr nümayiş olunur. 1937-ci ildə açılmışdır. İki kompleksdən təşkil olunmuş bir muzeydir; növbə ilə 1937 və 1972-ci illərdə açılan Qədim İran Muzeyi və İran İslami Arxeologiya və İran Sənəti Muzeyindən ibarətdir.
Muzey iki binadan ibarətdir. Bir nömrəli binada İslamdan əvvəlki dövrlərdən yığılmış əsərlər təqdim edilərkən, iki nömrəli bina İslamdan sonrakı əsərləri təqdim edir.
Birinci binada üç zal var. Bu üç zalda alt, orta və yuxarı qədim daş dövrü, yeni daş dövrü, mis dövrü, erkən və son tunc dövrləri, I-III Dəmir dövrləri, Midiya, Əhəmənilər İmperiyası, Selevkilər imperiyası, Parfiya imperiyası və Sasanilər İmperiyası dövrünə məxsus artefaktlar nümayiş etdirilir.
İran U-20 milli futbol komandası
İran U-20 milli futbol komandası (fars. تیم ملی فوتبال جوانان ایران, həmçinin İran Under-20, İran U-20 və ya İran Gənclər Komandası olaraq da bilinir) — İranı AFC U-19 Çempionatı və FİFA U-20 Dünya Kuboku, eləcə də digər 20 yaşdan kiçik beynəlxalq futbol müsabiqələrində təmsil edir və İİRFF tərəfindən idarə olunur.
== Beynəlxalq turnirlərdə iştirakı ==
=== FİFA U-20 Dünya Kuboku ===
=== AFC U-19 Çempionatı ===
*Penalti vuruşlarında qərarlaşdırılan nokaut oyunlarını simvolikləşdirir.
**Qırmızı çərçivə rəngi müsabiqənin ev torpağında keçirildiyini simvolikləşdirir.
İran milli futbol komandası
İran milli futbol komandası (fars. تیم ملی فوتبال مردان ایران) İranı beynəlxalq futbol yarışlarında təmsil edir və İran Futbol Federasiyası tərəfindən idarə olunur. 2014-cü ilin dekabrından 2018-ci ilin may ayına qədər İran milli futbol komandası komandanın reytinqdə qitənin ən uzun müddətini təmsil edən ən uzun davamlı dövrü təmsil edən Asiyanın ən yüksək sıralı komandası olaraq qaldı.
== Tarixi ==
İran Futbol Federasiyası 1920-ci ildə yaradılıb. İran Milli Komanda'nin oynadığı ilk qarşılaşma 23 Avqust 1941-ci ildə, Kabildə səfərdə Britaniya Hindistanına qarşı 1-0 hesablı qələbə qazanarkən, İranın ilk FIFA beynəlxalq oyunu 25 Avqust 1941-ci ildə Əfqanıstan oldu.