Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • икӀ

    (нареч.) - так : икӀ ая - так сделай; икӀ хьайила - а) если будет так; б) таким образом, следовательно; икӀ ятӀа - если так.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ИКӀ

    adv. so, thus; like; that; икӀ хьайила adv. like this, like that.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ИКӀ

    adv. so, thus; like; that; икӀ хьайила adv. like this, like that.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ИКӀ

    ...жувандаз эгъуьндайла фур, ИкӀ асул ксарал алават я чун. С. К. Къадир. Ма, жибинда тур жуван За вугузвай пул вуна. КӀани- такӀан гъваш на заз, Тамир

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ИКӀ

    ...ихтилатдин мана делилламишзавайла, ишлемишдай гаф. ИкӀ, Кьурагьай тир яшлу дишегьли Абдуллаева Назлухана вичин авай са хва Максим операция авуна.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ИКӀ

    1. beləliklə, belə ki; 2. bax икӀ(а).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ИКӀ

    1. beləliklə, belə ki; 2. bax икӀ(а).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ик

    межд.; употр. для обозначения звука, издаваемого при икоте.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İKİ-İKİ

    по два, попарно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • iki-iki

    iki-iki

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • İKİ-İKİ

    нареч. кьвед-кьвед (1. гьардаз кьвед ва я гьар тилитда кьвед; 2. кьвед санал, къвал-къвала, санал, барабар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • iki-iki

    zərf. deux à deux, deux par deux

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • iki-iki

    ikişer

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • İKİ-İKİ

    zərf 1. Hər birinə, yaxud hər dəfəsinə iki. İki-iki alma vermək. İki-iki düzmək. İki-iki ayırmaq. 2. İkisi yan-yana, ikisi bir yerdə, birgə, bərabər.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİ-İKİ

    z. in pairs, two and two, two by two

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • İKİ-İKİ

    нареч. по два (две), по двое, попарно, парами

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İKİ

    ...C.Cabbarlı. İki bədəndə bir ürək – sevgililər haqqında. İki cüt bir tək – çox az. İkidə bir – yarı. İki daşın arasında – çox namünasib vaxtda, tələsi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İL

    ...hansı planetin dövr müddəti. Mars ili. ◊ İl dolanmaq – on iki ay bitmək, qurtarmaq, il başa çatmaq. Qış getdi, qar gəlmədi; Nə də bahar gəlmədi; İl d

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İLK

    ...başlanğıc, ibtida. Dünyada hər könül yüksəliş arar; Varlığın nə ilki, nə axırı var. S.Vurğun. 2. Başlıca, əsas, ən vacib, ən mühüm. Elimin olsa da as

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İP

    is. 1. Uzun pambıq, kətan, yun və s. liflərindən eşilib hazırlanan və əsasən bağ kimi işlədilən məmul. İplə bağlamaq. Tayları iplə sarımaq. – [Ağa:] G

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İŞ

    ...olacaq? Mir Cəlal. 7. Bir şəxsə, hadisəyə, məsələyə və s.-yə aid olan sənədlər toplusu. İş qovluğu. Katib işləri açıb baxdı. – [Gəldiyev] qantər için

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İT

    ...fəsiləsinə mənsub ev heyvanı. Çoban iti. Həyət iti. Ov iti. – İt, qulağını kəsəndən qorxar. (Məsəl). Hərdən it hürüşməsi, səsküy eşidilməsəydi, yarım

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İY₁

    ...ətri otların iyinə qarışıb, ətrafa saçılmaqda idi. T.Ş.Simurq. Həyəti götürən soğan, qovurma, zəfəran iyi adamı valeh edirdi. Mir Cəlal. ◊ İy almaq –

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İY₂

    is. Pambıqdan, yundan və s.-dən iplik əyirmək üçün ortası şiş, iki ucu sivri ağac alət. Qərənfil bacı gözünü əlindəki iydən çəkib hirsli-hirsli … baxd

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İZ

    is. 1. İnsan və ya heyvan ayağından səth üzərində qalan nişanə; ləpir. Canavar izi. Qarın üstündə dovşan izi var. – Talada quzu gördüm; Bir maral izi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İÇ

    is. 1. Bir şeyin içərisi, daxili, iç tərəfi. Əvvəl evin içi, sonra çölü. (Ata. sözü). Mağaranın içi yumşaq ağac qabıqları ilə döşənmişdi. A.Şaiq. Əşrə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİK-BİK

    ciki-biki, cikinə-bikinə kimi (qədər), cikini-bikini də, cikini də-bikini də – hərtərəfli, ən kiçik təfərrüatına qədər. [Rəşid müəllim:] Yox, usta Əbü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİK-BİK

    ...всю подноготную, всё, всю правду, все подробности о ком-л.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CİK-BİK:

    ciki-biki, cikinə-bikinə kimi (qədər), cikini-bikini də, cikini də-bikini də лап куьлуь-шуьлуьйрал гьалтна, вири патарихъай; кьиляй-кьилиз, вири; кӀан

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • cik-bik

    cik-bik

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • Münxen

    coğ. Munich \-ik\]

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • Zürik

    coğ. Zurich \-ik\]

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • HABELƏ

    нареч. гьакӀни; гьа икӀ; гьакӀ.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BELƏLİKDƏ

    нареч. рах. 1. икӀ хьайила, и гьалда, эгер икӀ хьайитӀа; 2. и(хьтин) везиятда, и гьалда, и къайдада.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BƏRK

    Çev –ik qəlibi üzrə bərmək feilindən əmələ gəlib, əvvəllər bər –ik kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ВЕТРЕНОСТЬ

    ж мн. нет yüngüllük, yelbeyin! ik, hərdəmxəyallıq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DİK-DİK

    dik-dik baxmaq – bax dik baxmaq (“dik”də).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİK-CİK

    чик-чирик

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CİK-CİK

    ...səs. Nədir o istəkli, o heyran baxış? Nə dadlı cik-cik, nə gözəl çırpınış! A.Səhhət. Biçinçilərdən biri orağını böyük bir qanqalın kökündən endirərkə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • CİK-CİK

    I звукоподр. чирик-чирик, чик-чирик; чив-чив II сущ. чириканье, чивиканье (щебет, издаваемый некоторыми птицами); cik-cik etmək чирикать, чивикать. Ci

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DİK-DİK

    в сочет. с глаголами: dik-dik baxmaq смотреть дерзко, вызывающе, dik-dik danışmaq говорить дерзко, dik-dik gəzmək слоняться без дела, ходить ручки в б

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • CİK-CİK

    i. chirp(ing), twittering; ~ etmək to give* a chirp, to chirp

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • DİK-DİK

    z.: ~ baxmaq to look steadily

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ТИК-ТИК

    bax тик IV.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • cik-cik

    is. cui-cui m, ~ etmək pépier, piauler, piailler

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • dik-dik

    zərf. ~ baxmaq regarder insolemment

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ТӀИКЬ-ТӀИКЬ

    təql. tıq-tıq, çıq-çıq (saat səsi); çıqqıltı; тӀикь-тӀикь авун tıq-tıq eləmək, çıq-çıq eləmək, çıqqıldamaq, tıqqıldamaq (saat və s.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЧӀИКЬ-ЧӀИКЬ

    zərf əzik-əzik; чӀикь-чӀикь авун əzik-əzik eləmək (etmək), sındırmaq, parça-parça etmək; чӀикь-чӀикь хьун əzik-əzik olmaq, sınmaq, parça-parça olmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • CİK-CİK

    təql. цӀив-цӀив, цӀив-цӀирив, чӀив-чӀив, чӀив-чӀирив (нуькӀвери ва гъвечӀи къушари акъуддай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • cik-cik

    cik-cik

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • dik-dik

    dik-dik

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • DİK-DİK: DİK-DİK BAXMAQ

    смотреть гордо, вызывающе, надменно, свысока

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • bağl. 1. Baş cümlə ilə budaq cümlələri bir-birinə bağlayır. Elə yavaş danışır ki, eşitmək olmur. Elə dumandır ki, göz gözü görmür. – Səkinə yaxşı bili

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİK

    ...saatı (vaxtı) – nəqliyyatın, elektrik stansiyasının və s. ən gərgin iş vaxtı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DİK

    ...dik qoy. □ Dik atılmaq (qalxmaq, durmaq) – qorxu və ya başqa bir səbəb üzündən hövlnak ayağa qalxmaq, yerindən sıçramaq. Atlar dik atılıb cilovu qırd

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DİK

    1. отвесный, вертикальный; 2. приподнятый, возвышенный; 3. подъемистый, крутой, круто; 4. подъем; 5

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TUTALIM(Kİ)

    ара. гаф. кьан чна, кьан, лугьун хьи, икӀ гьисабин хьи.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BELƏLİKLƏ,

    beləliklə də ара г. икӀ, гьа икӀ(а), и жуьреда, и къайдадивди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ИЛЬ

    союз, см. или.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИМ

    местоим. 1. ада; вещи, купленные им, находятся здесь ада къачур шейэр ина ава. 2. абруз; дайте им книги абруз ктабар це.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İLK

    первый, первичный, начальный, предварительный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İŞ

    1. работа, дело, деяние, занятие; 2. предприятие;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İT

    1. собака; 2. собачий;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İY

    1. запах, дух; 2. цевьё, веретено;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İZ

    1. след; 2. отпечаток;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИЗ

    предлог 1. -ай, -яй; вышел из дому кIваляй экъечIна; прибыл из города шегьердай атана; вырыть из земли ччиликай эгъуьнна хкудун; из крестьян лежб

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИКС

    1. икс (1. латин алфавитда «ж» гьарфунин тIвар. 2. мат. малум тушир, жугъурна кIанзавай число). 2. пер. флан кас.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИЛ

    мн. нет лил (вацIун, вирин ва мсб кьар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИХ

    местоим. 1. абур; абруз; абрук; он видел их адаз абур акуна; позови их абруз эвера; не трогай их абрук кямир. 2. абрун; их дом абрун кIвалер.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИСК

    дяве (судда), тIалаб (суддалди истемишзавай, тIалабзавай затI, кар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İKİ

    два

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ИШЬ

    межд. разг. аку гьа! (тажубвал ва мягьтелвал ийидайла, маса гафарихъ галаз лугьуда)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • İN

    I (Quba) qoxu, iy. – Üzərrigi yandıraduğ, yaxşı in verədü II (Culfa, Naxçıvan, Ordubad, Şərur, Zəngilan) hin III (Göyçay) səs. – Mənim inim ona çətin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • İŞ

    iş qızartmax: (Qax) nalayiq hərəkət etmək və ya danışmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • İV

    I (Vedi, Şərur, Gəncə, Qarakilsə, Meğri) saçın ayrıcı, tağ. – İvi: düz ayırmıyıfsan (Qarakilsə) II (Qarakilsə) arx. – Balaca bir iv qaz, bı su axıp ge

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • İÇ

    ...пространство внутри чего-л. Evin içi внутренность дома, vaqonun içi внутренность вагона 2) внутренности (органы, расположенные в брюшной и грудной по

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İKİ

    I числ. 1. два: 1) число, состоящее из двух единиц. İki dəfə iki dörd edir дважды два – четыре 2) количество в две единицы. İki oğlan два мальчика, ik

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İKİ…

    ...(первая составная часть сложных слов). İkiavarlı, ikiağızlı и т.п.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İKS

    сущ. икс: 1. название третьей от конца буквы (x) латинского алфавита 2. мат. неизвестная величина, обозначаемая этой буквой 3. условное обозначение не

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İL

    год

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İP

    веревка, бечевка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İÇ

    1. внутренность, внутрення часть; 2. нутро, внутренности, ливер, требуха; 3. сердцевина, ядро; 4

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • Ч

    ...яргъал фич, Сабурлувал хуьн - Чунни икӀ рекьич». М. Ж. Чунни икӀ рекьич.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ИКӀ(А)

    belə, bu cür; икӀ тушни? belə deyilmi?; икӀ хьайила belə olan surətdə; beləliklə; гьа икӀ(а) beləcə, bunun kimi, bu cür, bu qayda ilə, bu tərzdə; məhz

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ИКӀ(А)

    belə, bu cür; икӀ тушни? belə deyilmi?; икӀ хьайила belə olan surətdə; beləliklə; гьа икӀ(а) beləcə, bunun kimi, bu cür, bu qayda ilə, bu tərzdə; məhz

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ƏKMƏK

    Ək (ik) sözü “əlavə etmək” deməkdir. Əkmək əlavə məhsul götürməklə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ТЕБИН

    ...инсанар вири санлай. - Агь, Миримбег, Миримбег! Яраб ви бегвал икӀ къакъатда жал?! Яраб бегдин тебин икӀ авара жеда жал? Гь. Къ. Четин бахт. Синоним

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀА

    ...суффикс: маса - масакӀа, чӀурукӀа; атӀа -атӀакӀа, а - акӀ, и – икӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • HƏDİK

    Türkmənlər buna “də:n-ik” (ə uzun deyilir) deyirlər. Söz onun təhrifidir. Dənin suda bişirilməsi ilə bağlıdır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ДУГЪРИВИЛЕЛДИ

    ...къенивилелди, дугъривал хас яз. Алимегьамеда жезмай кьван дугъривилелди икӀ лагьана. А. Ф. Лянет. Антоним: игривилелди.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ФЕРМЕР

    ...Сад я къе рэкет, муькуьдни фермер... М. Ж. Чунни икӀ рекьич, ИкӀ, алатай йисуз фермерди Багъдай ирид тонн ичер вахчуна. ЛГ, 2004, 16. ХӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БИЛЛАГЬ!

    межд. кьин яз ишлемишдай гаф. Гьихьтин сардар чкӀизва, гьа икӀ я хьи, биллагь, дустар. А. Гь. Кьиникьиз.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГЬУЬНДУЬРЛУ

    ...поселокдин гьуьндуьрлу агъсакъалрикай сад хьайи Алимсед Эмирбегова икӀ лагьанай... ЛГ, 2003,22. ӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • nəfər

    is. personne f, homme m, tête f ; Biz ailədə üç ~ik Nous sommes trois dans la famille

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ГАГЬДИ

    ...вахтунда. # акьван ~, гьикьван ~, икьван ~. Икьван гагьди Пиралидин чина икӀ са касни акъвазайди тушир. Я. Къафланов. Юристдин дафтардай.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • DİLİKLƏMƏK

    Kökü dil felidir. -ik onu ismə çevirib, -lə yenidən feil yaradıb. Mənası “diş-diş eləmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ДАЯХ

    ...тир, четин гьалдай акъуддай. Жафа я хьи, жувал са гьахъ алачиз ИкӀ тарашун даях арха галачиз. Е. Э. Дуванбегдиз.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • РАЙОНЭГЬЛИ

    ...сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра районда яшамиш жезвайди. ИкӀ, гьар са районэгьлидал гъалтзавай инвестицийрин къадарди 3029,5 манат тешкилна. Л

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀ

    ...юкьва ва эхирда гьалтда: [кӀарас], [кӀерец], [акӀа], [сикӀер], [гьакӀ], [икӀ].

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • МУЬКӀУЬВАЛ

    ...-илер, -илери, илера муькӀуь гьал. - Самолѐт. жен, амма вичик икӀ муькӀуьвал жен? И. Гь. Рубаияр. Синонимар: секинвал, сабурлувал. Антоним: теспачав

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАЛИГЬ

    ...т-б., сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра бахт, кьисмет. Вун Халикъди икӀ халкь авун чи уьмуьрдин талигъ хьана. Е. Э. Мубарак Исмаил.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЧӀЕХИЗ

    ...кьуна чӀехиз, Тежер пурар кӀулал эхиз, Рахадай гафар нашиз, Акьул икӀ дерин жеда кьван. С. С. Жеда кьван. Синоним: чӀехидаказ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЪИЙИМ:

    ...са кар ийиз алакьун, гъиляй атун. Ам рекьиз гьикӀ къведа къийим ИкӀ сес авай суьгьуьрдин? А. Ал. Билбил.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СИЯГЬАРУН

    ...дишегьлидикай икӀ кхьена, акӀ кхьена, ада дишегьлидиз акӀ килигна, икӀ килигна лугьуз, ам са шумудра, къуллугърилай алудна, кӀвалах жагъурун патал

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АЗИМ

    ...АЗИМАТ нугъ., нар. 1) гзаф. Инай Дербендиз са азим рехъ ава. Р. ИкӀ са азимат вахт алатна. Къ. Къ. КӀири Буба. 2) ( чӀехи гьарфуналди - А ) итимдин

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • САНА

    нар. са чкада. Гьикьван хьурай чун икӀ чара, Зун - сана, вун сана ялгъуз. Е. Э. Ялгъуз. КӀвалер, хзанар сана, вич масана. А. А. Лезгияр. Антоним: мас

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НЕТӀЕШ

    ...келлегуьз. Чи накьвадиз, ни девлетдиз нетӀешри кӀур гун, чун икӀ вара-зара авун чна эхдач. Гь. Къ. Четин бахт.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯНШАХ:

    ...хьана зун мат, Хьана им чаз хупӀ зулумат, Экъуьгъун я яптфай~мат, Халкьар икӀ яншах хьана хьи. С. С. Девлетлуяр-чиновникар.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕМПЕРАТУРА

    ...Температура шартӀлу лишанрин куьмекдалди кхьида. Месела, чимивилин 5 градус икӀ кхьида: 5", мекьивилин 5 градус икӀ кхьида: -5°. З. К. ТӀебиат чирун.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДАШ

    ...даша ( имидиз икӀ лугьузва ) зун вичихъ галаз хуьруьз хкана. Гьа икӀ Магьмуд дашан свас Гуьлуьшанакай заз пуд лагьай диде хьана. ЛГ, 1997, 18. ӀV.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • И

    ...сес-фонема. Лезги чӀала гафарин сифте кьиле, юкьва, эхирда аваз гьалтда: икӀ, им, ич, сикӀ, риб, сим, чили, чими, кими.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КСТАХДАКАЗ

    ...вердишарун, ~ вердиш хьун, жув ~ тухун, ~ тухуз тун тавун. Гьа икӀ, кстахдаках хвейи аялдикай атана гада хьана, вач-хъшадин яшарай акъатна. А. Эсе

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЗИНЕВАЛ

    ...дакӀардин КӀевирнама -югъ атанва нисиниз. Зиневилиз кьил яна, икӀ базардин Юкъузни рехъ тагуз йикъан экуьниз КутӀурзава кӀвале етим аялар: Аквазвани

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • УСАЛДАКАЗ

    ...гьалда аваз. Цаварилай, дагъларилай цӀар илитӀнавай такабурлу къуш икӀ усалдаказ кӀвачерик аватуникай гила къаридизни дерт хьанвай хьиз авай. А

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТИКДИЗ

    ...цив ацӀай квар акализ жедай... Б. Гь. Заз эвера. Синоним: т ик.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ОКЕАН

    ...имтигьандай, гимичи хьиз океандай, Хифет хьанватӀан гъавалат, икӀ амукьич! А. Мир. Гъезелар.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • FİLAN

    ...флан кас; ** filan filan olmuş (şüdə) рах. флан флан хьайи(ди), флан икӀ хьайи(ди) (эвфемизмдин рекьелди экъуьгъунин ибара).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ГЬА²

    ...heyranlıq, rişxəndlik bildirir); нянихъ ша гьа! axşam gələrsən ha!; * гьа икӀ habelə, bunun kimi, həmçinin; beləliklə, beləcə; жеч гьа! ola bilməz!

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ГЬА²

    ...heyranlıq, rişxəndlik bildirir); нянихъ ша гьа! axşam gələrsən ha!; * гьа икӀ habelə, bunun kimi, həmçinin; beləliklə, beləcə; жеч гьа! ola bilməz!

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • İKİARVADLI

    sif. köhn. İki arvadı olan, iki arvad saxlayan. [Zeynal] tamamilə ikievli, ikiarvadlı idi. S.Hüseyn. // İki qadın olan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • BİRƏ-İKİ

    zərf Hər bir saya qarşı iki, iki dəfə artıq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKEBÁNA

    is. [yun.] 1. Gülbağlama sənəti. 2. Süni ağac və ya gül

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKƏN

    bağ. Qoşulduğu söz və ya tərkibdə çağ, zaman, yaxud hal-vəziyyət bildirir. Ol sərvin ayağı bağlı oldu; Azadə ikən adaqlı oldu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİADAMLIQ

    sif. İki adam üçün olan, iki adam yerləşə bilən; ikinəfərlik. İkiadamlıq çarpayı. İkiadamlıq loja

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİADLI

    sif. İki ad daşıyan, iki adı olan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİAĞIZLI

    sif. Hər iki tərəfi kəsən, iki tiyəsi olan. İkiağızlı bıçaq. İkiağızlı xəncər. – [Ələmdar:] Bu ikiağızlı qılıncımla onu qiymə-qiymə doğraram! S

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİAKTLI

    sif. bax ikipərdəli

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İKİARŞINLIQ

    sif. İki arşın uzunluğunda olan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
İki
İki — say sistemində rəqəm və eyni zamanda ədədlərdən biridir. Birdən sonra, üçdən əvvəl gəlir. == Ümumi məlumat == Bütün başlanğıcların başlanğıcı, yəni elə sayların da ilki olan birdən sonra insanlar iki sayı ilə qarşılaşmışlar. Bu sayın da ilkin yaranışı çeçələ barmaqdan sonra qatlanan adsız barmaqla bağlıdır. Özündən əvvəlki bir sayından fərqli olaraq iki sayı insanları "cüt"lük, "qoşa"lıq aləmi ilə qovuşdurur. Bu "qoşa"lıq, "cüt"lüklə yeni inam, etiqad, görüşlər silsiləsi yaranır. İki sayı fərq qoymadan mifoloji və gerçək hadisələri, nəsnələri öz içinə alır. Bunlar isə sırası kəsilməz saydadır. Bir neçə örnəyi yada salaq. İnsan çoxluğunun yaranma başlanğıcına səbəb tək bir böyük Tanrının xəlq etdiyi Adəm-Həvva, yəni kişi-qadın cütlüyü.
Altmış iki
Altmış iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Altmış birdən sonra, altmış üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === Altmış iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Belə ki, 1, 2, 31 və 62 ədədlərinə qalıqsız bölünür.
Doxsan iki
Doxsan iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Doxsan birdən sonra, doxsan üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === Doxsan iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Malkolm İks
Malkolm X və ya Malkolm İks (ing. Malcolm X, Malcolm Little, sonradan əl-Hac Malik əl-Şahbaz ; 19 may 1925[…], Omaha, Nebraska – 21 fevral 1965[…], Manhetten, Nyu-York ştatı və ya Nyu-York, Nyu-York ştatı) — ABŞ-nin müsəlman icmasının rəhbərlərindən biri və afroamerikalı insan haqları hərəkatının tanınmış fəalı. O, ən çox qaradərililərin hüquqlarının müdafiəsi məsələsində mövcud olan mübahisələrə görə tanınır. Bəziləri onu ağdərili amerikalıları qaradərili amerikalılara etdiklərinə görə çox sərt tərzdə tənqid edən şəxs kimi, bəziləri isə irqçiliyi və şiddəti təbliğ edən şəxs kimi qəbul edirlər.Malkolm Littl Nebraska ştatının Omaha şəhərində anadan olmuşdur. Atasının ölümündən və anasının xəstəxanaya düşməsindən sonra yeniyetməlik illərini qoruyucu evlərdə keçirmişdir. 1943-cü ildə Nyu-York şəhərinin Harlem məhəlləsinə köçmüşdür. Nyu-Yorkda bəzi qeyri-qanuni işlərlə məşğul olmuşdur. 1946-cı ildə oğurluğa, şəxsi mülkə icazəsiz daxil olmaya görə 10 il həbsə məhkum edilmişdir. Həbsxanada "İslam milləti" hərəkatına qoşulmuş və adını Malkolm X etmişdir. 1952-ci ildə icbari işlə azadlığa buraxılmışdır.
On iki
On iki — say sistemində ədədlərdən biridir. On birdən sonra, on üçdən əvvəl gəlir. == Ümumi məlumat == Əski türk təqviminə və elmin sübut etdiyinə görə, Günəşin zahiri yerdəyişməsi hər on iki ildən bir eyni nöqtəyə düşür. Odur ki, bu on iki ilin hər ilini tanımaq üçün on iki heyvan adına müraciət etmək münasib sayılıb. Bir mif nümunəsində bildirilir ki, insanlar illəri müəyyənləşdirməkdə, bir-birindən ayırmaqda çətinlik çəkirmişlər. Deyilənə görə, bir Novruz bayramında bilicilər toplaşaraq qərara gəliblər ki, gəzintiyə çıxsınlar və qarşılaşdıqları canlıların adlarını illərə versinlər. Onlar üzən, gəzən, sürünən on iki canlıya - siçan, öküz, pələng, dovşan, balıq, əjdaha, ilan, at, qoyun, toyuq, it, donuza rast gəlirlər. Bunların adlarını illərə verirlər. Beləliklə, bu on iki canlının adının illərdə yaşaması elə on iki sayının da geniş dairədə yayılmasına səbəb olmuşdur. Bundan savayı, on iki sayının simvolik səciyyəli olmasında bürclər adlanan on iki tale ulduzunun rolu da olubdur.
Otuz iki
Otuz iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Otuz birdən sonra, otuz üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === Otuz iki ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.
Professor İks
Professor Çarlz Frensis Xavier (ing. Charles Francis Xavier) və ya Professor İks (ing. Professor X) — Marvel Comics tərəfindən yaradılmış personaj, İks-adamların lideri. Yazıçı Sten Li və rəssam Ceyk Kyörbi tərəfindən yaradılan personaj ilk dəfə 1963-cü ildə nəşr olunmuş "İks-adamlar" komiksinin 1-ci buraxılışında peyda olmuşdur. Xavier qeyri-insani güclərlə dünyaya gələn uydurma mutantlardan biridir. O, mutantlar və insanların sülh və bərabərlik şəklində yaşaması üçün vuruşan İks-adamlar komandasının yaradıcısıdır. Xavier güclü telepatiya qabiliyyətinə malik olan mutantdır. O, digər insanların düşüncələrini, yaddaşını oxuya bilir və hətta onları idarə edə bilir. Xavier bütün dünyadan olan mutantlara sığınacaq olması və mutant güclərini məşq etmələri üçün Nyu-Yorkda İks-İqamətgah adlı özəl məktəb açmışdır. Xavier paraplegik xəstəsidir və əlil arabası ilə hərəkət edir.
Qırx iki
Qırx iki- 41-dən sonra 43-dən əvvəl gələn cüt saydır.Məşhur mədəniyyətdə Hitchhiker's Galaxy Guide kitabında həyatın, kainatın və hər şeyin son sualına cavab olaraq təqdim olunduğu üçün diqqəti cəlb etdi. Riyaziyyatda 42 Bu bərabər saydır. Bu Toitent Funksiyasının ilk 11 ədədinin cəmidir. Heptadecagonal sayına görə üçüncüdür. Amerika və Beynəlxalq Riyaziyyat Olimpiadalarında mövcud olan ən yüksək baldır. Pi sayı 242.422. Adımdan sonra 8 nömrə 42424242-dir. Birinci rəqəmin üstündəki ikinci rəqəm ikinci rəqəmin üstündəki birinci rəqəmə bərabərdir, yəni 42 = 24 = 16. Bu xüsusiyyət yalnız 42 və 24 nömrələrində iki rəqəmli nömrələrdə mövcuddur. 2-sistemdəki onluq sistemdə 42-nin ekvivalenti 101010-dur.
Sov. İKP
Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (qısaca Sov.İKP) — (Коммунистическая партия Советского союза КПСС), Sovet İttifaqının bütün tarixi boyu yeganə, hakim siyasi partiyası. Fəaliyyəti ilk qurucularından olan Vladimir İliç Lenininin adı ilə bağlı olub. == Tarixi == === Fraksiya === Xələfi olan Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının II Qurultayında Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının iki fraksiyasının — Vladimir Leninin başçılıq etdiyi bolşeviklər və Georgi Plexanov və Yuli Martovun başçılıq etdiyi menşeviklər meydana gəldi. Parçalanmanın əsas səbəbi partiya nizamnaməsinin əhəmiyyətsiz görünən maddəsi idi; Lenin partiya üzvlərindən "şəxsi iştirak", Martov isə "şəxsi yardım" tələb etməyi təklif etdi. Əslində söhbət partiya binasında icazə verilən mərkəzçilik dərəcəsindən gedir; Lenin tabeçiliyində olanların yuxarıdakıların direktivlərini yerinə yetirmək məcburiyyəti ilə sərt bir şəkildə mərkəzləşmiş bir təşkilat yaratmağa çalışdı. Martov isə Qərbi Avropa Sosial Demokratiya modelində, xüsusən o zaman ən nüfuzlu Alman partiyası modelində sərbəst birləşmə prinsipini müdafiə etdi. Artıq 1903-cü ilin sentyabrında tərəflər partiya təşkilatları — Mərkəzi Komitə, "İskra" qəzetinin redaksiyası, Xarici İnqilabçı Sosial Demokratiya Birliyi , yerli partiya təşkilatları üzərində nəzarət uğrunda kəskin bir mübarizəyə başladılar. Lenin Mərkəzi Komitədə çoxluğu saxlamağı bacardı, menşeviklər isə İskra redaksiya heyətində və Partiya Şurasında çoxluq qazandı. Mərkəzi Rusiyada, eləcə də Odessa və Qafqazdakı partiya təşkilatlarının əksəriyyəti bolşevikləri dəstəklədi, Donetsk, Kiyev və digər partiya təşkilatları isə menşeviklərə qoşuldu.
Sov.İKP
Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (qısaca Sov.İKP) — (Коммунистическая партия Советского союза КПСС), Sovet İttifaqının bütün tarixi boyu yeganə, hakim siyasi partiyası. Fəaliyyəti ilk qurucularından olan Vladimir İliç Lenininin adı ilə bağlı olub. == Tarixi == === Fraksiya === Xələfi olan Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının II Qurultayında Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının iki fraksiyasının — Vladimir Leninin başçılıq etdiyi bolşeviklər və Georgi Plexanov və Yuli Martovun başçılıq etdiyi menşeviklər meydana gəldi. Parçalanmanın əsas səbəbi partiya nizamnaməsinin əhəmiyyətsiz görünən maddəsi idi; Lenin partiya üzvlərindən "şəxsi iştirak", Martov isə "şəxsi yardım" tələb etməyi təklif etdi. Əslində söhbət partiya binasında icazə verilən mərkəzçilik dərəcəsindən gedir; Lenin tabeçiliyində olanların yuxarıdakıların direktivlərini yerinə yetirmək məcburiyyəti ilə sərt bir şəkildə mərkəzləşmiş bir təşkilat yaratmağa çalışdı. Martov isə Qərbi Avropa Sosial Demokratiya modelində, xüsusən o zaman ən nüfuzlu Alman partiyası modelində sərbəst birləşmə prinsipini müdafiə etdi. Artıq 1903-cü ilin sentyabrında tərəflər partiya təşkilatları — Mərkəzi Komitə, "İskra" qəzetinin redaksiyası, Xarici İnqilabçı Sosial Demokratiya Birliyi , yerli partiya təşkilatları üzərində nəzarət uğrunda kəskin bir mübarizəyə başladılar. Lenin Mərkəzi Komitədə çoxluğu saxlamağı bacardı, menşeviklər isə İskra redaksiya heyətində və Partiya Şurasında çoxluq qazandı. Mərkəzi Rusiyada, eləcə də Odessa və Qafqazdakı partiya təşkilatlarının əksəriyyəti bolşevikləri dəstəklədi, Donetsk, Kiyev və digər partiya təşkilatları isə menşeviklərə qoşuldu.
Səksən iki
Səksən iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Səksən birdən sonra, səksən üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === Səksən iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Yetmiş iki
Yetmiş iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Yetmiş birdən sonra, Yetmiş üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === Yetmiş iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Belə ki, 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24, 36 və 72 ədədlərinə qalıqsız bölünür.
İki adası
İki (yap. 壱岐島) — Yaponiyaya məxsus olan Tsuşima boğazında yerləşən ada. Kyuşu adasından 20 km aralıda yerləşir. İnzibati cəhətdən Naqasaki prefekturası ərazisində yerləşir. Əsas yaşayış məntəqəsi İki şəhəridir. == Coğrafiyası == İki vulkan məşəlli ada olub Tsuşima adası ilə Kyusyu adası arasında yerləşir. Adanın sahəsi 138,5 km², şimaldan cənuba olan məsafə 17 km, şərqdən qərbə olan məsafə 15 km təşkil edir. Ən hündür nöqtəsi 213 m olan Takenosuci vulkanıdır. Sonuncu püskürmə 0,6–0,9 milyon il öncə püskürmüşdür. İsti Kurisio cərəyanının təsirinə məruz qalır.
İki arvadlı
İki arvadlı – Şəki rayonunun Qaradağlı kəndində yaradılmış məzəli Azərbaycan rəqsi. Kişilərin ifa etdikləri bu rəqs məzəli xarakter daşımış və satirik planda oynanılarmış.
İki nöqtə
İki nöqtə (:) - 1) Yazıda təsnifat mətnində sonra əlavə edilən bölgüdən əvvəl qoyulur. Məs.: İsimlər quruluşcà üç yerə bölünür: sadə, düzəltmə, mürəkkəb; 2) Müəllifin sözləri birinci gələrsə müəllifin sözündən sonra, vasitəsiz nitqdən əvvəl qoyulur. Məs.: Peyğəmbərimiz demişdir: «İnsan bələkdən məzara qədər öyrənməlidir»; 3) Qəzet və jurnal başlıqlarmda. Məs.: Dilçilik: problemlər və mülahizələr.
İks-23
İks-23 (ing. X-23) — Marvel Comics tərəfindən yaradılmış xəyali super qəhrəman. İlk dəfə 2004-cü ildə "X-Men: Evolution" çizgi filmində, daha sonra "NYX" komiksinin 3-cü buraxılışında peyda olmuşdur. == Bioqrafiya == Şimal porsuğu kimi yeni silah hazırlamaq məqsədiylə Martin Satter məşhur genetik Sara Kinniyə onun oxşarını (klonu) yaratmaqa dəvət edir. Nəticədə Y-xromosomunu xilas edə bilmədiyinə görə qadın oxşarını yaratdı. Əvəldən Zander Rays buna razı olmadı, amma Martindən razılıq alan Sara layihəni davam etdirdi. Daha sonra Rays bunu öyrəndikdən sonra onu cəzalandırmaq məqsədi ilə ona qulaq asmadığına görə uşaqın daşıyıcısı olmasına məcbur etdi. Bağlı qapıda yetiştirilən X-23 silah kimi istifadə etməyə hazırlayırdılar, amma Kinni əllindən qələn hər şeyi edirdiki o silah kimi yox, insan kimi yetişdirsin. Yeddi ildən sonra Zander Rays mutasiyanı gücləndirmək üçün şüalanmayaş, daha sonra isə onun caynaqlarını adamantiumla ortdü. Daha üç ildən sonra isə onu ilk tapşırıqına göndərdi — prezidentliyə namizəd olan Qreq Consonu öldürmək idi.
İyirmi iki
İyirmi iki — say sistemində ədədlərdən biridir. İyirmi birdən sonra, iyirmi üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === İyirmi iki ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.
Əlli iki
Əlli iki — say sistemində ədədlərdən biridir. Əlli birdən sonra, əlli üçdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === Əlli iki ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Belə ki, 1, 2, 4, 13, 26 və 52 ədədlərinə qalıqsız bölünür.
İks-adamlar
İks-adamlar (ing. X-Men) – Marvel Comics nəşriyyatı tərəfindən 1963-cü ildə yaradılmış superqəhrəman komandası. Komanda ilk dəfə Sten Li və Cek Körbi tərəfindən ərsəyə gətirilmiş "The X-Men" komiksinin 1-ci sayında (sentyabr 1963) təqdim edilmişdir. Zəif satış göstəricilərinə görə 1970-ci ildə komanda haqqında komikslərin nəşri dayandırılmış, 1975-ci ildə yazıçı Kris Klermontun birbaşa nəzarəti altında komanda haqqında komikslərin təkrar nəşrinə başlanılmış və bundan sonra İks-adamlar Marvel Comics nəşriyyatının ən uğurlu franşizalarından birinə çevrilmişdir. Komanda müxtəlif komiks kitablarında, teleseriallarda, Disneyin 20th Century Studiyasının İks-adamlar filmlər seriyasında və video oyunlarda istifadə edilmişdir.
Azərbaycan–İKT əlaqələri
On iki həvari
Həvarilər (yunanca ἀπόστολος – elçi, səfir) — xristianlıqda İsa Məsihin seçib xidmətə göndərdiyi on iki ardıcılı; daha sonra həvarilərin sayı artmışdır. Həvarilər erkən xristian cəmiyyətinin nüvəsi olmuş, xristianlığın yayılması onların fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. == 12 həvari == On iki həvari (apostol, yunanca səfir) — xristianlıqda İsa Məsih ilə seçilmiş onun ən yaxın ardıcıllarının kollegiyası (qardaşlar Pyotr və Andrey, Böyük İakov və İlahiyyatçı İoann, Filipp, Varfolomey, Matfey, Foma, İakov Alfeyev, Faddey, Simon Zilot və İuda İskariot). İncilə görə İsa "on iki adam təyin etdi ki, onunla bərabər olsunlar və onları təbliğ etməyə göndərsin, onların xəstələri sağaltmağa və cinləri qovmağa səlahiyyətləri olsun" (Mark, 3:14–15). İudanın satqınlığı və intiharından sonra onun yerinə püşk vasitəsilə Matfiy seçilmişdir. Həvarilər erkən xristian icmasının nüvəsi olmuş, xristianlığın yayılmasını onların fəaliyyəti ilə əlaqələndirir. Bununla yanaşı, həvari Pavel da olmuşdur. Əhdi Cədiddə Həvarilər Əməlləri kitabı var. İncildə sıralanan on iki həvarilər bunlardır: Andrey İoann Filipp Pyotr (Simon) Zevedey oğlu İakov Varfolomey Matfey Foma Alfey oğlu İakov Faddey Kənanlı Simon İuda İskariotİuda İskariot İsa Məsihə etdiyi xəyanətə və sonra intihar etdiyinə görə, onun yerinə İsanın şagirdi Mattiya seçildi. Həvarilərin İşləri Kitabında bu əhvalat belə təsvir olunmuşdur: Həmin günlərdə təxminən yüz iyirmi bacı-qardaşdan ibarət olan toplantı arasından Peter qalxıb dedi: "Qardaşlar, İsanı tutanlara yol göstərən Yəhuda haqqında Müqəddəs Ruhun Davudun dili ilə əvvəlcədən dediyi Müqəddəs Yazı sözləri yerinə yetməlidir.
On iki imam
On iki imam – İslamın on iki imamçı şiə və ələvi qollarında Məhəmməd peyğəmbərin (s.ə.s) dini və siyasi xəlifələridirlər. On iki imamçıların dini nəzəriyyələrinə görə, on iki imam təkcə cəmiyyəti ədalətlə idarə edən şəxslər yox, həmçinin şəriəti (İslam hüquq sisteminin) və Quranın ezoterik (sirli, yalnız seçilmiş şəxslərə məxsus) mənalarını qoruyan və təfsir (izah) edən nümunəvi insan fərdləridir. Muhəmmədin (s.ə.s) və imamların sözləri və əməlləri cəmiyyət üçün bələdçi və nümunə rolunu oynayır. Bu səbəbdən də onlar səhv və günahlardan uzaq olmalıdırlar (dini terminologiyada İsmət və ya məsumluq adlanır) və Məhəmmədin əli ilə ilahi hökmlə, və ya nəsslə təyin edilməlidirlər. == İmamət inancı == İslamın on iki imamçı şiə qolunun inancına görə əql – ilahi müdriklik (hikmət) Peyğəmbərlərin və imamların ruhlarının mənbəyi olmaqla, onlara Hikmət adlanan ezoterik bilik aşılayır və onların iztirabları, onların tərəfdarlarına ilahi bəxşiş vasitələridir.Baxmayaraq ki, imam ilahi vəhyi almır, ancaq onun Allahla çox yaxın rabitəsi var, hansı ki, o rabitə vasitəsilə Allah imama, imam da öz növbəsində insanlara bələdçilik edir. İmamlara həmçinin sahib olduqları “əl-Cəfr”, “əl-Camiə” kimi gizli kitablar da aid edilir. İmamət, yaxud ilahi rəhbərliyə etiqad on iki imamçı şiə əqidəsində əsas inanclardan hesab edilir və “Allah bəşəriyyəti ilahi bələdçiliyə çıxış imkanı olmadan buraxmaz” nəzəriyyəsinə əsaslanır.On iki imamçıların inancına görə, hər dövrün müsəlman cəmiyyətində bütün əqidə və fiqh məsələləri üzrə ilahi hökmü müəyyən edən imamı var. Əli ibn Əbu Talib on iki imamın birincisidir və on iki imamçı etiqada görə, Məhəmmədin ədalətli səhabəsidir və onun qızı olan Fatimə yolu ilə ondan sonra Məhəmmədin kişi nəsli davam etmişdir. Bir-birləri ilə qardaş olan Həsən və Hüseyndən başqa hər bir imam özündən əvvəlki imamın övladıdır (oğludur). On ikinci və sonuncu imam Məhəmməd əl-Mehdidir və on iki imamçı şiələrin etiqadına görə, hal-hazırda həyatdadır (diridir) və dünyaya zühur edib ədaləti bərpa edənə qədər qeybdədir (bu hadisə Böyük Qeybət dövrü adlanır).
On iki xəlifə
On iki xəlifə — İslam (həm Sünni, həm də Şiə) mənbələrində müsəlmanların sonuncu peyğəmbəri Məhəmməddən və Şiə mənbələrində həm də on iki imamlardan nəql olunan hədislərə əsasən Məhəmməddən sonra müsəlmanlara rəhbər olacaq on iki şəxs. On iki imam şiələrinə görə bu on iki xəlifə elə məhz on iki imamdır. == Şiəlikdə == (حديث مرفوع) حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى ، حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ ، سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ سَمُرَةَ ، قَالَ : سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، يَقُولُ : " يَكُونُ اثْنَا عَشَرَ أَمِيرًا ، فَقَالَ كَلِمَةً لَمْ أَسْمَعْهَا ، فَقَالَ أَبِي ، إِنَّهُ قَالَ : كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ " Cabir ibn Abdullah : " Nəbi (s) - nin : "(Bir dövürdə) on iki əmir olacaqdır. (O zamana qədər İslam əziz qalacaqdır)",- deyə buyurduğunu eşitdim."- demişdir. Yenə Cabir : Ancaq Peyğəmbərin söylədiyi bir kəliməni eşitməmişdim. Onu da atam (Səmurə) : "Rəsulillah (s) : - Bunların hamısı Qureyş-dəndir",- buyurduğunu dedi." حدثنا قتيبة بن سعيد حدثنا جرير عن حصين عن جابر بن سمرة قال سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول ح وحدثنا رفاعة بن الهيثم الواسطي واللفظ له حدثنا خالد يعني ابن عبد الله الطحان عن حصين عن جابر بن سمرة قال دخلت مع أبي على النبي صلى الله عليه وسلم فسمعته يقول إن هذا الأمر لا ينقضي حتى يمضي فيهم اثنا عشر خليفة قال ثم تكلم بكلام خفي علي قال فقلت لأبي ما قال قال كلهم من قريش Bizə Kuteybə ibn Səid rəvayət etdi. (Dedi ki) : Bizə Cərir, Hüseyndən, o da Cabir ibn Səmurədən nəqlən rəvayət etdi. Mən Peyğəmbər (s) - i (belə) buyurarkən eşitdim, deyib : Bizə Kifəa ibn Heysəm əl-Vasiti də rəvayət edib. Lafiz onundur. (Dedi ki) : Bizə Xalid (yəni ibn Abdullah ət-Təhhan) Hüseyndən, o da Cabir ibn Səmurədən nəqlən rəvayət etdi.
Sov.İKP MK
Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi, Sov.İKP MK (rus. Центральный комитет Коммунистической партии Советского Союза; 1917-ci ilin yazınadək: RSDFP MK; 1917—1918 RSDF(b)P MK; 1918—1925 RK(b)P MK; 1925—1952 ÜİK(b)P MK) — Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının qurultaylararası ali orqanı. Mərkəzi görüş yeri Kremlin sarayıdır.
İki-başlı qartal
İkibaşlı qartal Avrasiyada bir çox fərqli mədəniyyətin qəbul etdiyi tarixi bir simvoldur. Bu gün Albaniya, Monteneqro və Serbiya dövlətlərinin rəsmi bayrağında və bir çox ölkələrdə bəzi şəhərlərin və bəzi təşkilatların Emblem və gerblərində hələ də ikibaşlı qartal motivi mövcuddur. == Mənşə == Kralı Lugalanda'ya ait möhür (e.ə. 2400), möhürün ortasında ikibaşlı qartal görünür]] Qədim dövrlərdə Şumer və Xetlərdə bu simvola rast gəlinir. Şumerlərdəki Lagaş şəhərinin simvolu ikibaşlı qartaldır. Onlardan; Akad, Assuriya, Sasanlar, Bizanslara və Türklərin mədəniyətinə axır. Eyni zamanda: Xetlərdə, Böyük Krallığın dövründə: Xattusa, Alacahöyük və Yazılıqaya bölgəsindəki qabartmalarda yenədə ikibaşlı qartal görülür. Mesopotamiyada Şumer ədəbiyyatının araşdırılması, ikibaşlı qartalın yaranmasına aydınlıq gətirə bilər. Şumerlərin göy gürültüsü quşu "İmduqud" və bunun morfologiyası xüsusi maraq doğurur. Bu göy gurultusu quşu Ningirsu ya da Ninurta adlanır.
ИХП-234 aşqarı
ИХП-234 aşqarı – sulfonat tipli coxfunksiyalı polimer aşqar olub, sulfolaşmış poliizobutilenin (КП-10) kalsium duzunun И-12А yağında 20-25%-li məhluludur. == Xassələri == ИХП-234 aşqarı qatılaşdırıcı aşqar olub termiki və mexaniki stabilliyi artırır. КП-10 aşqarından üstün cəhətlərinə görə fərqlənir. Belə ki, ИХП-234 aşqarı ilə qatılaşdırılmış yağların özlülük indeksi 125-dən aşağı olmur. Çoxfunksiyalı aşqar kimi yüksək dispersləşdirici-yuyucu xüsusiyyətlərə malikdir. Bu aşqar əvvəl 25 dəqiqə ərzində kolloid sistem yaradır, sonra isə polimerin qatılığı maye fazada yüksəlir. Bu da baza yağının özlülüyünün yüksəlməsinə səbəb olur. 50-60 dəqiqə ərzində polimerlə yağın yüksək özüllüyə malik homogen məhlulu alınır. == Alınması == ИХП-234 aşqarı müxtəlif molekul kütləli poliizobutilenin sulfolaşdırılması və daha sonra alınmış poliizobutilensulfoturşunun qələvi metalların hidroksidləri ilə neytrallaşdırılması yolu ilə sintez olunur. AMEA Ə.M.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda (AKİ) aparılan tədqiqatların nəticələri göstərmişdir ki, nisbi molekul kütləsi 9000-15000 olan poliizobutilen (КП-10) əsasında alınan aşqar daha yaxşı qatılaşdırıcılıq qabiliyyətinə malikdir.
ИХП-361 aşqarı
ИХП-361 aşqarı – tərkibində kükürd, fosfor, azot və bor saxlayan coxfunksiyalı polimer aşqardır. == Xassələri == ИХП-361 aşqarı yüksək yuyucu-dispersləşdirici, antikorroziya, antioksidləşdirici və neytrallaşdırıcı xassələr daşıyır. == Alınması == ИХП-361 aşqarı almaq üçün əvvəlcə izobutilen-stirol birgə polimeri (və ya poliizobutilen) fosforkükürdləşdirilirərək hidrolizə uğradılır, daha sonra alınan məhsul ardıcıl olaraq etilendiaminlə və bor turşusu ilə işlənilir. ИХП-361 aşqarının sintezi texnologiyası AMEA Ə.M.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda işlənib hazirlanmışdır. ИХП-361 aşqarı almaq üçün istifadə olunan polimerin molekul kütləsi 600-800 hədləri arasındadır. ИХП-361 aşqarının əsas göstəriciləri: küllülük – 7,5%, kükürdün miqdarı – 0,6%, fosforun miqdarı – 2,4% azotun miqdarı – 2,7%. == Tətbiqi == ИХП-361 aşqarı avtomobil və dizel yağlarının istismar xassələrini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Motor yağlarının ИХП-361 aşqarının istifadəsi ilə karbürator və dizel mühərriklərində sınaqları göstərdi ki, bu aşqar yağların istismar xassələrini xeyli yaxşılaşdıraraq mühərrikin hissələrinin təmizliyini qoruyur, yeyilməsini və karbon əmələ gəlməsini azaldır, nəticədə isə mühərrikin işinin etibarlılığı və uzunmüddətliliyi artmış olur. ИХП-361 aşqarı həm ayrılıqda, həm də digər aşqarlarla kompozisiya şəklində yağların funksional xassələrini effektli şəkildə yaxşılaşdırır. == Mənbə == Кулиев А.М. Химия и технология присадок к маслам и топливам.
ИХП-476 aşqarı
ИХП-476 aşqarı – suksinimid tipli yuyucu-dispersləşdirici polimer aşqar olub, izobutilenin stirolla birgə aşağımolekullu polimerinin (və ya poliizobutilenin) malein anhidridi ilə kondensləşmə məhsulunun poliaminlərlə reaksiyasından alınan məhsuldur. == Xassələri == ИХП-476 aşqarı yüksək yuyucu və dispersləşdirici xassələrə malikdir ( M-11 yağının 5% ИХП-476 aşqarı ilə məhlulu üçün sərtləşdirilmiş ПЗВ metodu üzrə yuyuculuq xassəsi 0-0,5 bal, yuyuculuq potensialı isə 98%-dir). == Alınması == ИХП-476 aşqarı aşağımolekullu polimerin (birgə polimerin) malein anhidridi ilə kondensləşməsi və daha sonra poliaminlərlə qarşılıqlı reaksiyasından alınır. Polimerin (birgə polimerin) malein anhidridi ilə kondensləşməsi 200-205oC temperaturdə azot mühitində 8-10 saat müddətində aparılır və sonra malein anhidridinin artığı (reaksiyada iştirak etməyən hissəsi) qovulur. Alınmış kondensləşmə məhsulu – kəhrəba anhidridinin törəmələri aminlərlə (allilamin, etilendiamin və müxtəlif polietilenpoliaminlər) toluol məhlulunda, reaksiya zamanı ayrılan suyu qovaraq, işləyirlər. Alınan ИХП-476 aşqarı tərkibində 1,5 – 1,7% azot saxlayır, turşu ədədi isə 10 – 14 mqKOH/q olur. == Tətbiqi == ИХП-476 aşqarından istifadə etməklə yağlara bir sıra effektiv aşqar kompozisiyası yaradılmışdır. == Mənbə == Кулиев А.М. Химия и технология присадок к маслам и топливам. Л: Химия, 1985. 315 с.
ИХР-388 aşqarı
ИХП-388 aşqarı – tiofosfinat tipli coxfunksiyalı polimer aşqardır. == Xassələri == ИХП-388 aşqarı yüksək yuyucu-dispersləşdirici, antikorroziya, antioksidləşdirici və neytrallaşdırıcı xassələr daşıyır. Digər aşqarlardan fərqli olaraq, ИХП-388 aşqarı yağların özlülük indeksinin qiymətini 5–12 vahid artırır, yüksək hidrolitik davamlılığa malikdirdir. == Alınması == ИХП-388 aşqarı ilk dəfə izobutilen-stirol birgə polimerinin (və ya poliizobutilenin, daha sonra isə poliheksen-stirol birgə polimerinin) fosforkükürdləşdirilmiş məhsulunun alkilfenolla qarışığının maqnezium oksidlə neytrallaşmasından alınmışdır, sonra isə barium, kalsium və sink duzları da sintez edilmişdir. ИХП-388 aşqarının sintezi texnologiyası AMEA Ə. M. Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda işlənib hazirlanmışdır. ИХП-388 aşqarı almaq üçün istifadə olunan polimerin molekul kütləsi 600–800 hədləri arasındadır. ИХП-388 aşqarınin əsas göstəriciləri: küllülük – 7–10%, kükürdün miqdarı – 2,5–3,0%, fosforun miqdarı – 1,5–1,7%. == Tətbiqi == ИХП-388 aşqarı avtomobil və dizel yağlarının istismar xassələrini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Motor yağlarının ИХП-388 aşqarının istifadəsi ilə karbürator və dizel mühərriklərində sınaqları göstərdi ki, bu aşqar yağların istismar xassələrini xeyli yaxşılaşdıraraq mühərrikin hissələrinin təmizliyini qoruyur, yeyilməsini və karbon əmələ gəlməsini azaldır, nəticədə isə mühərrikin işinin etibarlılığı və uzunmüddətliliyi artmış olur. Çoxfunksiyalı ИХП-388 polimer aşqarından istifadə edilməklə müasir güclü dizel və karbürator mühərriklərində istifadə olunan yağlar üçün effektiv aşqar kompozisiyası yaradılmışdır.
Мир ПК
"PC World" — ABŞ aylıq kompüter texnologiyası jurnalı. Jurnal 1983-cü ildən 2013-cü ilə qədər "International Data Group" tərəfindən nəşr olunmuşdur. 2013-cü ilin avqust ayından başlayaraq jurnalın çap versiyası dayandırılmış və onun redaksiya heyəti tamamilə onlayn formata keçmişdir. Jurnalın məqalələri fərdi kompüterlər, serverlər və iş stansiyaları üçün aparat və proqram təminatının işlənib hazırlanması, onların həm istehlakçı şəraitində, həm də müəssisələrdə tətbiqi məsələlərinin geniş spektrini əhatə edirdi. Publikasiyanın məzmunu müxtəlif ixtisaslara malik olan oxuculara yönəlmişdir == Tarixi == Jurnal 1982-ci ilin noyabrında "COMDEX"də elan edilmiş və ilk növbədə "Personal Computer World" adlandırılmışdır. Jurnal "VNU" və "Ziff Davis Publishing" daxil olmaqla naşirlər tərəfindən bir neçə dəfə yenidən satılmışdır.1999-cu ilin fevralında jurnal rekord tirajla 1 milyon nüsxə ilə nəşr olunmuşdur. Bu, o zaman belə rəqəmlərə nail olan ilk və yeganə kompüterlə bağlı jurnal idi.2013-cü ildə jurnalın sahibi "International Data Group" şirkəti "PC World" jurnalının 30 il davam etmiş nəşriyyatının dayandırıldığını elan etmişdir. 2013-cü ilin avqust nömrəsi "PC World" jurnalının çap olunan sonuncu nömrəsi idi. Jurnalın redaktorları fəaliyyətlərini onlayn formatda davam etdirmişdir.