Ərəbcədir, el arasında hətəm kimi də işlədilir. Hərfi mənası “problemləri həll edən” deməkdir. Ad kimi, Hatəm-Tai (səxavət simvolu olan adamın adı) il
Tam oxu »рах, прил. гьеле-меле (1. гьи хьайитӀани, гьар са; 2. нареч. фад, асантвилелди; 3. нареч. гьакӀа, бушдаказ, себебсуз, асассуз)
Tam oxu »Boş-boşuna, əsassız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) O, hələm-hələm yerdə nərə çəkməz. (“Dəmirçioğlunun Çənlibelə gəlməyi”)
Tam oxu »...заурядный (ничем не выделяющийся; обыкновенный). O, hələm-hələm alim deyil он ученый не заурядный (т. е. он ученый не из обычных; он довольно известн
Tam oxu »dan. sif. Hər hansı, hər bir. [Molla deyir:] O, hələm-hələm adamların gözünə görünməz. “M.N.lətif.” Çünki Mina xanımı təsvir etmək hələm-hələm adamın
Tam oxu »ə. 1) qət edən, əmr edən; qanun verən; 2) ərəb əsatirində: çox səxavətli bir adamın adı; 3) m. comərd, əliaçıq, səxavətli
Tam oxu »...qəbiristanlığın ətrafına çəkilən hasar. – Hasan dədəsinin qavrının qıra:na hərəm çəx’dirif (Hamamlı); – Bu qəvirsannığın hərəmi niyə yoxdu (Qazax)
Tam oxu »1 сущ. устар. 1. жена, супруга. Xanın hərəmi жена хана 2. наложница 3. см. hərəmxana; гарем 4. в прошлом: комнаты, отведенные для женщин 2 сущ. диал.
Tam oxu »HƏRƏM1 ə. 1) Misirdə qədim zamanlardan qalmış ehramlardan hər biri; 2) həndəsədə: piramida. HƏRƏM2 ə. 1) qadağan olunmuş yer; 2) bax hərəmxanə; 3) ərl
Tam oxu »сущ. гьатем (рагъэкъечӀдай патан махарик квай гзаф варлу са касдин тӀварцӀикай), гъил ахъа, заха, жумарт касдин гьакъинда.
Tam oxu »[ər.] сущ. куьгьн. кьве терефдин арада гьуьжет алай са кар гьал авун патал хкянавай кас, гьаким; жюри
Tam oxu »[ər.] сущ. куьгьн. 1. паб; 2. гьеремханадин папарикай гьар сад; 3. кил. hərəmxana; // виликра мусурманрин кӀвалера дишегьлийриз махсус тир пай, кӀвале
Tam oxu »сущ. 1. гатун патал цуьлер ахъайна хармандал ичӀирнавай техил; həşəm etmək техилдин цуьлер ахъайна хармандал ичӀирун (гатун патал); 2. кьуру векь, ала
Tam oxu »...гумне 2. солома (стебли хлебных злаков, остающиеся после молотьбы); həşəm etmək разложить снопы хлебных злаков на гумне для молотьбы
Tam oxu »...Arvad, zövcə. [Çopo:] Qəbir torpaqla örtülmədən əvvəl xaqan, onun hərəmi və dayə gəldi. Çəmənzəminli. [Həsən:] Ah … mənim hərəmim. Qardaşlar, niyə gö
Tam oxu »...bağlayırsan? Ə.Haqverdiyev. [Faytonçu:] Bəli, bəs kişilərdə belə bir Hatəm səxavəti gördüm. S.Rəhimov.
Tam oxu »...seçilən adam; münsif, jüri. [Ev sahibi bəy dedi:] O qoca kəndlini həkəm seçək, nə desə ona razı olaq. S.S.Axundov. Camaat sakit durub tamaşa edirdi.
Tam oxu »...hərlənir, birtəhər dəni küləşdən ayıra bilirdilər. B.Bayramov. □ Həşəm etmək – taxılı dərzlərdən açıb döyülmək üçün xırmana tökmək. [Uşaqlar:] Eybi y
Tam oxu »...işlənir. Atı çapdım Çənlibelin düzünə, Qurban olum şagirdinin gözünə, Xırda xətəm doğra sazın üzünə Usta, qulun olum, yola sal məni.
Tam oxu »zərf Addım-addım. Gəzəcəkdir qəddəm-qədəm bağımı; Görəcəkdir üzümlü çardağımı. A.Səhhət.
Tam oxu »...Mingəçevir) yavaş-yavaş. – Xəsdə oluf qalxanda hənəx’- hənəx’ yerey (Gədəbəy); – Qoja adam hənəx’- hənəx’ yerey. – Qoja adam hənəx’-hənəx’ gəzər (Daş
Tam oxu »...Xəstənin halı dünənkindən betərdir. – Ümid ilə ömrüm oldu zaye; Halım betər etdi zəfi-tale. Füzuli. Ol zaman ki, bu mənzildən köç olur; İşin olur tam
Tam oxu »is. [ər.] İçərisində düyü və s. qaynadılması nəticəsində hasil olan qəliz su. Süzülmüş düyünün üstünə ilıq su gəzdirməklə onu yuyurlar ki, həlimi gets
Tam oxu »...heç bir nəticə verməyən; mənasız, faydasız. Qəssab Həsən aralıqda hədər ölümdən qorxub, özünü adamların içinə soxdu. Mir Cəlal. □ Hədər(ə) getmək – b
Tam oxu »sif. [ər.] 1. Xasiyyətcə, təbiətcə yumşaq (adam haqqında). Həlim adam. – Məkrli qadındı, gülçöhrə qızdı; Həlimdi, kövrəkdi, sərtdi, quduzdu… M.Araz. Ə
Tam oxu »...həkimi. – …Mənim xahişimə görə bacım oğlunu gətirmişdi bizə ki, həm bir-iki ay bizə qonaq olsun, həm də İrəvan həkimləri uşaqları müalicə eləsinlər.
Tam oxu »...Yaşıllaşdırma həftəsi. Uşaq ədəbiyyatı həftəsi. Ədəbiyyat və incəsənət həftəsi. ◊ Həftə səkkiz, mən doqquz – həmişə, daima, tez-tez. Həftə səkkiz, mə
Tam oxu »is. Efiopiyanın əsas əhalisini təşkil edən xalq və bu xalqa mənsub adamın keçmiş adı; efiopiyalı. Zavallı, silahsız və kimsəsiz həbəşlərin boynunda fa
Tam oxu »...atdığı güllələr birbaş hədəfə dəyirdi. S.Rəhimov. Hüseyn qalxıb həmən göyün qatına; Şığıyıb bir anda cumur hədəfə. M.Rahim. 2. məc. Təqib, yaxud töhm
Tam oxu »...is. dan. Lüt, kasıb, yoxsul (bəzən təhqir yerində deyilir). [Hətəm xan:] Bab olmayan bir qarnıaçıqla qohum olmaq mənim işim deyildir. S.Rəhimov.
Tam oxu »...quqquldayır. 2. Xoruz kimi səs çıxarmaq, banlamaq, quq-qu eləmək. Kəblə Hətəm xan qırmızı cığalı xoruz kimi quqquldadı. S.Rəhimov.
Tam oxu »...dəmir məhəccərə söykənib nəhayətsiz boşluqlara baxırdı. M.Hüseyn. Hətəm … balkonun məhəccərinə söykəndi. Mir Cəlal.
Tam oxu »...üzəri qaytan və bafta ilə işlənilmiş qadın paltarı (Zaqatala, Şəki). – Hətəm öz nənəsinin labadasını puzdurub qadınına don tikdirdi (Zaqatala); – Ana
Tam oxu »sif. 1. Küləşi olan. Hətəm dayı … küləşli taxıl yerlərinə baxırdı. Mir Cəlal. 2. Küləşlə örtülmüş, küləş qoyulmuş yaxud küləşlə doldurulmuş. Küləşli ç
Tam oxu »...da həmişə mənim atmaca sözlərimi özgə cürə yozub. N.Vəzirov. [Hətəm:] Bu qızdan elə atmaca söz çıxır ki! Mir Cəlal. □ Atmaca atmaq – kinayəli söz atm
Tam oxu »...bir cüt. Qoşa qala qapısı. Qoşa buynuz. Qoşa tir. // Yanyana duran. Hətəm qoşa qarağacın dibinə düşən kölgəyə baxırdı. Ə.Əbülhəsən. 2. zərf İkisi bir
Tam oxu »...(Mir Cəlal); BAŞDAN ETMƏK Fərzəlini başdan etmək üçün Kərbəlayı Hətəm xanla Hacı Səfiqulu kimi mötəbər adamların şahidliyini düzəltmək pis olmazdı (S
Tam oxu »...minnət! “Koroğlu”; 2) bax minnət götürmək. [Xanpəri:] Nə lazımdır ki, Hətəm xan ağadan və ya özgəsindən minnət çəkəsən. M.F.Axundzadə. [Səməndər] qon
Tam oxu »...sərmək. Üstünə yorğan atmaq. 9. Səpmək. Toxum atmaq. 10. Sökülmək. [Hətəm] əsəbilikdən yumruqları ilə ciblərini elə aşağı basdı ki, az qaldı paltarın
Tam oxu »...hörməti artmaq, hörmət qazanmaq, hörmətli olmaq. Yenə də Kərbəlayı Hətəm xanla Hacı Səfiqulu bərk hörmətə minir. S.Rəhimov. Hörmətini gözləmək (saxla
Tam oxu »...etməyə çalışdı. Ə.Vəliyev. Fərzəlini başdan etmək üçün Kərbəlayı Hətəm xanla Hacı Səfiqulu kimi mötəbər adamların şahidliyini düzəltmək pis olmazdı.
Tam oxu »