Lüğətlərdə axtarış.

Midiya dövləti

Kiçik Midiya – Əhəmənilər imperiyasının vilayəti. Madaylar fars Əhəmənilər sülaləsi tərəfindən devirildikdən sonra Midiya dövlətinə tabe olan ərazilərin böyük bir hissəsi Əhəmənilərin əlinə keçdi. İlk Əhəmənilər dövründə müasir Azərbaycan ərazisinin hansı hissəsinin fars dövləti tərkibinə daxil olduğunu bilmirik. Maraqlıdır ki, Madanın birinci satrapı Oybar "Nabonidin salnaməsi"ndə a"mçtpehat mat Gutium" adlanır. Sonuncu ad (Gutium) qədim Mada vilayətlərinə – Cənubi Azərbaycana, güman ki, qədim Urartuya da işarədir. Ksenofontun məlumatından aydın olur ki, Mada Kirin dövründə Ermənistan və kadusilərlə eyni canişinliyə daxil idi. Deməli, Cənubi Azərbaycan torpaqlarının xeyli hissəsi, bəlkə də onun bütün ərazisi bu dövrdə Mada satraplığına daxil idi. Herodot farsların hökmranlığının Qafqaz sıra dağlarınadək yayıldığını söyləyir, lakin bilmirik ki, onun dediklərini Kuruşun zamanınamı aid etmək lazımdır, yoxsa sonrakı dövrə. X, XI və XIV satraplıqların daxil olduğu vilayətlər hər halda e.ə. V əsrin birinci yarısından gec olmayaraq əsasən artıq farslara tabe idi.

Midiya (Qədim Fars dilində: Māda, Orta Farsca: Mad), Güney Azərbaycanın (indiki iranda) orta və cənub bölgəsindəydi və Midiya Dövlətinin siyasi və mədəni mərkəzi olaraq tanınırdı. Əhəmənlər dövründə indiki Azərbaycan, Cənubi Azərbaycanı, Urmiya və Rəşt, Sari, Simnan əhatə edirdi.Əhəmənlər hakimiyyəti altındakı Satrap olaraq, şimalda Dağıstanın cənubuna qədər uzanan daha geniş bir bölgəni əhatə edərdi. Ancaq Böyük İsgəndərin müharibələrindən sonra şimal hissələr ayrıldı və Atropaten adlandırıldı, qalan bölgəsiysə Kiçik Midiya olaraq tanındı. Madaylar, mataylar, madalılar və ya midiyalılar (q. fars Māda-, q.yun. Μῆδοι, ivr. ‏מָדַי‏‎, translit Maday) – mannalardan sonra Azərbaycanda ikinci dövlət qurumunun əsasını qoymuş müasir Azərbaycan türklərinin etnogenezində mühüm rol oynamış tayfalardan biridir. Azərbaycan xalqının formalaşması prosesində madaylar başqa türk etnosları ilə qaynayıb qarışdı. Onların birbaşa varisləri Cənubi Azərbaycanda türk dilində danışan Madabad, Madi, Mahnabad, Mehni (fars dilinin təsiri ilə d səsi h səsinə keçmişdir) və başqa kəndlərdə yaşamaqdadır . Savalanda indi əhalisi türkdilli Madya kəndi vardır.

Midiya , (Mytiloida) dəstəsindan bir Molyusk növü.

Midiya (q.yun. Μῆδοι), Mada (q. fars Māda-) və ya Maday (ivr. ‏מָדַי‏‎, translit Maday) — e.ə. 728–e.ə. 549-cu illərdə mövcud olmuş qədim şərq imperiyasi, eləcə də şimalda Araz çayı və Elbrus dağına, şərqdə Dəşti-Kəvir səhrasına, qərbdə isə Zaqros dağlarına qədər uzanan tarixi regiondur. Dövlət ilkin dövrdə tarixi Azərbaycan və ya Şimali İran ərazisində yaransa da tezliklə genişlənərək Ön Asiyanın ən güclü dövlətinə çevrilmiş, bölgə xalqlarının tarixində böyük iz qoyaraq, mədəniyyətinə güclü təsir etmişdir. Mada tayfa ittifaqı əsasən Cənubi Azərbaycandan şərqdə və cənub-şərqdə yerləşən vilayətlərdə təşəkkül tapmışdı.Azərbaycanlıların etnogenezində iştirak edən xalqlardan biri – madaylar tərəfindən qurulmuş ilk imperiya olan Midiya ondan əvvəl Azərbaycan ərazisində yaranmış Manna dövlətinin tarixi, etnik və mədəni varisi hesab edilir.Midiya Mannadan cənub-şərqdə yerləşirdi. Paytaxtı Ekbatan (indiki Həmədan) şəhəri idi. Midiya (Maday, Matay, Amaday) adına ilk dəfə b.e.ə.

Midiya dili və ya Maday dili – midiyalıların dili. Bəzi tədqiqatçılar tərəfindən Zaza, Gilək, Mazandaran, Bəluc və Kürd dilləri ilə yanaşı Şimal–qərbi İran dilləri yarımqrupuna aid olduğu deyilir. == Tədqiqi == Çox az sözün tədqiq edilməsiylə Midiya dilinin qədim İran dillərindən biri olması haqqında rəy formalaşdırılmışdır. Qrammatikası haqqında heç nəyin bəlli olmamasına rəğmən bu dillə Avesta dili və Qədim fars dili arasında oxşarlıqların olduğu qeyd edilmişdir. Midiya dövlətinin mövcud olduğu dövrdə midiya dili bu dövlətin əhatə etdiyi ərazilərdə rəsmi dövlət dili olmuşdur. Midiya dövrünə aid heç bir sənəd dövrümüzə çatmamışdır və midiyalıların hansı əlifbadan istifadə etmələri də məlum deyildir. Midiya ərazisindən yalnız erkən Əhəməni dövrünə aid bir kitabə aşkarlanmışdır. Həmin kitabə e.ə. VIII əsrə aid olub akkad dilində tərtib edilmişdir və kitabədə Midiya adları və sözləri istifadə edilməmişdir.Digər qədim dillərdən fərqli olaraq Midiya dilinin müxtəlif mərhələlərdə dəyişdiyini izləmək mümkün olmuşdur. E. ə.

Midiya toponimləri – Midiya dövləti ərazisində yayılmış tarixi toponimlər. Midiya toponimlərinin çoxu er. əv. IX əsrin 80-ci illərindən er. əv. VII əsrdə Midiya dövlətinin yaranmasına qədər qonşu Assuriya çarlarının Manna və Midiya tayfalarının ərazilərinə vaxtaşırı qarətçi hərbi səfərləri haqqında yazdırdıqları salnamələrdə çəkilir. Semit mənşəli assur dilinin qrammatika qaydalarına uyğun surətdə yazıldıqlarına görə (məsələn, k, n, r, ş səslərinin qoşalaşdırılması, adların sonunda adlıq hal şəkilçisi kimi u səsinin əlavə edilməsi, v səsinin olmadığına görə onun m səsi ilə, ç və c səslərinin olmadığına görə onların s və z səsləri ilə verilməsi, adların sonlarındakı y səsinin düşümü və s.) toponimlərin yerli tələffüz formalarını dəqiq bərpa etmək çətin olmuşdur. Midiya toponimlərinin çoxu Qərbi Avropanın bir sıra iranşünaslarının, Azərbaycanda İ. H. Əliyevin, Gürcüstanda Q. A. Melikişvilinin, Rusiyada İ. M. Dyakonovun və E. A. Qrantovskinin əsərlərində İran dilləri əsasında şərh olunmuşdur, lakin sonrakı dövrlərdə aparılan hərtərəfli elmi tədqiqatlardan sonra mannalar və onların birbaşa etnik və mədəni varisi olan madayların türk mənşəli olması fikri irəli sürülmüşdür. İlk dəfə Y. B. Yusifov tərəfindən söylənilmiş bu fikir daha sonra prof. Q. Qeybullayev tərəfindən müdafiə olunmuşdur.

Şahbanu (شهبانو‬‎) — Qədim Midiya İmperiyası dövründə ilk dəfə istifadə olunmuş dövlət statusudur və şahın əsas (baş) xanımına deyilirdi, hansı ki, o xanım həm iqtidarda, həm ailədə, həm də xalq arasında böyük hörmətə və qarşısıalınmaz gücə malik idi. Belə desək, şahbanuluqla bağlı ilk qayda-qanunlar bu imperiyanın dövründə formalaşmışdır. Midiya, Mada və ya Maday (yun. Μηδία) — E.ə. 728-ci ildən – E.ə. 549-cu ilədək mövcud olmuş qədim dövlət, şərqdə ilk imperiya. Dövlət ilkin dövrdə tarixi Azərbaycan və ya Şimali İran ərazisində yaransa da tezliklə genişlənərək Ön Asiyanın ən güclü dövlətinə çevrilmiş, bölgə xalqlarının tarixində böyük iz qoyaraq, mədəniyyətinə güclü təsir etmişdir. Mada tayfa ittifaqı əsasən Cənubi Azərbaycandan şərqdə və cənub-şərqdə yerləşən vilayətlərdə təşəkkül tapmışdı. Midiya İmperiyasının 200 illik tarixində altı hökmdarı və yeddi şahbanusu olmuşdur (Kiaksar dövründə onun xanımı, ardınca nəvəsi). İlk şahbanu Zənən xanım, sonuncusu Mandana olmuşdur.

Midiyalılar, madalılar, və ya medlər — e.ə. IX–VII əsr aşur mənbələrinə görə İran yaylasının Xəzər dənizindən cənubda – təqribən, indiki Zəncan–Həmədan, Qəzvin–Tehran zonasında, həmçinin şərqə və cənub-şərqə doğru uzanan rayonlarda məskunlaşmış xalq. Midiyalıların ölkəsi İranın şimal-qərbində, indiki Azərbaycan, Kürdistan və Kermanşahin bir hissəsində yerləşirdi.Midiyalılar haqqında ilk məlumat e.ə 9 əsrin 30-cu illərinə aiddir. Müxtəlif dövr mənbələrində onlar amadai, madai, matai (aşur), maday (qədim yəhudi), maktape ( yeni elam) mada (qədim fars) medoi (qədim yunan medoi; müqaysə et. Kipr mənbələrindəki "madoi"la) medi (latın), mark (qədimi erməni) adları ilə məlumdurlar. Bu adların hamısı nəticə etibarilə Midiyanın etnonimi "mada"dan yaranmışdır. Etimoligiyası dəqiqləşdirilməsə də yəqin ki, mütəxəssislərin hesab etdiyi kimi həmin ad İran mənşəlidir. Midiya tayfaları İran yaylasına e.ə.2- ci minilliyin sonu-1-ci minilliyin əvvəllərindən gec olmayaraq köçüb gəlmişlər. Herodomun (e.ə 5 əsr) mə1lumatına görə Midiyalılar altı tayfadan (buslar, paretakenlər, struxatlar, arizantlar, budilər və maqlar) ibarət idilər. Ehtimal ki, Midiya tayfaları daha çox olub.

Lidiya çarlığı — Lidiya, Anadoluda Tunc dövründən II minilliyin ikinci yarısında hökm sürən çarlıqdır. Maians adlı bir qəbilənin yaşadığı bilinən bölgəyə qədim zamanlarda Lidiya deyilirdi. Paytaxt Sardis şəhəri olmuşdur. Şərqdə Fripiya (Afyon , Eskişehir , Kütahya), şimalda Mysia (Balıkesir), qərbdə Ailoia və Ioania (İzmir) , cənubda Karia (Aydın , Muğla) və Homer ilə əhatə olunmuşdur. == Tarix və Mənşəy == İlk gəliş tarixləri dəqiq bilinmir. Bəziləri Lidyalıların Anadoluya Tunc dövrünün sonunda (miladdan öncə 2002) Friglərlə eyni zamanda gəldiyini söyləyirlər. Bəziləri, Lidiya dili ilə Hitit arasında bir əlaqənin olduğunu və Lidyalıların II minilliyin əvvəllərində Anadolunun qərbinə gəlib yerləşdiklərini iddia edirlər. Araşdırmalarda Lidiyalıların isdifadə etdiyi mixi yazı bunuda ehtimal edir ki, Lidyalıların II minillikdən əvvəl şərqə gələn Hind-Avropa olmaları mümkündür. Lidiya tarixi dəqiq olaraq bilinmir, lakin Lidiyalıların tunc dövrünün sonlarında Fragiyalılarla eyni zamanda (təxminən e.ə 1300–1200 dönəmləri) Anadoluya yerləşdikləri ehtimal edilir. Herodot , Lidiya Krallığının eramızdan əvvəl VII əsrdən əvvəl 3 kral sülaləsi tərəfindən idarə olunmuşdur.

Mədiya (ərəb. المدية‎) — Əlcəzairdə şəhər, eyniadlı vilayətin inzibati mərkəzi. == Coğrafi mövqe == Medeya ölkənin paytaxtı Əlcəzair şəhərindən təxminən 80 km cənub-qərbdə və Blida şəhərindən 40 km cənubda, dəniz səviyyəsindən 880 metr yüksəklikdə yerləşir. == Əhalisi == İllərə görə şəhər əhalisi: == Nəqliyyat == Ən yaxın hava limanı Blida şəhərində yerləşir.

Lidiya Mari Herst-Şou (ing. Lydia Marie Hearst-Shaw; 19 sentyabr 1984) — ABŞ fotomodeli, aktrisası və bloggeri. Siyasətçi Vilyam Randolf Herstin nəvəsidir. == Həyatı və təhsili == Herst-Şou 19 sentyabr 1984-cü ildə aktrisa Petti Herst və keçmiş San-Fransisko polisi Bernard Şounun ailəsində doğulmuşdur. 2003-cü ilə qədər Kentukki ştatının Ferfild şəhərində yerləşən Müqəddəs Ürək Universitetində təhsil almıdır. == Karyerası == === Jurnallar === Fotoqraf Stiven Meysel Hersti "kəşf etdi" və ilk dəfə 2004-cü ilin aprel ayında "Vogue Italia" jurnalının üz qabığı üçün çəklişdə iştirak etdi. O vaxtdan bəri "Vogue", "Harper's Bazaar", "Elle", "Marie Claire", "GQ", "L'Officiel" və "Esquire" kimi müxtəlif beynəlxalq jurnalların üz qabığında yer almışdır. Meyseldən başqa Patrik Demarkelier, Ellen fon Anvörs, Mario Testino, Piter Lindberq, İnez fan Lamsvird və Vinud Matadin kimi məşhur fotoqraflarla birlikdə çalışmışdır. Herst 2008-ci ildə "Michael Awards"da "İlin fotomodeli" və "Glamour Awards"da "Ən yaxşı beynəlxalq supermodel" seçilmişdir.Herst həmçinin Chanel, Fendi, Katerina Malandrino, Nikola Miller və Ceremi Skott kimi dəb dizaynerləri üçün fotomodel olaraq çalışmışdır. === Reklamlar === Herst Prada, Louis Vuitton, Alexander McQueen, Bottega Veneta, Sephora, L'Oreal Ferria, DKNY, MYLA Lingerie, H&M, NARS Cosmetics, MAC Cosmetics, Miss Me Jeans, Moschino Cheap & Chic və Puma şirkətlərinin reklam kompaniyalarında iştirak etmişdir.

Lidiya Horvat (d. 5 may 1982; Zaqreb, Xorvatiya) — Xorvatiyanı təmsil edən həndbolçu. == Karyerası == Lidiya Horvat Xorvatiya yığmasının heyətində 2012-ci ildə London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. 1/4 final mərhələsində İspaniya yığmasına 25:22 hesabı ilə məğlub olan Xorvatiya yığması, London Olimpiadasını 7-ci yerdə başa vurdu.

Lidiya Kopaniya (pol. Lidia Kopania-Przebindowska; 12 may 1978) — Polşalı sənətçi. == Həyatı == Lidiya Kopaniya 12 may 1978-ci ildə Lodzda anadan olmuşdur. 2009 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Polşanı "I Don’t Wanna Leave" (Azərbaycanca:"Mən getmək istəmirəm") mahnısı ilə təmsil etmişdir və finala keçə bilməmişdir.

Lidiya Kulikovski (rum. Lidia Kulikovski) — Sovet, Moldova kitabxanaçısı və biblioqrafı. 200-ə yaxın elmi məqalənin müəllifi, Moldova yazıçıları, rəssamları və alimləri haqqında 25 kitabın nəşrinə rəhbərlik etmişdir. Moldova SSR-in əməkdar mədəniyyət işçisi (1987). == Bioqrafiya == 1951-ci il martın 8-də Moldova SSR-in Drokiyevski rayonunun Nikoren kəndində anadan olub. 1973-cü ildə Kişinyov Universitetinin (indiki Moldova Dövlət Universiteti) filologiya fakültəsini (kitabxana şöbəsi) bitirmişdir. 2003-cü ildə “Demokratikləşmiş Cəmiyyətdə Aztəminatlılar üçün Kitabxana Xidmətinin Təkamülü” adlı dissertasiya işi ilə pedaqogika üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Bitirdikdən sonra Kişinyovda Bələdiyyə Kitabxanasının filialında işləmiş, daha sonra ona rəhbərlik etmişdir. 1978-1982-ci illərdə Lidiya Kulikovski Kaqul şəhərində Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminə rəhbərlik edib. 1982-1989-cu illərdə o, «Achiziție și completare» xidmətinə rəhbərlik edib, bundan sonra respublikanın paytaxtına qayıdıb və Hasdeu Bələdiyyə Kitabxanasının direktoru olub, 2013-cü ilə qədər bu vəzifəni tutub.

Lidiya Redondo (d. 7 mart 1992) — İspaniyanı təmsil edən bədii gimnast. Lidiya Redondo, İspaniyanı 2012-ci ildə baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. == Karyerası == Lidiya Redondo, 2012-ci ildə İspaniyanın bayrağı altında Birləşmiş Krallığın paytaxtı London şəhərində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında кomanda yoldaşları Sandra Aguilar Navarro, Yelena Lopez, Lordes Mohedano, Alexandra Quereda və Loreto Açaerandio ilə finalda 54.950 xal topladı və fəxri 4-cü yeri tutdu.

Lidiya Xudat qızı Rəsulova (4 dekabr 1941, Bakı – 5 fevral 2012, Bakı) — Azərbaycanın dövlət xadimi == Həyatı == Lidiya Rəsulova 1941-ci il dekabr ayının 4-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirərək o, 1959–1965-ci illərdə Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutunda ali təhsil almışdır. Əmək fəaliyyətinə 1958-ci ildə Bakının ümumtəhsil və məktəbdənkənar tədris müəssisələrində başlayan Lidiya Rəsulova 1962–1981-ci illərdə gənclər təşkilatlarında, partiya və sovet orqanlarında ayrı-ayrı vəzifələrdə çalışmışdır. Lidiya Rəsulova 1981–1988-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Həmkarlar İttifaqları Şurasının sədri, 1988–1992-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının sosial təminat naziri olmuş, daha sonra Azərbaycan Respublikası Dövlət Elm və Texnika Komitəsi sədrinin müavini, 1993-cü ildən etibarən Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri işləmişdir. Səhhətində yaranmış problemlərlə əlaqədar 1997-ci ildə təhsil naziri vəzifəsindən azad olunan Lidiya Rəsulova bir neçə çağırış SSRİ və Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. Lidiya Rəsulova bir çox orden və medallarla təltif edilmiş, dövlət quruculuğunda fəal iştirakına görə Azərbaycan Respublikasının ali mükafatı olan "Şöhrət" ordeninə layiq görülmüşdür. 2002-ci ildən prezident təqaüdçüsü olub.Lidiya Xudat qızı Rəsulova 2012-ci il fevralın 5-də vəfat etmişdir. == Xatirəsi == 2023-cü ildə tanınmış ictimai-siyasi xadim Lidiya Rəsulovaya həsr olunan və Dilarə Rüstəmin müəllifi olduğu "Tarixə yazılmış ömür" kitabı işıq üzü görmüşdür.

Lidiya Salixova (d. 29 dekabr 1983; Bakı, Azərbaycan) — Azərbaycanlı yüngül atlet. Lidiya Salixova, Azərbaycanı 2017-ci ildə baş tutan IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarında təmsil edib. == Karyerası == Lidiya Salixova 2017-ci ildə Azərbaycan bayrağı altında IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına qatıldı. 400 metr məsafəyə sədli qaçış yarışlarının təsnifat mərhələsində o, 1 dəqiqə 10.27 saniyə nəticə ilə 5-ci yeri tutdu.

Lidiya Skoblikova (8 mart 1939[…], Zlatoust, Çelyabinsk vilayəti) — Rusiyalı konkisürən. Lidiya Skoblikova 1960 və 1964-cü illərdə keçirilən Qış Olimpiya Oyunlarının 6 qat qızıl medalçısıdır. Lidiya Skoblikova 1960 və 1964-cü ildə "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeninə, 1999-cu ildə isə "Vətənə xidmətə görə" 3-cü dərəcli ordeninə layiq görülmüşdür. == Həyatı == Lidiya Skoblikova 8 mart 1939-cu ildə Rusiyanın Zlatoust vilayətində anadan olmuşdur. Lidiya Skoblikova 14 yaşında yüngül atletika yarışlarında Zlatost şəhərinin Çempionatında 800 m. qızıl medal qazandı. 1 ildən sonra o qüvvəsini konkisürmədə sınadı. Lidiya Skoblikova 1956-cı ildə doğma şəhərinin çempionu oldu. Həmin il o həmçinin Çelyabinsk Pedaqoji İnstitutuna qəbul oldu və 4 ildən sonra 1960-cı ildə həmin institutu bitirdi. == Karyerası == Lidiya Skoblikova Olimpiya Oyunlarında birinci uğurunu 1960-cı ildə qazandı.

Lidiya Leonidovna Velejeva (2 oktyabr 1966, Kiyev) — sovet və rus teatr və kino aktrisası, teleaparıcı, ictimai və siyasi xadim. Rusiya Federasiyası əməkdar artisti(2010). Şimali Osetiya (Alaniya) respublikasının əməkdar artisti. "Единая Россия" partiyasının üzvü (26 may 2012-ci ildən). == Həyatı == Lidiya hələ bir yaşında olmadığı zaman atası ailəni tərk etmişdi. Anası — Lyubov Leonidovna Velejeva bütün vaxtını qızlarını qidalandırmaq üçün işə həsr etmişdir. Lidiyadan 5 dəqiqə əvvəl doğulan bir bacısı İrina var. Qızlar hərtərəfli internat məktəbində oxumuşlar, burada dərindən həyatı öyrənmişlər. Dərs ilə yanaşı, qızlar bir çox dərnək və bölmələrə qatıldılar. Rusiya kinosunun ulduzu müxtəlif illərdə həndbol oynadı, rəqs öyrəndi, gitara və fortepiano ifa etdi.

Lidiya Vertinskaya (d. 14 aprel, 1923, Çin – ö. 31 dekabr, 2013, Moskva) — Rusiyalı aktrisa. == Həyatı == L.Vertinskaya 1923-cü ilin 14 aprelində Çində anadan olub. O, “Don Kixot”, “Çəkməli pişiyin yeni sərgüzəştləri”, “Sadko” və s. filmlərdə çıxış edib. Lidiya Vertinskayanın qızları Marianna və Anastasiya da tanınmış aktrisalardır. Lidiya Vertinskaya 2013-cü il dekabrın 31-də uzun sürən xəstəlikdən sonra 90 yaşında vəfat edib.

Lidiya çarlığı — Lidiya, Anadoluda Tunc dövründən II minilliyin ikinci yarısında hökm sürən çarlıqdır. Maians adlı bir qəbilənin yaşadığı bilinən bölgəyə qədim zamanlarda Lidiya deyilirdi. Paytaxt Sardis şəhəri olmuşdur. Şərqdə Fripiya (Afyon , Eskişehir , Kütahya), şimalda Mysia (Balıkesir), qərbdə Ailoia və Ioania (İzmir) , cənubda Karia (Aydın , Muğla) və Homer ilə əhatə olunmuşdur. == Tarix və Mənşəy == İlk gəliş tarixləri dəqiq bilinmir. Bəziləri Lidyalıların Anadoluya Tunc dövrünün sonunda (miladdan öncə 2002) Friglərlə eyni zamanda gəldiyini söyləyirlər. Bəziləri, Lidiya dili ilə Hitit arasında bir əlaqənin olduğunu və Lidyalıların II minilliyin əvvəllərində Anadolunun qərbinə gəlib yerləşdiklərini iddia edirlər. Araşdırmalarda Lidiyalıların isdifadə etdiyi mixi yazı bunuda ehtimal edir ki, Lidyalıların II minillikdən əvvəl şərqə gələn Hind-Avropa olmaları mümkündür. Lidiya tarixi dəqiq olaraq bilinmir, lakin Lidiyalıların tunc dövrünün sonlarında Fragiyalılarla eyni zamanda (təxminən e.ə 1300–1200 dönəmləri) Anadoluya yerləşdikləri ehtimal edilir. Herodot , Lidiya Krallığının eramızdan əvvəl VII əsrdən əvvəl 3 kral sülaləsi tərəfindən idarə olunmuşdur.

Miliya Jijiç - Bosniya və Herseqovina futbolçusu. == Həyatı == Miliya Jijiç 28 fevral 1979-cu ildə Bosniya və Herseqovinanın paytaxtı Sarayevo şəhərində anadan olmuşdur. == Karyera == Əvvəlki klubları: Moqren Budva, Slaviya Sarayevo, Boraç Banyaluka, Yavor İvanitsa, ÇSK Çetarevo, Kitçe. 2008-ci ildən Qəbələdə çıxış edir. == Uğurları == Monteneqronun ən yaxşı gənc futbolçusu (Moqren Budva - 1998).

Lidiya Pavlovna Abramova — Sovet rus opera müğənnisi, Rusiya Federasiyasının xalq artisti (2002), Alfred Şnitke adına Moskva Dövlət Musiqi İnstitutunun professoru.. == Həyatı == Lidiya Abramova 30 may 1950-ci ildə Belorusiya SSR, SSRİ-nin Postavı şəhərində anadan olub. Yeddi illik kənd məktəbini bitirdikdən sonra Abramova Kazan Kimya Texnologiyası kollecinə daxil olub, sonra altı il müdafiə zavodunda işləyib. Lidiya Abramova bayram konsertlərinin fəal iştirakçılarından biri idi. Zavodda işləməyə davam edərək, Kazan Musiqi Texnikomunun vokal fakültəsini qiyabi bitirib, sonra Moskvadakı Qnessin adına Musiqi-Pedaqoji İnstitutuna daxil olub, 1975-ci ildə orta məktəbi bitirib. İnstitutda P. L. Troninanın sinfində oxuyub. 1978–1997-ci illərdə Lidiya Abramova Moskva Dövlət Akademik Filarmoniyasının solisti kimi fəaliyyət göstərib. Onun geniş repertuarı var, o mindən çox əsəri, o cümlədən rus və xarici klassiklərin bütün proqramlarını, köhnə romansları və xalq mahnılarını ifa edib. Macarıstan, Fransa, Böyük Britaniya, İtaliya, Malta və digər ölkələrdə qastrol səfərləri ilə çıxış edən müğənni tez-tez Rusiyada və xaricdə çıxış edir. Lidiya Abramova 1986-cı ildə aspiranturanı bitirdikdən sonra, Moskvanın təhsil müəssisələrində solo ifaçılıqdan dərs deyir.

Lidiya Ponomarenko (ukr. Пономаренко Лідія Антонівна; 16 fevral 1922, Artyom[d] – 3 dekabr 2013, Kiyev) — Ukraynalı diyarşunas, Kiyev və Ukrayna tarixçisi, tarixi topoqrafiya və şəhər toponimikasının tədqiqatçısı, Kiyev küçələrinin adlarına dair ensiklopedik məlumat kitabının həmmüəllifi. == Bioqrafiyası == Artyom mədənində şaxtaçı ailəsində anadan olmuşdur. 1939-cu ildə Krasnodonda orta məktəbi, 1949-cu ildə Moskva Geodeziya, Aerofotoqrafiya və Kartoqrafiya Mühəndisləri İnstitutunu (aerofotoqrafik geodeziya mühəndisi) bitirib. Novoşaxtinsk, Kadievkada öz ixtisası üzrə işləmişdir. 1959-cu ildən Kiyevdə ömrünün sonuna qədər yaşamış və işləmişdir. O, Kiyev Universitetinin aero üsulları laboratoriyasının əməkdaşı olub, müxtəlif institutlarda geodeziya və topoqrafiya ilə məşğul olmuşdur. 1967-1970-ci illərdə Elmi-Texniki İnformasiya İnstitutunda elmi işçi kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1970-ci ildən tarixi topoqrafiya və kartoqrafiya ilə peşəkar şəkildə məşğul olur. Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun böyük mühəndis-kartoqrafı (1970–1982) kimi fəaliyyət göstərir.

Lidia Şole (pol. Lidia Szole; 2 dekabr 1896 və ya 25 fevral 1896, Trakay, Vilen quberniyası[d] və ya Sankt-Peterburq – mart 1943, Varşava, Ümumi Hökumət) — Polşalı rəssamı və dekoratoru, Polşa-Litva karaitlərinin gerbinin müəllifi. == Bioqrafiya == Trokidə varlı karait ailəsində anadan olub. 1914-cü ildə Şahzadə Obolenskayanın özəl gimnaziyasını bitirib. 1918-ci ildən sonra ailə Vilnaya köçdü və burada Lidiya Ştefan Batory Universitetinin İncəsənət fakültəsinə daxil oldu. 1920-ci illərin ortalarında Parisə getdi və burada Rəssamlıq Akademiyasında rəssamlıq təhsilini davam etdirdi. 1926-cı ildə o, Parisli mühacir karaitlərin yığıncağında Vilna və Trokidəki karait mərkəzləri haqqında məruzə ilə çıxış etdi. Öz ölkəsinə qayıdan kimi ictimai fəaliyyətinə davam etdi. 1923-cü ilin yanvarında Vilna Karaite Cəmiyyətinin idarə heyətinin üzvü seçildi. Karaite həvəskar teatrının həyatında iştirak etmişdir.