Lüğətlərdə axtarış.

"Poetik tərcümələr" – orijinaldan tərcümə olunmuş və orijinal ilə birlikdə verilmiş şeirlər-tərcümələr kitabı. Xəzər Universiteti Nəşriyyatı nda işıq üzü görmüş bu toplunun redaktoru və kitaba daxil edilmiş "Poetik tərcümələr" məqaləsinin müəllifi Hamlet İsaxanlı dır. == Məqsəd və ideya == Bu toplu bir tərəfdən ingilis, fransız və rus dilindən azərbaycancaya, digər tərəfdən isə azərbaycancadan ingilis və fransız dillərinə poetik tərcümələrdən ibarətdir. Kitabda bu dillərdə yazmış 43 şairin 23 tərcüməçi tərəfindən 117 şeiri tərcümə olunmuş və onlar şeirlərin orijinalları ilə birlikdə verilmişdir. "Poetik tərcümənin orijinal mətnlə yanaşı, ona paralel olaraq verilməsi fikri bu toplunun əsas xüsusiyyətlərindən biridir. Bu paralellik hər iki dili bilənlərə tərcüməni orijinalla müqayisə edərək oxumağa imkan verir, həmçinin kitabın tədqiqat və tədris istiqamətində faydalı olacağına ümud yaradır" ..."Davamlı tərcümə layihəsi kimi nəzərdə tutduğumuz bu işin birinci addımında peşəkar şair və tərcüməçilərlə yanaşı həvəskarlara da yer ayırmışıq" (Hamlet İsaxanlı. "Ön söz") == İngilis dilindən azərbaycan dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən ingilis şairləri aşağıdakılardır: Walter Raleigh Christopher Marlowe William Shakespeare Robert Herrick William Blake Walter Scott Thomas Campbell George Gordon Lord Byron Percy Bysshe Shelley Henry Wadsworth Longfellow Edgar Allan Poe Mathew Arnold J.B.O'reilly William Buttler Yeats Rudyard Kipling Langston Hughes Sidney Keyes Eric Clapton and Jim Gordon Tina Arena Howard Barnes W.E.Hawkins Bu şeirləri ingiliscədən azərbaycancaya tərcümə edənlər: Şəhla Nağıyeva Ənvər Rza Hamlet İsaxanlı Mərufə Mədətova Firəngiz Nəsirova Sevil Gültən Vahid Ərəb Şahin Xəlil == Fransız dilindən azərbaycan dilinə tərcümə == Kitabda şeiri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən fransız şairi: G.de Nerval Fransızcadan Azərbaycancaya tərcümə edən: Hamlet İsaxanlı == Rus dilindən azərbaycan dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən rus şairləri aşağıdakılardır: В.А.Жуковский Е.А.Баратынский Ф.И.Тютчев А.А.Фет Н.С.Гумилёв А.А.Ахматова С.А.Есенин Алла Ахундова Мансур Векилов Şeirləri rus dilindən azərbaycancaya tərcümə edənlər: Hamlet İsaxanlı Knyaz Aslan Nəriman Həsənzadə == Azərbaycan dilindən ingilis dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Ingiliscə tərcümədə verilən Azərbaycan şairləri aşağıdakılardır: Cəfər Cabbarlı Hüseyn Arif Bəxtiyar Vahabzadə Əli Kərim Məmməd Araz Hamlet İsaxanlı Zəlimxan Yaqub Şeirləri azərbaycan dilindən ingiliscəyə tərcümə edənlər: Firəngiz Nəsirova (Firangiz Nasirova) Şəhla Nağıyeva və Piter Makuk (Shahla Naghiyeva and Peter Makuck) Şəhla Nağıyeva və Lyuk Visnant (Shahla Naghiyeva and Luke Whisnant) Şəhla Nağıyeva və Culi Fey (Shahla Naghiyeva and Julie Fay) Sabir Mustafa (Sabir Mustafa) == Azərbaycan dilindən rus dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Rusca tərcümədə verilən Azərbaycan şairləri aşağıdakılardır: Səməd Vurğun Əli Kərim Hamlet İsaxanlı Gülnarə Cahan İslam Türkay Nizami Elyanar Şeirləri azərbaycan dilindən ruscaya tərcümə edənlər: Tofiq Abasquliyev (Тофиг Абаскулиев) Dinarə Karakmazli (Динара Каракмазли) Alla Axundova (Алла Ахундова) Gülnarə Cahan (Гюльнара Джахан) Vyaçeslav Zaycev (Вячеслав Зайцев) Səyavuş Məmmədzadə (Сеявуш Мамедзаде) Vladimir Qafarov (Владимир Гафаров) == "Poetik tərcümə. Məhdud çərçivələr içində xoş ahəng və gözəllik axtarışı" == "Bu sətirlərin müəllifinin bu kitaba poetik tərcümə haqqında giriş sözü yazmaq və bu girişdə qısa tarixi ekskurs etmək fikri ilkin çərçivədən çıxaraq iri həcmli məqalə halına gəldi" (Hamlet İsaxanlı. "Ön söz") == Mənbə == "Poetik tərcümələr". 1-ci toplu.

"Poetik tərcümələr" – orijinaldan tərcümə olunmuş və orijinal ilə birlikdə verilmiş şeirlər-tərcümələr kitabı. Xəzər Universiteti Nəşriyyatı nda işıq üzü görmüş bu toplunun redaktoru və kitaba daxil edilmiş "Poetik tərcümələr" məqaləsinin müəllifi Hamlet İsaxanlı dır. == Məqsəd və ideya == Bu toplu bir tərəfdən ingilis, fransız və rus dilindən azərbaycancaya, digər tərəfdən isə azərbaycancadan ingilis və fransız dillərinə poetik tərcümələrdən ibarətdir. Kitabda bu dillərdə yazmış 43 şairin 23 tərcüməçi tərəfindən 117 şeiri tərcümə olunmuş və onlar şeirlərin orijinalları ilə birlikdə verilmişdir. "Poetik tərcümənin orijinal mətnlə yanaşı, ona paralel olaraq verilməsi fikri bu toplunun əsas xüsusiyyətlərindən biridir. Bu paralellik hər iki dili bilənlərə tərcüməni orijinalla müqayisə edərək oxumağa imkan verir, həmçinin kitabın tədqiqat və tədris istiqamətində faydalı olacağına ümud yaradır" ..."Davamlı tərcümə layihəsi kimi nəzərdə tutduğumuz bu işin birinci addımında peşəkar şair və tərcüməçilərlə yanaşı həvəskarlara da yer ayırmışıq" (Hamlet İsaxanlı. "Ön söz") == İngilis dilindən azərbaycan dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən ingilis şairləri aşağıdakılardır: Walter Raleigh Christopher Marlowe William Shakespeare Robert Herrick William Blake Walter Scott Thomas Campbell George Gordon Lord Byron Percy Bysshe Shelley Henry Wadsworth Longfellow Edgar Allan Poe Mathew Arnold J.B.O'reilly William Buttler Yeats Rudyard Kipling Langston Hughes Sidney Keyes Eric Clapton and Jim Gordon Tina Arena Howard Barnes W.E.Hawkins Bu şeirləri ingiliscədən azərbaycancaya tərcümə edənlər: Şəhla Nağıyeva Ənvər Rza Hamlet İsaxanlı Mərufə Mədətova Firəngiz Nəsirova Sevil Gültən Vahid Ərəb Şahin Xəlil == Fransız dilindən azərbaycan dilinə tərcümə == Kitabda şeiri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən fransız şairi: G.de Nerval Fransızcadan Azərbaycancaya tərcümə edən: Hamlet İsaxanlı == Rus dilindən azərbaycan dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Azərbaycancaya tərcümədə verilən rus şairləri aşağıdakılardır: В.А.Жуковский Е.А.Баратынский Ф.И.Тютчев А.А.Фет Н.С.Гумилёв А.А.Ахматова С.А.Есенин Алла Ахундова Мансур Векилов Şeirləri rus dilindən azərbaycancaya tərcümə edənlər: Hamlet İsaxanlı Knyaz Aslan Nəriman Həsənzadə == Azərbaycan dilindən ingilis dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Ingiliscə tərcümədə verilən Azərbaycan şairləri aşağıdakılardır: Cəfər Cabbarlı Hüseyn Arif Bəxtiyar Vahabzadə Əli Kərim Məmməd Araz Hamlet İsaxanlı Zəlimxan Yaqub Şeirləri azərbaycan dilindən ingiliscəyə tərcümə edənlər: Firəngiz Nəsirova (Firangiz Nasirova) Şəhla Nağıyeva və Piter Makuk (Shahla Naghiyeva and Peter Makuck) Şəhla Nağıyeva və Lyuk Visnant (Shahla Naghiyeva and Luke Whisnant) Şəhla Nağıyeva və Culi Fey (Shahla Naghiyeva and Julie Fay) Sabir Mustafa (Sabir Mustafa) == Azərbaycan dilindən rus dilinə tərcümələr == Kitabda müxtəlif sayda şeirləri orijinalda və Rusca tərcümədə verilən Azərbaycan şairləri aşağıdakılardır: Səməd Vurğun Əli Kərim Hamlet İsaxanlı Gülnarə Cahan İslam Türkay Nizami Elyanar Şeirləri azərbaycan dilindən ruscaya tərcümə edənlər: Tofiq Abasquliyev (Тофиг Абаскулиев) Dinarə Karakmazli (Динара Каракмазли) Alla Axundova (Алла Ахундова) Gülnarə Cahan (Гюльнара Джахан) Vyaçeslav Zaycev (Вячеслав Зайцев) Səyavuş Məmmədzadə (Сеявуш Мамедзаде) Vladimir Qafarov (Владимир Гафаров) == "Poetik tərcümə. Məhdud çərçivələr içində xoş ahəng və gözəllik axtarışı" == "Bu sətirlərin müəllifinin bu kitaba poetik tərcümə haqqında giriş sözü yazmaq və bu girişdə qısa tarixi ekskurs etmək fikri ilkin çərçivədən çıxaraq iri həcmli məqalə halına gəldi" (Hamlet İsaxanlı. "Ön söz") == Mənbə == "Poetik tərcümələr". 1-ci toplu.

Poetika — ədəbiyyat daxilində, xüsusilə, poeziyada quruluş, forma və diskurs nəzəriyyəsidir. == Tarixi == Poetika termini qədim yunan dilində "ποιητικός poietikos" sözündən götürülmüşdür və "poeziyaya aid" deməkdir. Qərb dünyasında poetikanın inkişafı və təkamülündə poetik kompozisiya ilə bağlı üç bədii cərəyan var idi: formalist obyektivist AristotelçiAristotelin “Poetika” əsəri ədəbiyyat nəzəriyyəsinə diqqət yetirən ilk risalədir. Əsər uzun müddət Qərb dünyasına itdi. O, Orta əsrlərdə və erkən İntibah dövründə yalnız Averroes (İbn Rüşd) tərəfindən yazılmış və 1256-cı ildə Hermannus Alemannus tərəfindən tərcümə edilmiş ərəb şərhinin latın dilinə tərcüməsi vasitəsilə mümkün olmuşdur. 1278-ci ildə William of Moerbeke tərəfindən edilən dəqiq yunan-latın tərcüməsi faktiki olaraq nəzərə alınmadı. Ərəbcə tərcümə orijinal "Poetika"dan lüğətdə geniş şəkildə ayrıldı və orta əsrlər boyu davam edən Aristotel düşüncəsinin yanlış şərhinə səbəb oldu. Müasir poetika İntibah İtaliyasında inkişaf etmişdir. Qədim ədəbi mətnləri xristianlığın işığında şərh etmək, Dante, Petrarka, Bokaççionun povestlərini dəyərləndirmək və qiymətləndirmək zərurəti ədəbiyyat nəzəriyyəsi ilə bağlı mürəkkəb diskursların inkişafına kömək etdi. İlk növbədə Covanni Bokaççionun “Genealogia Deorum Gentilium” (1360) əsəri sayəsində savadlı elita metaforik və obrazlı troplar haqqında zəngin anlayış əldə etdi.

Poetika (yunan dilində: Περὶ ποιητικῆς) incəsənət haqqında olan baxışlarını bütövlükdə təqdim edən Aristotelin poeziya sənəti haqqında nəzəriyyələrini özündə cəmləşdirən və tarixdəki incəsənət fenomenini tədqiq edən ilk əsər olması ilə bərabər, həm də estetika tarixi baxımından da, çox mühüm bir əsərdir. Estetika anlayışı çərçivəsində; İncəsənətlərin müqayisəsini və faciənin üstünlüyünü vurğuladığı poetika əsərində Aristotel realizmlə yanaşı yaradıcı təxəyyülü də ön plana çıxarmışdır.Aristotel öz ümumi fəlsəfəsində mövcud olanlardan kənarda olan ideyanın mövcudluğunu qəbul etmədiyi kimi, Platonun incəsənət sahəsində irəli sürdüyü transsendent gözəllik “ideyasını” da qəbul etməmişdir. Aristotetə görə gözəllik anlayışı mövcud olduğuna görə gözəl gördüyümüz əşyalar ilə incəsənət əsərləri öz varlıqlarını əldə etmirlər, əksinə, sənət əsərləri mövcud olduğuna görə biz gözəllik anlayışından danışa bilirik.Poetika teatr sənəti haqqında yazılmış ən mühüm əsərlərdən biri hesab olunur. Əsərdə müəyyənləşdirilmiş incəsənətin tərifi Qədim Yunan klassik incəsənətinin fərqli xüsusiyyətlərini özündə ehtiva edir. Aristotel Poetikasına “Epos, Tragediya, Komediya, Ditrambos poeziyası və Fleyta ilə Kifara sənətinin böyük bir hissəsi, bütün bunlar ümumilikdə təqliddir” deyərək başlayır.Aristotelə görə, poeziya sənətini üzə çıxaran iki təbii səbəb mövcuddur: Təqlid etmək və təqliddən həzz almaq insan təbiətinin xüsusiyyətidir. Bunun səbəbi isə insanın öyrənməkdən aldığı həzzdir. İnsanlar təqlid olunan obyektin biliyini öyrənmək və ya təqlid edənin istedadını qavramaq istəklərinə görə təqliddən həzz alırlar. Harmoniya və ritm instinkti də insanın ekzistensial (anadangəlmə) xüsusiyyətlərindən biridir. Həyatın hər yerində mövcud olan harmoniya və ritm insan yaradıcılığında və yaradıcılığında olduğuna görə də onun yaratdığı hekayələrində də özünə yer tapır.Aristotelin Poetikadakı fikirləri Bertolt Brextin epik teatr hərəkatı tərəfindən tənqid edilmişdir.

Poetika.izm — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun elmi jurnalı. == Jurnalın nəşri == Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun elmi jurnalı 2014-cü ildən nəşr olunur. Jurnal 26 noyabr 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınmışdır. == Haqqında == "Poetika.izm" jurnalı ədəbiyyatın tərifindən başlayaraq, onun mahiyyətini, qanunlarını, kateqoriyalarını, kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərini, məqsədinin və funksiyasının nə olduğunu, gerçəklə, cəmiyyətlə və insanla münasibətinin səciyyəsini, ədəbi dəyər məsələlərini, ədəbi əsərin ərsəyə gəlmə şərtlərini mövzu olaraq seçən və işləyən ədəbiyyat nəzəriyyəsinə dair müxtəlif səpgili məqalə və araşdırmalara üstünlük verir, bu prosesi ardıcıl və davamlı şəkildə aparmaq məqsədi daşıyır. Jurnal müəlliflər qarşısında müasir dünya standartlarına uyğun tələblərlə çıxış edir, çap olunacaq məqalə və tədqiqlərin elmi-nəzəri əhəmiyyətinə, yeniliyinə, aktuallığına xüsusi diqqət yetirir. Jurnalda elmi diskussiyaya, sağlam polemikaya, dialoqa xüsusi diqqət yetirilir, çap olunan məqalələr ədəbiyyat nəzəriyyəsi elminin dərindən, sistemli şəkildə, yüksək nəzəri səviyyədə inkişaf etdirilməsinə təkan verir, müstəqillik dövrü yeni tipli, akademik səviyyədə Azərbaycan ədəbiyyat nəzəriyyəsinin formalaşması prosesində yaxından iştirak edir. AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun dövri nəşri kimi "Poetika.İzm" jurnalı İnstitutun, eyni zamanda digər elmi tədqiqat və ali təhsil müəssisələrinin kadr və mütəxəssis hazırlığı prosesində doktorant və dissertantların elmi tədqiqat əsərlərinin aprobosiyasına şərait yaradır. == Əhəmiyyəti == Jurnal həm tematika, həm də struktur baxımından Azərbaycan filoloji düşüncə tarixində yeni bir hadisədir,ədəbiyyatın tərifindən başlayaraq, onun mahiyyətini, qanunlarını, kateqoriyalarını, məqsəd və funksiyasını, cəmiyyətlə və insanla münasibətinin səciyyəsini , ədəbi dəyər məsələlərini, ədəbi əsərin ərsəyəgəəlmə şərtlərini mövzu olaraq seçən və işləyən ədəbiyyat nəzəriyyəsinə dair müxtəlif səpkili məqalə və araşdırmaları özündə birləşdirən jurnal bu baxımdan ədəbi-nəzəri mətbuat tariximizdə mühüm hadisədir. == Redaksiya qrupu == Jurnalın redaksiya heyətinə Türkiyə, İtaliya, Latviya,Yaponiyavə və digər ölkələrin alimləri daxildir. === Baş redaktor === İsa Həbibbəyli – AMEA-nın həqiqi üzvü === Baş redaktorun müavini === Tahirə Məmməd – professor === Məsul katib === Maral Yaqubova – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru === Redaksiya şurası === Teymur Kərimli – AMEA-nın həqiqi üzvü Bədirxan Əhmədov – professor Rəhilə Qeybullayeva – professor Məmməd Əliyev – professor Şirindil Alışanov – professor Vaqif Yusifli – filologiya elmləri doktoru, dosent Rahid Xəlilov – filologiya elmləri doktoru Salidə Şərifova – filologiya elmləri doktoru, dosent Pərvanə İsayeva – filologiya elmləri doktoru, dosent Elnarə Akimova – filologiya elmləri doktoru, dosent === Məsul redaktor === Ülkər Hüseynova === Beynəlxalq redaksiya heyəti === Ramazan Korkmaz – professor (Türkiyə) Stefani Sini – professor (İtaliya) Maija Burima – professor(Latviya) Takayuki Yakota Murakami – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent (Yaponiya) Mikolay Sokolovski – professor (Polşa) Yadiqa Petrusinska – professor (Polşa) Fatima Festik – professor (Bosniya) == Həmçinin bax == https://literature.az/?lang=aze&page=175 https://science.gov.az/az/news/open/23429 == Mənbə == İsa Həbibbəyli.

Portik (lat. porticus) — üst örtüyü sütunlara söykənən qapalı qalereya. Sütunlar üst örtüyü birbaşa və ya aralarındakı tağlar vasitəsilə saxlaya bilərlər. Bir tərəfi açıq olan portik digər tərəfdən qapı-pəncərələri olan və ya olmayan divara söykənir. Başqa sözlə, portik — üst örtüyü sütunlar üzərində dayanan yarıaçıq məkandır. Antik yunan və Roma şəhərlərində ictimai binaların və məbədlərin girişində çox rast gəlinən portiklər, Şərqi Roma imperiyası ilə mədəni əlaqə nəticəsində ərəb-fars mədəniyyətinə, oradan da Səlcuqlular dövləti dövründə türk memarlığına keçən və Anadolu bəylikləri dövrünə qədər yayılan bir memarlıq nümunəsidir. Türk memarlığında portiklər məscid girişlərində məscidin izdihamdan dolub-daşdığı zamanlarda namaz qılanların yağışdan, qardan və ya günəşdən qorunmasını təmin edir. Kəbədə tikilən portiklər Osmanlı sultanı II Səlimin dövründə tikilmiş, planlarını Memar Sinan hazırlamışdır.

Quercus pontica (lat. Quercus pontica) — fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması: == Cənubi Аvrоpаdа yаyılmışdır. == Botaniki təsviri: == 10 m hündürlüyündə yаrpаğını tökən аğаcdır. Gövdəsi düz qаlxаn, diаmеtri 40 sm, qаbığı bоz və yа tünd qəhvəyi, hаmаrdır. Budаqlаnmаsı sеyrək, lаkin çоx möhkəmdir. Yаrpаqlаrı müxtəlif fоrmаlı оlub, sаrımtıl-yаşıl rəngdə, dаirəvi fоrmаdа, uzunluğu 10-20 sm, еni 4-15 sm, kənаrı xırdа dişlidir. Çiçəkləri 5-20 sm uzunluğundа sırğаlаrа tоplаnmışdır. Mеyvəsi kоnusvаri qоzаdır, 2-5 ədədi bir yеrdə yеrləşir. Аbşеrоndа çоx аz hаldа mеyvə vеrir, tоxumlа, pöhrələrlə аsаnlıqlа çоxаlır.

Noetik Elmlər İnstitutu ( IONS ) Amerika qeyri-kommersiya parapsixoloji tədqiqat institutudur. Təsisat 1973-cü ildə keçmiş astronavt Edqar Mitçel, investor Paul N. Temple və paranormal hadisələrlə maraqlanan digər şəxslərlə birlikdə noetika və insan potensialları ilə bağlı araşdırmaları təşviq etmək və aparmaq üçün təsis edilmişdir.İnstitut spontan remissiya, meditasiya, şüur, alternativ müalicə üsulları, şüura əsaslanan sağlamlıq xidməti, spiritualizm, insan potensialı, psixi qabiliyyətlər, psixokinez, ölümdən sonra həyat və şüurun sağalması kimi mövzularda tədqiqatlar aparır. İnstitut, fiziki və psixi sağlamlıq faydalarının meditasiya və yoqa ilə əlaqəli olub-olmaması ilə bağlı 6500-dən çox məqaləyə istinadla İnternetdə mövcud olan pulsuz istifadə üçün bazasını saxlayır. Baş ofisi Kaliforniyanın Petaluma şəhərinin xaricində yerləşən IONS 81 hektar ərazidə yerləşir. Onun hazırkı direktoru Claire Lachance-dir. == Tarixi == Edqar Mitçel, 1971-ci ildə Apollon 14 Aya eniş etdikdən sonra Yerə qayıdarkən böyük bir təcrübə yaşadığını bildirdi. O, həmçinin kosmosa uçuş zamanı yerdəki dostları ilə ekstrasensorik təcrübələr apardığını deyirdi. 1973-cü ildə investor Paul N. Temple və digərləri ilə birlikdə Mitçel Noetik Elmlər İnstitutunun (IONS) həmtəsisçisi oldu. 1973-cü ildə qeyri-kommersiya təşkilatı kimi təsis edilmişdir. Villis Harman 1975-ci ildən 1997-ci ildə vəfat edənə qədər prezident vəzifəsində çalışmışdır.

Pontiac — ABŞ-də 1906-cı ildə General Motors şirkəti tərəfindən istehsal olunan minik avtomobili. 1980-ci illərin Qara Şimşək adlı serialında istifadə edilən KİTT bu firma tərəfindən istehsal edilmişdir. Bu günə qədər 1983 modeli istehsal olunmuşdur.

Ponçik və ya donut – qızardılmış xəmirdən hazırlanan yemək növü. Şəkər və yağla zəngindir. Ponçikin bir çox çeşidi mövcuddur və amerikalılar tərəfindən naharda yeyilir. İki formada hazırlana bilər: simit donut və dəliksiz (dairə şəklində) ponçik. Ponçik şokolad, mürəbbə, krem kimi çox müxtəlif əlavələrlə birlikdə yeyilə bilər.

Qotik və ya Qotika — özünə xas xüsusiyyəti olan bir sənət anlayışı və yazı şəkli. Qotik yazılar ilk təzyiq sınaqlarında sınanmış, əksəriyyətlə Almanlar tərəfindən istifadə edilən bir yazı stilinin. Qotik sənəti XII əsrin ikinci yarısında Romanesk sənətinin dəyişməsiylə, Latın sənətinə bir reaksiya olaraq ortaya çıxmışdır. Orta Çağı bağlayan, İntibahı başladan axındır. Qotik tərzi, yalnız memarlıqda təsirli olmayıb; heykelcilik, şəkil, yazi, bəzək və hətta gündəlik əşyada da təsirli olmuşdur. == Qotik memarlığı == Arxitekturada Qotik tərzinin ilk çıxış yeri Fransa deyənlər varsa da Avropanın çox yerində eyni zamanda rast gəlinmiş və bütün Xristian qərb dünyasına yayılmışdır. Hər ölkə Qotik sənətində zövqünə uyğun dəyişikliklər etmişdir. Avropanın sənət mərkəzi qəbul edilən İtaliyada isə çox təsiri görülməmişdir. İngiltərədə sütunları çoxaldan və qübbənin altında onları yelpik kimi açan bir şaquli üsluba bağlıdır.İspaniyada Qotik sənətinin Ərəb təsvirləri birləşməsindən meydana gələn müdeccer (mudejar) üslubu doğulmuşdur. Qotik arxitektura sənəti Avropanın şimalında XVI əsrin başlanğıcına qədər davam etdi.

Fonetik təhlil — Sözün müvafiq səs və hərf tərkibini, heca, vurğu məsələlərini, ahəng qanununun pozulub-pozulmadığını müəyyənləşdirmə. == Metodologiyası == Fonetik təhlil aşağıdakı kimi aparılır: Sözün səs və hərf tərkibi göstərilir. Sait səslər növlərinə görə (dodaqlanan və dodaqlanmayan,qalın və incə,açıq və qapalı) təhlil olunur. Samit səslər növlərinə görə (kar və cingiltili) təhlil olunur. Ahəng qanununa tabe olub-olmaması təhlil olunur. Sözün hecaları və vurğusu göstərilir.Fonetik təhlil zamanı sözdəki səslərin növlərə görə (samit və sait ) təhlili onun tələffüz şəkli, ahəng qanunu, heca və vurğusu isə yazılı forması üzərində aparılır. Fonetik təhlil sözlərin yazılışı əsasında deyil,tələffüzü əsasında aparılır.Təhlil zamanı sözdəki vurğu sözün hecalarının birinin digərinə nisbətən qüvvətli olan hecasının üzərinə düşür.Vurğu yazıda hecanın üzərində apostrof ilə(') işarə olunur. == Qalaqlamaq == Neftçi— [nefçi], 6 hərf, 5 səsdən ibarətdir. Səs hərf tərkibi müxtəlifdir və ahəng qanununa tabedir.[n] — cingiltili sonor samitdir, kar qarşılığı yoxdur; [e] — incə, açıq, dodaqlanmayan saitdir; [f] — kar samitdir, cingiltili qarşılığı [v] samitidir; [ç] — kar samitdir, cingiltili qarşılığı [c] samitidir; [i] — incə, qapalı, dodaqlanmayan saitdir; Sözün hecaları: neft — çi, vurğusu ikinci hecanın üzərinə düşür. Usta — [usda], 4 hərf, 4 səsdən ibarətdir.

Adi daşsarmaşığı (lat. Hedera helix) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Qərbi Avropada meşələrdə bitir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 25 m-ə çatır. Həmişəyaşıl sarmaşan bitkidir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivaridir, tünd-yaşıl və parlaqdır. Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir, yaşlı yarpaqları isə bütövdür. Çiçəkləri qalxanvari çətirdə, başlıqda və ya salxımda yerləşir, beş üzvlüdür, ləçəkləri beşdir, meyvəsi giləmeyvədir. Payızda çiçəkləyir. Uc qələmləri ilə və ya zoğlarla çoxaldılır.

Tanacetum parthenium (lat. Tanacetum parthenium) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid biki növü. == Sinonimləri == Chamaemelum parthenium (L.) E.H.L.Krause Chrysanthemum parthenium (L.) Pers. [Illegitimate] Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh. Chrysanthemum praealtum Vent. Dendranthema parthenium (L.) Des Moul. Leucanthemum odoratum Dulac Leucanthemum parthenium (L.) Gren. & Godr. Matricaria latifolia Gilib. [Invalid] Matricaria parthenium L. Parthenium matricaria Gueldenst.

Pontiak ( ing. Pontiac və ya Obwandiyag;təqribən 1720 - 20 aprel 1769-cu il) - Şimali Amerikada alkoqinlər qrupuna aid olan ottava]] hindu tayfasının döyüşçüsü. 1760-cı illərdə hindu tayfalarını ingilis müstəmləkəçilərinə qarşı üsyana hazırlığa başçılıq etmişdir. Pontiak tərəfindən yaradılan birliyə Şimali Amerikanın şərq hissəsində yaşayan bütün hindu tayfaları qoşulmuşdur. 1763-cü il 2 may tarixində Pontiakın başçılığı ilə hindu tayfaları Britaniya qalalarına hücuma keçərək bir sıra qələbələr qazandılar. Detroytun uzun müddət mühasirəsindən sonra Pontiak 1766-cı ildə sülh bağlamağa məcbur olaraq, ingilis kralının hakimiyyətini tanımalı oldu. Naməlum hadisə nəticəsində öldürülmüşdür. Pontiakın şərəfinə Miçiqan, İllinoys , İndiana ştatları və Kanadanın Kvebek əyalətində bir sıra şəhərlər adlanmışdır. Bundan başqa, General Motors kompaniyasının idman avtomobillərindən biri Pontiac adını daşıyır.

Pontika yemişanı (lat. Crataegus pontica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü. == Ümumi yayılması == Azərbaycanda, Оrtа Аsiyа Rеspubliкаlаrındа, Türкiyə, İrаq və İrаndа yаyılmışdır. == Azərbaycanda yаyılmаsı == Zаqаtаlа-Bаlакən və Nахçıvаn MR (Bаbəк, Şаhbuz) ərаzilərində dəniz səviyyəsindən 800–2000 m yüksəkliklərdə təbii hаldа rаst gəlinir. == Stаtusu == Аzərbаycаnın nadir bitкi növüdür. EN A1abc; Bb(i,ii). == Bitdiyi yеr == Quru, əsаsən dаşlı, bəzən yаmаclаrdа təк аğаclаrlа bitir, bəzən кiçiк коlluqlаr əmələ gətirir. == Təbii еhtiyаtı == Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır. == Bioloji xüsusiyyətləri == Hündürlüyü 6–10 m-ədəк оlаn, еnli çətirli аğаcdır. Budаqlаrı tünd bоz, illiк budаqlаrı və zоğlаrı tüкcüкlüdür.

Ponti Pilat (lat. Pontius Pilatus) — Yəhudi əyalətinin V prefekti, Suvarilər rəisi. İosiv Flaviy və Taçit onu prokurator adlandırsalar da 1961 ci ildə aşkar edilmiş, Pilatın yaşıdı olan Kesari yazısında göstərilir ki, 6-41 ci illərdə o, prefekt vəzifəsini daşımışdır. Əhdi-Cədidə görə sinedrionun (dini şuranın) başçısı Kaiafanın təkidinə baxmayaraq, Ponti Pilat məhkəmədə İsaya ölüm hökmü verməkdən üç dəfə çəkinmişdir. Pilatın həyat yoldaşı Klavdiya Prokula İsanın yuxusunda ona əzab verdiyini söyləyərək onu öldürməməyi ərindən israrla xahiş edir.Buna görə də bəzi xristian təriqətlərində onun adı - Klavdiya Prokula əziz tutulur. “Onlar bağırırdılar: Onu çarmıxa! Çarmıxa! O, üçüncü dəfə onlara dedi: O nə bəd iş görmüşdür? mən Onu öldürmək üçün heç bir səbəb görmürəm ki, Onu cəzalandırım, buraxacağam. Lakin onlar gurultu ilə bağırırdılar ki, o, çarmıxa çəkilsin; və rahibin çığırtıları da onlara qatışmışdır.

Qloriya portiki (qalis. Pórtico da Gloria) — Qalisiyada yerləşən Santiaqo de Kompostela kafedralının girişində heykəllərlə bəzədilmiş tarixi portik. == Tarixi == Portik roman memarlığı üslubundadır. Roman üslubundakı heykəllər ən möhtəşəm əsərlərdən biridir. 3 kəmərdən ibarətdir. Orta sevinci təmsil edir və üzərində İsanın dirilişindən bəhs edən heykəl vardır. Sol tərəf yəhudiləri, sağ tərəf son qərarı təmsil edir. 1168-ci ildə Qalisiya və Leon kralı II Fernando Santiaqo de Kompostela kafedralının girişində portik tikilməsi haqqında göstəriş vermişdir. Portik daş ustası Mateo tərəfindən emalatxanasında roman memarlığı üslubunda hazırlanmışdır. Tikilməsi 1188-ci ildə başa çatmışdır.

Layos Portiş (4 aprel 1937, Zalaeqerseq) – mövqe tərzinə görə ona "Macar Botvinnik " ləqəbini qazandıran macar şahmat qrosmeysteri . 1960-cı illərin əvvəllərindən 1980-ci illərin sonuna kimi ən güclü qeyri-sovet oyunçularından biri olan o, 1962-ci ildən 1993-cü ilə qədər ardıcıl on iki zonalararası yarışda iştirak edərək, ümumilikdə səkkiz dəfə (1965, 1967, 1967, 1911, 1980, 1983, 1985 və 1988). Portiş Şahmat Olimpiadalarında bütün zamanların bir neçə rekordunu qoydu . Macarıstan şahmat çempionatında , o, ya titulu bölüşdü, ya da cəmi səkkiz dəfə (1958, 1959, 1961, 1964, 1965, 1971, 1975 və 1981) qalib gəldi. O, karyerası ərzində bir çox güclü beynəlxalq turnirlərin qalibi olub. 2004-cü ildə Portiş Macarıstanın ən yüksək milli idman nailiyyəti mükafatı olan " Nemzet Sportolója " (Millətin İdmançısı) adına layiq görülüb . O, hələ də ara-sıra yarışır. Onun əsas hobbisi opera ariyaları oxumaqdır; onun incə bariton səsi var, bu keyfiyyət şahmat üzrə dünya çempionu və opera müğənnisi kimi istedadı olan qrosmeyster Vasili Smıslovun paylaşdığı keyfiyyətdir . Onun kiçik qardaşı Ferenc (1939-cu il təvəllüdlü) Beynəlxalq Ustadır. == İlk illər == Portiş 1955-ci ildə Antverpendə keçirilən yeniyetmələr arasında şahmat üzrə dünya çempionatında Macarıstanı təmsil etdi .

Poti (gürc. ფოთი) — Gürcüstanda Qara dəniz sahilində olan liman şəhər. Rioni çayının Qara dənizə töküldüyü yerdə salınmışdır. == Tarixi == Potinin 15–20 km şərqində Rioni və Xobi arasında olan çaylar Bronz, Adlerkin, Narmarnu, Ciquri, Nosiri, Sakire, Ceva, Anaklia, Eki, Senaki, Ergeta, Ureki dövrünün əhalisinin məskunlaşdığı yerlərdir. b.e.ə VI əsrdə burada Yunan koloniyası Phasis (Pasisi) yerləşirdi. Orta əsrlərdə Poti Sameqrelo knyazlığının bir qalasıydı.1578-ci ildə şəhər olaraq qəbul edildi. 29 may, 1555-ci ildə Osmanlı və Səfəvi dövlətləri arasında imzalanan Amasya müqaviləsi zamanı Poti Osmanlı İmperiyasının itaəti altına keçdi. Səfəvilər dövləti ilə olan müharibələrdən sonra Poti Liva statusuyla Batumi sancağına bağlandı. Şərqi Qara dənizdəki quldurluq halının bitməsi üçün xaraba halda olan Faş qalası 26 iyul, 1579-cu ildə yenidən inşa edildi. 1858-ci ildə şəhər liman statusu almışdır.

Etika (yunanca: ἠθικόν, qədim dilində isəŞ ἦθος — əxlaq, ənənə mənalarını verir. Fəlsəfənin ən böyük hissələrindən biri olub insan mənəviyyatını əhatə edir. Çiçero (3 yanvar, b.e.ə. 106; † 7 dekabr b.e.ə. 43) ilk dəfə olaraq "etikanı" tərcümə edərək öz dövründə "fəlsəfə mənəviyyatı" anlayışını daxil etmişdir. Etika – [yun. ethika, ethos – adət, xasiyyət] İctimai şüur formalarından biri kimi əxlaq, tərbiyə və mənəviyyat haqqında fəlsəfi nəzəriyyə. Məsələn, materialist etika, Hegel etikası. Hər hansı sinfin, cəmiyyətin, ictimai təşkilatın əxlaq qaydaları.Etika və ondan yaranan fənlər (hüqüq, dövlət və sosial fəlsəfə) praktiki fəlsəfə qrupuna daxil edilirlər. Çünki onlar insan davranışı ilə bağlıdırlar.

Artin Penik (1921, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası – 15 avqust 1982, İstanbul) - Erməni əsilli türk vətəndaşı. Artin Penik həyatının 20 ilini Türkiyədən kənarda yaşamışdır. Uzun müddət ABŞ-də yaşayan Artin Penik sonralar Türkiyə qayıtmışdır. Əsənboğa hava limanında terror aktının törədilməsindən sonra, ASALA terror təşkilatına etiraz olaraq, Artin Penik 1982-ci il, 15 avqust tarixində İstanbul şəhərinin Taksim meydanında üzərinə benzin tökərək, özünü yandırmışdır. Dərhal xəstəxanaya çatdırılmış və 2 saat müddətində üzərində ağır cərrahi əməliyyat aparılmışdır. Bədənin böyük bir qisminin yanması, səbəbindən Artin Penik -1 dərəcəlik otaqda saxlanılmışdır. Həkimlərin bütün cəhtlərinə baxmayaraq, Artin Penik xəstəxanaya gətirildikdən 5 gün sonra vəfat etmişdir. Artin Penik vəfat etməsindən iki gün əvvəl Türkiyə dövlət televiziyasına müsahibə vermişdir. Müsahibədə, özünü yandırdığına görə peşman olmadığını və bu addımı heç kimin təsirinə düşmədən atdığını bildirmişdir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Artin Penikin ilk və son müsahibəsi (VIMEO) Artin Penikin müsahibəsiı (Youtube) Hüriyyət qəzetində Artin Penik haqqında xəbər və onun özünü yandırmazdan əvvəl yazdığı məktubu.

Karlo Ponti (it. Carlo Ponto) — İtaliya kinoprodüseri. == Həyatı == Karlo Ponti 1912-ci ildə Lombardiya vilayətinin Macent şəhərində anadan olmuşdur.Milan Universitetində Hüquq fakültəsini bitirmişdir.İlk film prodüseri kimi 1940-cı ildən karyerasına başlamışdır. 140-dan çox filmlərin prodüseri olmuşdur.Ən çox Federiko Fellini ilə filmlərdə çalışmışdır. == Şəxsi həyatı == 1946-cı ildə Ciliana Fyastri ilə evlənir.Lakin 1957-ci ildə arvadının xəbəri olmadan Meksikada Sofi Loren ilə evləndi.O zamanlar arvaddan ayrılmaq haqqında qanun İtaliyada yox idi.Bu səbəbdən onlar İtaliyaya geri dönərək evli olduqlarını inkar edirlər.Fransız vətəndaşlığını 1965-ci ildə qəbul etdikdən sonra Karlo Ponti ilk arvadından ayrılır.1966-cı ildə isə Karlo Ponti ilə Sofi Loren ailə həyatı qururlar.Onların iki övladı dünyaya gəlir. 1979-cu ildə qiymətli sənət əsərləri oğurladığından ona 22 milyard İtalyan lirəsi və 4 il həbs cəzası təyin etdilər. Lakin onun vətəndaşlığı Fransız vətəndaşlığı olduğundan, həmin cəzalardan qurtulmuşdur.

Optik cihazlar — optik şüalanmanı çevirməklə görmə imkanlarını genişləndirən cihazlar. Geniş yayılmış optik cihazlara misal kimi persikop, mikroskop, teleskop və kameraları göstərmək olar. == Təsvirin təkmilləşdirilməsi == İlk optik cihazlar uzaqdakı cisimlərin böyüdülmüş xəyalını almaq üçün istifadə edilən teleskoplar və çox kiçik obyektlərin təsvirini böyütmək üçün istifadə edilən mikroskoplar idi. Qaliley və van Levenhukun dövründən bəri, bu cihazlar çox təkmilləşdirilmiş və elektromaqnit spektrinin digər hissələrini də əhatə etməyə başlamışdır. Binokl daşınabilən yığcam cihazdır. Kamera optik cihazların bir növü hesab olunur, stenop və obskura kamerası belə cihazların çox sadə nümunələridir. == Analiz == İşıq və ya optik materialların xassələrin analiz etmək üçün başqa bir optik cihazar sinfi tətbiq olunur. Onlara daxildir: İnterferometr — işıq dalğalarının interferensiya xassələrini ölçür Fotometr — işığın intensivliyini ölçür Polyarimetr — polyarlaşmış işığın dispersiyasını və ya polyarlaşma müstəvisinin fırlanmasını ölçür Reflektometr — səth və ya obyektin qaytarma qabiliyyətini ölçür Refraktometr — müxtəlif materialların sındırma əmsalını ölçür Spektrometr və ya monoxromator — kimyəvi analiz və ya material analizi məqsədi ilə optik spektrin bir hissəsini generasiya edir və ya ölçür Avtokollimator — bucaq sapmalarını ölçür Vertometr — kontakt linzaların, eynək və lupa linzalarının sındırma qüvvəsini təyin etmək üçün istifadə olunurDNT sekvenserləri də optik cihazlar hesab edilə bilər, çünki onlar DNT zəncirinin xüsusi nukleotidinə qoşulmuş flüoroxrom tərəfindən buraxılan işığın rəngini və intensivliyini analiz edirlər. Səth plazmon rezonansına əsaslanan cihazlar biomolekulyar qarşılıqlı təsirləri ölçmək və analiz etmək üçün refraktometriyadan istifadə edir.

Fiber-optik və ya optik lif — şüşə və ya plastikin çəkilməsi (həmçinin ekstruziyası) üsuluyla əldə edilən, diametrcə insan tükündən bir qədər qalın əyilgən, şəffaf lif. Optik liflər elektrik kabellərinə nəzərən daha böyük ötürmə sürətinə malik olur ki, bu da verilənləri geniş buraxılış zolağında çox uzaq məsafələrə ötürməyə imkan verir. Burada liflər metal məftilləri əvəz edir, çünki onlar siqnalları daha az itki ilə ötürür; bundan başqa liflər elektromaqnit maneələrinə qarşı dözümlüdür, amma metal məftillər üçün vəziyyət tam əksinədir. Həmçinin, liflər dəst şəklində bağlanılır və beləliklə fiberskopa oxşar olaraq burada da işıq və ya təsvir bir yerdən başqa yerə ötürülür. Xüsusi olaraq hazırlanmış liflər müxtəlif tətbiqlər üçün istifadə olunur, bunlardan bəziləri lifli optik sensorlar və lifli lazerlərdir.Adətən, optik liflər sındırma əmsalı lif maddəsinin sındırma əmsalından kiçik olan örtük materialı ilə əhatə olunmuş nüvədən ibarət olur. İşıq lifin nüvəsi daxilində dalğaötürənlərin iş prinsipinə oxşar şəkildə yayılır. Çoxlu yayılma yollarını və ya eninə modları dəstəkləyən liflər çoxmodlu (multimod) liflər, bir modu dəstəkləyənlər isə birmodlu (monomod) liflər adlanır. Ümumiyyətlə, çoxmodlu liflərin nüvəsi daha böyükdür və onlar rabitədə böyük gücləri qısa məsafələrə ötürmək üçün tətbiq olunur. 1000 metrdən (3300 fut) uzun olan əksər kommunikasiya əlaqələri üçün təkmodlu liflərdən istifadə olunur. Optik liflərin aşağı itkilərlə birləşdirilməsi optika rabitə üçün çox vacibdir.

Ağgədik (əvvəlki adı: Kötük) — Azərbaycan Respublikasının Xocalı rayonunun Xanabad kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Xocalı rayonunun Kötük kəndi Ağkədik kəndi adlandırılmışdır. 1992-ci ildən 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Ağgədik kəndi Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. == Toponimikası == Ağgədik kəndi dağətəyi ərazidədir. Keçmiş adı Ağdar, 1992-ci ilədək Kotuk ("gədik" sözünun təhrif forması) olmuşdur. Oykonim ərazidəki eyniadlı dağ keçidinin adından yaranmışdır. Zaman-zaman Kətük, Kətik kimi də qeyd olunmuşdur. Bəzi tədqiqatçılar kəndin adını Qafqaz Albaniyasındakı məşhur Kətik məbədinin (XII əsr) adı ilə bağlayırlar. == Əhalisi == 2005-ci ildə Dağlıq Qarabağda keçirilən əhalinin siyahıyaalmasına əsasən Kətik kəndinin əhalisinin sayı 8 nəfər təşkil edirdi.

Pətək – xırda gözcüklərdən ibarət taxtadan hazırlanmış arı ailəsi üçün yaşayış yeri, arı yuvası. Pətək arıların yaşayış yeri olduğuna görə onlar yuvanı yağışdan, qardan qoruyur və yuvada hava şəraiti üçün yararlı olmalıdır. Pətək kifayət qədər geniş düzəlməlidir ki, onu yazda və payızda havalar soyuq olduqda qısaltmaq və havalar istiləşdikcə, ailənin inkişafı və bal yığımının başlanması ilə əlaqədar genişləndirmək mümkün olsun. === Pətəklərin tipi === Arılar üçün müasir pətəklər iki əsas tələbə cavab verməlidir: birincisi-arılar üçün yaxşı yaşayış yeri və ikincisi-arılara işləyən zaman rahat olmalıdır. Ölkəmizdə aşağıdakı pətək tipləri vardır: Bir və ikigövdəli 12 çərçivəli pətəklər Çoxgövdəli (4 gövdəli) 10 çərçivəli pətək 24 çərçivəli yataq pətəklər Yarımgövdəli pətəklərÇoxgövdəli pətəklərdə bütün çərçivələrin ölçüsü 435x230 mm-dir. Qalan 4 tip pətəklərdə yuva çərçivəsinin ölçüsü 435x300 mm, yarımgövdəli pətəklərdə isə çərçivələrin ölçüsü 435x145 mm olur. Bu və ya başqa pətək növündən istifadə etdikdə yerli iqlim və baltoplama şəraiti nəzərə alınmalıdır. Köçəri arıçılıq rayonları yüngül və daşımaq üçün əlverişli olan çoxgövdəli pətəklərdən, qışı sərt keçən rayonlar isə yaxşı isti pətəklərdən istifadə edilməlidir. === Pətəklərin rəngi === Pətəyi hər hansı bir rəngdə boyamaq olar. Lakin arıların müəyyən rəngli görmə xüsusiyyətlərini nəzərə almaq lazımdır.