Lüğətlərdə axtarış.

Kani Xarə (fars. كاني خواره‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Bükan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə yaşayış yoxdur.

Xarə-i Ağlan (fars. خره اغلان‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Sərdəşt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 23 nəfər yaşayır (6 ailə).

Xarə-i Çaki (fars. خره چاكي‎‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Sərdəşt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 30 nəfər yaşayır (5 ailə).

El-Arslan Xarəzmşah və ya Əbül-Fəth El- Arslan (XII əsr – 7 mart 1172, Köhnə Ürgənc) — 4-cü Xarəzmşah hökmdarı, Xarəzmşah Atsızın oğlu == Həyatı == Hələ atasının sağlığında vəliəhd seçilən Əbül-Fəth El- Arslan, onun ölümündən sonra Xarəzmə qayıdaraq işləri tənzimləmiş və taxt tac uğrunda mübarizəyə başlamışdır. Belə ki, qardaşının atabəyi olan Oğul bəyin rəhbərliyi altında bir qrup müxaliflər Atsızın ölümü ilə taxta onun oğlu Süleyman şahı gətirmək istəyirdilər. Xarəzmə gəldikdən sonra El-Arslanın ilk işi qardaşı Süleyman şahı həbs etdirib, atabəy Oğul bəyi və tərəfdarlarını öldürtmək olmuşdur. Daha sonra əmiləri İnal Tigin və Yusifi, qardaşları Xitay Xan və Süleyman şahı da öldürərək 22 avqust 1156-cı ildə Xarəzm taxtına çıxmışdır. Həyat yoldaşı Məlikə Türkan Xatun da dövlətin idarə etməsində mühüm rol oynamış və El-Arslanın vəfatında sonra kiçik oğlu Sultan şahı taxta çıxartmışdır. Bu da böyük oğlu Əlaəddin Təkiş ilə hakimiyyət uğrunda çəkişmələrə səbəb olmuşdur. Atsız, əmisi Atsızdan sonra vəliəhd olaraq səltənət məqamına keçdi, ancaq Atsızın oğulları və səltənətdən haqq iddia edə biləcək rəqibləri səltənət mövqeyini təhdid edən vəziyyətdə idi. Bu təhlükələri ortadan qaldırmaq üçün əmisini və qardaşlarını öldürərək bütün rəqiblərini aradan qaldırdı. El Arslanın hakimiyyəti Böyük Səlcuq Dövlətinin hökmdarı Sultanı Səncər tərəfindən də tanındı. Çünki Səlcuq Dövləti çətin zamanlar keçirir, Səncər artıq Xarəzm bölgəsini nəzarəti altında saxlaya bilmirdi.

El-Arslan Xarəzmşah və ya Əbül-Fəth El- Arslan (XII əsr – 7 mart 1172, Köhnə Ürgənc) — 4-cü Xarəzmşah hökmdarı, Xarəzmşah Atsızın oğlu == Həyatı == Hələ atasının sağlığında vəliəhd seçilən Əbül-Fəth El- Arslan, onun ölümündən sonra Xarəzmə qayıdaraq işləri tənzimləmiş və taxt tac uğrunda mübarizəyə başlamışdır. Belə ki, qardaşının atabəyi olan Oğul bəyin rəhbərliyi altında bir qrup müxaliflər Atsızın ölümü ilə taxta onun oğlu Süleyman şahı gətirmək istəyirdilər. Xarəzmə gəldikdən sonra El-Arslanın ilk işi qardaşı Süleyman şahı həbs etdirib, atabəy Oğul bəyi və tərəfdarlarını öldürtmək olmuşdur. Daha sonra əmiləri İnal Tigin və Yusifi, qardaşları Xitay Xan və Süleyman şahı da öldürərək 22 avqust 1156-cı ildə Xarəzm taxtına çıxmışdır. Həyat yoldaşı Məlikə Türkan Xatun da dövlətin idarə etməsində mühüm rol oynamış və El-Arslanın vəfatında sonra kiçik oğlu Sultan şahı taxta çıxartmışdır. Bu da böyük oğlu Əlaəddin Təkiş ilə hakimiyyət uğrunda çəkişmələrə səbəb olmuşdur. Atsız, əmisi Atsızdan sonra vəliəhd olaraq səltənət məqamına keçdi, ancaq Atsızın oğulları və səltənətdən haqq iddia edə biləcək rəqibləri səltənət mövqeyini təhdid edən vəziyyətdə idi. Bu təhlükələri ortadan qaldırmaq üçün əmisini və qardaşlarını öldürərək bütün rəqiblərini aradan qaldırdı. El Arslanın hakimiyyəti Böyük Səlcuq Dövlətinin hökmdarı Sultanı Səncər tərəfindən də tanındı. Çünki Səlcuq Dövləti çətin zamanlar keçirir, Səncər artıq Xarəzm bölgəsini nəzarəti altında saxlaya bilmirdi.

Ələddin Məhəmməd Xarəzmşah — Xarəzmşahların sonuncu nümayəndələrindən olan Əlaəddin Məhəmmədin dövrü dövlət üçün önəmli dövrlərdən sayılır. Hakimiyyətinin ilk dövrlərində Xarəzmşahlar dövləti sürətlə inkişaf etsə də, hakimiyyətinin son dövründə eyni sürətlə də zəifləmişdir. Dövlətin yüksəlişində ordunun, siyasi və idarəetmə fəaliyyətinin, işğalların təsiri böyük olmuşdur. Xarəzmşahın hakimiyyətinin son dövrlərində isə dövlətin dərin böhran keçirməsinə səbəb sultanın şəxsi xüsusiyyətlərində olan mənfi xarakterlər, işğal edilmiş ölkələrin xalqlarına qarşı hakimiyyətin rəftarının yaxşı olmaması, xəlifə Ən-Nasirə qarşı həyata keçirilən mənasız güc mübarizəsi və nəhayət monqol hücumu ehtimalına qarşı ağıllı bir siyasətin tətbiq edilməməsi olmuşdur. == Şəhzadəlik dövrü == Mənbələrdə şahzadəlik dövrü haqqında məlumat demək olarki yoxdur. 1197-ci ildə vəliəhd qardaşı Nəsrəddin Məlikşahın ölümündən sonra vəliəhd seçilərək onun yerinə 1200-cü ilə qədər Xorasana hakimlik etmişdir. 1200-cü ildə atası Xarəzmşah Təkişin əmri ilə İsmaililərə qarşı hücuma keçmiş və Turşizi mühasirəyə almışdır. Həmin ildə də atasının ölümü xəbərini almışdır və 100 min dinar qarşılığında mühasirəni dayandıraraq, paytaxta üz tutmuşdur. 1200-cü ilin avqustun 3-də taxta oturmuşdur. == Hakimiyyəti == === Daxili mübarizə === Əlaəddin Məhəmməd hakimiyyətinin ilk dövrlərində əyanların müqaviməti ilə üzləşdi.

Qütbəddin Məhəmməd (Farsça: قطب الدين محمد, Türkmencə: Gutbeddin Muhommed; ö. 1127, Köhnə Ürgənc), 1097–1127-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Xarəzmşah hökümdarı. Anuş Təkinin böyük oğluydu. 1097-ci ildə Böyük Səlcuq sultanı Börkiyaruq tərəfindən "xarəzmşah" titulu ilə atası kimi Xorasan hakimliyinə təyin edildi. 1127-ci ildə ölümündən sonra yerinə böyük oğlu Əlaəddin Atsız keçdi. Anuş Təkinin vəfatından sonra Səlcuq Sultanı Səncər tərəfindən Xarəzm qubernatoru olaraq təyin olunmuş Qütbəddin Məhəmməd də atası kimi Səlcuq sarayında yetişmiş, saray tərbiyəsi və dövlət idarəçiliyi elmləri almış, göstərdiyi uğurlar ilə atası kimi göz dolduraraq yüksəlmişdi. Anuş Təkinin vəfatından sonra Xarəzm qubernatoru olaraq təyin olunmuş Qütbəddin Məhəmməd, xalqına ədalətli və mərhəmətli davranaraq Xarəzm xalqının hörmətini və etibarını qazandı. Buna görə də, Xarəzm zadəganları, Qütbəddin Məhəmmədi şəriksiz bir lider olaraq görməyə başlamışdılar. Səlcuq Dövləti ilə inkişaf edən ticarət də Xarəzm xalqını iqtisadi olaraq yüksəltmiş, firavan bir həyat sürən Xarəzm xalqı da Qubernatorları Qütbəddin Məhəmmədə bağlı qalmışdılar. Qütbəddin Məhəmməd dövründə çətin günlər yaşamaqda olan Böyük Səlcuq Dövləti, bölgədəki siyasi proseslər səbəbinə görə Xarəzm bölgəsini uzaqdan idarə etməkdə, sədaqətini sübut etmiş və sadiq bir qubernator olan Qütbəddin Məhəmməd də mərkəzi idarədən birbaşa təlimat almadan Xarəzm bölgəsinin idarəsini həyata keçirirdi.

Mahmud Xarəzmin Zəmaxşar - böyük alim, müqayisəli lüğət müəllifi, təfsirçi. == Həyatı == Mahmud Xarəzmin Zəmaxşar kəndində tarixi qaynaqlara görə 1074-cü il və 8 mart 1075-ci il kimi göstərilir.Doğulduğu kəndin adını özünə soyad kimi götürən, məşhurlaşdıqca kəndini də dünyaya tanıdmışdır. Uşaqlıqdan qəza nəticəsində bir ayağı şikəst olsa da, o, ruhdan düşməmiş dünyanın bir çox ölkələrini gəzmiş, müqəddəs yerləri ziyarət etmiş, 70 ilə yaxın ömür sürmüşdür. == Formalaşması == Mahmud Zəmaxşari tarix səhnəsinə yeni atılmış, elmə, mədəniyyətə yüksək qiymət verən Səlcuqilər dönəmində yaşadığından onun fitri istedadının cilalanması üçün gözəl şərait yaradılıb. Kənd mollası olan atası balaca Mahmudu dərziyə şagird vermək istəyib. Lakin hökumətin elmə, alimə, mədəniyyətə böyük qayğı göstərdiyini gördükdə onu Xarəzmdəki dövrünün ən böyük elm mərkəzlərindən olan mədrəsəyə oxumağa göndərib. Mahmud qısa bir zamanda mədrəsədə məşhurlaşıb. Sonra da təhsilini davam etdirmək üçün dövrünün məşhur elm ocaqlarına yol alıb. Səlcuqların batıya doğrü yürüşləri, 1055-ci ildə Abbasilər xilafətini asılı vəziyyətə salmaları Doğuda bir dinclik, əminlik yaratmışdı. Karvanlar rahat və təhlükəsiz hərəkət edə bilirdilər.

Monqolların Xarəzmə yürüşü—1219–1221-ci illərdə baş vermiş monqol fütuhatı. 1156-cı ildə Əlaəddin Atsız vəfat etdi. Onun varisləri El Arslan və oğlu Təkəş Xarəzmin müstəqilliyinə nail oldular. Səlcuq sultanlığı və Qaraxanilər dövləti süqut etdiyindən yeganə təhlükə qoşununun El Arslanı öldürdüyü Kidan dövləti idi. 1174-cü ildə Təkəş Cənubi Xorasanı tutdu və onun hakimi Müəyyid Ay-Abanı öldürdü. Onun oğlu Təkəşin vassalığını qəbul etdi. Təkəş 1187-ci ildə Nişapura, 1192-ci ildə Reyə, 1193-cü ildə Mərvə yürüş etdi. O, 3 iyul 1200-cü ildə vəfat etdi və hakimiyyətə oğlu Əlaəddin Məhəmməd gəldi. O, dövlətin ərazisini genişləndirib Xorasanın bir hissəsini geri qaytardı, Buxaranı Xarəzmə birləşdirdi, 1212-ci ildə qarakitaylara son qoyub Sistanı, Kirmanı, Təbəristanı, Azərbaycanı, Arranı özünə tabe etdi. Çingiz xan Xarəzmin işğalını planlaşdırırdı.

Munis Xarəzmi (1778–1829) — Özbəkistan şairi. Munis Xarəzmi (1778–1829) yüksək təhsil almış, böyük klassiklərin əsərlərini öyrənmişdir. O ziyalı ailədəanadan olmuşdur. Munis klassik şeir vəzni olan əruz vəznində gözəl əsərlər yazmışdr. Qəzəlləri, qəsidələri, tərkibbəndləri, qitələri ilə şeirin müxtəlif formalarda cığatay ədəbiyyatının gözəl poetik nümunələrini yaradan şair ədəbi dil zənginliyi ilə də fərqlənirdi. Onun yaradıcılığı "Həmsöhbət sevgililər" divanında toplanmışdır. Divana "Bilik haqqında traktat" və "Xoşbəxtlik bağı" adlı tarixi əsərləri də əlavə olunmuşdur. Munis Xarəzmi və Məhəmmədrza Agahi (1809–1874) tərəfindən Xivə tarixləri öz poetik ifadəsini tapmışdır. Ənvər Çingizoğlu, Orta əsr qaynaqları oğuz-türkmən tayfaları haqqında, Sumqayıt, SDU-nun nəşriyyatı, 2012, 136,-səh.

Qütbəddin Məhəmməd (Farsça: قطب الدين محمد; ö. 1127, Harezm), 1097–1127-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Xarəzmşah hökümdarı. Anuş Təkinin böyük oğluydu. 1097-ci ildə Böyük Səlcuq sultanı Börkiyaruq tərəfindən "xarəzmşah" titulu ilə atası kimi Xorasan hakimliyinə təyin edildi. 1127-ci ildə ölümündən sonra yerinə böyük oğlu Əlaəddin Atsız keçdi. Anuş Təkinin vəfatından sonra Səlcuq Sultanı Səncər tərəfindən Xarəzm qubernatoru olaraq təyin olunmuş Qütbəddin Məhəmməd də atası kimi Səlcuq sarayında yetişmiş, saray tərbiyəsi və dövlət idarəçiliyi elmləri almış, göstərdiyi uğurlar ilə atası kimi göz dolduraraq yüksəlmişdi. Anuş Təkinin vəfatından sonra Xarəzm qubernatoru olaraq təyin olunmuş Qütbəddin Məhəmməd, xalqına ədalətli və mərhəmətli davranaraq Xarəzm xalqının hörmətini və etibarını qazandı. Buna görə də, Xarəzm zadəganları, Qütbəddin Məhəmmədi şəriksiz bir lider olaraq görməyə başlamışdılar. Səlcuq Dövləti ilə inkişaf edən ticarət də Xarəzm xalqını iqtisadi olaraq yüksəltmiş, firavan bir həyat sürən Xarəzm xalqı da Qubernatorları Qütbəddin Məhəmmədə bağlı qalmışdılar. Qütbəddin Məhəmməd dövründə çətin günlər yaşamaqda olan Böyük Səlcuq Dövləti, bölgədəki siyasi proseslər səbəbinə görə Xarəzm bölgəsini uzaqdan idarə etməkdə, sədaqətini sübut etmiş və sadiq bir qubernator olan Qütbəddin Məhəmməd də mərkəzi idarədən birbaşa təlimat almadan Xarəzm bölgəsinin idarəsini həyata keçirirdi.

Türkmən Muxtar Vilayəti — Xarəzm XSR–in tərkibində, 1924-cü ilin aprel–oktyabr aylarında mövcud olmuş muxtar vilayət.

Xarəbərdəşan (fars. خره بردشان‎‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Piranşəhr şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 71 nəfər yaşayır (10 ailə).

Xarəzm (Ərəbcə: خوارزم / Khwārizm, Özbəkcə: Xarəzm, Farsca: خوارزم / Khwārazm) — Orta Asiyada (Özbəkistan, Qazaxıstan, Türkmənistan) tarixi-coğrafi ərazi və eyni adlı Xarəzmşahlar dövlətinin yerləşdiyi ərazi. Xarəzm sözünün mənası "Günəş ölkəsi" deməkdir. Çinlilər Xarəzmə Huşumi (呼似密) deyirdilər. Bu torpaqların Hu (呼) qəbiləsinə aid olduğunu göstərir. Hu (呼) qəbiləsi hun qəbiləsi olub hun adətinə görə şanyülərin xanımları burdan çıxırdı. İrandilli xalqlar er. əv. II minilliyin ortalarında Cənubi Şərqi Avropadan Şərqdə hərəkət etmiş və Orta Asiyada qədim türklərin ərazisinin bir hissəsini zəbt etmişlər. Böyük mütəfəkkir Biruni yazır ki, er. əv.

Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası (qısaldılmış adları Xarəzm SSR və ya XSSR) — Xarəzm Xalq Sovet Respublikasının varis dövlətidir. Demək olar ki, bir il ərzində mövcud olmuşdur. Paytaxt Xivə şəhəri idi. Respublikanın adı Xarəzmin tarixi və coğrafi qədim bölgəsindən gəlir. Paytaxtdan əlavə ən böyük şəhərləri: Taşoğuz, Ürgənc, Köhnə Ürgənc, Turtkul, Nukus və Xoceyli. Şimaldan Aral dənizi ilə, qərbdən və cənubdan Türkistan MSSR-nın Zakaspiysk vilayəti ilə, şərqdə Türkistan MSSR-nin Sırdərya vilayəti, cənub-şərqdə Buxara Sovet Sosialist Respublikası ilə həmsərhəd idi. Türkistan MSSR Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Xarəzm Xalq Sovet Respublikası 30 oktyabr 1923-cü ildə Sovetlərin 4-cü Ümumittifaq Bolşevik Qurultayı zamanı Xarəzm Sovet Sosialist Respublikasına çevrildi. Sonra respublikanın konstitusiyası qəbul edilir. Elə həmin gün Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası ittifaq respublikası olaraq SSRİ-yə daxil olması elan edilir Düz bir il sonra, 1924-cü il oktyabrın sonunda SSRİ-də milli-ərazi demarkasiyası başlanır və 27 oktyabrda Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası ləğv edilir və ərazisi milliyyət əsasında yeni qurulmuş respublikalar arasında bölünür - Özbəkistan Sovet Sosialist Respublikası (Xarəzm Sovet Sosialist Respublikası ərazisinin 9% -i), Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası (81 %), həmçinin Qazaxıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində olan Qaraqalpaqıstan Muxtar Vilayəti (10%) qurulur (oda öz növbəsində əvvəllər Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibində idi).

Xarəzm qalaları və ya özbək dilində Elliq Qala — Özbəkistanın Xarəzm vilayəti və Qaraqalpaqıstanda 50-dən çox səhra qalası. Onlar Qədim Xarəzmin Səhra Qalaları kimi UNESCO-nun Ümumdünya irsinə aiddir. Xarəzm oazisi Mərkəzi Asiyanın qərbindəki Amu Dərya çayının deltasındakı ərazidir. Bura şimaldan Aral gölü, şərqdən Qızılqum səhrası, qərbdən Üstyurd platosu və cənubdan Qaraqum səhrası ilə sərhəddir. Bu gün bu ərazi Özbəkistan (Qaraqalpaqıstan Respublikası) və Türkmənistan arasında bölünür. Xarəzmdə Paleolist dövründən insanlar məskunlaşıb. İlk istehkam ərazilərinin tarixi e.ə 7-ci əsrə gedib çıxır və bu ərazilərin sayı Xarəzmin Əhəmənilər imperiyasının vassal dövləti olduğu vaxtdan sonra, e.ə 6–4-cü əsrlərdə daha da artmışdır. Xarəzm e.ə 4-cü əsr və eramızın 1-ci əsrində müstəqil dövlət olmuşdur. Yunan tarixçi Arriyan qeyd edir ki, Xarəzmin kralı Farasmenes Səmərqənddə Böyük İskəndəri ziyarət etmiş və ona Xarəzmə qonşu olan əraziləri birləşdirmədə öz köməyini təklif etmişdi. İskəndərin ölümündən sonra yaranan boşluq Mərkəzi Asiyanın böyük hisssində stabilliyi pozdu və kuşanlar daxil olmaqla qəbilələr yerlərini dəyişdirdi və qərbə köçdü.

Xarəzm türkcəsi — türk dilinin tarixində danışılmış və yazılmış olub Qaraxanlı türkcəsindən sonra gələn tarixi dönəmlərdən biridir. Ceyhun çayının Aral gölünə töküldüyü bölgədə yerləşən Xarəzm XI əsrin əvvəllərində Qəznəvilərə bağlı bir vilayət idi. Buraya təyin edilən valilərə Xarəzmşah deyilirdi. Xarəzmşahlar sülaləsi Oğuzların Bəydili boyundan Anuş Təkin ilə başlamışdır. Anuş Təkinin oğlu Qütbəddin Məhəmməd (1097–1127), onun oğlu Atsız (1127–1156), onun oğlu El Arslan (1156–1172) Xarəzmi idarə etmişdir. El Arslan 1157-ci ildən etibarən müstəqil Xarəzm dövlətinin idarəçisi idi. 1172–1200-cü illər arasında El Arslanın oğlu Sultan Təkiş, daha sonra onun oğlu Əlaləddin Məhəmməd (1200–1220) ölkəni idarə etmişdir. Xarəzmşahlar dövlətinin varlığına Çingizilər son qoydu . İslam dininin gəldiyi ilk vaxtlarda Xarəzmdə danışılan dil farsca olmaqla bərabər digər fars ləhçələrindən fərqli olan Xarəzm ləhçəsi idi. XI əsrdə başlayan Xarəzmin türkləşməsi hadisəsi XIII əsrə qədər davam etmiş və Xarəzm ilə ona bağlı olan bölgələrdə yeni yazı dilinin yaranması türkləşmədən sonra baş vermişdir.

Xarəzm vilayəti — Özbəkistan Respublikasının tərkibindəki inzibati vahid. İnzibati mərkəzi Ürgənc şəhəridir. Eramızdan əvvəl VIII əsrdən etibarən bölgənin müasir ərazisində əsası Xorazmlılar tərəfindən qoyulmuş Orta Asiyanın ən qədim dövlətlərindən biri formalaşmışdır. Burada həmçinin massagetlər, saklar, apasaklar, oslar, daxlar və s. yaşayırdılar. XII əsrdə ərazisinin böyüklüyünə görə qüdrətli Orta Asiya dövləti — Xarəzmşahlar yarandı. Ən böyük çiçəklənməsinə 13-cü əsrin əvvəllərində II Ala ad-Din Məhəmmədin dövründə çatdı. Lakin imperiyanın çiçəklənmə dövrü uzun sürmədi və o, monqolların istilasından süqut etdi. Müasir tarix dövründə, 1920-ci ilin fevralında Xivə xanlığının varisi kimi Xarəzm Xalq Sovet Respublikası yaradıldı. Hökmdar rəsmən taxtdan imtina etdikdən sonra 1920-ci il aprelin 26-da Birinci Xarəzm Qurultayı (Məclis) elan edildi.

Əl-Xarəzmi (fars. محمد بن موسی خوارزمی‎, təq. 780[…], bilinmir – təq. 850, bilinmir) — riyaziyyat, astronomiya və coğrafiya sahələrində fəaliyyət göstərmiş məşhur Xarəzmli alim. Riyaziyyat sahəsindəki çalışmaları müasir cəbr elminin inkişafına böyük təkan vermişdir. Əl-Xarəzmi böyük mədəni və elmi yüksəliş dövründə anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini Mavəraünnəhrin və Xarəzmin görkəmli alimlərindən almışdır. Vətənində hind və yunan elmi ilə tanış oldu və tam formalaşmış bir alim kimi Bağdada gəldi. 819-cu ildə əl-Xarəzmi Bağdad ətrafında Kattrabbulaya köçdü. O, həyatının əhəmiyyətli bir dövrünü Bağdadda keçirərək, xəlifə əl-Məmunun (813-833) dövründə “Hikmətlər evi”nə (ərəbcə: Beytül-Hikmə) rəhbərlik etmişdir.

Xarəzmşahlar — Xarəzmşahlar imperiyasını idarə edən türk sülaləsi. sülalənin kökü Səlcuq sultanı Məlikşahın saray xidmətində olan Anuş Təkindən gəlir. Bəzən bu sülaləyə Anuştəkinlilər də deyilir. Anuş Təkin (1077 - 1097) Qütbəddin Məhəmməd Xarəzmşah(1097 - 1128) Atsız Xarəzmşah (1128 - 1156) El Arslan Xarəzmşah (1156 - 1172) Sultan Şah (1172-1193) Şimali Xorasanı idarə etmişdi.

Cəlaləddin Mənguberdi (1199, Xarəzm – 15 avqust 1231, Kiçik Asiya[d]) — Xarəzmşahlar dövlətinin sonuncu hökmdarı. Əlaəddin Məhəmmədin oğlu. Cəlaləddin Xarəzmşahın adı mənbələrdə "Manqburnu", bəzən də "Məngü-Bərti" şəklində keçir. Manqburnu qədim türkcədə "böyük burunlu" deməkdir. Məngü-Bərti isə "əbədi qurd" mənasına gəlir. Bu iki ad arasında mənbələrdə yer alan fərqin Cəlaləddinin adının tam oxunmamasından irəli gəlməkdədir. Həmçinin, "manq" türklərdə boy adı mənasını da verməkdədir. Xarəzmşahların sonuncu hökmdarı olan Cəlaləddin Xarəzmşah, Əlaəddin Məhəmmədin böyük övladıdır. Anası hind cariyəsi Ayçiçək xatundur. Xarəzmşah Mənguberdi atasının zamanında, Qəznə, Herat, Qarcistan və Sicistana məlik olaraq göndərilmiş, ancaq sultan Məhəmməd daha sonra onu öz yanına almış və onun yerinə Kərbər Məliki uyğun görmüşdür.

Xarəzmşahlar İmperiyası — (özb. Xorazmshohlar davlati, Xorazm) bir Türk dövləti. Orta əsrlərdə Amudərya bölgəsi "Xarəzm", hökmdarları isə "Xarəzmşah" olaraq adlanırdı. XI əsrin sonlarına doğru bu bölgədə qurulan dövlətə də Xarəzmşahlar adı verildi. Xarəzmşahlar sülaləsinin nəsli, Səlcuq Sultanı I Məlikşahın saray xidmətində olan Anuş Təkindən gəlir. Səlcuq dövlətinə bağlı olaraq mərkəzdən təyin edilən qubernatorlarla idarə olunan bu əyalət Anuş Təkin zamanında sərbəst yaşamağa başlamışdı. 1128-ci ildə Xarəzm qubernatoru olaraq təyin edilən Atsız dövründə yarı müstəqillik qazanmışdır. 1141-ci ildə Böyük Səlcuq sultanı Əhməd Səncərin Katvan döyüşündə Quru Hıtay tərəfindən məğlubiyyətə uğradılmasından istifadə edən Atsız Səlcuqlulara qarşı üsyan etmiş və 1142-ci ildə Xorasana hücum edərək Mərv və Nişapuru işğal etmişdir. Ancaq 1143 və 1147-ci illərdə Əhməd Səncər Atsıza qarşı səfərləri təşkil etmiş və ikinci səfərdə Atsız dövlətin mərkəzi olan Ürgənci itirərək təslim olmuşdur. Atsız və El Aslan dövrlərində, həm İraq Səlcuqları, həm də Quru Hıtay ilə mübarizə aparılırdı.

Xarəzm türkcəsi — türk dilinin tarixində danışılmış və yazılmış olub Qaraxanlı türkcəsindən sonra gələn tarixi dönəmlərdən biridir. Ceyhun çayının Aral gölünə töküldüyü bölgədə yerləşən Xarəzm XI əsrin əvvəllərində Qəznəvilərə bağlı bir vilayət idi. Buraya təyin edilən valilərə Xarəzmşah deyilirdi. Xarəzmşahlar sülaləsi Oğuzların Bəydili boyundan Anuş Təkin ilə başlamışdır. Anuş Təkinin oğlu Qütbəddin Məhəmməd (1097–1127), onun oğlu Atsız (1127–1156), onun oğlu El Arslan (1156–1172) Xarəzmi idarə etmişdir. El Arslan 1157-ci ildən etibarən müstəqil Xarəzm dövlətinin idarəçisi idi. 1172–1200-cü illər arasında El Arslanın oğlu Sultan Təkiş, daha sonra onun oğlu Əlaləddin Məhəmməd (1200–1220) ölkəni idarə etmişdir. Xarəzmşahlar dövlətinin varlığına Çingizilər son qoydu . İslam dininin gəldiyi ilk vaxtlarda Xarəzmdə danışılan dil farsca olmaqla bərabər digər fars ləhçələrindən fərqli olan Xarəzm ləhçəsi idi. XI əsrdə başlayan Xarəzmin türkləşməsi hadisəsi XIII əsrə qədər davam etmiş və Xarəzm ilə ona bağlı olan bölgələrdə yeni yazı dilinin yaranması türkləşmədən sonra baş vermişdir.

Cəlaləddin Məngburni (Türkməncə: Jelaleddin Meňburun ya da Jelaleddin Meňburny) — Xarəzmşahlar dövlətinin sonuncu hökmdarı. Əlaəddin Məhəmmədin oğlu. == Həyatı == Cəlaləddin Xarəzmşahın adı mənbələrdə "Manqburnu", bəzən də "Məngburni" şəklində keçir. Manqburnu qədim türkcədə "böyük burunlu" deməkdir. Məngburun isə "Burnunda Doğum İzi olan" mənasına gəlir. Bu iki ad arasında mənbələrdə yer alan fərqin Cəlaləddinin adının tam oxunmamasından irəli gəlməkdədir. Həmçinin, "manq" türklərdə boy adı mənasını da verməkdədir. Xarəzmşahların sonuncu hökmdarı olan Cəlaləddin Xarəzmşah, Əlaəddin Məhəmmədin böyük övladıdır. Anası Türkmən cariyəsi Ayçiçək xatundur. Xarəzmşah Məngburun atasının zamanında, Qəznə, Herat, Qarcistan və Sicistana məlik olaraq göndərilmiş, ancaq sultan Məhəmməd daha sonra onu öz yanına almış və onun yerinə Kərbər Məliki uyğun görmüşdür.

Xarəzmlilər— qədim Xarəzm əhalisinin özəyini təşkil edən, Orta Asiyada daimi mövcudluğu eramızdan əvvəl I minilliyin ortalarından təsdiqlənmiş İran mənşəli tarixi xalqdır. Saka-massaget tayfalarının ittifaqına daxil idilər. Digər tarixi İran xalqları ilə yanaşı, onlar da taciklərin əcdadlarından biridirlər. Həmçinin qədim xarəzmlilər özbəklərin və türkmənlərin formalaşmasında tərkib hissələrdən biri olub. Bir çox müasir tarixçilərin fikrincə, qədim xarəzmlilər İran mənşəli xalq olublar. Ölkənin adına ilk dəfə eramızdan əvvəl VIII—VII əsrlərə aid mənbələrdə rast gəlinir. Xarəzm adı ilə bağlı müxtəlif təfsirlər var. Bir etimologiyaya görə, "bəsləyən torpaq", digərinə görə "aşağı torpaq". S.P.Tolstov hesab edirdi ki, Xarəzm adı “Hurrilər ölkəsi” – Xvarizam kimi tərcümə olunur. Əbu Reyhan əl-Biruniyə görə Xarəzmin ən qədim sakinləri türklər olub.

Xanə (lat. tactus — toxunma; dəyər — təkan, zərbə) — ən güclü paydan başlanan və onun gücü yanında bərabər olandan əvvəl bitən musiqi metrinin vahididir. Not yazısında xanə — iki xanə xüsusiyyətinin arasında bağlanmış notların və fasilələrin məcmusudur — not qamətində vertikal xətlər. Xanə miqdarla və onun metr vahidlərinin tipiylə təyin edilir — paylar — ölçüylə ifadə edilənlər. Not yazısında ölçü musiqi əsərinin başlanğıcında açardan sonra göstərilir (və ya dəyişən xanə), şərti, adi kəsr şəklində (məsələn, "3/2", "2/4", "6/8", "4/4" və s.) və ya onun şərti işarəsi (C 4/4 ekvivalentdir, 2/2 ekvivalentdir). Surətdə payların miqdarı göstərilir, məxrəcdə isə — onların nisbi uzunluğu. Not yazısında xanələr bir-birindən vertikal xüsusiyyətlə not qaməti eninə ayrılmışdır, hansı ki, xanə xüsusiyyəti adlanır. Takt xüsusiyyəti güclü paydan əvvəl qoyulur. Əgər əsər zəif paydan başlanırsa, onda başlanğıcda natamam xanə yaranır, hansı ki, yarımxanə adlanır. Çox zaman yarımxanə xanənin yarısını ötmür.

Xarg və ya Xark — İranın Buşehr ostanının Buşehr şəhristanının Xarg bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 8,196 nəfər və 1,963 ailədən ibarət idi.

[mənbə göstərin] Xari — Tiflis quberniyasının Qori qəzasında dağ adı. Xari-Tiflis quberniyasının Qori qəzasında dağ adı.Şimali Qafqazda Ter əyalətinini Nalçik dairəsində Xari çay (yenə orada), Veden dairəsində Xari-Buzdeçu-Bars dağ, Xari-Qaburtli aşırım, Qazax qəzasında Xarya dağ adları (yenə orada) ilə mənaca eynidir.Türk dillərində kair "sıldırım" sözündəndir.

Xarg və ya Xark bu mənalarda gələ bilər

Mata Hari (tam adı: Marqareta Qertruda Zelle, nid. Margaretha Geertruida Zelle; 7 avqust 1876[…], Leyvarden – 15 oktyabr 1917[…], Vensen) — Almaniya kəşfiyyatçısı, əslən Hindistandan olan rəqqasə. Birinci Dünya Müharibəsi dövründə Almaniyanın xeyrinə casusluq fəaliyyəti ilə məşğul olmuş və bu səbəbdən Fransız məhkəməsi tərəfindən müharibə vaxtı düşmən lehinə casusluq iddiası ilə güllələnmişdir. == Həyatı == 7 avqust 1876-da dünyaya gələndə, Marqarita Qertruda Zell adı ilə vəftiz edilmişdi.Ailəsi dindarlıq və ticarəti eyni səbətə qoyan Kalvinistlər idi.Papaqçı olan atası başqa bir qadın üçün evi tərk etmişdi.Anasın da qısa müddət sonra öldükdən sonra, həyatın bütün çətinlikləri ilə üz- üzə qalmışdı. 1895-in martında,19 yaşında olarkən Het Nieuwes van den Dag qazetində gördüyü bir elan həyatını dəyişdirəcəkdi. Şotland əsilli Rudolf MacLeo 20 ildir Hollaniya müstəmləkələrindən olan İndoneziyada yaşayırdı və özünə uyğun həyat yoldaşı axtarırdı. Bu vəziyyət o zamanlar çox məşhur idi.Elan yayımlananda MacLeod,ağır xəstəlikdən yenicə xilas olmuş və Amsterdamda sağalmağa çalışırdı.Əslində elan Rudolfun yaxın dostlarının zarafatı idi.Elana 16 nəfər cavab vermişdi,Marqarita bunlardan sonuncusu idi.Elana cavabına qoyduğu şəkil Rudolfun diqqətini cəlb etmişdi.Bir-birlərinə məktublar yazdıqdan qısa müddət sonra evləndilər.Və 1 may 1897-də İndoneziyaya gedən Prenses Amalia adlı gəmi ilə yeni bir həyata yelkən açdılar. Almaniya kəşfiyyatı Birinci dünya müharibəsi ərəfəsində əzəli düşmənləri olan fransızların hərbi sirlərini öyrənmək üçün Avropada böyük şöhrət qazanan Mata Haridən istifadə etmək qərarına gəldi. Birinci Dünya savaşından bir neçə il əvvəl onlar Mata ilə əlaqə quraraq onu özlərinə işləməyə razı sala bildilər. Mata Almaniyanın Löerrach şəhərindəki kəşfiyyat düşərgəsində xüsusi məktəbdə casusluğun sirlərini öyrəndi.

Məçkə-xacə — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Məckəxacə oyk., miir. Quba r-nunun Rustov i.ə.v.-də kənd. Cağacıq çayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Əsl adı Mahcəkə Xacə olmuşdur. Rustov kəndinin keçmiş məhəllələrindən birinin adıdır. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, oykonim tat dilindəki mah (dayanacaq), cəkə (yer) və xacə sözlərindən ibarət olub, “xacənin dayanacaq yeri, düşərgəsi” mənasındadır. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 392 nəfər əhali yaşayır.

Sarə Bayat — İranın kino və televiziya aktrisası. Kino Televiziya Bir dəstə qartal lələyi Günahsızlar Xanım Bir şairin ölümü Yaşıl sim Dağılma Payız mahnısı Gecə növbəsi Ev şousu Kalb . . . 2018 - 2019 . . . Romantik görüşlər . . . 2016 . . .

Charophyta (lat. Charophyta) — Hazırda 300 növü məlumdur. Xəzər dənizində xaraların 10 növü məlumdur. Onlar dənizin dayaz yerlərində əsasən dalğalardan qorunan körfəzlərdə yayılmışdır.

Xarg və ya Xark bu mənalarda gələ bilər

Xarg adası və ya Xark adası fars. جزیره خارک‎) — Fars körfəzinin şimalında İrana bağlı kiçik bir ada. Buşehrin 55 km şimal-qərbi, İran sahillərinin 25 km qərbi və Hörmüz boğazı nın 483 km şimal-qərbində yerləşir. Qonşu sahilyanı Buşehr ostanı tərəfindən idarə edilən Xarg adası İranın neft ixracı üçün bir dəniz limanı təmin edir. 1753-cü ildə Hollandiya İmperiyası adada bir ticarət mövqeyi və həm də qala yaradmışdır. 1766-cı ildə Hollandiya qalası,Rig qubernatoru Mir Mahanna tərəfindən tutuldu. Bu ada 1856-cı ildə qısaca İran-Britaniya müharibəsi ərzində Britaniya tərəfindən işğal edildi, lakin erkən 1857-ci ildə qaytarıldı.

Xarg və ya Xark bu mənalarda gələ bilər

Xarg və ya Xark — İranın Buşehr ostanının Buşehr şəhristanının Xarg bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 8,196 nəfər və 1,963 ailədən ibarət idi.

Xarg adası və ya Xark adası fars. جزیره خارک‎) — Fars körfəzinin şimalında İrana bağlı kiçik bir ada. Buşehrin 55 km şimal-qərbi, İran sahillərinin 25 km qərbi və Hörmüz boğazı nın 483 km şimal-qərbində yerləşir. Qonşu sahilyanı Buşehr ostanı tərəfindən idarə edilən Xarg adası İranın neft ixracı üçün bir dəniz limanı təmin edir. 1753-cü ildə Hollandiya İmperiyası adada bir ticarət mövqeyi və həm də qala yaradmışdır. 1766-cı ildə Hollandiya qalası,Rig qubernatoru Mir Mahanna tərəfindən tutuldu. Bu ada 1856-cı ildə qısaca İran-Britaniya müharibəsi ərzində Britaniya tərəfindən işğal edildi, lakin erkən 1857-ci ildə qaytarıldı.

Xarg adası və ya Xark adası fars. جزیره خارک‎) — Fars körfəzinin şimalında İrana bağlı kiçik bir ada. Buşehrin 55 km şimal-qərbi, İran sahillərinin 25 km qərbi və Hörmüz boğazı nın 483 km şimal-qərbində yerləşir. Qonşu sahilyanı Buşehr ostanı tərəfindən idarə edilən Xarg adası İranın neft ixracı üçün bir dəniz limanı təmin edir. == Tarixçə == 1753-cü ildə Hollandiya İmperiyası adada bir ticarət mövqeyi və həm də qala yaradmışdır. 1766-cı ildə Hollandiya qalası,Rig qubernatoru Mir Mahanna tərəfindən tutuldu. Bu ada 1856-cı ildə qısaca İran-Britaniya müharibəsi ərzində Britaniya tərəfindən işğal edildi, lakin erkən 1857-ci ildə qaytarıldı.

Xacə Baqibillah əsl adı Əbülmüəyyəd Radıyyüddin Xacə Əbdülbaqi b. Əbdissəlam Üveysi Nəqşibəndi (1564, Kabil – 1603, Hindistan) — İmam Rəbbaninin mürşidi, Nəqşibəndi təriqətini Hindistanda yayan mütəsəvvif. Xacə Baqibillah 971-ci (1563-cü) ildə Kabildə doğulmuşdu. Səmərqəndli Qazı Əbdüssəlam Xalacinin oğludur. Ubeydullah Əhrarın nəslindən olan anasının, Baqibillah Dehlidə xanəgahını qurduqdan sonra dərvişlərin yeməklərini bişirmə vəzifəsini böyük bir zövqlə öz üzərinə aldığı rəvayət edilir. Baqibillah gəncliyində İslami elmləri Mövlanə Sadıq Həlvai adında bir zatdan öyrənməyə başladı. Mövlana Sadıq Kabildən Mavəraünnəhrə gedincə tələbələrini də özü ilə bərabər götürdü; ancaq Baqibillah təhsilini bitirmədən təsəvvüfə yönəldi və Orta Asiyada çeşidli şeyxlərdən faydalandı. Nəqşibəndi təriqətından Şeyx Ubeyd, Mövlana Lütfullah və Seyid Abdullah Bəlxiyə və Yəsəvi təriqətından İftixar Şeyxə intisab etdiysə də, inabəsini təkrar təkrar pozdu. Bir müddət sonra Lahora keçən Baqibillah ona təklif edilən Moğollar ordusundakı vəzifəni qəbul etməyib dərvişanə həyatına davam etdi. Sonucsuz qalan bir eşq macərası keçirdikdən sonra daha güclü bir əzmlə təkrar özünü təsəvvüfə verdi.

Xacə Cövhər (v. 11 noyabr 1390) — əmir, Əlincəqalanın kutvalı. XIV əsrin 80-ci illərində Əlincəqalanın müdafiəsinə başçılıq edib. 1387-ci ildə Əmir Teymurun Əlincə qalasına ilk yürüşü zamanı ona ciddi müqavimət göstərmişdir. 11 noyabr 1390-cı ildə, Ramazan bayramı günündə taun xəstəliyindən vəfat etmişdir. AMEA Naxçıvan Bölməsi Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Fəxrəddin SƏFƏRLİ Şərq qapısı qəzetinin 6 aprel 2016-ci il tarixində qələmə aldığı "Əlincəqalanın teymurilərdən müdafiəsinə rəhbərlik etmiş qala rəisləri" haqqında məqaləsində Xacə Cövhər yazır haqqında yazır: Naxçıvan Ensiklopediyası. Bakı. 2002. səh. 195.

Xacə Cəmaləddin — orta əsrlər zamanı Naxçıvan memarlıq məktəbinin ilk yetirmələrindən biri. Onun adı Əlincəçay sahilində, el arasında “Şeyx Xorasan” adı ilə tanınan xanəgah kompleksinə daxil olan və özünün inşa etdiyi əsas türbənin kitabəsi əsasında aşkar olunmuş və elmi ictimaiyyətə və mədəniyyət tariximizə təqdim olunmuşdur. Kitabədə memarın adının “hörmətli və alicənab” epitetləri ilə müşayiət olunması onun məşhur və böyük nüfuza malik sənətkar olmasından xəbər verir. Bu fikri onun daşıdığı, orta əsrlər zamanı görkəmli şəxsiyyətlərin adına əlavə olunan “Xacə” titulu da təsdiq edir. Çünki həmin dövrdə “xacə” titulu hər bir adama deyil, görkəmli sənətkarlara, alimlərə, şairlərə, öz işinin incəliklərinə yaxından bələd olan sənətkarlara, hətta dövlət başçılarına verilirdi. Kitabənin son hissəsi ovulub töküldüyü, tarixlər isə adətən bu hissədə yazıldığı üçün tarix məhv olmuşdur. Tədqiqatçılar türbəni memarlıq-konstruktiv quruluşuna və kitabəsinin xətt xüsusiyyətlərinə əsasən XII-XIII yüzilliklərə aid edirlər. Hacıfəxrəddin Səfərli. Naxçıvanın türk-islam mədəniyyəti abidələri. Naxçıvan: “Əcəmi” Nəşriyyat Poliqrafiya Birliyi, 2017, 115 s.

Nizamül Mülk, tam adı Əbu Əli Əl-Həsən et-Tusi Nizamülmülk (Ərəbcə: نظام الملك، ابو علي الحسن الطوسي / Nizāmu'l-Mulk Abū ʿAli al-Hasan at-Tūsī; Farsca: خواجه نظام‌الملک طوسی / Hace Nizāmulmulk Tūsī; 1018[…], Tus, Qəznəvilər dövləti – 14 oktyabr 1092, Səhnə, Böyük Səlcuq İmperiyası) — Səlcuq Dövlətinin vəziri və "Siyasətnamə" adlı kitabın müəllifi, farssiyasətçisi, tarixi şəxsiyyət. Şərq tarixində müdrik, uzaqgörən vəzir deyəndə iki şəxs ağıla gəlirsə, biri Nizamülmülkdür. Məşhur Səlcuqi sultanları Alparslan va Məlikşahın vəziri olmuş bu şəxs dövlətin iqtisadi qüdrətinin artmasında, qoşunun möhkəmlənməsində, ölkənin mədəni həyatında çox mühüm rol oynayıb. Eyni zamanda o, diribaş korrupsioner, rəqiblərini məhv etmək üçün istənilən üsula əl atan sərvaxt məmur, proteksionist olub. Nizamülmülkün bu xüsusda "ilk kövrək addımları" barədə "Vəzirin tərcümeyi-halı" adlı bir kitabda yazılır: "Bir ara Xacə (Nizamülmülk) Bəlx əmiri ibn Şadanın yanında katiblik edirdi. Vaxtaşırı ibn Şadan Xacəyə deyirdi: "Ey Həsən, yaman kökəlibsən". Sonra nəyi varsa əlindən alıb deyərdi: "Sən katibsən, qələmin sənə bəsdir". Bir qədər işləyəndən sonra əmlakı müsadirə edildi, özü isə tutulmamaq üçün qaçıb aradan çıxdı". Amma bütün bunlar onun üçün bir məktəb olur. O, saray sirlərini, yaltaqlıq, nifaq salmaq, ürəyə girmək, kiçik və böyük məmurlarla necə davranmaq və s.

Nasirəddin Ubeydullah ibn Mahmud Şaşi Xacə Əhrar kimi tanınır (aprel 1404 və ya 1404, Turan və ya Daşkənd – 21 fevral 1490 və ya 1489, Səmərqənd) — Mavərənnəhrin böyük sufisi, Nəqşibəndiyyə şeyxi. Ubeydullah ibn Mahmud 1404-cü ildə Şaş vilayətinin Bağıstan kəndində doğulmuşdu. Nəqşibəndi ənənəsində Xacə-i Əhrar deyə tanınır. Uşaqlığında həm məktəbə davam etdi, həm də əkinçiliklə məşğul olan atasına yardımçı oldu. İyirmi iki yaşına gəldiyində dayısı Xacə İbrahim onu elm təhsili üçün Səmərqəndə gətirdü. Burada bir müddət Mövlanə Qütbəddin Sədr mədrəsəsinə davam etdiysə də təsəvvüfə duyduğu meyil səbəbiylə mədrəsə təhsilini başa çatdıra bilmədi. Bu dönəmdə tanış olduğu Nəqşibəndi şeyxi Sa‘dəddin-i Qaşqari ilə birlikdə Nizaməddin Xamuşun söhbətlərinə qatıldı. Səmərqənddə iki illik iqamətinin ilk ilində Mavəraünəhirin müxtəlif şəhərlərini dolaşıb, Nəqşibəndiyyə təriqətinin öndə gələn şeyxlərini ziyarət etdi. Ertəsi il Heratdan Səmərqəndə gələn və Şah Qasım Ənvar deyə məşhur olan Səfəvi şeyxi Seyyid Muinəddin Əli Təbrizinin söhbətlərindən faydalandı. Daha sonra Səmərqənddən ayrılıb Herata getdi.

Xərə Zirə və ya Bulla — Xəzər dənizində, Bakı arxipelaqında Azərbaycana məxsus ada. Sahildən 13 km uzaqlıqda yerləşir. Sahəsi 3,5 km², uzunluğu 3,4, eni 2,6 km-dir. Vulkan mənşəlidir. İlk püskürmə 1810-cu ilə təsadüf edir. Adada fəaliyyətdə olan palçıq vulkanı var. Bakı şəhərindən 50 km-lik məsafəyə malikdir. Zəngin neft-qaz ehtiyatları mövcuddur Akvatoriasından 1968-ci ildən qaz çıxarılır . Şahdəniz yataqlarında kondensat qazlarda daxil 4 triloyon m³ qaz ehtiyatı var. Son zamanlar Ekologiya nazirliyi burada tədqiqatlar aparıb.

Çarə (fars. چره‎‎‎‎‎‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 137 nəfər yaşayır (17 ailə).

Are və ya Aare (alm. Aare‎, fr. Aar) — İsveçrədə çay. Reyn çayının sol qolu. Uzunluğu 295 km, hövzəsinin sahəsi təqribən 17,8 mun kv. kilometrdir. Bern Alp dağlarındakı Aare buzlaqlarından başlanır. Tun gölünədək gəmiçiliyə yararlıdır. Aşağı axınında orta illik su sərfi saniyədə 560 kub metrdir. Aare çayı boyunca çoxlu Su Elektrik Stansiyaları var.

Mkhare (gürc. მხარე) — Gürcüstanın inzibati ərazi bölgüsündə inzibati vahid. Ümumiyyətlə “region” olaraq tərcümə olunur. Regionlar (gürc. მხარე) Abxaziya və Cənubi Osetiyadakı separatçı münaqişələr həll oluna qədər 1994-1996-ci illər arasında Prezident sərəncamları ilə müvəqqəti bir şəkildə qurulmuşdur. Onlar, Gürcüstanın ənənəvi tarixi və coğrafi ərazilərinə təqribən uyğundurlar. Region muxtar bir vahid deyildir və vəzifəsi, daha çox bir neçə bələdiyyənin (Acarıstan və Tbilisi bələdiyyələrindən başqa) bir regionda Gürcüstan prezidenti tərəfindən vəzifələndirilən bir vəzifəli şəxs tərəfindən təmsil edilən Gürcüstan mərkəzi hökuməti ilə olan ünsiyyəti koordinasiya etməkdir. Gürcüstanda müvəqqəti inzibati Regional idarəetməyə, Gürcüstan prezidenti tərəfindən təyin edilən səlahiyyətli Dövlət Komissarı (gürc. სახელმწიფო რწმუნებული, Saxelmćipo Rćmunebuli, ümumi olaraq “Qubernator” (gürcücə: გუბერნატორი) olaraq tərcümə olunur) rəhbərlik edir. Lakin qubernator adı rəsmi ad deyildir.

DARE (digər adı ilə "挑戦 (DARE)")— Böyük Britaniyanın virtual musiqi qrupu olan Gorillaz-ın sayca ikinci studiya albomu "Demon Days"-da səsləndirilmiş mahnı. Bu mahnı Mançesterdən olan repçi Şon Rayder və Londondan olan müğənni Rozi Vilsonun (Roses Gabor) ifasında səslənib. Mahnı 29 avqust 2005-ci ildə sinql kimi buraxılıb.

Are və ya Aare (alm. Aare‎, fr. Aar) — İsveçrədə çay. Reyn çayının sol qolu. Uzunluğu 295 km, hövzəsinin sahəsi təqribən 17,8 mun kv. kilometrdir. Bern Alp dağlarındakı Aare buzlaqlarından başlanır. Tun gölünədək gəmiçiliyə yararlıdır. Aşağı axınında orta illik su sərfi saniyədə 560 kub metrdir. Aare çayı boyunca çoxlu Su Elektrik Stansiyaları var.

Jan Mare (11 dekabr 1913[…], Şerburq[d] – 8 noyabr 1998[…], Kann) — fransız aktyoru == Həyatı == Jan Mare (əsl soyadı Villen Mare) 1913-cü il dekabrın 11-də Şerbur şəhərində anadan olmuşdur. O, məktəbdə oxuyarkən Duqlas Ferbenks və Erol Flintin ekranda yaratdığı romantik qəhrəmanların vurğunu olub. Lakin bununla belə, Jan gənc yaşlarından teatr və rəssamlığa böyük maraq göstərirdi. Aktyorun yaradıcılıq bioqrafiyasını diqqətlə izləsək, görərik ki, onun teatr və kino fəaliyyətindəki ilk addımlar asan olmayıb. Antik qəhrəmanlara məxsus bədən quruluşu, qadınları cəlb edən yaraşıqlı və gözəl xarici görünüşü olmasına baxmayaraq, gənc Mare bəzi rejissorların fikrincə, bacarıqsız və perspektivi olmayan artist hesab olunurdu. O, üç dəfə Paris konservatoriyasının dram sinfinə imtahan versə də, adını qəbul olunanların siyahısında görməyib. Sonra 20 yaşlı Jan kino çəkilişində öz qüvvəsini sınamaq istəyib. Rejissor Marsel Lerbye onu əvvəlcə özünə assistent götürür, sonra isə yaxşı aktyor olacağına inanmasa da, onu "Xoşbəxtlik", "Təzə adamlar" və "Alovlu gecələr" filmlərində epizodik rollara çəkir. == Kino karyerası == Jan Mare aktyorluq karyerasının başlanğıcında müvəffəqiyyət qazana bilməsə də, o, özünü xoşbəxt və bəxti gətirən adam hesab edir. Bu barədə Mare müsahibəsində belə deyib: "Fortuna məndən üz döndərəndə də, son nəticədə bəxtim həmişə üzümə gülürdü.

Maren Mare (fr. Marin Marais; 31 may 1656[…], Paris – 15 avqust 1728[…], Paris) — Fransalı bəstakar.

Sarə Bayat — İranın kino və televiziya aktrisası. Kino Televiziya Bir dəstə qartal lələyi Günahsızlar Xanım Bir şairin ölümü Yaşıl sim Dağılma Payız mahnısı Gecə növbəsi Ev şousu Kalb . . . 2018 - 2019 . . . Romantik görüşlər . . . 2016 . . .

Kare (yun. Καρυές) — Afonda yerləşən yaşayış məntəqəsi.

Zare Con Sinanyan (erm. Զարեհ Սինանյան, ing. Zareh John Sinanyan; 1973, İrəvan) — Ermənistan və ABŞ siyasətçisi, vəkili. O, hal-hazırda Ermənistan diasporla iş üzrə ali komissarı vəzifəsində çalışır. Sinanyan Kaliforniyanın Qlendeyl şəhər şurasının keçmiş üzvüdür və iki dəfə şəhərin meri vəzifəsində çalışmışdır. Şəhər şurasının üzvü kimi müxtəlif komissiyalarda, o cümlədən Parklar, İstirahət və İcma Xidməti və İcma İnkişafı Bloku Qrant Məsləhət Komitəsində vəzifələr tutmuşdur. 14 iyun 2019-cu ildə Sinanyan baş nazir Nikol Paşinyan tərəfindən Ermənistan diasporla iş üzrə ali komissarı (ləğv edilmiş diaspor naziri postunu əvəz etmək üçün yaradılmış vəzifə) təyin edilmişdir. Zare Sinanyan 1973-cü ildə Ermənistanın İrəvan şəhərində anadan olmuş və 172 nömrəli yerli məktəbdə təhsil almışdır. Atası Türkiyənin İstanbul şəhərində anadan olmuş və 1946-cı ildə Ermənistanda məskunlaşmışdır. Anası Ermənistanın Talın şəhərindəndir.