1. Bu əşyaya çəmbər (alınma sözdür) də deyilir. Koma (alaçıq) çubuqlarının başını əyərək bir-birinə bağlanmasını bu sözlə əks etdiriblər
Dilimizdə bəyin sağında oturan dostuna sağdış, solundakına isə soldış deyirlər. Sağ və sol məlumdur; dış isə “kənar”, “çöl” mənalarını verən sözdür (İ
Sevinc qəlibi üzrə əmələ gəlib, onun sinonimidir. İndi sağ feili müstəqil işlədilmir. (Bəşir Əhmədov
Dilimizdəki sığamaq feili rusca “проводить рукой” kimi açıqlanır. Heyvanı sağanda da əl ilə əmcəklərini sığayırlar
Mənbələrdə həm də sağlıq (sağımlıq) kimi təsadüf olunur. bəzi dialektlərdə sağmal sözü sağmalı kimi işlədilir
“Почва земли” ifadəsini tərcümə edənlər çətinlik çəkirlər. Türk dillərində buna yer sağrısı deyilib. Sağrı ən çox “dəri” mənasında işlədilir, amma bur
Bir forması da mənbələrdə sağızyeyən kimi yazılıb (sağsağana “çəyirtkəşquşu” da deyiblər). Deməli, quşun adı saqqızla bağlıdır, “saqqız yeyən” demək
Ərəbcədir, cəm forması “səvahel”dir (Səbail də bununla bağlı ola bilər). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Halqa” deməkdir. Ağacdan olur, ələk və s-nin dəyirmi hissəsidir. Dəmirdən olan (dəhrə üçün və s.) sağanaq və ya halqa adlanır
Bu söz mənbələrdə sısıq kimi yazılıb. Görünür, söz “gil” mənasını verən sas ismi ilə bağlıdır. Keramika da deyirlər, “gil” deməkdir, kirəmid (kərpic
Farsca saxtən (düzəltmək) məsdərindən əmələ gəlib, təbii olmayan (подделеный) mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov
Ərəb mənşəli sözdür. Sükut, sükunət sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sığamaq feili əsasında yaranıb. Sığal (seyğəl) sözü ilə də əlaqələndirmək mümkündür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ayrılıqda saqqal sözü də aydındır, -daş şəkilçisi də. İlk baxışda belə görünür ki, saqqaldaş – “saqqalı bir olan” (müqayisə et: sirdaş, boydaş, adaş
Üstündə ölü yuyulan stoldur. Tabuta da deyirlər. Ərəbcədir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “sülh”, “sağlamlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Rus sözüdür, соль kəlməsi ilə bağlıdır, “duzlanmış” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Şah mənasında işlədilən soltan sözünün cəm formasıdır, ərəbcədir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dialektlərdə salavay kimi də işlədilir. Sal kəlməsi mənbələrdə “atmaq” (бросать) kimi açıqlanıb. Salku sözü “sapand” demək olub
ital. saldo – hesablama, qalıq
Ərəbcədir, “xeyriyyəçi”, “düz iş görən” deməkdir, güman ki, sülh sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sallamaq (sallanmaq) feili ilə bağlıdır. Tuva dilində salxım əvəzinə, salbak (saplağından asılan, sallanan) işlədirlər
“Dəri soyan” deməkdir. Nəsimi bu mənada işlədib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Səllax ərəbcə “qəssab” deməkdir. Sallaqxana (xana farscadır) hərfi mənada “qəssab evi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Əfsanəyə görə, Tovuz rayonundakı Torpaqqala (indiki Köhnəqala) ərazisində IX əsrdə ərəblərə qarşı vuruşmuş oğuz igidinin adıdır
ital. salsa – şor palçıq
Fars mənşəlidir, “xırda (əzilmiş, doğranmış) küləş” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
isp. zambo – əyripəncə
Ərəbcə “sakit”, “az danışan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Güman ki, sancmaq, saplamaq sözü ilə bağlıdır (boyurduruqda olur). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
rus. сам – özüm + издательство – nəşriyyat
Bizə rus dilindən keçib, özü (сам) və qaynayan (ворить) sözlərindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Türk dillərində əvvəlcə quberniya, sonra bayraq kəlmələrinin sinonimi olub. Canişin yerinə, sancaqbəyi işlətmişik
Qədim Hind dili ilə bağlıdır və ağac adıdır. Həmin ağacdan ayaqqabı da düzəldilib, bizdə ona səndəliyə deyiblər
Bizə ərəb dilindən keçib, əsli qədim yunan sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə Sanıyev, Sanılı soyadları var (Hacı Kərim Sanılını xatırlayın). Qədim mənbələrdə “sayılan”, “hörmətə layiq” mənalarını əks etdirən san sözü
yun. sanis, sanidos – lövhə; adı kristalların hamar formalı olması ilə əlaqədardır
Kökü san hissəsidir, “elə bil”, “elə hesab et” mənalarını əks etdirir. Xalis türk sözüdür. Sanmaq (düşünmək, fikirləşmək) sözündən əmələ gəlib
Adlı-sanlı sözümüz var. San sözü qaynaqlarda həm də “hörmət” mənasında açıqlanıb. Sayın kəlməsi də san sözü ilə qohumdur
Dilimizdə sanki, belə sayıram ki söz və ifadələri mövcuddur. San feili mənbələrdə “fikirləşmək” kimi də açıqlanıb
Türkmən dilində “связывать” mənasını verən sıq sözü var. Güman ki, sap həmin kəlmə ilə qohumdur. Sırımaq feili də həmin sıq, sap sözləri ilə bağlıdır
Hərbi kommunizm dövründə sapalaq vergisi (разверстка) mövcud olmuşdur. Sapalaq mənbələrdə “qamçı” kimi açıqlanıb, görünür, bu gün işlətdiyimiz şapala
Mənbələrdə bir variantı sapatan kimi verilib. Sap (sıq) isə “daş-kəsək” anlamında işlədilən bir kəlmə olub
yəh. sappir – göy daş
Qərb dialektlərində “сковородка” anlamında işlədilən bu sözün əsli “sapılca”dır (quyruğu, yəni dəstəyi uzun olduğundan belə adlanıb)
Sap sözü ilə eyni kökə malikdir. Saplamaq feilindən -q şəkilçisinin köməyi ilə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov
“Kənara çıxmaq” deməkdir. Sapdırmaq, sapaq (kənar yol) və s. sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qaqauz dilində sapa sözü var və “расположенный встороне” deməkdir. Sapmaq isə “сбить с пути, поворачивать” deməkdir
lat. sapo, saponis – sabun
yun. sapros – çürük + yun. lithos – daş