BUTA¹
сущ. 1. цуьк (бегьем ахъа тахьанвай къизилцуьк ва я мс. цуьк); цуькведин кӀурукӀ (тӀур); 2. гъвечӀи цуькведин шикил, парчадин ва я мс. хранвай затӀунин винел бадамдиз ухшар куьлуь нехиш.
Buta
Buta (butə, puta) — qönçə; badamabənzər naxış növüdür. Azərbaycan ornament sənətinin çox yayılmış bəzək elementlərindən biri.
== Etimologiyası ==
Birmənalı olaraq, «buta/puta» sozünün ilkin mənası qədim türk xalqlarının mifoloji təsəvvürlərində sakral xarakter daşıyan rəmzlə bağlıdır. Zərdüşt təliminə əsasən, buta Günəşin, müqəddəs odun rəmzi, insanı bədnəzərdən, xəstəliklərdən qoruyan pak alov dilinin stilizə olunmuş təsviridir. Azərbaycanın toponimikasında, folklorunda, tətbiqi sənətində, memarlığında bu arxetipin forma və varianları ilə bağlı çoxsaylı misallar çəkmək olar: Misir ehramlarının yaşıdı sayılan Qız qalasının konturları yüksəklikdən butaya bənzəyir. Bakı şəhərinin heraldik rəmzində də buta təsvir olunmuşdur.
Butanın atəşpərəstlik dövrünə məxsus bəzək forması olduğu ehtimal edilir. Bakı, Gəncə, Ərdəbil, Təbriz, Naxçıvan, Salyan, Muğan xalçalarında, binaların daxili bəzəkləri və digər sənət nümunələrində butadan geniş istifadə edilmişdir. Buta Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin də (Hindistanın tirmə şallarında, İranın parça və metal məmulatlarında və s.) dekorativ və tətbiqi sənətində geniş yayılmışdır.
Butalar forma etibarı ilə 4 qrupa bölünür:
Xalça bəzəyində işlədilən butalar ("Muğan-buta", "Salyan-buta", "Xilə-buta", "Bakı-buta", "Sarabi-buta", "Gəncə-buta", "Şirvan-buta");
Ailə həyatını təmsil edən butalar ("bala-buta", "həmli-buta", "balalı-buta", "evli-buta", "qoşaarvadlı-buta" və s.);
Rəmzi mahiyyət daşıyan butalar ("cıqqa-buta", "lələk-buta", "küsülü-buta", "qovuşan-buta", "yazılı-buta" və s.);
Bu qrupa müxtəlif formalı butalar daxildir: "saya-buta", "əyri-buta", "dilikli-buta", "qıvrım-buta", "şabalıd-buta", "zərxara-buta", "badamı-buta", "qotazlı-buta", "çiçəkli-buta", "yanar-buta" və s.
Arvaduşaqlı buta
Buta (butə, puta) — qönçə; badamabənzər naxış növüdür. Azərbaycan ornament sənətinin çox yayılmış bəzək elementlərindən biri.
== Etimologiyası ==
Birmənalı olaraq, «buta/puta» sozünün ilkin mənası qədim türk xalqlarının mifoloji təsəvvürlərində sakral xarakter daşıyan rəmzlə bağlıdır. Zərdüşt təliminə əsasən, buta Günəşin, müqəddəs odun rəmzi, insanı bədnəzərdən, xəstəliklərdən qoruyan pak alov dilinin stilizə olunmuş təsviridir. Azərbaycanın toponimikasında, folklorunda, tətbiqi sənətində, memarlığında bu arxetipin forma və varianları ilə bağlı çoxsaylı misallar çəkmək olar: Misir ehramlarının yaşıdı sayılan Qız qalasının konturları yüksəklikdən butaya bənzəyir. Bakı şəhərinin heraldik rəmzində də buta təsvir olunmuşdur.
Butanın atəşpərəstlik dövrünə məxsus bəzək forması olduğu ehtimal edilir. Bakı, Gəncə, Ərdəbil, Təbriz, Naxçıvan, Salyan, Muğan xalçalarında, binaların daxili bəzəkləri və digər sənət nümunələrində butadan geniş istifadə edilmişdir. Buta Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin də (Hindistanın tirmə şallarında, İranın parça və metal məmulatlarında və s.) dekorativ və tətbiqi sənətində geniş yayılmışdır.
Butalar forma etibarı ilə 4 qrupa bölünür:
Xalça bəzəyində işlədilən butalar ("Muğan-buta", "Salyan-buta", "Xilə-buta", "Bakı-buta", "Sarabi-buta", "Gəncə-buta", "Şirvan-buta");
Ailə həyatını təmsil edən butalar ("bala-buta", "həmli-buta", "balalı-buta", "evli-buta", "qoşaarvadlı-buta" və s.);
Rəmzi mahiyyət daşıyan butalar ("cıqqa-buta", "lələk-buta", "küsülü-buta", "qovuşan-buta", "yazılı-buta" və s.);
Bu qrupa müxtəlif formalı butalar daxildir: "saya-buta", "əyri-buta", "dilikli-buta", "qıvrım-buta", "şabalıd-buta", "zərxara-buta", "badamı-buta", "qotazlı-buta", "çiçəkli-buta", "yanar-buta" və s.
Buta (dəqiqləşdirmə)
Buta — naxış.
Buta Film — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən kinostudiya.
Buta (film, 1980) — 1980-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan filmi.
Buta (film, 2011) — 2011-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan filmi.
Buta FM — 2016-cı ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş özəl radio.
Buta (ilahi vergi) — Aşıq yaradıcılığında, xüsusən də dastanlarda buta motivi.
Buta Airways
Buta Airways — Azərbaycanda aşağıbüdcəli aviaşirkət, "Azərbaycan Hava Yolları" QSC-nin struktur bölməsidir. Qərargahı Bakıda, Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunda yerləşdir.
== Buta airways ==
2 iyun 2017-ci il tarixində Buta Airways aviaşirkətinin loqotipi və livreyası ictimayyətə təqdim edilmişdir. “BUTA AIRWAYS”-in loqotipi Azərbaycanın buta ornamenti formasında təsvir olunan mifoloji müqəddəs Simurq quşu rəmzini özündə əks etdirir.
25 avqust 2017-ci il tarixində şirkətin ilk "Embraer 190" təyyarəsi Bakıya gətirilib. İlk uçuşlar 2017-ci ilin payızında baş tutub. 2018-ci il sonunda aşağı büdcəli aviadaşıyıcının donanmasında "Embraer 190" təyyarələrin sayı səkkizə çatmış və aviaşirkətin uçuş cədvəlinə daha çox tələbat olan istiqamətlərə əlavə reysləri açılması mümkün olmuşdur.
== Təyinat məntəqələri ==
2019-cu ilin yanvar ayına Buta Airways aviaşirkəti aşağıda göstərilən şəhərlərə uçuşları yerinə yetirir:
Bakı
Gəncə
Moskva - Vnukovo Hava Limanı
İstanbul - Sabiha Gökçən
Sofia
Mineralnıye Vodı
Kazan
Lvov
Sankt-Peterburq
Naxçıvan
Tbilisi
Tehran
İzmir
Alanya
Kiyev - "Borispol" hava limanı
Ankara
Batumi
Həştərxan
Odessa
Xarkov
Ufa
Ər-riyad
Dammam
== Statistika ==
== Tənqidlər ==
AZAL-ın inhisarçı olduğu və bilet qiymətlərinin çox baha olduğu Azərbaycan mediasında tənqid edilir.
Buta FM
Buta FM — 2016-cı ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş online internet radiosu.
== Haqqında ==
“Butafm Radio və Televiziya” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti 12 may 2016-cı il tarixdən etibarən fəaliyyətə başlayıb.
3 oktyabr 2016-cı il saat 12:00-da efir yayımına başlayıb.
Evli buta
Buta (butə, puta) — qönçə; badamabənzər naxış növüdür. Azərbaycan ornament sənətinin çox yayılmış bəzək elementlərindən biri.
== Etimologiyası ==
Birmənalı olaraq, «buta/puta» sozünün ilkin mənası qədim türk xalqlarının mifoloji təsəvvürlərində sakral xarakter daşıyan rəmzlə bağlıdır. Zərdüşt təliminə əsasən, buta Günəşin, müqəddəs odun rəmzi, insanı bədnəzərdən, xəstəliklərdən qoruyan pak alov dilinin stilizə olunmuş təsviridir. Azərbaycanın toponimikasında, folklorunda, tətbiqi sənətində, memarlığında bu arxetipin forma və varianları ilə bağlı çoxsaylı misallar çəkmək olar: Misir ehramlarının yaşıdı sayılan Qız qalasının konturları yüksəklikdən butaya bənzəyir. Bakı şəhərinin heraldik rəmzində də buta təsvir olunmuşdur.
Butanın atəşpərəstlik dövrünə məxsus bəzək forması olduğu ehtimal edilir. Bakı, Gəncə, Ərdəbil, Təbriz, Naxçıvan, Salyan, Muğan xalçalarında, binaların daxili bəzəkləri və digər sənət nümunələrində butadan geniş istifadə edilmişdir. Buta Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin də (Hindistanın tirmə şallarında, İranın parça və metal məmulatlarında və s.) dekorativ və tətbiqi sənətində geniş yayılmışdır.
Butalar forma etibarı ilə 4 qrupa bölünür:
Xalça bəzəyində işlədilən butalar ("Muğan-buta", "Salyan-buta", "Xilə-buta", "Bakı-buta", "Sarabi-buta", "Gəncə-buta", "Şirvan-buta");
Ailə həyatını təmsil edən butalar ("bala-buta", "həmli-buta", "balalı-buta", "evli-buta", "qoşaarvadlı-buta" və s.);
Rəmzi mahiyyət daşıyan butalar ("cıqqa-buta", "lələk-buta", "küsülü-buta", "qovuşan-buta", "yazılı-buta" və s.);
Bu qrupa müxtəlif formalı butalar daxildir: "saya-buta", "əyri-buta", "dilikli-buta", "qıvrım-buta", "şabalıd-buta", "zərxara-buta", "badamı-buta", "qotazlı-buta", "çiçəkli-buta", "yanar-buta" və s.
Gülabdan buta
Buta (butə, puta) — qönçə; badamabənzər naxış növüdür. Azərbaycan ornament sənətinin çox yayılmış bəzək elementlərindən biri.
== Etimologiyası ==
Birmənalı olaraq, «buta/puta» sozünün ilkin mənası qədim türk xalqlarının mifoloji təsəvvürlərində sakral xarakter daşıyan rəmzlə bağlıdır. Zərdüşt təliminə əsasən, buta Günəşin, müqəddəs odun rəmzi, insanı bədnəzərdən, xəstəliklərdən qoruyan pak alov dilinin stilizə olunmuş təsviridir. Azərbaycanın toponimikasında, folklorunda, tətbiqi sənətində, memarlığında bu arxetipin forma və varianları ilə bağlı çoxsaylı misallar çəkmək olar: Misir ehramlarının yaşıdı sayılan Qız qalasının konturları yüksəklikdən butaya bənzəyir. Bakı şəhərinin heraldik rəmzində də buta təsvir olunmuşdur.
Butanın atəşpərəstlik dövrünə məxsus bəzək forması olduğu ehtimal edilir. Bakı, Gəncə, Ərdəbil, Təbriz, Naxçıvan, Salyan, Muğan xalçalarında, binaların daxili bəzəkləri və digər sənət nümunələrində butadan geniş istifadə edilmişdir. Buta Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin də (Hindistanın tirmə şallarında, İranın parça və metal məmulatlarında və s.) dekorativ və tətbiqi sənətində geniş yayılmışdır.
Butalar forma etibarı ilə 4 qrupa bölünür:
Xalça bəzəyində işlədilən butalar ("Muğan-buta", "Salyan-buta", "Xilə-buta", "Bakı-buta", "Sarabi-buta", "Gəncə-buta", "Şirvan-buta");
Ailə həyatını təmsil edən butalar ("bala-buta", "həmli-buta", "balalı-buta", "evli-buta", "qoşaarvadlı-buta" və s.);
Rəmzi mahiyyət daşıyan butalar ("cıqqa-buta", "lələk-buta", "küsülü-buta", "qovuşan-buta", "yazılı-buta" və s.);
Bu qrupa müxtəlif formalı butalar daxildir: "saya-buta", "əyri-buta", "dilikli-buta", "qıvrım-buta", "şabalıd-buta", "zərxara-buta", "badamı-buta", "qotazlı-buta", "çiçəkli-buta", "yanar-buta" və s.
Həmli buta
Buta (butə, puta) — qönçə; badamabənzər naxış növüdür. Azərbaycan ornament sənətinin çox yayılmış bəzək elementlərindən biri.
== Etimologiyası ==
Birmənalı olaraq, «buta/puta» sozünün ilkin mənası qədim türk xalqlarının mifoloji təsəvvürlərində sakral xarakter daşıyan rəmzlə bağlıdır. Zərdüşt təliminə əsasən, buta Günəşin, müqəddəs odun rəmzi, insanı bədnəzərdən, xəstəliklərdən qoruyan pak alov dilinin stilizə olunmuş təsviridir. Azərbaycanın toponimikasında, folklorunda, tətbiqi sənətində, memarlığında bu arxetipin forma və varianları ilə bağlı çoxsaylı misallar çəkmək olar: Misir ehramlarının yaşıdı sayılan Qız qalasının konturları yüksəklikdən butaya bənzəyir. Bakı şəhərinin heraldik rəmzində də buta təsvir olunmuşdur.
Butanın atəşpərəstlik dövrünə məxsus bəzək forması olduğu ehtimal edilir. Bakı, Gəncə, Ərdəbil, Təbriz, Naxçıvan, Salyan, Muğan xalçalarında, binaların daxili bəzəkləri və digər sənət nümunələrində butadan geniş istifadə edilmişdir. Buta Orta Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin də (Hindistanın tirmə şallarında, İranın parça və metal məmulatlarında və s.) dekorativ və tətbiqi sənətində geniş yayılmışdır.
Butalar forma etibarı ilə 4 qrupa bölünür:
Xalça bəzəyində işlədilən butalar ("Muğan-buta", "Salyan-buta", "Xilə-buta", "Bakı-buta", "Sarabi-buta", "Gəncə-buta", "Şirvan-buta");
Ailə həyatını təmsil edən butalar ("bala-buta", "həmli-buta", "balalı-buta", "evli-buta", "qoşaarvadlı-buta" və s.);
Rəmzi mahiyyət daşıyan butalar ("cıqqa-buta", "lələk-buta", "küsülü-buta", "qovuşan-buta", "yazılı-buta" və s.);
Bu qrupa müxtəlif formalı butalar daxildir: "saya-buta", "əyri-buta", "dilikli-buta", "qıvrım-buta", "şabalıd-buta", "zərxara-buta", "badamı-buta", "qotazlı-buta", "çiçəkli-buta", "yanar-buta" və s.
Səadət Buta
Səadət Buta (Buta Ömər qızı Nəbiyeva; 15 fevral 1951, Qızılkilsə, Dmanisi rayonu) — şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin üzvü, Hacıxanım. "Aşıq Pəri" Məclisinin qurucularından biri.
Buta Nəbiyeva 15 fevral 1951-ci ildə Gürcüstan Respublikasının Qızılkilsə kəndində müəllim ailəsində anadan olub. 1968-ci il tarixində Qızılkilsə orta məktəbini bitirmişdir.
2003-cü ildə müqəddəs Həcc ziyarətinə getmişdir. 2001-ci ildə 50 illik yubileyi ilə əlaqədar Gürcüstan Respublikası tərəfindən "Şərəf" medalı ilə təltif edilmişdir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.
"Borçalı" İctimai cəmiyyətinin qadınlar şurasının sədridir.
Hazırda 70 yaşlı şairə yazıb yaratmaqla öz həyatını davam etdirir.
İlk şerini 6-cı sinifdə oxuyarkən yazmışdır.
Buta (film, 2011)
Buta — rejissor İlqar Nəcəfin filmi.
== Məzmun ==
Filmin titrləri: Buta-xalçaların, parçaların, freskaların üzərində naxış. Məlum olmayan zamanlarda yaranıb. Çoxmənalı simvolikaya malikdir. Buta-gül qönçəsi, meyvə toxumu, günəş, su damlası, alov dili-bir sözlə çox şey deməkdir. Onun əsas mənası isə həyatdır.
Erkən yaşlarından valideynlərini itirən Buta (Tofiq Əliyev) (7yaş) ucqar dağ kəndində nənəsi ilə birgə yaşayır. Onun ağıllı düşüncə tərzi və hərəkətləri yaşıdları tərəfindən qısqanclıqla qarşılanır. Buta, həmyaşıdlarının təzyiqlərinə və zorakılığına məruz qalır. Belə ağır günlərin birində, onun köməyinə qoca (70 yaş) (Rafiq Əzimov) gəlir.
Buta (ilahi vergi)
Buta — İlahi vergi, İlahi pay.
Aşıq yaradıcılığında, xüsusən də dastanlarda buta motivi xüsusi bir məzmun kəsb edir. Haqq aşıqlarına və dastan qəhrəmanlarına röyada müqəddəslərin əli ilə ərməğan olunur və rəmzi-məcazi içki, badə vasitəsilə reallaşır.
Buta Azərbaycan FK
Buta Azərbaycan FK — Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatının futbol komandası.
Buta Azərbaycan-Koreya Tələbə Təşkilatı Cənubi Koreyada digər ölkə nümayəndələrinin futbol komandasının olmasını, eyni zamanda bunun yerli və xarici tələbə təşkilatları, digər ictimai qurumlarla əməkdaşlığımıza müsbət təsiri olacağını və ən əsası Koreyada yaşayan müxtəlif ölkə nümayəndələrinin futbol komandaları arasında mütəmadi olaraq hər il sentyabr və mart aylarında başlayan çempionatda Azərbaycanı təmsil etmək məqsədi ilə azərbaycanlı tələbələrdən ibarət Buta Azərbaycan futbol komandasını 2010-cu ildə yaratmışdır.
Bu təşəbbüs Azərbaycanın Cənubi Koreya səfirliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və Səfirlik zəruri olan bütün maddi-mənəvi dəstəyini əsirgərməmişdir.
Buta Azərbaycan futbol komandasının üzərində loqosu və Azərbaycan bayrağı olan futbol formaları hazırlanmış, Koreyada yaşayan müxtəlif ölkə nümayəndələrinin futbol komandaları arasında keçirilən çempionatda iştirak etmək üçün qeydiyyatdan keçmişdir.
Xilə-buta xalçaları
Xilə-buta xalçaları — Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan xovlu xalçalar.
Belə naxışlı xalçalar Bakı qrupunun bütün xalçaçılıq məntəqələrində istehsal olunurdu. Xarici mənbələr bu xalçanı səhvən "Şirvan xalçaları" və ya "Dağıstan xalçaları" adı altında göstərirlər. Toxucu ustalar isə onu "Qızqarıdan xalçaları" adlandırıblar. Buna səbəb xalçanın hazırlanma prosesinin mürəkkəbliyi və uzun müddət vaxt aparması ilə bağlıdır.
Əslində isə Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan "Xilə-buta xalçaları"nın adı Bakı şəhərinin 15 km məsafəsində yerləşən Xilə (Əmircanın keçmiş adı) kəndinin adından adlandırılmışdır.
Adətən "Xilə-buta xalçaları"nın orta sahəsi butalarla bəzədilir. "Xilə-buta xalçaları"nı üç qrupa bölmək mümkündür: Sadə quruluşlu xalçalar, künclü xalçalar, Mürəkkəb qruluşlu xalçalar.
Orta sahədə sıraya düzülmüş və enli üfüqi zolaqlar əmələ gətirən butalardan toxunmuş sadə quruluşlu "Xilə-buta xalçalar"ının orta sahəsinin bəzəyindəki zolaqların fərqi oradakı butaların müxtəlif tərəflərə dönməsindən ibarətdir. Zolaqların nizami addımı ardıcıl surətdə dəyişərək naxışın monotonluğunu aradan qaldırır.
Buta Palace
Buta Palace — 2006-cı ildə Heydər Əliyev prospektində tikilmiş Buta Palace binası Beynəlxalq Bakı aeroportu yaxınlıqda yerləşir, kiçik və böyük zallardan ibarətdir və 800 avtomobillik avtodayanacağa malikdir. Karvansara üslubunda stilləşdirilmiş böyük zal 1572 kvadrat metr ərazidən ibarətdir və 2000 qonağa qədər yerləşdirmə imkanına malikdir.
== Konsertlər ==
50 Cent, Pitbull, Akon, Devid Vendetta kimi dünya məşhurlarının konsertləri və beynəlxalq Avroviziya müsabiqəsinin milli seçiminin yarımfinal və final gecələri məhz burada keçirilib.
Buta xalçaları
Buta xalçaları — Təbriz xalçaçılıq məktəbinə aid Azərbaycan xalçaları.
== Təbriz xalçaçılıq sənəti ==
Təbriz xalçaçılıq sənətinin çiçəklənmə dövrü XII–XVI əsrlərə aiddir. Təbriz məktəbinin XVI əsr qızıl dövrünün 200-ə qədər şah əsəri miniatür rəssamlıq sənəti ilə toxuculuğun harmonik birləşməsi, peşəkar rəssam və xalçaçıların yüksək ustalığı ilə səciyyələnir. Həmin şəhər dekorativ-tətbiqi sənətin zəngin ənənələrinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Təbriz xalçaları arasında saray üçün toxunan iri xalılar daha məşhur olub. Sərdabələri, məqbərələri bəzəmək üçün böyük ölçüdə xalçalar toxunub. Hətta xalçaların toxunmasında ipəkdən, bahalı daş-qaşdan da istifadə olunub. Xalça üzərində əks olunan hər bir ornamentin özünün simvolik mənası olub. Alimlər illərdir bunun tədqiqatı ilə məşğul olurlar.
Təbriz xalçaları kompozisiya baxımından mürəkkəbliyi, naxışlarının incə və nəfisliyi, ən başlıcası isə dinamikliyi ilə göz oxşayır.
1,4-Butandiol
1,4 — Butandiol (butilenqlikol) C₄H₁₀O₂ — üzvü birləşmə, İki atomlu spirt, rəngsiz qatı mayedir.
== Alınması ==
1,4-Butandiol, katalizatorun iştirakı ilə 110–130 0 C temperaturda və 200–300 atmosfer təzyiqində sulu məhlulda 1,4-butindiolun hidrogenləşdirilməsi yolu ilə əldə edilir.
1,4-Butandiol, həmçinin, katalizator kimi ağır metal asetilenidlərdən istifadə edərək formaldehidin asetilenlə yüksək təzyiqdə aparılan reaksiya zamanı alınır.
2
H
C
H
O
+
H
C
≡
C
H
→
H
O
H
2
C
C
≡
C
C
H
2
O
H
{\displaystyle {\mathsf {2HCHO+\ HC\equiv CH\ \rightarrow HOH_{2}CC\equiv CCH_{2}OH}}}
1,4-Butandiol malein anhedridindən alınma üsuluda var. Malein anhedridi metil efirinə çevrilir və sonra hidrogenləşir.
== Kimyəvi xassələri ==
Kimyəvi xassələrinə görə 1.4 – Butandiol tipik qlikoldur.
Karbon turşularla (katalizatorun iştirakı ilə) qarşılıqlı təsir göstərir və karbon turşularının anhidritləri və turşu xloranhidridləri ilə mürəkkəb efirlər əmələ gətirir.
1,4-butanediolun sulu məhlulları ortofosfor turşusu iştirakı ilə qızdırıldıqda, tetrahidrofuran əmələ gəlir.
== Toksikliyi ==
1.4 – Butandiol etanola bənzəyir, insanlara narkotik təsir göstərir. Doza həddi artıq olarsa başgicəllənmə, qusma, zəiflik, yuxululuq, ağır zəhərlənmə və hətta ölümə səbəb ola bilər.
Azərbaycan-Butan münasibətləri
Azərbaycan-Butan münasibətləri — İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 7 fevral 2013-cü ildə qurulmuşdur.
== Əlaqələr ==
Dekabr 2015-ci ildə Butanın Baş naziri Lyonçen Tşerinq Tobqay Yeni il münasibətilə Azərbaycanın Baş naziri Artur Rasizadəyə təbrik məktubu ünvanlamışdır.
== Qarşılıqlı səfərlər ==
Səfir İ.Hacıyev 7 avqust 2014-cü ildə Butan Kralı Ciqme Xesar Namqyel Vanqçuka etimadnaməsini təqdim etmiş, səfər çərçivəsində Parlamentin sədri Ciqme Zanqpo, Baş nazirin vəzifələrini icra edən Damço Dorci, Xarici işlər üzrə Katib Yaşey Dorci, Maliyyə məsələləri üzrə Katib Lam Dorci ilə görüşmüşdür.
Bakıda 2-5 may 2015-ci ildə keçirilmiş AİB Rəhbərlər Şurasının 48-ci illik Toplantısında Butanın Maliyyə naziri Namgay Dorji iştirak etmişdir.
14 iyun 2016-ildə BMT-nin Baş Assambleyasında səsvermədə BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurasının (ECOSOC) 2017-2019-cu illərdə üzvü seçilmiş Azərbaycanın namizədliyini dəstəklədiyinə görə Butan hökumətinə minnətdarlıq bildirilmişdir.
“Mən Azərbaycan haqqında nə bilirəm” esse müsabiqəsinin Butandan olan qalibi S.Vangdi Gənclər və idman nazirliyinin dəvəti ilə 10-20 iyul 2016-cı ildə Azərbaycana səfər etmiş, Azərbaycanın mədəniyyəti, tarixi və adət-ənənələri ilə tanış olmuşdur.
Azərbaycan–Butan münasibətləri
Azərbaycan-Butan münasibətləri — İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 7 fevral 2013-cü ildə qurulmuşdur.
== Əlaqələr ==
Dekabr 2015-ci ildə Butanın Baş naziri Lyonçen Tşerinq Tobqay Yeni il münasibətilə Azərbaycanın Baş naziri Artur Rasizadəyə təbrik məktubu ünvanlamışdır.
== Qarşılıqlı səfərlər ==
Səfir İ.Hacıyev 7 avqust 2014-cü ildə Butan Kralı Ciqme Xesar Namqyel Vanqçuka etimadnaməsini təqdim etmiş, səfər çərçivəsində Parlamentin sədri Ciqme Zanqpo, Baş nazirin vəzifələrini icra edən Damço Dorci, Xarici işlər üzrə Katib Yaşey Dorci, Maliyyə məsələləri üzrə Katib Lam Dorci ilə görüşmüşdür.
Bakıda 2-5 may 2015-ci ildə keçirilmiş AİB Rəhbərlər Şurasının 48-ci illik Toplantısında Butanın Maliyyə naziri Namgay Dorji iştirak etmişdir.
14 iyun 2016-ildə BMT-nin Baş Assambleyasında səsvermədə BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurasının (ECOSOC) 2017-2019-cu illərdə üzvü seçilmiş Azərbaycanın namizədliyini dəstəklədiyinə görə Butan hökumətinə minnətdarlıq bildirilmişdir.
“Mən Azərbaycan haqqında nə bilirəm” esse müsabiqəsinin Butandan olan qalibi S.Vangdi Gənclər və idman nazirliyinin dəvəti ilə 10-20 iyul 2016-cı ildə Azərbaycana səfər etmiş, Azərbaycanın mədəniyyəti, tarixi və adət-ənənələri ilə tanış olmuşdur.
Berende butası
Berende buxtası (bolq. залив Беренде, ‘Zaliv Berende’ \'za-liv be-ren-'de\) — 3.3 km uzunluğu olan və Antarktidanın Cənubi Şetland adalarının Qrinviç adası sahillərindən 1.15 km cənub-qərbdə yerləşmişdir. Pelişat burnundan cənubda yerləşmişdir.
Buxta qərbi Bolqarıstanda yerləşən Berende şəhərinin adını daşıyır.
== Yerləşməsi ==
Berende buxtası 62°28′25″ c. e. 59°58′35″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Bolqarıstan xəritəsinə 2009-cu ildə daxil edilmişdir.
Pleurothallis butantanensis
Acianthera saundersiana (lat. Acianthera saundersiana) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin acianthera cinsinə aid bitki növü.
Pleurothallis saundersiana Rchb.f.
Viktor Butanayev
Viktor Yakovleviç Butanayev və ya Astay Butanayev (12 mart 1946, Kamçatka, Kamçatka diyarı) – xakas kökənli etnoqraf, türkoloq. Başqa öz etnosu olan xakaslar olmaqla, onların ataları olan Yenisey qırğızları və yaxın olduqları qırğızlarla bağlı fəaliyyəti ilə tanınır.
İrina Butayevna ilə birlikdə yazdıqları son əsərləri "Yenisey qırğızları" (Bişkek, 2001) adlı əsəri ilə adını geniş kütlələrə duyurmuş və bu kitaba görə, 2002-ci ildə TÜRKSOY tərəfindən mükafata layiq görülmüşdür.
12 mart 1946-cı ildə Zaporojyedə anadan olmuşdur. Atası hərbçi olduğuna görə uşaqlığını Moldovada keçirmişdir. 1964-cü ildə Daşkənd Milli Universitetinin tarix fakültəsinə daxil olmuşdur.
Bir oğlu (Azarxan) və iki qızı (Dariqa və Alanqoa) vardır. Butanayevin müşavirliyi altında da magistr və doktorantura edənlər arasından xakas tarixi ilə bağlı çalışan 5 tarixçi yetişmişdir.
Бутанаев В. Я. К вопросу о хакасских цифровых знаках.//Уч. зап.
Butan–Türkiyə münasibətləri
Butan–Türkiyə münasibətləri — Butan ilə Türkiyə arasında siyasi, sosial-iqtisadi, hərbi və digər sahələrdə ikitərəfli diplomatik münasibətlər..
== Diplomatik münasibətlər ==
1865–1947-ci illərdə Butanın xarici münasibətlərinə Birləşmiş Krallıq rəhbərlik edirdi. 1949-cu ildə ikitərəfli münasibətlər qurmuş Hindistanın təlimatlarına əsasən, ölkə təcridçi beynəlxalq diplomatiyaya malik idi.
Türkiyənin yardımı vasitəsilə Asiya və Sakit Okean üçün İqtisadi və Sosial Komissiya, Ticarət və İnkişaf üzrə Konfransı və BMT-nin İnkişaf proqramı ilə koordinasiyada Əfqanıstan, Laos, Monqolustan və Nepalla birlikdə Butana "dənizə çıxışı olmayan ən az inkişaf etmiş ölkələr" xüsusi statusu verilmişdir. Türkiyənin inkişafa yardım vədlərinə baxmayaraq, Butan bu inkişaf proqramında iştirakdan imtina etmişdir.
Hər iki ölkə 2012-ci ildə Ayla siklonunun yaratdığı dağıntılara cavab olaraq Türkiyənin Butana 10 milyon dollarlıq yardımından sonra rəsmi səviyyədə ikitərəfli münasibətlər qurmuşdur.
== Kommersiya mübadiləsi ==
2018-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 1,58 milyon ABŞ dolları təşkil etmişdir. Türkiyə ixracınin 0,1 milyon ABŞ dolları, idxalı isə 1,48 milyon ABŞ dolları dəyərində olmuşdur.
Dracaena butayei
Ətirli drasena (lat. Dracaena fragrans) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin drasena cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Afrikanın tropiklərində yayılıb.
== Botaniki xarakteristikası ==
Hündürlüyü 150-250 sm-dir. Düz gövdəli bitki olub, qalın, oduncaqlaşmış, əsasən budaqlanan və yarpaqlarla sıx örtülmüş çoxillik bitkidir. Yarpağının uzunluğu 50 sm, eni 5 sm, kənarları ağ zolaqlıdır. Salxımşəkilli qoltuq çiçək qruplarına yığılmışdır; üstdən tünd-qırmızı, içərisi ağdır, xoşagəlməz qoxusu vardır. Meyvəsi narıncı giləmeyvədir. Uc qələmləri və uzunluğu təxminən 10 sm olan gövdənin hissələri ilə çoxaldılır.
== Ekologiyası ==
Parlaq, düz günəş şüalarından qorunmalıdır.
Luis Butan
Luis Butan (fr. Louis Marie-Auguste Boutan) - Fransız bioloq, zooloq və okeanoloq, Fransa Zooloji Cəmiyyətinin fəxri üzvü. Sualtı fotoqrafiyanın öncülərindən hesab olunan fotoqraf. Luis Butan dünyada ilk dəfə sualtı fotoşəkili çəkmiş şəxs hesab olunur.
Belə ki, 1899-cu ildə Fransanın cənubunda Oksitaniya regionunun daxilində yerləşən Şərqi Pireney departamentinin Banyuls-sur-Mer kommunasında Luis Butan və rumın bioloq Emil Raçovitanın iştirakı ilə dünyanın ilk sualtı fotosu çəkilmişdir.
Foto, Banyuls-sur-Mer kommunasında yerləşən Banyuls-sur-Mer Okeanoloji Rəsədxanasının inzibati ərazisində çəkilib. 1899-cu ilin yayında çəkilmiş şəkildə rumın bioloq Emil Raçovita əlində sualtı fotoşəkil yazılı löhvə tutub.
== Həyatı ==
Luis Butan 1859-cu ilin 6 mart tarixində Fransanın paytaxtı Paris şəhəri yaxınlığında yerləşən Versal sarayında anadan olub. Atası Avqustin Butan Fransanın tanınmış maarifçilərindən olmuş və baş baş müfəttiş vəzifəsində çalışmışdır. Paris Universitetində biologiya və təbiət tarixi üzrə təhsil aldıqdan sonra iyirmi yaşında Sarbonnada müəllim köməkçisi kimi işləməyə başlamışdır.