По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

KARL

Qədim tevton dilində (alman və ingilis dilləri bu dildən yaranıb) ”eorl” və “ceorl” insan demək idi. İlk vaxtlar, ola bilsin, bu sözlər eyni mənanı verirdi, ancaq sonradan onların inkişaf yolları ayrıldı. Birincisi ancaq yüksək təbəqədən olan insanlara, ikincisi isə rəiyyətə şamil edildi. İngilis dilində “earl” (erl) sözü birincidən törəyərək geniş yayılmış zadəgan titulu olan qraf mənasında işlənməyə başlandı. “Ceorl” sözünə gəldikdə isə o, “churl”a (kəndli) çevrildi.

Alman dilində bu sözlərdən Karl adı törədi. Təxminən 698-ci ildə Geriştaldan olan frank zadəganı Pepinin qeyri-qanuni oğlu dünyaya gəlir. Atası, çox güman, anasının aşağı təbəqədən olduğuna işarə olaraq adını Karl qoyur. Karl böyüyərək çox güclü bir hökmdara çevrilir və 732-ci ildə Tur ətrafında müsəlmanlar üzərində qələbə çalır. Onu ən çox Çəkic Karl (və ya Karl Martell) kimi tanıyırlar. Bu ad ona döyüşlərdə düşmənə sanki çəkiclə endirdiyi zərbələrinə görə verilmişdi.

Onun nəvəsi də Karl, daha əzəmətli Karl – Böyük Karl oldu. Tezliklə bu ad Qərb monarxları arasında ən populyar ada çevrildi. Avstriya, Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya, Macarıstan, İtaliya, Rumıniya, İspaniya və İsveç krallarının adları Karl idi. (Ayzek Azimov. Sözlərin tarixi)

#karsala #elman #kartof #karvan
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
ka ke kə ki kl ko kö kr ks ku kü kv
KARİKATURA
KARSALA
OBASTAN VİKİ
Fridrix Karl
Fridrix Karl Lüdviq Konstantin von Hesse (alm. Friedrich Karl Ludwig Konstantin Prinz und Landgraf von Hessen-Kassel‎) — Finlandiyanın son kralı, Hesse landqrafı. == Həyatı == 1868-ci ildə Hesse landqrafı II Fridrix Vilhelmin və Prussiya şahzadəsi Anna Hohenzollernin 3-cü oğlu olaraq dünyaya gəlmişdi. Atası 1875-ci ildə Danimarkadan Almaniyaya köçmüşdü. 1884-cü ildə atası vəfat etdikdən sonra, ailənin başına böyük qardaşı III Fridrix Vilhelm keçmişdi. == Finlandiya taxtı == 9 oktyabr 1918-ci ildə Finlandiya parlamenti tərəfindən Finlandiya və Kareliya kralı taxtına seçilmiş və Fredrik Kaarle adı ilə kral elan olunmuşdu. Lakin Birinci Dünya Müharibəsində II Vilhelmin taxtdan əl çəkməsindən sonra 14 dekabr 1918-ci ildə taxtdan əl çəkmişdir. == Sonrakı həyatı == 16 mart 1925-ci ildə Hesse sülaləsinin ailə başçısı olmuşdur.
III Karl
III Karl (İspaniya kralı)
II Karl
II Karl (İspaniya kralı)
IX Karl
IX Karl (fr. Charles IX de France; 27 iyun 1550, Sen-Jermen-an-Le[d] – 30 may 1574, Vensen) — Fransa kralı. 1559–1560-cı illərdə hakimiyyətdə olmuşdur.
I Karl
I Karl (Avstriya imperatoru) — Avstriya-Macarıstan İmperiyasının son imperatoru. I Karl (İngiltərə kralı) — İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralı.
Karl
Karl — kişi adı. Karl Qulbrandsen — Norveçli kişi velosipedçi. Karl Marks — alman filosofu, siyasətçisi, marksizm-leninizm nəzəriyyəsinin banisi. Karl Llevellin — Amerika mülki hüquq mütəxəssisi. Karl Lundquist — İsveçli kişi velosipedçi. Karl Manneim — Macarıstan filosofu və siyasətçisi. Karl Olsen — Norveçli kişi velosipedçi. Karl Rayner — ABŞ aktyoru. Karl Rulye — Bioloq, tibb elmləri doktoru, Moskva Universitetinin professoru. Karl Veyerştrass — Məşhur alman riyaziyyatçısı Karl Vilhelm Şeyele — isveç kimyaçısı.
Karl-Gerät
Karl-Gerät, İkinci Dünya Müharibəsində Rheinmetall tərəfindən dizayn edilmiş və istehsal olunan özüyeriyən mühasirə haubitsasıdır. Haubitsa, həmin dövrə qədər döyüşə hazırlanan və istifadə edilən ən böyük özüyeriyən silah olmuşdur. Ölçüsünə və mövcud atəş gücünə baxmayaraq, sistem döyüş faydasının şübhə doğurduğu bütün əvvəlki iri çaplı artilleriya platformalarına xas olan bütün zəif tərəflərinə sahib idi. Hitler hər zaman böyük dağıdıcı potensiala sahib olan və düşmənləri qorxuda bilən yeni silah sistemlərinə vəsait qoymağa hazır idi. Atom bombasına səbəb olacaq V-2 roketi və ağır su layihəsi bu cür iki layihə arasında idi. 1936-cı ildə sursat konstruktoru və inşaatçısı Rheinmetall şirkəti, Almaniya Ali Baş Komandanlığına Fransanı Almaniya işğalından qoruyan Maginot Xəttinin müdafiəsini məhv edə bilən super ağır bir haubitsa üçün təklif göndərdi. Kağızda bu, Fransanın Almaniya və İtaliya ilə şərq sərhədindəki müdafiə xətti üçün asan bir iş deyildi və Birinci Dünya Müharibəsində qazanılan Fransız təcrübəsi üzərində bu müdafiə xətti qurulmuşdu. Bu müdafiə xətti 20 ilə 25 kilometr dərinliyə qədər uzanmış və 75 mm-lik toplar yerləşdirilmiş 34 qüllədən, beton istehkamlardan, 50 mm-lik toplarla təchiz edilmiş 19 mühərrikli qüllədən, barrikadalardan, üst-üstə yerləşdirilmiş və konsentrasiya edilmiş atəşə malik 61 pulemyot qülləsindən, 135 mm-lik toplarla təchiz edilmiş 17 qüllədən və s-dən ibarət idi. Hitler müharibənin yaxınlaşdığını və ilk zərbəsinin Qərbə enəcəyini bilirdi. Almaniya rəsmi olaraq müharibəyə başlamazdan əvvəl 040-ı qurmaq əmrini verdi, lakin dünyadakı hadisələr ona üstünlük verdiyi üçün Hitler erkən hücum etdi, halbuki həmin dövrdə onun tikintisi davam edirdi.
Karl Abraham
Karl Abraham (alm. Karl Abraham‎; 3 may 1877[…], Bremen – 25 dekabr 1925[…], Berlin) — Almaniya psixoanalitiki. O, libidonun pregenital mərhələsinə, psixozun təhlilinə dair əsərlərin müəllifi obyekt münasibətləri nəzəriyyəsinin inkişafının əsasını qoymuşdur. O, Eygen Bleylerin rəhbərliyi altında Sürixdəki Burqholtsli klinikasında (1904–1907) işləmiş, burada Karl Qustav Yunqun ideyalarına yaxınlaşmışdır. Abraham sonra Berlində özəl praktikant kimi çalışmışdır. 1907-ci ildə Ziqmund Freydlə tanış olmuşdur. Abraham bütün həyatı boyu Freydin ideyalarına yaxın qalmış, zamanla Yunqdan uzaqlaşmışdır. O, 1910-cu ildə Psixoanalitik Cəmiyyətin Vyanadan kənarda ilk şöbəsini – Berlin Psixoanalitik Assosiasiyasını təşkil etmiş və 1924-cü ildə onun prezidenti olmuşdur. Bu təşkilat əsasında bir klinika yaradılmışdır. Bunun sayəsində Berlin psixoanalitiklərin hazırlanması üçün mühüm mərkəzə çevrilmişdir.
Karl Albert
Çarlz Albert (it. Carlo Alberto di Savoia) (2 oktyabr 1798[…], Turin, Sardiniya krallığı – 28 iyul 1849[…], Portu) — Savoyya hersoqu və Sardiniya kralı. Atası Karinano şahzadəsi Çarlz Emanuel, anası isə Polşa kralı III Avqustun nəvəsi Saksoniyalı Mariya Kristinadır. == Mənbə == Robertson, Priscilla. Revolutions of 1848: a social history (1952). pp 309–401. Smith, Denis Mack, Modern Italy: A Political History (University of Michigan Press: Ann Arbor, 1997).
Karl Benz
Karl Fridrix Mixael Bents (alm. Carl (Karl) Friedrich Michael Benz‎; 25 noyabr 1844[…] – 4 aprel 1929[…]) — alman mühəndisi, dünyada ilk daxili yanma mühərrikli avtomobilin ixtiraçısı, avtomobil sənayesinin pioneri. Onun şirkəti əsasında sonradan Daimler-Benz AG konserni (indiki Daimler AG) yaranmışdır. == Həyatı == Karl Fridrix Bents 25 noyabr 1844-cü ildə Almaniyanın Mülburq şəhərində anadan olub. Karlın maşinist işləmiş atası oğlunun yalnız iki yaşı olanda açıq qatar kabinəsindəki soyuqdan vəfat etmişdi. Valideynləri övladlarına layiqli təhsil vermək istəyirdilər. Karl Karlsruedə ibtidai məktəbi bitirdikdən sonra 1850-ci ildə texniki liseydə (indiki Bismark Gimnaziyası), sonra isə 1860-cı ildə Politexnik Universitetində təhsil almışdır. == Karyerası == Karl Bents öz emalatxanasında yeni daxiliyanma mühərrikləri yaratmağa başlayır. 31 dekabr 1878-ci ildə ikitaktlı benzin mühərriki üçün patent alır. Tezliklə, Karl Bents gələcək avtomobilin bütün vacib komponentlərini və sistemlərini - sürətləndirici, batareya ilə işləyən yanma sistemi və alışdırma şamları, karbüratör, debriyaj, ötürücü qutu və su soyutma radiatoru - patentləşdirur.
Karl Bernadot
Karl Vilhelm (27 fevral 1861, Arvfyurstens-palats[d], Stokholm – 24 oktyabr 1951, Stokholm) — İsveç və Norveç şahzadəsi. == Həyatı == 1861-ci ildə Stokholmda doğulmuşdu. II Oskarın üçüncü oğlu idi. 1897-ci ilin mayında Danimarka şahzadəsi İnqeborq Oldenburqla evləndirilən Karlın buna baxmayaraq dörd övladı olmuşdu. Qızlarının hər üçü sırası ilə Danimarka, Norveç və Belçika kraliçaları olmuşdu. 1905-ci ildə VII Haakonun yerinə Norveç kral namizədi olmaq istəsə də atası buna imkan vermədi və üsyan kimi dəyərləndirəcəyini dedi. Özü kral ola bilməsə də qızı VII Haakonun oğlu ilə evləndi və indiki Norveç kralı olan V Harald onun nəvəsidir. Ən uzun ömürlü şahzadələrdən olan Karl 90 yaşında Stokholmda vəfat etdi.
Karl Bernşteyn
Karl Bernşteyn (ing. Carl Bernstein; 14 fevral 1944, Vaşinqton) — "Pulitzer" mükafatlı jurnalist. 1972-1974-cü illərdə Outerqeyt qalmaqalı zamanı Vaşinqton post qəzetinin müxbiri olaraq ABŞ prezidenti Riçard Niksonun istefa etməsinə məcbur olacaq faktları üzə çıxararaq böyük uğur qazanmışdır.
Karl Braun
Karl Ferdinand Braun (alm. Karl Ferdinand Braun;‎ 6 iyun 1850[…], Fulda, Almaniya ittifaqı – 20 aprel 1918[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) – Alman elektrik mühəndisi, ixtiraçı, fizik və Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı. Braun radio və televiziya texnologiyasının inkişafına əhəmiyyətli dərəcədə töhfə vermişdir: O, 1909-cu ilin Fizika üzrə Nobel mükafatını "Radioteleqrafın inkişafında verdikləri töhfələrinə görə" Qulyelmo Markoni ilə bölüşdü. == Bioqrafiya == Braun Almaniyanın Fulda şəhərində anadan olub və Marburq Universitetində təhsil alıb və 1872-ci ildə Berlin Universitetindən doktorluq dərəcəsi alıb. 1874-cü ildə bir təmas nöqtəsi yarımkeçiricinin dəyişən cərəyanı yaratdığını kəşf etdi. 1895-ci ildə Fizika İnstitutunun direktoru və Strasburq Universitetində fizika professoru oldu. 1897-ci ildə ilk elektron-şüa borusu və elektron-şüa borusu osiloskopunu qurdu. Radionun inkişafı dövründə radioteleqrafiya üzərində işləmişdir. 1897-ci ildə Braun radio qabaqcılları sırasına qatıldı. Braun teleqrafiya mövzularında çoxlu elmi məqalə yazmışdı və "Electrician" və digər elmi jurnallara verdiyi çoxlu töhfələr sayəsində tanınmışdı.
Karl Brokkelman
Karl Brokkelman(alm. Carl Brockelmann‎; 17 sentyabr 1868, Rostok — 6 may 1956, Halle) — alman şərqşünası. == Həyatı == 1868-ci ildə anadan olmuşdur. Klassik filologiya və semitologiya sahələrində təhsil almış, əsasən ərəb dili və ədəbiyyatı ilə məşğul olmuşdur. Brokelman 1893-cü ildə Breslau Universitetində dosent adını almış, 1900- cü ildən başlayaraq Breslau, Köniqsberq, Halle və Berlin universitetlərinin professor vəzifəsində çalışmışdır. 1923-1939-cu illər arasında Breslau Universitetində, 1946-ci ildə isə Halle Universitetinin fəxri professoru vəzifəsini icra etmişdir. Brokelman semitologiya sahəsinə bir sıra töhfələr vermişdir. Ərəb ədəbiyyatı sahəsində yazdığı «Geschichte der arabischen Literatur» əsəri ilə şöhrət qazanmışdır. İslam elmləri sahəsində «Geschichte der islamischen Völker und Staaten» əsəri də böyük bir boşluğu doldurmuşdur. Ümumiyyətlə, şərq elmləri sahəsində çalışanların ərəb və fars dili ilə yanaşı türk dilinə də yer verdiklərinin şahidi oluruq.
Karl Brüllov
Karl Pavloviç Bryullov (rus dilində: Карл Па́влович Брюлло́в; 23 dekabr 1799 — 23 iyun 1852) — rus rəssamı. == Həyatı == Görkəmli rəssam Karl Pavel Bryullov rus rəsmində romantizmin ən məlum nümayəndələrindən biridir. Bryullovun əsərləri insanın hissiyyatlı-plastik gözəlliyinin iddiasıyla qeyd edilmişdir, obrazların dramatik gərginliyi, realistik tendensiyalar, incə psixologizm. Darıxdırıcı və dövlət "parad portreti", hansı ki, status üzrə zadəganlara və tacirlərə malik olmağa güvənirdi, Bryullov məişət və ya tarixi səhnəciklərdə dirilməyə məcbur etdi, sevimli qrimaskax, ötəri təbəssümlər, başın yarımdövrələri, donun qırışları. Ürəkdə bu rəssam yazıçı idi və hətta ən kiçik şəkilə tam romanı yerləşdirməyə çalışırdı, hərəkət zamanı onu fikirləşərək. İncəsənətlərin dəstəyinin Cəmiyyətinin pensioneri kimi İtaliyaya çıxıb, Bryullov orada illər 1823-cüdən 1835-ci üzrə yaşayırdı və işləyirdi. "günorta kənarı" təəssüratları, onun təbiətləri və incəsənətlər gənc Bryullova akademik klassisizmin təcrübəsini həyata keçirməyə kömək etdi, canlı obrazlara antiklərin tədris kopyalaması, tamlar hissiyyatlı cazibə. Artıq rəssamın erkən şəkilləri üçün mahir şəkil və kompozisiya tipikdirlər, emosional, ilıq rəng. Faciəli həlak olmuş qədim Roma şəhərinin qazıntılarının yerində olub, Bryullov "Son gün Pompey" parçasının üstündə işi başlayır. Rəssam vahid qırılmayla tutulmuş onun tarixi varlığının qaçılmaz anında vətəndaşların camaatını təsvir etməyi bacardı, bununla tarixi şəkil-nəticənin çox fiqurlunun onun birinci nümunəsini yaradıb, hansını ki, XIX əsrin bütün rus rəsmi öz çətin məsələsi kimi anlayırdı.
Karl Büher
Karl Büher (alm. Karl Wilhelm Bücher‎, 16 fevral 1847 – 12 noyabr 1930, Leypsiq, Prussiya[d]) — Almaniya iqtisadçısı. == Həyatı == == Fəaliyyəti == Karl Büher - Derpt, Bazel, Karlsruer və Leypsiq Universitetlərinin professoru tərəfindən "Xalq təsərrüfatının meydana gəlməsi" (1893)-cü il) adlı əsərində təklif olunan bəşəriyətin iqtisadi tarixinin dövrləşdirilməsi böyük maraq doğurur. Büher təsərrüfatın inkişaf sxemini irəli sürərək onu üç mərhələyə ayırır: "qapalı və ev təsərrüfatı pilləsi" (xüsusi istehlak üçün istehsal, mübadiləsiz təsərrüfat), "şəhər təsərrüfatı pilləsi" (xarici istehlakçı üçün istehsal və ya bilavasitə mübadilə pilləsi) və "xalq təsərrüfatı pilləsi" (mallar istehlakçıya çatana qədər bir sıra təsərrüfatlardan keçir). Buherin təsərrüfatın inkişaf sxemi onun fikrincə bəşəriyyətin inkişaf səviyyəsini müəyyən edən mübadilə konsepsiyasına əsaslanır. Büher mübadilə üsulunu iqtisadi inkişafın əsası hesab edirdi. Büherin təsərrüfat tarixinin ümumi sxemindən onun sənayenin inkişafının forma və mərhələlərinin təsnifatı doğur. O, göstərir ki, bunun birinci mərhələsi ev, qapalı istehsalla, ikincisi - sifarişlə işləyən sənətkarın işi ilə, üçüncüsü - onun azad bazar üçün işi ilə, dördüncüsü - möhtəkir üçün ev istehsalı ilə, beşincisi - iri fabrik istehsalı ilə üst-üstə düşür. Yeni tarix məktəbi və onun nəzəri irsi kifayət qədər ziddiyyətli olmuşdur. Şmoller və onun arxadaşları monarxizmlə, iqtisadiyyata güclü əlin yaxşı təsirinə inamları ilə, milliyyətçilik və mühafizəkarlıqla fərqlənirdilər, onlar sağ mühafizəkarların iqtisadi proqramlarının formalaşmasına böyük təsir göstərdilər.
Karl Bühler
Karl Bühler (27 may 1879[…] – 24 oktyabr 1963[…], Los-Anceles, ABŞ) — Almaniya və Avstriya psixoloqu. == Həyatı == Frayburq və Strasburq universitetlərində təhsil almış, Külpenin şagirdi, Bonn (1909), Münxen (1915), Drezden (1918), Vyana (1922) universitetlərinin professoru olmuşdur. 1938-ci ildə, Avstriyanın faşist Almaniyası tərəfindən işğalından sonra Norveçə, oradan da ABŞ-yə köçmüşdür. 1906-cı ildən Vürsburq məktəbi çərçivəsində təfəkkürü tədqiq edərək, ondakı obrazları, intellektual hissləri və hissi-obrazlı səciyyəsi olmayan əsl hissləri fərqləndirmişdir. Birinci dünya müharibəsi zamanı hərbi cərrah işləmişdir. == Fəaliyyəti == Müharibədən sonra uşaq psixologiyası problemləri ilə məşğul olmuş, psixikanın inkişafını instinkt, vərdiş və intellekt mərhələlərinə ayırmış, sonuncunu qəflətən anlama aktları ilə əlaqələndirmişdir. "Psixologiyanın tənəzzülü" ("Die Kriseder Psychologie", 1927) əsərində Bühler psixologiyada tənəzzülü subyektiv (introspektiv psixologiya), obyektiv (biheviorizm) və mədəni-tarixi (anlayan psixologiya) yanaşmalarının sintezi ilə aradan qaldırmağı təklif etmişdir. Dilçilikdə psixoloji istiqaməti, funksional linqvistikanı inkişaf etdirmiş, dil sahəsinin "eqosentrik konsepsiyasını" yaratmışdır. Dili funksional sistem hesab edən Bühler onun üç funksiyasını fərqləndirmişdir: danışana aid olan ifadə (ekspressiv), dinləyənə aid olan müraciət (apelyativ) və haqqında danışılan predmetə aid olan məlumat (reprezentativ) funksiyaları.
Karl Dalhauz
Karl Dalhauz (Carl Dahlhaus) — alman musiqişünası və musiqi filosofu. == Həyatı == 1947–52-ci illərdə Frayburqda V. Qurlittdən və Göttingendə R. Herberdən dərs almışdır. Harmonik tonallığın genezisi problemləri üzrə professorluq dissertasiyası (1966) və musiqi ritminin tarixinə dair bir sıra araşdırmaları Dalhauza beynəlxalq şöhrət gətirmişdir. 1967–89-cu illərdə Texniki Universitetin (Qərbi Berlin) musiqişünaslıq fakültəsinin professoru olmuşdur. == Fəaliyyəti == H. Rimanın musiqi lüğətinin 3-cü nəşrinin hazırlanmasında H.H. Eggebrextlə əməkdaşlıq etmişdir; terminoloji hissənin bir sıra məqalələrinin müəllifi (1967), personalilərə həsr olunmuş əlavə cildlərin redaktoru (1972–75); R.Vaqnerin əsərlərinin tam külliyyatının baş redaktoru (1970–; nəşri davam edir). Alman Musiqişünaslıq Cəmiyyətinin prezidenti (1977–79); “Musiqişünaslıq üzrə yeni dərslik” seriyasının (c.1–13, 1980–95) və “Musiqili teatr ensiklopediyası”nın (c. 1–16, 1989–97) redaktoru olmuşdur. == Əsərləri == Ensiklopedik təhsilli alim olan Dalhauz kitablarında və çoxsaylı məqalələrində (“Analiz və dəyərlilik mülahizəsi”, 1970; “Musiqi tarixinin əsasları”, 1977; “Mütləq musiqi ideyası”, 1978;, “Şönberq və başqaları”, 1978; “Musiqi realizmi”, 1982 və s.) Avropa musiqi nəzəriyyəsi, tarixi və estetikası problemlərini başlanğıc mərhələsindən müasir dövrədək araşdırmışdır.
Karl Diner
Karl Diner — (alman dilində: alm. Karl Diener‎; 1862–1928) — Vyana Universitetinin paleontologiya professoru. 1883–1885-ci illərdə fəlsəfə doktoru olan Karl Diner Suriyaya səyahət etdi və Livanda, Antilivanda geoloji tədqiqatlar apardı. 1886-cı ildən Vyana Universitetinin fiziki-coğrafiya kafedrasının dosenti, 1897-ci ildən professoru oldu. 1897-ci ildə Mərkəzi Himalaya geoloji və paleontoloji tədqiqarlar üçün səyahət edən ekspedisiyada iştirak etdi. Karl Diner 1 dekabr 1923-cü ildən Rusiya Elmlər Akademiyasının fizika-riyaziyyat elmləri bölməsinin (biologiya elmləri (paleontologiya) dərəcəsi üzrə) müxbir üzvü oldı.
Karl Diyem
Karl Diyem(d. 24 iyun, 1882,Vürtsburq- ö. 17 dekabr, 1962,Köln)— Almaniyanın idman administratoru, Berlin Olimpiya Oyunlarının Təşkilat Komitəsinin Baş Katibi və 1936 Yay Olimpiya Oyunlarının əsas təşkilatçısı idi. O, xüsusilə Olimpiya oyunları sahəsində nüfuzlu idman tarixçisi idi. Karl Diyem 1936-cı ildə Yay Olimpiya Oyunlarını təşkil edəndə, Olimpiya məşəlinin estafeti ənənəsini yaradıb. == Məşəlin estafeti ideyasının irəli sürülməsi == Məşəlin estafetini kimin irəli sürdüyü barədə həmişə mübahisələr olub. Rəsmi məlumatlara görə, Yay Olimpiya oyunlarının Təbliğat Komitəsində Təbliğat Naziri inzibatçı cənab Haeggert son həftələrdə oyunlar haqqında ictimai məlumatlılığı artırmaq və təbliğ etməyi yerinə yetirirdi. 1934-cü il Olimpiya konfransına görə Yunanıstana səfərində Diyem və Levald Almaniya keçiriləcək oyunlar üçün təmrtəraqlı tamaşanın yeni simvolunu kəşf etdilər. Bu Olimpiya məşəlinin estafetlə Yunanıstandan Berlinə gətirilməsi idi. Diyem həm də 1910-cu ildən şəhərlərarası yol ötürücü təşkilatında təcrübəyə malik idi.
Karl Drays
Karl Drays (alm. Karl Freiherr von Drais‎; 29 aprel 1785, Karlsrue — 10 dekabr 1851, orada) — alman əsilli ixtiraçıdır. Onun ixtiralarına velosiped və yazma maşını aiddir. == Tərcümeyi halı == Karl Drays 1803-05-ci illərdə Haydelberq universitetində arxitektura, fizika və kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə təshil alr.1817—ci ildə "yerimə maşını" adı altında öz ilk ikitəkərini ixtira edir. İki təkərdə sükan və oturacaq nəzərdə tutulmuşdu. Bu ixtira onun şərəfinə "draysine" adlandırılır. O, 1818-ci ildə bu ixtirasına patent alır. == Velosiped == Drais Laufmaschine ("çalışan maşın") icad edən məhsuldar bir ixtiraçı idi, daha sonra velocipede, draisine (İngiliscə) və ya Parisienne (Fransızca) adlanır, həmçinin hobbi atı və ya zərif at ləqəbini alırdı. Bu, onun ən məşhur və geniş şəkildə tanınan ixtirası idi. O, velosiped və motosiklet üçün əsas olan və mexanikləşdirilmiş şəxsi nəqliyyatın başlanğıcı olan iki təkərli prinsipi özündə birləşdirdi.
Karl Drayz
Karl Drays (alm. Karl Freiherr von Drais‎; 29 aprel 1785, Karlsrue — 10 dekabr 1851, orada) — alman əsilli ixtiraçıdır. Onun ixtiralarına velosiped və yazma maşını aiddir. == Tərcümeyi halı == Karl Drays 1803-05-ci illərdə Haydelberq universitetində arxitektura, fizika və kənd təsərrüfatı ixtisasları üzrə təshil alr.1817—ci ildə "yerimə maşını" adı altında öz ilk ikitəkərini ixtira edir. İki təkərdə sükan və oturacaq nəzərdə tutulmuşdu. Bu ixtira onun şərəfinə "draysine" adlandırılır. O, 1818-ci ildə bu ixtirasına patent alır. == Velosiped == Drais Laufmaschine ("çalışan maşın") icad edən məhsuldar bir ixtiraçı idi, daha sonra velocipede, draisine (İngiliscə) və ya Parisienne (Fransızca) adlanır, həmçinin hobbi atı və ya zərif at ləqəbini alırdı. Bu, onun ən məşhur və geniş şəkildə tanınan ixtirası idi. O, velosiped və motosiklet üçün əsas olan və mexanikləşdirilmiş şəxsi nəqliyyatın başlanğıcı olan iki təkərli prinsipi özündə birləşdirdi.
Karl Dönits
Karl Dönits (alm. Karl Dönitz‎; 16 sentyabr 1891[…], Qrünau[d], Prussiya, Almaniya imperiyası – 24 dekabr 1980[…], Aumül[d], Şlezviq-Holşteyn, Qərbi Almaniya) — Almaniyanın dövlət və hərbi xadimi, qross-admiral (1943), sualtı donanmanın komandanı (1935—1943), Almaniya Hərbi-Dəniz Qüvvələrinin Baş komandanı (1943—1945), 30 aprel-23 may 1945-ci il tarixləri arasında Almaniyanın dövlət başçısı və Ali Baş Komandanı. == Həyatı == Karl Dönits 16 sentyabr 1891-ci ildə Berlin yaxınlığındakı Qrünau şəhərində mühəndis - optik ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1910-cu ildə kadet kimi hərbi - dəniz qüvvələrində xidmətə başlamış, bir müddət hazırlıq keçdikdən sonra, 1913-cü ildə Almaniya Hərbi - Dəniz Qüvvələrinin zabiti olmuşdur. Birinci dünya müharibəsi ərəfəsində Dönits Aralıq dənizində kreyser şəxsi heyəti tərkibində xidmət etmiş, daha sonra 1916-cı ilin oktyabr ayında sualtı gəmilərin şəxsi heyətinə daxil edilmişdir. 1918-ci ildə əsir düşmüş və 1919-cu ilin iyul ayına qədər əsirlikdə qalmışdır. Almaniya Hərbi - Dəniz Qüvvələrində xidmətini davam etdirən Dönits, 1935-ci ildə yeni tipli sualtı qayıqların hazırlanması və mükəmməlləşdirilməsi tapşırığını almışdır. Ancaq Herman Herinq ilə sualtı donanmaya ayrılan vəsait üzərində gərgin mübahisələrin yaranması bu prosesi bir müddət ləngitmişdir. Dönits həmin dövrdə müharibə başlayacağı təqdirdə Britaniyaya və digər ölkələrə müqavimət göstərmək üçün Reyxin təxminən 1000 sualtı gəmiyə ehtiyacı olduğunu bildirsə də, 1939-cu ildə ilk uğurlu nailiyyətlərə 57 sualtı gəmi ilə çatmışdır. 1943-cü ildə Adolf Hitlerin əmri ilə Qross-admiral Karl Dönits, Erix Röderin yerinə Alman Hərbi Dəniz Qüvvələrinin (Kriegsmarine) komandanı təyin olunmuşdur.
Karl Döppel
Karl Döppel (mac. Karl Döppel; 4 may 1890 — 28 oktyabr 1952) — Almaniya Yunan-Roma güləşçisi, Avropa çempionu, XX əsrin birinci yarısının görkəmli alman idmançıları və məşqçilərindən biri. == Həyatı == Karl Döppel 1890-cı ildə doğuldu və artıq 1909-cu ildə Almaniya çempionu ola bildi. 1913-cü ildə Breslau şəhərində keçirilən dünya çempionatında 4-cü yeri tutdu. 1914-cü ildə Olimpiya Oyunlarına kvalifikasiya turnirinin qalibi oldu, hansı ki 1916-cı ildə Berlində keçirilməsi nəzərdə tutulurdu, lakin Birinci Dünya müharibəsinin başlaması buna imkan vermədi. Müharibə illərində cəbhədə vuruşurdu, üç dəfə ciddi yaralanmışdı, ancaq müharibədən sonra aktiv yarış fəaliyyətinə qayıtdı, hərçənd boykota görə alman idmançılarının müharibədən sonrakı ilk Olimpiya oyunlarında (1920 və 1924-cü illərdə) iştirakları qəbul edilmirdi. 1919, 1920 və 1921-ci illərdə Karl Döppel yenidən Almaniyanın çempionu olurdu. 1921-ci ildə müharibədən sonrakı ilk Avropanın Çempionatının qalib oldu. 1922-ci ildə yenidən Almaniyanın çempionluğunu qazandı. 1923-cü ildə İsveç pəhləvanı Qustav Lindkvistom ilə döyüşdə ağır zədə aldı və uzun müddət yarışlarda iştirak edə bilmirdi.
Karl Ebermayer
Karl Henrix Ebermayer (alm. Carl Heinrich Ebermaier‎; 4 fevral 1802, Reda-Videnbrük[d] – 1 yanvar 1870, Düsseldorf, Reyn əyaləti[d]) — Almaniya həkimi və müalicəvi bitkilər üzrə yazıçısı. Karl, həkim, əczaçı və tibb yazıçısı olan İohann Xristof Ebermayerin (1768–1825) oğludur. == Bioqrafiya == Karl Henrix Ebermayer 4 fevral 1802-ci il tarixində, o vaxtlar Prussiya krallığının, hal-hazırda Almaniyanın tərkibində olan Reda qəsəbəsində anadan olmuşdur. Karl, əczaçı olan İohann Xristof Ebermayerin oğlu idi. 1824-cü ildə o, Berlin şəhərində tibbi doktoranturasını almış, daha sonra Düsseldorf şəhərinə köçüb, orada tibbi təcrübəsini təkmilləşdirmişdir. Karyerası dövründə Karl, tibbi müşavir və gizli müşavir olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Ebermaiera adlı bitki növü (Akantkimilər bitki fəsiləsi) Karlın soyadını daşıyır. Karl "Handbuch der medicinisch-pharmaceutischen Botanik" (azərb. Müalicəvi Əczaçılıq Botanikası Kitabçası‎) kitabında, nəbabşünas olan Teodor Fridrix Lüdviq Nes fon Ezenbeklə (1787–1837) birlikdə işləmişdir.
Erik Karlfeldt
Erik Aksel Karlfeldt (isv. Erik Axel Karlfeldt; 20 iyul 1864[…] – 8 aprel 1931[…]) — isveçli şair, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1931). == Həyatı == İsveç şairi Erik Aksel Karlfeldt sadə ailənin yetirməsidir. Onun uşaqlıq illəri İsveçin mərkəzi hissəsində, mənzərəli guşədə yerləşən ailə malikanələrində keçmişdi. Həqiqi familiyası Eriksson idi. Yaradıcılığa başlayanda fermer təsərrüfatlarının yerləşdiyi kəndin adını özünə təxəllüs götürmüşdü. Soyadını dəyişməyin başqa və daha trivial səbəbi bir məsələyə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmiş atası ilə aralarında müəyyən məsafə saxlamaq idi. Erik Aksel Upsala universitetində oxuduğu dövrdə atası müflisləşmiş və borclarını ödəmək üçün ailə mülkünü satmışdı. Maddi imkanları məhdudlaşan gənc həyatını repetitorluqla təmin etməli olmuşdu. Ona görə də universiteti yalnız 1902-ci ildə başa vura bilmişdi.
Girts Karlsons
Girts Karlsons (latış. Ģirts Karlsons‎; 7 iyun 1981, Liepaya) — hücumçu mövqeyində çıxış etmiş Latviya futbolçusu. == Klub karyerası == Karyerasının çox hissəsini Latviyanın Metallurq Liepaya klubunda keçirən (203 oyun, 107 qol) Girts, Latviyanın digər klubu Venta-da (6 oyun), Rusiyanın Şinnik Yaroslavl (8 oyun) və Hollandiyanın De Qrafsxap (5 oyun) klubunda oynayıb. 2009—2012-ci illərdə İnter Bakı klubunda oynayıb. == Yığma karyerası == Karlsons 2003-cü ildən çıxış etdiyi Latviya milli futbol komandasında 49 oyunda 9 qol vurub.
Helmut Karl Bernhard fon Moltke
Helmut Karl Bernhard fon Moltke (alm. Helmuth Karl Bernhard Graf von Moltke‎; 26 oktyabr 1800[…] – 24 aprel 1891[…], Berlin) — Almaniya sərkərdəsi və hərbi nəzəriyyəçi, qraf (1870), Prussiya baş qərargah rəisi, general-feldmarşal (1871). Bismark və Roon ilə birlikdə Alman imperiyasının qurucularından biri hesab olunur. Alman Baş Qərargah rəisi general-polkovnik Helmut fon Moltkenin (Kiçik Moltke) əmisi.
III Karl (İngiltərə kralı)
III Çarlz, III Karl və ya tam adı ilə Çarlz Filip Artur Mauntbatten-Vindzor (əsil adı: ing. Charles Philip Arthur George Mountbatten-Windsor; 14 noyabr 1948[…], Vestminster borosu, Böyük London) — Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının kralı (8 sentyabr 2022-ci ildən). Kraliça II Elizabetin oğlu. Kral taxtını ən uzun müddət gözləmiş varis. Çarlz 8 sentyabr 2022-ci ildə anasının ölümündən sonra kral oldu. 73 yaşında o, Britaniya tarixində ən uzun ömür sürən varis və Uels şahzadəsi olduqdan sonra Britaniya taxtına çıxan ən yaşlı şəxs oldu. 6 may 2023-cü ildə Vestminster abbatlığında tacqoyma mərasimi oldu. == Həyatı == Karl 14 noyabr 1948-ci ildə Bukingem sarayında anadan olmuşdur. O, Edinburq hersoginyası Şahzadə Elizabet və Edinburq hersoqu Şahzadə Filipin ilk övladı və Kraliça Elizabetlə VI Corcun ilk nəvəsidir. Şahzadənin xaç valideynləri Kral (doğma babası), Norveç kralı VII Haakon, Mariya Tek (doğma böyük nənəsi), Şahzadə Marqaret (doğma xalası), Yunanıstan və Danimarka şahzadəsi Corc, Şahzadə Viktoriya, Xanım Brebon və Devid Bouz-Layon olmuşdur.
III Karl (İspaniya kralı)
III Karl (isp. Carlos Sebastián de Borbón y Farnesio) (20 yanvar 1716[…], Madrid – 14 dekabr 1788[…], Madrid) — İspaniya, Neapol və Siciliya kralı. Mütləqiyyətçi fraksiyadan olan Karl, sonsuz olan ögey qardaşı VI Ferdinandın vəfatının ardından 1759-cu ildə İspaniya taxtına əyləşdi. 1731-ci ildə 15 yaşlı Karl anasının dayısı olan Antonio Farnesinin varissiz vəfatının ardından Parma və Pyaçentsa hersoqu elan edildi. 1738-ci ildə Polşa kralı III Avqustun qızı Mariya Amaliya ilə evləndi. 19 il boyunca Neapolda yaşayan cütlüyün bu nikahdan 13 övladı dünyaya gəlsə də, bunlardan beşi uşaq yaşlarında vəfat etdi. İspaniya kralı olaraq III Karl saray gəlirlərini artıraraq ölkədəki xarici qüvvələrə qarşı güclü islahatlar apardı. Maliyyə və ticarət münasibətlərini nizama salaraq dövlətin kilsə üzərindəki nüfuzunu artırdı. Yezuitlər imperiya torpaqlarından sürgün edildi. İspaniya ordusu və donanması böyüdüldü.
III Karl Filipp (Pfals kürfürstü)
III Karl Filipp (4 noyabr 1661 - 31 dekabr 1742) Pfals kürfürstü və Pfals-Noyburq hakimi, 1716-1742-ci illərdə Yuliç və Berq hersoqu idi. 1728-ci ilə qədər o, həm də Megen qrafı idi. == Həyatı == 1661-ci ildə Noyburq an der Donau şəhərində anadan olan Karl Filipp Pfals kürfürstü Filipp Vilhelm və Hessen-Darmştadlı Elizabet Amaliyanın 17 övladından yeddincisi idi. Bacısı Düsseldorflu Eleonora Maqdalena Müqəddəs Roma imperatriçası olub VI Karl və I Jozefin anası idi. Qardaşların kiçiyi kimi onun üçün ənəvi olaraq dini kariera nəzərdə tutulmuşdu. Karl Filipp on dörd yaşında Kölndə, 1677-ci ildə Zalsburqda və yenidən 1679-cu ildə Maynsda din xadimi və Malta Cəngavəri olsa da, təqdis olunmadı, buna görə də əks istiqamətdə gedərək 1684-cü ildə hərbi karyeraya başladı. Daha sonra Osmanlı-Habsburq müharibələrində iştirak etdi və imperiya feldmarşallığına yüksəldi və 1604-cü ildə Qızıl Yun ordeninə daxil oldu. 1705-ci ildə bacısıoğlu Jozef İnsbrukda onu 1690-cı ildən bəri boş qalmış Yuxarı və Aşağı Avstriyanın qubernatoru təyin etmişdi. Jozefin dayısını bu posta təyin etməsi həm də İspaniya mirası uğrunda müharibə vaxtı ölkəni müdafiəsiz qoymamaq üçün idi. == Kürfürstlüyü == Karl Filipp 1716-cı ildəki ölümündən sonra qardaşı Pfals kürfürstü İohann Vilhelmin yerinə keçdi.
II Karl (Pfals kürfürstü)
II Karl (31 mart 1651, Heydelberq – 26 may 1685, Heydelberq) — Vittelsbax sülaləsindən 1680–1685-ci illərdə Pfals kürfürstü. == İlk illəri == Karl kürfürst I Karl Lüdviq (1617–1680) və Hessen landqrafı V Vilhelmin qızı Şarlotta (1627–1686) ilə evliliyindən doğulmuş böyük oğlu idi. Karlın kiçik bacısı daha sonra Orlean hersoqinası olan Pfalslı Lizelotta idi. Valideynlər pozulmuş nikahdan sonra ayrıldılar və Karlın anası yenidən Kasselə köçdü. Nəticədə Karl avtoritar atasının müşaiyəti altında anasız böyüdü. Atası ikinci evliliyini kasıblamış bir baron olan Kristof fon Deqenfeldin qızı Luiza ilə etdiyi üçün ondan olan övladları Pfals taxtına rəsmi varis kimi tanınmadılar. Şahzadənin təhsilinə alimlər Samuel von Pufendorf və Ezekiel Spanheim cəlb olunmuşdu. Karl 1670-ci ildə İsveçrə və Fransaya səyahətə çıxdı. İsveçrədə Karl üzünü əbədi olaraq eybəcərləşdirən çiçək xəstəliyinə tutuldu. Karl çox dindar idi və 1672-ci ildə Symbola Christiana adlı bir kitabı "Philotheus" psevdonimi ilə nəşr etdirmişdi.
II Karl (hersoq)
II Karl Fransisk (alm. Karl II. Franz von Innerösterreich‎) (3 iyun 1540, Vyana – 10 iyul 1590, Qrats) — Avstriya hersoqu. Atası Müqəddəs Roma imperatoru I Ferdinand, anası isə Bohemiyalı Annadır. == Mənbə == Priebatsch, Felix (1908), "Wladislaw II.", Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (in German), vol. 54, Leipzig: Duncker & Humblot, pp. 688–696 Boureau, Alain (1995). The Lord's First Night: The Myth of the Droit de Cuissage. Translated by Cochrane, Lydia G. The University of Chicago Press. p. 96 Noubel, P., ed.
II Karl (İngiltərə kralı)
II Karl (ing. Charles II of England) (d. 29 may 1630 – ö. 6 fevral 1685) — İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralı. Stüart ailəsinə mənsub olub, I Karlın oğlu olaraq Sent-Ceyms sarayında dünyaya gəldi. Atasının edamından bir neçə gün sonra 5 fevral 1649-cu ildə Şotlandiya parlamenti tərəfindən Şotlandiya kralı elan olundu. Buna baxmayaraq İngiltərə artıq Kromvel tərəfindən respublika olaraq idarə edilirdi və bu səbəblə taxta çıxdıqdan sonra atasının parlamentlə olan mübarizəsini davam etdirdi. 3 sentyabr 1651-ci ildə baş tutan son döyüşdə məğlub olan II Karl Avropaya qaçdı və növbəti 9 ili Fransa və Hollandiyada keçirdi. Şotlandiya isə Kromvelin diktaturası altına keçdi. 1658-ci ildə Kromvelin ölümünün ardından başlayan siyasi qarışıqlıq İngiltərədə monarxiyanın bərpası ilə nəticələndi və II Karl vətənə dəvət olundu.
II Karl (İspaniya kralı)
II Karl (isp. Carlos II) və ya Ovsunlu Karl (isp. Carlos el Hechizado) (6 noyabr 1661[…], Madrid – 1 noyabr 1700[…], Madrid) — Habsburq sülaləsinə mənsub son İspaniya kralı. Fiziki qüsurları və ölümünün ardından başlayan taxt mübarizəsi ilə İspaniya tarixində məşhurlaşmışdır. 2 dəfə evlənməsinə baxmayaraq övladı olmamış, 1700-cü ildə vəfatının ardından bacısı Mariya Tereza və Fransa kralı XIV Lüdovikin şəcərəsindən Anjulu Filipp İspaniya taxtına gətirildi. == Hakimiyyət illəri == İspaniyada II Karlosun səltənət illəri çox iztirablı keçmişdi. İqtisadiyyat pisləşdi, qıtlıqlar başladı və monarxiyanın gücü zəiflədi. Karlosun ölkəyi idarə edə bilməməsi ciddiyə alınmamasına səbəb oldu. Ölkə əsasən Fransanın təsiri altında qaldı. Hökmdarlığı, İspaniyanın gücünü və prestijini bir xeyli sarsmışdı.
II Karlos
II Karl (İspaniya kralı)
IV Karl (İspaniya kralı)
IV Karl (isp. Carlos Antonio Pascual Francisco Javier Juan Nepomuceno José Januario Serafín Diego de Borbón y Sajonia) (11 noyabr 1748, Portiçi, Napoli Krallığı – 20 yanvar 1819, Roma, Papa dövləti) — İspaniya kralı. Atası Neapol və Siciliya kralı III Karl, anası isə Polşa kralı III Avqustun qızı Mariya Amaliyadır. 10 avqust 1759-cu ildə sonsuz əmisi VI Ferdinandın vəfatının ardından atası İspaniya taxtına əyləşdi. Atasının ikinci oğlu olmasına baxmayaraq İspaniya taxtının varisi — infant elan edildi. Çünki III Karlın ilk oğlu Antonio əqli xəstə idi və taxt sırasından çıxarılmışdı. 1788-ci ildə atasının vəfatının ardından İspaniya taxtına əyləşən Karlın səltənəti İspaniya tarixi üçün dönüm nöqtəsi oldu. Belə ki, böyük oğlu və varisi olan İnfant Ferdinand 1807-ci ildə tərtib etdiyi saray çevrilişi ilə atasını hakimiyyətdən devirdi. 1808-ci ilin martında tərəflər arasında bağlanan sazişə əsasən IV Karl öz istəyilə taxtdan çəkildi və oğlu VII Ferdinand adıyla taxta çıxdı. Üstəlik ata-oğul arasında vasitəçi olan, dövrün hegemon qüvvəsi Napoleon Bonapart qardaşı Jozefi də İspaniya taxtının varisliyinə gətirtdi.
I Karl (Avstriya imperatoru)
I Frans İosif (alm. Karl I. Franz Joseph Ludwig Hubert Georg Maria‎; 17 avqust 1887[…] – 1 aprel 1922[…], Funşal[d], Portuqaliya) — Avstriya-Macarıstan İmperiyasının son imperatoru (1916–1918). 1919-cu ildə kral I Karl ölkədən çıxarıldı və İsveçrəyə yollandı.
I Karl (İngiltərə kralı)
I Karl (ing. Charles I of England) (19 (29) noyabr 1600[…], Danfermlin sarayı[d], Fayf[d] və ya Danfermlin[d], Fayf[d] – 30 yanvar (9 fevral) 1649[…], London) — İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralı. Stüart ailəsinə mənsub olub, Şotlandiya kralı VI Ceymsin oğlu olaraq Danfermlin sarayında dünyaya gəldi. 1603-cü ildə atasının taxta çıxmasıyla İngiltərəyə gətirildi və bundan sonrakı həyatını burada yaşadı. Uels şahzadəsi olan qardaşı Henri Frederikin tifus xəstəliyi səbəbilə vəfatının ardından 1612-ci ildə İngiltərə, İrlandiya və Şotlandiya taxtlarının varisi elan olundu. 1623-cü ildə baş tutan və 8 ay davam edən İspaniya səyahəti əsnasında kralın bacısı Mariya Anna ilə evlənməsi müzakirə edilsə də, bu cəhd nəticəsiz qaldı. Səyahətdən 2 il sonra Burbon ailəsindən Henretta Mariya ilə evləndirildi. 1625-ci ildə taxta keçdikdən sonra monarxın səlahiyyətlərini məhdudlaşdıran İngiltərə parlamenti ilə münasibətləri pisləşdi. I Karl ölkəni öz vicdanıyla idarə etmək arzusunda idi və bu səbəblə ölkəni ikiyə ayırdı. Katolik bir xanımla evlənməsi və katolik məzhəbinə bəzi dini azadlıqlar verməsi ölkədəki digər dini qrupları qorxuya saldı.
I Karl Lüdviq (Pfals kürfürstü)
Karl Lüdviq (alm. Karl Ludwig‎, lat. Carolus Ludovicus, 22 dekabr 1617, Heydelberq – 28 avqust 1680) — Vittelsbax sülaləsindən Pfals kürfürstü (1648–1680). Ömrünün birinci yarısını Otuzillik Müharibə və İngiltərə vətəndaş müharibəsi zamanı sürgündə yaşadıqdan sonra, 1649-cu ildə atasının keçmiş ərazilərinin əksəriyyəti ilə birlikdə Pfals kürfürstlüyünü geri almışdı. == İlk illəri == 1617-ci ildə Heydelberqdə V Frederik və Elizabet Stüartın ailəsində anadan olmuşdur. O, 1618-ci ilin martında Sedan knyazı Henri Buyon və Uels şahzadəsinin nümayəndəsi olan dövlət katibi Albertus Mortonun iştirakı ilə vəftiz olundu. 1632-ci ildə sürgündə olan atasının ölümündən sonra Karl atasının Pfalz Elektoratındakı mülklərini miras aldı, çünki onun böyük qardaşı Henri Frederik 1629-cu ildə Niderlandda vəfat etmişdi. Əmisi Lüdviq Filipp tərəfindən böyüdülən hələ 1633-cü ildə Bant ordenini almışdı. 1635-ci ildəki Praqa sülhü onun Pfalsdakı hüquqlarını tanımadığına görə qardaşı Rupert ilə birlikdə dayısı I Karlın sarayına, İngiltərəyə köçmüşdü. 1638-ci ildə o, ingilis vəsaiti ilə kiçik bir ordu yaratmağa və Almaniyanın şimal-qərbindəki Meppeni baza kimi satın almağa nail oldu.
I Karlın atlı portreti
I Karlın atlı portreti (fr. Charles Ier à cheval avec Monsieur de Saint Antoine) - Flomand rəssam Antonio Van Deyk tərəfindən 1637-1638-ci illər ərzində çəkilmiş rəsm əsəri. Kralın bu əzəmətli portreti bizə I Karlın bütün döyüş yaraq-sursatları ilə birlikdə gözəl at belində təsvirini verir. Burada kral millətin əzmli və mənəvi öndəri kimi təqdim olunmuşdur. Kralın görünüşü qəsbkar hökmdarın Böyük ingilis möhüründəki surətindən götürülmüşdür ki, həmin möhürlə də bütün mühüm sənədlər təsdiqlənirdi, lakin portret də Bağlantı ordeni ilə təsvir olunur ki, bu da van Deykə Kralı cəngavərlər sərkərdəsi və ədalət müdafiəçisi kimi təqdim etmək imkanı verir. Atlı portret kralın mədhinə xidmət etməli idi və Uaytholl sarayının divarlarından birinin bəzədilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu.
I Xuan Karlos
I Xuan Karlos de Burbon (isp. Juan Carlos I de Borbón y Borbón-Dos Sicilias; 5 yanvar 1938, Roma, İtaliya) — 22 noyabr 1975-ci ildən İspaniyanın kralı, 1978-ci il konstitusiyasına görə ispan dövlətinin rəhbəri və ölkənin hərbi qüvvələrinin ali baş komandanı. General-kapitan (1975). İspaniya diktatoru Fransisko Frankonun 1969-cu ildə Xuan Karlosu öz varisi elan etməsinə əsasən, onun ölümündən 2 gün sonra hakimiyyətə gəlmişdir. Kral Xuan Karlos İspaniyanın diktaturadan parlamentli monarxiyaya keçid prosesini uğurla icra etmişdir. 14 may 1962-ci ildə Yunanıstan və Danimarka şahzadəsi Sofiya ilə ailə quran Xuan Karlosun 2 qızı, 1 oğlu və 8 nəvəsi var. 2 iyun 2014-cü ildə taxt-tacdan əl çəkdiyini bəyan etmişdir. Yerinə oğlu - Asturiya knyazı Felipe keçdi.
Jelena Karleusa
Yelena Karleuşa Toşiç (serb. Jelena Karleuša Tošić, Јелена Карлеуша Тошић) — Serbiyanın pop müğənnisi.
Jorje Karluş Fonseka
Jorje Karluş di Almeyda Fonseka port. Jorge Carlos de Almeida Fonseca; 20 oktyabr 1950, Mindelu[d], Barlaventu adaları[d]) — Kabo-Verde siyasətçisi, hüquqşünas və 2011-ci ildən etibarən Kabo-Verde Prezidenti. == Həyatı == Jorje Fonseka Praya və Mindeluda ibtidai və orta təhsili, Portuqaliyanın Lissabon şəhərində isə ali təhsilini tamamladı. Lissabon Universiteti Hüquq Fakültəsində hüquqşünaslıq üzrə magistr dərəcəsini bitirmişdir. 26 mart 1989-cu ildə Kabo-Verdenin Birinci xanımı Ligiya Arkanjela Lyubrinu Dias Fonseka ilə evləndi. == Fəaliyyəti == 1975–1977-ci illərdə Kabo-Verdedə Mühacirət üzrə Baş direktor və 1977–1979-cu illərdə Kabo-Verde Xarici İşlər Nazirliyinin Baş katibi olmuşdur. 1982–1990-cı illərdə Lissabon Universiteti Hüquq Fakültəsində müəllim köməkçisi olmuş, 1987-ci ildə Lissabon Ədli Tibb İnstitutuna Cinayət hüququ üzrə professor təyin edilmişdir. 1991 və 1993-cü illərdə Xarici İşlər Naziri kimi çalışmış, daha sonra 2001-ci il seçkilərində prezidentliyə namizəd olaraq uğursuz qaldı. 2011-ci ilin avqust ayında yenidən prezidentliyə namizədliyini verdi. Səslərin 38%-i toplayaraq birinci turda qalib gəldi, ikinci turda Afrika Kabo-Verde İstiqlal Partiyası tərəfindən dəstəklənən namizəd Manuel İnosensio Souza ilə qarşılaşdı və qalib gəldi.
Larisa Karlova
Larisa Karlova (d. 7 avqust 1958; Kiyev, Ukrayna) — Sovet İttifaqını təmsil edən Ukraynalı sabiq həndbolçu. Larisa Karlova, Sovet İttifaqının yığması ilə birgə 1976 Monreal Olimpiadasında və 1980 Moskva Olimpiadasında qızıl medal, 1988 Seul Olimpiadasında isə bürünc medal qazanıb. Larisa Karlova həm də Dünya Çempionatlarında 2 qızıl və 1 gümüş medala sahib olub. == Karyerası == Larisa Karlova, 1976-cı ildə Sovet İttifaqının yığması ilə birgə Kanadanın Monreal şəhərində baş tutan XXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Yarışların son turunda Sovet İttifaqının yığması, Şərqi Almaniya yığmasını 14:11 hesabı ilə məğlub etdi və XXI Yay Olimpiya Oyunlarının çempionu oldu. Larisa Karlova növbəti dəfə Olimpiya Oyunlarına, 1980-ci ildə elə Sovet İttifaqının Moskva şəhərində baş tutan XXII Yay Olimpiya Oyunlarında qatıldı. Bu səfər, yarışların son turunda Sovet İttifaqının yığması, yenə Şərqi Almaniya yığmasını 18:13 hesabı ilə məğlub etdi və XXII Yay Olimpiya Oyunlarının çempionu oldu. Larisa Karlova sonuncu, üçüncü dəfə Olimpiya Oyunlarına, 1988-ci ildə Cənubi Koreyanın Seul şəhərində baş tutan XXIV Yay Olimpiya Oyunlarında qatıldı. Bu səfər, yarışların son turunda Sovet İttifaqının yığması, Norveç yığması ilə 19:19 hesablı bərabərə qaldı və XXIV Yay Olimpiya Oyunlarının bürünc medalını qazandı.