Bakalı rayonu

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Bakalı rayonu
Баҡалы районы
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

55°10′35″ şm. e. 53°48′10″ ş. u.

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.951 km²
Hündürlük
 137 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 25.682 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Bakalı rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bakalı rayonu (başq. Баҡалы районы) — Rusiya Federasiyası, Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Ufa şəhərindən 173 km və Tuymazıdan 75 km məsafədə yerləşən Bakalı kəndidir.

Coğrafi yerləşməsi

Başqırdıstanın qərbində, İleş rayonu, şərqdən - Çekmaquşev rayonu, cənubdan - Şaran rayonu, qərbdən - Tatarıstanla həmsərhəddir. Rayonun sahəsi 1951 km²-dir.

Rayon Ağidel çayı vadisinə şimala doğru sürüşən Buqulma-Belebey yüksəkliyinin şimal hissəsində yerləşir. İqlimi kontinental və mülayim rütubətlidir. Su yatağının qaldırılmış hissəsi qarışıq geniş yarpaqlı meşələr, aşağı hissəsi palıd, ağcaqayın meyvələri ilə səciyyələnir. Meşələr rayonun 44% ətarizini tutur. Xun çayı rayon ərazisindən axır, İk çayı cənub-qərb tərəfdən axır. Boz və tünd boz meşə torpaqları geniş yayılmışdır.

Yeraltı sərvətləri: neft yataqları (Mustafinskoye, Katayevskoye), kərpic xammalı (Bakalı, Kataevskoye, Starokuruçevskoye, Melkenskoye) və qum-çınqıl qarışıqları (Karpovskoye, Kileevskoye) ilə təmsil olunur.

İnzibati-ətazi vahidləri

Bakalı rayonuna 20 kənd inzibati vahidliyi daxildir[2][3].

Əhalisi

Rusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə[4]:

2024 - 24,66 min nəfər.

2035 - 20.96 min nəfər.

Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: tatarlar - 53,4%, ruslar - 22,3%, başqırdlar - 17,3%, çuvaşlar - 3%, marilər - 2,7%, digər millətlərdən olanlar - 1,1%[5].

Dil tərkibi

2010-cu il Ümumrusiya Əhali siyahıyaalınmasına əsasən, əhalinin ana dilləri bunlardır: tatar dili - 64,3%, mari dili - 2,3%, rus dili - 26,3%, çuvaş dili - 2,5%, başqırd dili - 3,8%[6].

Din

Dini baxımından əhalisi müsəlman və provaslavdır.

İqtisadiyyat

Rayon iqtisadiyyatının əsas sahəsi taxılçılıq, kartofçuluq, çuğundur, ətlik-südlük maldarlıq, donuzçuluq və arıçılıq sahələrində ixtisaslaşmış kənd təsərrüfatıdır.

Sənaye: yerli kənd təsərrüfatı, meşəçilik, pendir fabriki, ağac emalı zavodu və Bakalı kərpic zavodu.

Təhsil və mədəniyyət

Rayonda ali peşə və satıcılar hazırlayan bir məktəb (Bakalı kəndi), 62 ümümtəhsil məktəbi, o cümlədən 18 orta məktəb var. 29 kütləvi kitabxana, 54 klub müəssisəsi, 2 xəstəxanaya sahibdir. Rayonda regional bir qəzet nəşr olunur.

Mənbə

İstinadlar

  1. ↑ "Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более" (XLSX) (rus). 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01..
  2. ↑ "Закон Республики Башкортостан от 20.04.2005 № 178-з (ред. от 01.06.2015) «Об административно-территориальном устройстве Республики Башкортостан»". 2019-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-19.
  3. ↑ "Постановление Правительства Республики Башкортостан от 29.12.2006 № 391 (ред. от 09.02.2015) «Об утверждении реестра административно-территориальных единиц и населённых пунктов Республики Башкортостан»". 2019-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-19.
  4. ↑ "Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)" (PDF). 2018-12-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-19.
  5. ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан. Т.5" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.
  6. ↑ [http://std.gmcrosstata.ru/webapi/jsf/login.xhtml?invalidSession=true&reason=Session+not+established. База данных переписи 2010 года.]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Bakalı_rayonu&oldid=7375431"