Baltas rayonu

Baltas rayonu (başq. Балтаc районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayonun inzibati mərkəzi Starobaltas kəndidir.

Rayon
Baltas rayonu
Балтаc районы
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

56°01′00″ şm. e. 55°55′59″ ş. u.HGYO

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 avqust 1930
Sahəsi 1 598 km²
Hündürlük
 102 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 18.594 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Baltas rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafi yerləşməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonun ərazisi 1598 km² təşkil edir. İqlimi mülayim kontinentaldır. Ərazisindən Bıstrıy Tanıp çayı axır. Ərazisində əsasən boz meşə və qara torpaqlar geniş sahə tutur. Enliyarpaqlı meşələr ərazisinin 21,6 % təşkil edir. Bölgədə neft (Şavyadinskoye, Stepanovski), gil (Baltaçevskoye, Yakşeevskoye, Seytyakovskoye) yataqları vardır.

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Baltas rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əhalinin sayı
2002 2008[2] 2009[3] 2010[4] 2012 2013[5]
24 695 ▼23 569 ▼23 345 ▼21 623 ▼20 889 ▼20 385
2014[6] 2015[7] 2016[8] 2017[9]
▼19 791 ▼19 521 ▼19 196 ▼18 981

Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Baltas rayonu ərazisin milli tərkibi: başqırdlar — 51,1 %, tatarlar — 31,2 %, marilər — 12,6 %, ruslar — 2,5 %, udmurtlar — 2,3 %, digər millər — 0,3 %[10].

Siyahıya alınmaya görə milli tərkib:

İl başqırdlar tatarlar marilər
1970 74.9 % 5.6 %
1979 74 % 6 %
1989 22,1 % 59,2 %
2002 70 % 14,7 % 10,9 %
2010 51,1 % 31,2 % 12,6 %

İnzibati-ətazi vahidləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda 15 kənd inzivati vahidliyinə 79 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərazisinin böyük hissəsi kənd təsərrüfatına cəlb olunmuşdur. Taxılçılıq, kartof yetişdirilməsi, südlük-ətlik maldarlıq və donuzçuluq inkişaf etmişdir. Rayon ərazisindən Buraevo — Starobalts — Yuxarı Tatışlı magistralı keçir.

Sosial sfera

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon ərazisində 57 ümumtəhsil mərkəzi, 19 orta məktəb, peşəkar uçilişi, 30 kütləvi kitabxana, 43 klub, 6 xəstəxana, A. P. Çexov adına və "Şafronova" müalicəvi mərkəzi fəaliyyət göstərir. Burada tatar dilində "Baltas tannarı" tatar. Балтач таңнары adlı qəzet buraxılır.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ Подготовка к проведению всероссийской переписи населения на территории городского округа г. Уфа Arxivləşdirilib 2017-05-17 at the Wayback Machine (rus.)
  3. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года Arxivləşdirilib 2013-05-16 at the Wayback Machine (rus.). 2 yanvar 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 yanvar 2014 tarixində Arxivləşdirilmişdir.
  4. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан Arxivləşdirilib 2018-01-27 at the Wayback Machine (rus.). 20 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 20 avqust 2014 tarixində.
  5. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов) Arxivləşdirilib 2020-04-28 at the Wayback Machine (rus.). 16 noyabr 2013 tarixində yoxlanılmışdır. 16 noyabr 2013 tarixində.
  6. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года Arxivləşdirilib 2020-04-27 at the Wayback Machine (rus.). 2 avqust 2014 tarixində yoxlanılmışdır. 2 avqust 2014 tarixində.
  7. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года Arxivləşdirilib 2020-05-14 at the Wayback Machine (rus.). 6 avqust 2015 tarixində yoxlanılmışdır. 6 avqust 2015 tarixində.
  8. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (rus.)
  9. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (31 iyul 2017). 31 iyul 2017 tarixində yoxlanıldı. 31 iyul 2017 tarixində Arxivləşdirildi.
  10. ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.