Ufa rayonu

Ufa rayonu (başq. Өфө районы) — Rusiya Federasiyası, Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Ufa şəhəridir (rayon ərazisinə daxil deyildir.).

Ufa rayonu
Өфө районы
Уфимский район
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

54°46′ şm. e. 56°01′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Ufa
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.598,77 km²[1]
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 111.237 nəf. (2021)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 347
Poçt indeksi 450ХХХ
Rəsmi sayt
Ufa rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ufa qəzası 1922-ci ildə ləğv edilmiş və onun torpaqlarında Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Ufa kantonu qurulmuşdur.

Rayon Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi Rəyasət Heyətinin və Başqırdıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Xalq Komissarları Sovetinin 20 avqust 1930-cu il tarixli qərarı ilə keçmiş Ufa quberniyasının Ufa qəzasının ərazisində qurulmuşdur.

1935-ci ilin yanvar ayında Ufa brayonundandən 23 kənd icmasının daxil olduğu yeni İqlin rayonu ayrılır.

Böyük Vətən müharibəsi dövründə general M.Şaimuratovun komandanlığı altında əfsanəvi 112-ci Başqırd süvari diviziyası qurulur.

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon Başqırdıstanın mərkəzi hissəsində, Ufa, Urşak, Dyoma və Ağıdel çaylarının axdığı yerdə yerləşir. Təbii ehtiyatları neft, kərpic gili, qum və çınqıl yataqları ilə təmsil olunur. Rayon Respublikanın nəqliyyat mərkəzidir. Rayonun ərazisindən Orenburq, İnza, Maqnitoqorsk və Blaqoveşçenskə qədər filialları olan elektrikləşdirilmiş Trans-Sibir dəmir yolu ilə keçir. Başqırdıstan Respublikasının əsas neft kəmərləri burada bir araya gəlir. Tümen bölgəsini Rusiyanın Avropa hissəsi ilə birləşdirən çox sayda neft və qaz boru kəməri rayon ərazisindən keçir. Federal magistral M-5 "Ural", M-7 "Volqa", R-240 Ufa - Orenburq, regional magistral Ufa - Yanaul xətləri rayonun əsas yol infrastrukturunu təşkil edir. Aqidel və Ufa çaylarında mövsümi naviqasiya mümkündür.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə[3]:

2024 - 100,08 min nəfər.

2035 - 120,48 min nəfər.

Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: ruslar - 45,2 %, tatarlar - 33,9 %, başqırdlar - 14 %, çuvaşlar - 2 %, ukraynalılar — 1,2 %, digər millətlərdən olanlar - 1,6 %[4].

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ufa rayonu ərazisinə 19 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 89 yaşayış məntəqəsi daxildir

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd təsərrüfatı əraziləri rayonun 68,5% -ni tutur. Ufa brayonu respublika paytaxtının sakinlərini təzə tərəvəz, süd, ət, yumurta ilə təmin etməkdə mühüm rol oynayır. Əsas kənd təsərrüfatı istehsalçılarından biridir. Aqrar sektorda 9 dövlət və bələdiyyə unitar kənd təsərrüfatı müəssisəsi, 2 quşçuluq ferması, 2 kənd təsərrüfatı firması, Milovskoye təcrübə təsərrüfatı, Ufa təcrübə təsərrüfatı, Energetik kənd təsərrüfatı ferması və 58 kəndli təsərrüfatı ilə təmsil olunur. Ümumilikdə rayonda 700-ə yaxın sahibkarlıq subyekti vardır. Bunlardan ən böyüyü Alekseyevski və Şemyak sovxozu, Başqırd və Ufa quşçuluq təsərrüfatlarıdır.

Təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda 40 ümumtəhsil məktəbi, 83 nömrəli Mixaylovskoye Peşə Liseyi vardır.

KİV

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1931-ci ildən etibarən regional «Ufinskie nivı» qəzeti nəşr olunur. Rusiyanın Qızıl Mətbuat Fonduna daxildir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst80/DBInet.cgi?pl=8006001.
  2. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  3. ↑ "Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)" (PDF). 2018-12-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-24.
  4. ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан. Т.5" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.