Antal Szerb

Antal Serb (mac. Szerb Antal; d. 1 may 1901, Budapeşt, Avstriya-Macarıstan – ö. 27 yanvar 1945, Balf, Sopron, Macarıstan) — Macarıstan yazıçısı, alimi, ədəbiyyat tarixçisi və tərcüməçisi. Macar ədəbiyyatının ən mühüm yazıçı, tənqidçi və ədəbiyyat tarixçilərindən biridir. Pendangron mifi (mac. A Pendragon legenda, 1934) və Səyyah və ay işığı (mac. Utas és holdvilág, 1937) adlı romanları ilə beynəlxalq aləmdə məşhurluq qazanmışdır.^[2]

Antal Serb
mac. Szerb Antal
Təxəllüsü	A. H. Redcliff[1]
Doğum tarixi	1 may 1901
Doğum yeri	Budapeşt, Avstriya-Macarıstan
Vəfat tarixi	30 yanvar 1945 (43 yaşında)
Vəfat yeri	Balf, Sopron, Macarıstan
Vəfat səbəbi	Güllələnmə
Dəfn yeri	Kerepeşi məzarlığı
Vətəndaşlığı	Macarıstan
Milliyyəti	Macar
Həyat yoldaşı	Klara Balint
Təhsili	Budapeşt Universiteti
İxtisası	İngilis və alman ədəbiyyatı
Fəaliyyəti	Yazıçı Tərcüməçi Ədəbiyyat tarixçisi
Fəaliyyət illəri	1921-1944
Əsərlərinin dili	Macar dili
İlk əsəri	“Az angol irodalom kistükre”
Tanınmış əsərləri	“Az angol irodalom kistükre” “A magyar irodalom története” “A Pendragon legenda” “Utas és holdvilág”
Mükafatları	Baumgarten mükafatı (iki dəfə)
Antal Serb Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1901-ci il may ayının 1-də Budapeştdə yəhudilikdən katolikliyə keçmiş ailədə anadan olmuşdur.^[2]

1938-ci ildə jurnalist-yazıçı Aladar Balindin qızı Klara Balint ilə evlənmişdir.

Budapeşt Universitetində alman və ingilis ədəbiyyatı üzrə təhsil almağa başlamış və 1924-cü ildə elə burada doktarantura təhsilini də başa vurmuşdur.

Yazıçılığa hələ 1921-ci ildə tələbə olarkən başlamışdır. Bu dövrdə Nyugat jurnalında şerlər və hekayələri nəşr edilmişdir.

1924-1929-cu illərdə tez-tez İtaliya və Fransaya gedərək ilk kitabı olan “Az angol irodalom kistükre” (İngilis ədəbiyyatının əsas xətləri, 1929) adlı əsərini yazmışdır. 1929-1930-cu illərdə İngiltərədə yaşamışdır.

Alim, redaktor və yazıçı olaraq qısa müddətdə tanınan Antal Serb 1933-cü ildə Macar Ədəbiyyat Akademiyasının rəhbəri seçilmiş və ondan sonrakı il “A magyar irodalom története” (Macar ədəbiyyatının tarixi, 1934) adlı əsərini nəşr etdirmişdir. Eyni il ilk romanı olan A Pendragon legendanı (Pendangron mifi, 1934) da nəşr etdirmişdir. Britaniya muzeyində başlayan detektivlik hekayəsi ilə mədəniyyət tarixinin birləşimi olan bu əsər onun İngiltərədə keçirdiyi ilin izlərini daşıyırdı.

İki dünya müharibəsi arasında qələmə aldığı ən mühüm modernist yazılardan biri olaraq qəbul edilən “Utas és holdvilág” (Səyyah və ay işığı) adlı romanını 1937-ci ildə nəçr etdirmişdir.^[2]

1941-ci ildə üç cildlik “A világirodalom története” (Dünya ədəbiyyatı tarixi) adlı əsərini nəşr etdirmişdir.^[3] “VII Oliver” adlı romanı isə o dövrdə yəhudinin kitabını nəşr etdirmək qadağan olduğu üçün ingiliscədən tərcümə edilmiş kimi göstərilərək nəşr etdirilmişdir.

1937-ci ildə Szeged Universitetinin Ədəbiyyat professoru adını qazanmışdır.

Anatol Fransın, P.G.Vuudhausun, Hayg Valpolenin müxtəlif əsərlərini ingilis, fransız və alman dillərindən macar dilinə tərcümə etmişdir.

• A magyar újromantikus dráma, 1927
• Az udvari ember, 1927
• William Blake, 1928
• Az angol irodalom kis tükre, 1929
• Az ihletett költo, 1929
• Magyar preromantika, 1929
• Vörösmarty-tanulmányok, 1929
• Cynthia, 1932
• Madelon, az eb, 1934
• A magyar irodalomtörténet, 1934
• A Pendragon legenda, 1934
• Szerelem a palackban, 1935
• Utas és holdvilág, 1937
• A világirodalom története, 1941
• Hétköznapok és csodák, 1942
• A királyné nyaklánca, 1943
• Száz vers, 1943-1944

1944-cü ildə Macarıstanın Almaniya işğalına məruz qalmasından sonra ailə keçmişinə görə universitetdəki vəzifəsindən alınmış, kitabları qadağan edilmiş və Balf həbs düşərgəsinə gönədrilmişdi. Orada Sovet tanklarının keçməsinə mane olmaq üçün qazılan xəndəklərin qazı işlərində işlədilmişdir. Heyranları ona düşərgədən qaçırmağı təklif etsələr də, o, bunu rədd etmişdir. Buna səbəb kimi ədəbiyyat tarixçisi Qabor Halaszın və yazıçı Qyorgy Sarkozinin bu düşərgədə qalmasını və bunu öz vicdanına sığışdıra bilməyəcəyini göstərmişdir.

1945-ci ilin 30 yanvarında elə həmin düşərgədə edam edilmişdir.

Ölümündən iki il sonra öldürüldüyü qəsəbədə xatirəsinə heykəl qoyulmuşdur. Əsərləri ölümündən sonra yenidən dəfələrlə nəşr edilmişdir.

1935-ci ildə Macarıstanın ən mühüm ədəbiyyat mükafatlarından biri olan Baumgarten mükafatını qazanmışdır. 1937-ci ildə ikinci dəfə Baumgarten mükafatını qazanmışdır.

• 
  Öldürüldüyü Balf qəsəbəsindəki xatirəsinə ucaldılmış abidə
• 
  Budapeştdə yaşadığı ev

• Macarıstan