Cavad Abbas Gürər

Mehmet Cavad Abbas Gürər (1887[1], Niş[d] – 4 iyul 1943, Yalova) — Türk əsgəri, siyasətçi, Mustafa Kamal Paşanın baş köməkçisi, ve TBMM-nin I., II., III., IV. və V. çağırış Bolu millət vəkili.

Cavad Abbas Gürər
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı Mehmet Cevat Gürer[2]
Doğum tarixi 1887[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 4 iyul 1943(1943-07-04)
Vəfat yeri
Partiya
Təhsili
  • Monastır Hərbi Ali Məktəbi[d]
Fəaliyyəti siyasətçi, diplomat
Hərbi xidmət
Döyüşlər
Rütbəsi mayor
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şerif Abbas bəyin oğludur. 13 dekabr 1905-ci ildə Hərbi Akademiyaya daxil oldu. 1 sentyabr 1908-ci ildə piyada leytenant rütbəsi ilə məzun oldu. 3. Ordu komandirliyinə verildi. Manastır Hərbi Liseyində oxuyarkən Birlik və Tərəqqi Komitəsinə girdi. 1910-cu ilin dekabrında Selanik Ehtiyat Zabiti Təliminə təyin edildi. 1911-ci ilin martında İzləmə Taboru ilə Selanik sərhədləri daxilində quldurların təqibində iştirak etdi. İlin sonunda 37. Alay köməkçisi vəzifəsinə təyin edildi. 1912-ci il oktyabrın 19-da birinci leytenant rütbəsinə yüksəldi və 3 fevral 1913-cü ildə polis məmuru olaraq İstanbul Mərkəzi Komandanlığına təyin edildi.

Birinci Dünya Müharibəsi səfərbərliyi zamanı açılan Təminatlı Zabit Təlimində əlavə vəzifə olaraq şirkət komandiri vəzifəsini icra etdi. 16 aprel 1915-ci ildə Anafartalar Qrup Heyətinə verildi. 13 dekabr 1916-cı ildə kapitan oldu. 16. Korpus Komandiri Mustafa Kamal Paşanın köməkçisi təyin edildi. Müharibə dövründə köməkçi olaraq Mustafa Kamal Paşanın ətrafındaydı. Atəşkəsdən sonra 13 noyabr 1918-ci ildə Yıldırım Ordu Qrupunun ləğv edilməsindən sonra Müharibə Nazirliyinin komandiri olan Mustafa Kamal Paşa ilə İstanbula gəldi.

Mustafa Kamal Paşa ilə birlikdə işğal altında olan İstanbulun kədərli mənzərələrini gördü. İstanbul limanında lövbər atan işğal donanması gəmiləri arasından keçərkən Mustafa Kamal Paşanın "Gəldikləri kimi gedərlər!" demişdi. O, bunu köməkçisi Cavad Abbas Gürərlə söhbətində demişdi. Ordu Müfəttişi vəzifəsinə təyin olunan Mustafa Kamal Paşanın köməkçisi olaraq 1919-cu ildə Bandırma gəmisində Samsuna endi.

Mustafa Kamal Paşanın İstanbulda olduğu və gizli şəkildə Milli Qurtuluş planlarını hazırladığı 6 aylıq dövrdə onu müşayiət etdi. Mustafa Kamal Paşa ilə birlikdə Kocaeli yarımadasından Anadoluya keçmə ehtimalı üçün lazımi təhlükəsizlik tədbirlərinin alınmasını təmin etdi. Yahya Kapitan Milli Dəstəkləri təşkil etdi. Mustafa Kamal Paşanın diktə etdiyi Amasya Dairəvi əsərini yazdı. Mustafa Kamal Paşa, 8 iyul 1919-cu ildə Ərzurumda hərbi xidmətdən istefa verdikdən sonra Ərzurum İstehkam Sahəsi Komandanlığının komandanlığına təyin edildi. Sivas Konqresindən sonra Nümayəndə Komitəsinin birinci katibi vəzifəsinə təyin edildi.

8 yanvar 1920-ci il tarixli Osmanlı Parlamentinin son dövrü üçün edilən seçkilərdə Məclisə Bolu Millət vəkili olaraq qatıldı. Məclis ləğv edildikdən sonra Ankaraya gəldi və 5 iyul 1920-ci ildə Bolu Millət vəkili olaraq Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Baş Məclisinə qatıldı. 17 İyulda Yozgatda və ətrafındakı qiyamı yatırmaq üçün məzuniyyətdə olduğu hesab edildi və Məclisdən ayrıldı. Qurduğu Süvari dəstəsi ilə bölgədə təhlükəsizliyi təmin etdi. 20 oktyabr 1920-ci ildə xüsusi bir missiya ilə Bolqarıstana göndərildi. Vəzifə borcundakı müvəffəqiyyəti sayəsində 1921-ci ilin sonuna qədər Ankara Hökumətinin Sofiyada təmsilçisi vəzifəsində çalışdı. 4 fevral 1922-ci ildə yenidən Məclisə qatıldı. Parlamentdəki Milli Müdafiə və Xarici İşlər Komitələrində çalışdı. 1923-cü il sentyabrın 1-də mayor rütbəsinə yüksəldi.

Atatürkün işarəsi ilə Türk Hava Təyyarələri Cəmiyyətini (Türk Hava Qurumu) qurdu və bir il boyunca cəmiyyətin başçılığını aldı. 1926-cı ildə vəzifələrini Fuat Bulcaya təhvil verdi. 27 fevral 1927-ci ildə xahişi ilə ordudan təqaüdə çıxdı. Türkiye İş Bankasının qurucularından Cevat Abbas Gürer, eyni zamanda Atatürkün əmri ilə qurulan Ateş Güneş İdman Klubunun qurucu prezidenti idi. 4 iyul 1943-cü ildə 56 yaşında Yalovada öldü. Xatirələri "Atatürkün köməkçisi Cevat Abbas Gürer, Cəbhədən Parlamentə Ulu Öndər ilə 24 İl" adlı kitabda toplanmışdır.

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Cevat Abbas Gürer // Faceted Application of Subject Terminology.
  2. ↑ https://tbmm.chp.org.tr/milletvekiliDetay.aspx?ID=5725.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]