Yekaterinoslav quberniyası (rus. Екатеринославская губерния ) - 1802 -1925 -ci illərdə Rusiya imperiyasının ərazisində mövcud olmuş quberniya. Paytaxtı keçmiş Yekaterinoslav, indiki Dnepr şəhəri olmuşdur. Quberniya şimaldan Poltava quberniyası , şərqdən Don Host vilayəti , Cənub-şərqdən Azov dənizi , Tavrida quberniyası və şərqdən isə Xerson quberniyası ilə həmsərhəd olmuşdur.
Quberniyanın keçmiş sərhədləri müasir Ukraynanın Luqansk vilayəti , Donetsk vilayəti , Dnepropetrovsk vilayəti və Zaporojya vilayətinin indiki ərazilərini əhatə edirdi. 1925-ci ilin 6 iyun tarixində Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında keçirilmiş ərazi-inzibati islahatlar çərçivəsində Yekaterinoslav quberniyası ləğv edilmişdir.[ 1] [ 2]
Hərbi topoqrafik tədqiqatın məlumatlarına əsasən quberniyanın ərazisi 55 688,4 kvadratmetrdir. Bu rəqəm təxminən 5730 min desiatinaya bərabərdir. Mərkəzi Statistika Komitəsinin məlumatına görə (göllər və estuarlar istisna olmaqla) ümumi ərazi 55 704,4 k və ya 5.635.737 desyatindən ibarət idi. Quberniyanın səthi çöl düzənliyidir, şimalda və cənubda iki yamac və bir neçə təpə möcuddur.
Quberniyanın ən yüksək nöqtəsi, dəniz səviyyəsindən 400 m yüksəklikdə, Donets hövzəsində və Azov dənizinin çaylarında Slavyanoserbsky rayonunun cənub hissəsində yerləşir. Qalan təpələr Pavloqrad və Novomoskovsk qəzalarında, Oreli, Orelka və Samara çayları boyunca və quberniyanın qərbində yerləşmiş, burada qranit silsiləsi Dnepr , İnqulets və Kalmiusdan keçərək, onların üzərində daşlıqlar əmələ gətirmişdir.
Yekaterinoslav general-qubernatorluğu 8 qəzadan (inzibati mərkəzləri mötərizədə) ibarət idi:
Qəza
Şəhər
Gerb
Ərazi
Əhali
Transliterasiya
Kiril qrafikası
Aleksandrovsk
Александровскій
Aleksandrovsk
10,015.8 km2 (3,867.1 kv. mil)
271,678
Baxmut
Бахмутскій
Baxmut
9,224.8 km2 (3,561.7 kv. mil)
332,478
Verxnedneprovsk
Верхнеднѣпровскій
Verxnedneprovsk
6,862.3 km2 (2,649.5 kv. mil)
211,674
Yekaterinoslav
Екатеринославскій
Yekaterinoslav
7,858 km2 (3,034 kv. mil)
357,207
Mariupol
Маріупольскій
Mariupol
8,989.2 km2 (3,470.7 kv. mil)
254,056
Novomoskovsk
Невомосковскій
Novomoskovsk
6,532 km2 (2,522 kv. mil)
260,368
Pavlohrad
Павлоградскій
Pavlohrad
8,815.7 km2 (3,403.8 kv. mil)
251,460
Slavyanoserbsk
Славяносербскій
Luqansk
5,089 km2 (1,965 kv. mil)
174,753
Yekaterinoslav – 112,839[ 3] (1897), (rus – 47,140, yəhudi – 39,979, ukrayn – 17,787)
Mariupol – 31,116 (rus – 19,670, yəhudi – 4,710, ukrayn – 3,125)
Luqansk – 20,404 (rus – 13,907, ukrayn – 3,902, yəhudi – 1,449)
Baxmut – 19,316 (ukrayn – 11,928, rus – 3,659, yəhudi – 3,223)
Aleksandrovsk – 18,849 (ukrayn – 8,101, yəhudi – 5,248, rus – 4,667)
Pavlohrad 15,775 (rus – 5,421, ukrayn – 5,273, yəhudi – 4,353)
Novomoskovsk – 12,883 (ukrayn – 9,956, yəhudi – 1,436, rus – 1,237)
Verxnedneprovsk – 6,501 (ukrayn – 3,752, yəhudi – 2,061, rus – 739)
Slavyanoserbsk – 3,122 (rus – 1,607, ukrayn – 1,342, yəhudi – 143)
XIX əsrin əvvəllərindən 1887 -ci ilə qədər Rostov-na-Donu şəhəri və bütün Taqanroq qəzası qubernatorluğun tərkibində olmuşdur, 1897 -ci il siyahıyaalınmasına qədər sonra həmin inzibati vahidlər Don vilayətinə verilmişdir. Yekaterinoslav quberniyasının əhalisinə görə ən böyük şəhəri 119 min nəfərlə Rostov-na-Donu şəhəri idi. XIX əsrdə Taqanroq ümumi sıralamada üçüncü yeri tuturdu.
Rostov-na-Donu – 119,476 (rus – 94,673, yəhudi – 11,183, ukrayn – 5,612)
Taqanroq – 51,437 (rus – 40,899, ukrayn – 4,676, yəhudi – 2,685)
Ana dil
Yekaterinoslav quberniyası Екатеринославская губерния [ 4]
Hər bir Qəza üçün
YekaterinoslavЕкатеринославский уезд [ 5]
PavlohradПавлоградский уезд [ 6]
BaxmutБахмутский уезд [ 7]
Novomoskovsk Новомосковский уезд [ 8]
MariupolМариупольский уезд [ 9]
AlexandrovskАлександровский уезд [ 10]
SlavyanoserbskСлавяносербский уезд [ 11]
VerxnedneprovskВерхнеднепровский уезд [ 12]
Say
%
Say
Say
Say
Say
Say
Say
Say
Say
Cəmi
2,113,674
100%
357,207
251,460
332,478
260,368
254,056
271,678
174,753
211,674
Rus
364,974
17.27%
75,190
36,164
103,702
9,628
35,691
15,445
79,281
9,873
Ukrayn
1,456,269
68.90%
198,982
200,434
193,510
242,737
117,206
224,122
88,218
191,160
Belarus
14,052
0.66%
4,033
505
2,468
196
1,697
3,353
1,564
236
Polyak
12,365
0.59%
7,933
553
2,000
316
528
293
511
231
Alman
80,979
3.83%
20,609
5,806
12,646
3,452
19,104
14,014
896
4,452
Fransız
908
0.04%
197
8
451
50
46
18
122
16
İtalyan
146
0.01%
21
1
37
0
39
14
25
9
Rumın
9,175
0.43%
1,771
29
6,371
0
95
2
839
68
İngilis
369
0.02%
14
1
284
0
41
2
13
14
Yunan
48,740
2.31%
193
38
142
9
48,290
45
14
9
İdiş
99,152
4.69%
46,441
7,363
9,457
3,635
10,291
13,886
2,631
5,448
Tatar
17,253
0.82%
868
255
346
7
15,472
128
151
26
Türk
5,555
0.26%
168
15
20
9
5,317
14
4
8
Qaraçı
1,293
0.06%
103
172
255
272
21
203
177
90
Digər
1,888
0.09%
519
71
655
28
164
77
251
23
Naməlum
556
0.03%
165
45
134
29
54
62
56
11
↑ Article Arxivləşdirilib 2016-11-18 at the Wayback Machine from the Legal Encyclopedia. Volume 3, main editor Yuri Shemshuchenko, 2001 ISBN 966-7492-03-6 (in Ukrainian)
↑ Article Arxiv surəti 1 avqust 2021 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib avqust 1, 2021, at the Wayback Machine from the Böyük Rusiya Ensiklopediyası . Volume 13, main editor Yuri Osipov , 2009 ISBN 978-5-85270-344-6 (in Russian)
↑ "Population of Yekaterinoslav" . 2014-12-31 tarixində arxivləşdirilib . İstifadə tarixi: 2024-03-18 .
↑ Екатеринославская губерния – вся [Yekaterinoslav Governorate, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2015-02-07 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Екатеринославский уезд – весь [Yekaterinoslav Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2016-01-29 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Павлоградский уезд – весь [Pavlograd Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Бахмутский уезд- весь [Bakhmut Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2014-09-03 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Новомосковский уезд – весь [Novomoskovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Мариупольский уезд – весь [Mariupol Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2014-09-03 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Александровский уезд – весь [Alexandrovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Славяносербский уезд – весь [Slavyanoserbsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ Верхнеднепровский уезд – весь [Verkhnedneprovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia. ], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib , İstifadə tarixi: 2024-03-18
↑ The first national census of the Russian Empire in 1897, Ed. N.A.Troynitskogo. t.I. The total body of the Empire's first general census of population development results produced by 28 January 1897. St. Petersburg, 1905. Table XII. Population by religions.Religion Statistics of 1897 Yekaterinoslav Arxivləşdirilib 2023-06-08 at the Wayback Machine Lua xətası modul Modul:In_lang, sətir 41: attempt to call local 'name_from_tag' (a nil value). Religion Statistics of 1897 Yekaterinoslav in the cities Arxivləşdirilib 2023-06-08 at the Wayback Machine
General-qubernatorluqlar Quberniyalar Vilayətlər •
Amur • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Şəhər bələdiyyələri • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Çöl diyar vilayətləri • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Türküstan diyar vilayətləri Baltikyanı diyar quberniyaları • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Finlandiya quberniyaları • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Polşa Kralığının quberniyaları • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Qalitsiya general qubernatorluğu • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Qafqaz canişinliyi Xüsusi dairələr • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Xüsusi qurumlar • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] • [[]] •
Vassal dövlət qurumları