Lüğətlərdə axtarış.

Balina bığı — Bığlı balinalarda rast gəlinən, balinaların qidasının ağız boşluğunda saxlamasına xidmət edən, buynuz maddəsindən təşkil olunan xüsusi plastinlər. Dişlərə sahib olmayan balinaların üst çənələrində 360-800 arası (uzunluğu 20 - 450 sm) buynuz maddəsindən ibarət plastin olur. Onlar 0,3—1,2 sm arakəsmə ilə bir-birinin ardınca yerləşir. Hər bir plastinin baş hissəsi balıq, molyusk və xərçəngkimilərin suya axmasını əngəlləyən şitləri vardır. Onlar bir növ filter rolunu oynayır. == İstifadəsi == Balina bığları əvvəllər mebel və tekstil sahələrində geniş istifadə edilirdi. Plasmasın ixtirasına qədər onlardan paltarların tikilməsində geniş tətbiq olunmuşdur.

Gığı — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda kənd. == Tarixi == Gığı kəndi rayon mərkəzindən 35 km şimal-qərbdə, Kığı çayının sahilində yerləşir. Burada azərbaycanlılarla bağlı X əsrə aid tarixi abidə indi də durur. Mənbədə Kiğı kimidir. 1988-ci ildə kəndin əhalisi Azərbaycana qovulmuşdur. Kığı kəngərlərin Sofulu tayfasının məskunlaşması nəticəsində yaranmış məntəqələrdən biridir. Ona görə də digər adı Kiçik Sofulu. Əsli Kiqi. XIX əsrdə Şimali Qafqazda Kuban əyalətində Kukovoy-Kurqan və Kükü-Oba-Daq, Batum əyalətinin Batum dairəsində Kukuti (kənd adı) Tiflis quberniyasında Kükü gölü, Naxçıvanda (Şahbuz r-nunda) Kükü kəndi, Quba qəzasında Kükü dağı, Zəngəzur qəzasında Kükülü dağı toponimləri ilə mə’naca eynidir. Abşeron yarımadasında (Qobustanda) bir palçıq vulkanı Gigidağ adlanır.

Gığı — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Qafan rayonunda kənd. == Tarixi == Gığı kəndi rayon mərkəzindən 35 km şimal-qərbdə, Kığı çayının sahilində yerləşir. Burada azərbaycanlılarla bağlı X əsrə aid tarixi abidə indi də durur. Mənbədə Kiğı kimidir. 1988-ci ildə kəndin əhalisi Azərbaycana qovulmuşdur. Kığı kəngərlərin Sofulu tayfasının məskunlaşması nəticəsində yaranmış məntəqələrdən biridir. Ona görə də digər adı Kiçik Sofulu. Əsli Kiqi. XIX əsrdə Şimali Qafqazda Kuban əyalətində Kukovoy-Kurqan və Kükü-Oba-Daq, Batum əyalətinin Batum dairəsində Kukuti (kənd adı) Tiflis quberniyasında Kükü gölü, Naxçıvanda (Şahbuz r-nunda) Kükü kəndi, Quba qəzasında Kükü dağı, Zəngəzur qəzasında Kükülü dağı toponimləri ilə mə’naca eynidir. Abşeron yarımadasında (Qobustanda) bir palçıq vulkanı Gigidağ adlanır.

Qafqazda, Şimali İranda, Orta Asiyada yayılmışdır. Düz, yumru, cod gövdəli, hündürlüyü 60-80(100) sm, bünövrəsində qınlarla örtülmüşdür.Yarpağı silindrik, gövdədən qısadır.Yan çiçək qrupu, şaxələnmiş, süpürgəvarı, nazık budaqlıdır: çiçəkləri budaqların ucunda 2-5 ədəd yığılmışdır.Çiçəkaltlığı çiçək qrupundan qısa və ya ona bərabər, iynəli, bünövrəsində enliləşmiş və pərdəlidir.Çiçəkaltlıqları yumurtavari, biz, təxminən çiçəkaltlığına bərabərdir. Çiçəkyanlığının yarpaqları əvvəlki növdə olduğu kimidir.Qutucuğu ensiz, üç hissəli-konusvari və ya uzunsov-yumurtavari, qonur, çiçəkyanlığından 1,5-2 dəfə uzundur.Toxumu uzunsov, xırda,qonur, qısa, ağ çıxıntılıdır. Nəmişli yerlərdə və duzlu qumlarda bitir. Cənub bölgəsində, Abşeronda, Şirvanda, Kürətrafında təbii halda rast gəlinir. Tək və qrup əkinlərində, canlı çəpərlərin salınmasinda istıfadəsi məqsədyönlüdür. Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.

Gığı dərəsi (bəzən Qaravun dərəsi; erm. Գեղվա ձորում Geğva dzorum) — Ermənistan Respublikasının cənubunda, Sünik mərzinin qərbində vaxtilə azərbaycanlıların kompakt məskunlaşdığı Qazangölçay boyunca uzanan vadi, dərə. 1965-ci ildə Gığı dərəsində 840 təsərrüfat (ailə), 4884 nəfər əhali yaşayıb, 1988-ci ildə təsərrüfatların sayı 650-yə, əhalinin sayı isə 2657 nəfərə qədər enib. Keçmiş Qafan rayonu ərazisində yerləşən dərəni Naxçıvan MR-ının Ordubad rayonundan Zəngəzur silsiləsi ayırır. == Adı == Dərə adını eyniadlı Gığı kəndindən alır. Toponim türk mənşəli kiği - kiğili etnonimi əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Toponim erməni dilinə kalka edilərək Geği (erm. Գեղի) şəklində işlədilir.

Kiği nahiyəsi və yaxud Gığı nahiyəsi — 1593-cü ildə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin Urud livası tərkibində nahiyə. == Kəndləri == Urud və İsgəndərqalası livalarının müfəssəl dəftərinə görə Urud livasının Kiği nahiyəsində ümumilikdə 12 kənd var. Onlardan 5-i erməni, 7-si türk kəndidir. Türklər yaşayan kəndlərdən 5-i dağıdılıb, yaşayış olan kəndlərdən yalnız ikisində etnik tərkib türklər idi. Kəndlərin dağıdılmış, boş olmasına əsas səbəb Osmanlı hücumu ərəfəsində bölgədə, xüsusilə şiə etiqadlı yerli əhali arasında kütləvi köçlərin baş tutmasıdır.

Bığlı Hüseyn, Bığlı Hüseyn Saraclı, Bığlı — İrəvan quberniyasının Yeni Bəyazid qəzasında, indiki Sevan rayonu ərazisində kənd olmuşdur. == Tarixi == Kəndin adı erməni mənbələrində Beqli Hüseyn, Bexlu formalarında da göstərilir. Kənd Kəvər (Kamo) rayonunun 22 km şimal-qərbində, Göyçə gölünün şimal-qərbində yerləşirdi. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. 1930 - cu ildə Axta (Razdan) rayonunun ərazisinə daxil idi. Toponim Bığlı Hüseyn antroponimi ilə qazax tayfalarından biri olan saraclı etnonimi əsasında əmələ gəlib «Saraclı tayfasından olan Bığlı Hüseynə mənsub kənd» mənasını bildirir. Mürəkkəb quruluşlu etnotoponimdir. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 26 nəfər, 1873 - cü ildə 356 nəfər, 1886-cı ildə 505 nəfər, 1897-ci ildə 645 nəfər, 1908-ci ildə 658 nəfər, 1914 - cü ildə 846 nəfər, 1916-cı ildə 768 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kəndin sakinləri ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş və vəhşicəsinə qovulmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kəndin sağ qalan sakinləri geri dönmüşdür.

Sehr (lat. magia, yun. μαγικός — sehrbazlıq) — uydurma, xəyali məharətin və yaxud ağlasığmaz manipulyasiyanın köməyi ilə ətraf aləmə təsir etməkdir. Magik manipulyasiyanın əhatəsi çox genişdir: bu, sözlər (ovsunlar, dualar, cadu), əşyalar (həmayillər, qoruyucalar) yazılar və müxtəlif hərəkətlər ola bilər. Müxtəlif zamanlarda və müasir dövrdə ayrı-ayrı xalqlara məlum olan bir çox sehrbazlıq adətləri və mərasimləri təsvir edilmiş, sistemləşdirilmişdir Magiya başlıca olaraq bir insanın digər insanlara, heyvanlara, bitkilərə, hətta təbiət hadisələrinə təsir etmək bacarığına inamdır. Müşahidə edilən faktların həqiqi və qarşılıqlı əlaqələrini başa düşməyən və təsadüfi uyğunluğu tərsinə başa düşən insan belə hesab edirdi ki, xüsusi hərəkət və sözlərlə o, insanlara kömək və yaxud pislik edə bilər, qabaqcadan görmə ilə müvəffəqiyyətini və ya müvəffəqiyyətsizliyini təmin edə bilər, tufan törədə bilər və ya onu sakitləşdirə bilər. Magiya elementləri əksər xalqların dini adət-ənənəsində öz əksini tapıb. == Tərif və Məna == Magiya sözü qədim Azərbaycan tayfalarından olan maqların adı ilə bağlıdır. Belə ki, qədim dövrlərdə məhz maqlar sehr və əfsunla məşğul olduqlarına görə qədim yunanlar bu cür əməlləri "maqların əməli" anlamında "magious" adlandırıblar. Zaman keçdikcə həmin söz latınların da dilinə keçib və magiya şəklində bir çox dünya xalqarının dilində bu gün də işlənməkdə, maqların adını yaşatmaqdadır.

Bığır (İsmayıllı) — Azərbaycanın İmişli rayonunda kənd. Bığır (Göyçay) — Azərbaycanın Göyçay rayonunda kənd.

Siqi (lat. Coregonus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin qızılbalıqkimilər dəstəsinin qızılbalıqlar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Çıvı — altay və türk xalq inancında döyüş cini. Çığı və ya Çiği də deyilir. Gecələri bir-birlərinə ox atdıqları deyilər. Bu səbəblə bu varlıqların olduğu bilinən yerlərdə çölə çıxmaqdan qorxurlar və məcbur olub çıxanda da təmkinli davranırlar. Söz mənası, sürətli getmək, çarpıb istiqamət dəyişdirmək, axmaq deməkdir. Divan-ı Lüğət-it Türk də belə yazmaqdadır: "Çıvı cinlərdən bir tayfadır. Türklər buna inanardı ki, iki dəstə bir-biriylə vuruşduğu zaman bu iki bölüğün vilayətlərində oturan cinlər belə öz vilayətlərinin xalqını gözləmək üçün çarpışırlar. Cinlərdən hansı tərəf yenerse onlardan yana çıxdığı vilayət xalqı da yener. Gecə bu cinlərdən hansı qaçsa, onların olduğu vilayətin xaqanı da qaçar. Türk əsgərləri gecə cinlərin atdıqları oktan qorunmaq üçün çadırlarında saxlanarlar.

Çığlı (Miyanə)

Filarmoniya bağı — Bakının mərkəzində, Qala divarları yaxınlığında salınmış bağ. == Tarixi == XIX əsrin əvvəllərində Bakının komendantı R.R.Xoven İrandan gələn bütün gəmi sahiblərinin qarşısına hərəyə bir çuval qara torpaq gətirmək barədə şərt qoyur. Gətirilən torpaq sahildə bir yerə tökülür. Həmin torpağın yayıldığı bu ərazidə bitkilərin çeşidi zənginləşdirilir, beləliklə, Filarmoniya bağı şəhərin "yaşıl adası"na çevrilir. Bu bağda "Gün keçdi" filminin qəhrəmanları qartopu oynayıblar, Qurban Səidin "Nino"su "Əli"yə məhz burada görüş təyin edib. Hətta əsərdə Əli o vaxtkı Qubernator, indiki Filarmoniya bağını "Bakının qumlu torpağında böyük zəhmətlə salınmış bağ" deyə qeyd edir. İlk dövrdə burada tut ağacı, qarağac, şam, akasiya və bir çox çiçəklər əkilir. Daha sonra Filarmoniya bağı üçün yerli ağaclarla yanaşı, digər ölkələrdən də ağaclar gətirilir. XIX əsrin 1960-1970-ci illərində bağın ərazisi xeyli genişləndirilir, bir neçə onilliklər keçdikdən sonra isə burada dekorativ ağaclar və kollar əkilir, rəqs meydanı, hovuz, çardaq, meydançalar düzəldilir. Gündən-günə gözəlləşən bağa, deyilənə görə, sadə şəhərlilərin girişi həftənin bir günü ilə məhdudlaşdırılmışdı.

Fin bağı (Fars dili: باغ فین) İranın Kaşan şəhərində yerləşən bağdır. Məşhur Fin hamamı da bu bağda yerləşir. İddialara görə, Nasirəddin şah Qacar öz dövlətinin baş naziri olan Əmir Kəbiri 1852-ci ildə bu bağda öldürüb. Ərazisi 22 min kvadrat metrdən artıq olan bağ Azərbaycan Səfəvilər dövləti dövründə salınmışdır. Mərkəzi hissədə divarlar, istehkam tikililəri və silindirşəkilli qalalarla əhatə olunan həyət xüsusi diqqət çəkir. Bu bağ İranın İsfahan vilayətində yerləşən ən çox turist cəlb edən tarixi məkan hesab olunur. Belə ki, 2018-ci il novruz bayramında Fin bağı ən çox turist cəlb edən tarixi məkan olmuşdur. Fin bağı 23 noyabr 1935-ci ildə 238 saylı qeydiyyat nömrəsi ilə İranın yerli əhəmiyyətli tarixi memarlıq abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır. Eləcə də bir neçə il öncə Yuneskonun ümümdünya mədəni irs siyahısına salınmışdır. == Tarixi == Bəzi mənbələrdə bağı tarixi Buveyhilər sülaləsinin hakimiyyəti dövründən başladığını qeyd edirlər.

Kaçanovka bağı(ukr. Качанівка) — Ukraynanın Çerniqov vilayəti Içnia rayonunun kəndi yaxınlığında yerləşən bir saray və ya park ansamblı. 1770-ci illərdə formalaşmağa başladı, ən böyük inkişaf XIX əsrin ikinci yarısında idi. 1981-ci ildə ansamblı əsasında "Kaçanovka" tarixi-mədəni abidəsi yaradılmışdır ki, 2001-ci ildə milli status verilmişdir. 2010-cu ildən etibarən, şərqi Ukraynanın kompleksində saxlanıla bilən əmlaklar arasında yeganə olmuşdur. == Coğrafiya == Görməli yerləri Çerniqov vilayətinin cənub-şərqində Içinya rayonunda, Smos çayının sahillərində, Kiyevdən və Çerniqovdan 180 kilometr məsafədə yerləşir. == Tarixi == === Yaradılması === Moskva arxitektoru Karl Blankin layihəsinə görə, Rusiyalı memar Maksim Moszepanov bir səy- qotik üslubunda böyük bir saray tikdi. Bir mərtəbəli binanın fasadları çox yaxsı bəzədilmişdir. Tezliklə, sarayın ətrafında park tikildi və 1777-ci ilin martında Pyotr Rumyantsev şəxsən öz təşkilatına əmr verdi: "Mən vaxt itirmədən Kaçanovski təsərrüfatında, bağçanın yarımadaya-sağa doğru, soldan-yola qədər uzanmışdı ... 21 mart 1777 ".

Yelena Nura "Gigi" Hadid (ing. Jelena Noura "Gigi" Hadid; ) fələstin-holland əsilli amerikalı model və aktrisa. Hadid müsəlmandır. Dünyanın ən yüksək ödənişli modellərindən biridir. O, 2015 Pirelli təqvimi ilə məşhurlaşan Victoria's Secret modeli Tom Fordun bir neçə sətirinin simasıdır. 2016-cı ildə İngilis Moda Şurası tərəfindən İlin Beynəlxalq Modeli seçildi. Dörd il ərzində Hadid beynəlxalq "Vogue" jurnalının qapaqlarında çıxış etmişdir. == Həyatı == Hadid, 1995-ci il aprelin 23-də Los-Anceles şəhərində anadan olmuşdur. Fələstinli Mohamed Hadid və holland əsilli amerikalı köhnə model Yolanda Hadidin qızıdır. Giginin daha kiçik bir bacısı Bella və kiçik bir qardaşı Ənvər var.

Kiği nahiyəsi və yaxud Gığı nahiyəsi — 1593-cü ildə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin Urud livası tərkibində nahiyə. == Kəndləri == Urud və İsgəndərqalası livalarının müfəssəl dəftərinə görə Urud livasının Kiği nahiyəsində ümumilikdə 12 kənd var. Onlardan 5-i erməni, 7-si türk kəndidir. Türklər yaşayan kəndlərdən 5-i dağıdılıb, yaşayış olan kəndlərdən yalnız ikisində etnik tərkib türklər idi. Kəndlərin dağıdılmış, boş olmasına əsas səbəb Osmanlı hücumu ərəfəsində bölgədə, xüsusilə şiə etiqadlı yerli əhali arasında kütləvi köçlərin baş tutmasıdır.

Persea lingue (lat. Persea lingue) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin perseya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Laurus lingue Ruiz & Pav.

Ejigayehu Şibabau "Cici" səhnə adı ilə tanınan efiopiyalı müğənni. Ejigayehu Şibabau, daha çox səhnə adı olan Cici ilə tanınan, 1974-cü ildə doğulmuşdur və Efiopiya musiqisinin önəmli nümayəndələrindən biridir. Onun musiqisi Efiopiya milli ənənələri ilə dünya musiqisinin müxtəlif janrlarını birləşdirərək, unikal səs palitrası yaratmışdır. Xüsusilə, onun mentor ifaçısı və prodüseri olan sabiq həyat yoldaşı Bill Lasvell ilə əməkdaşlığı bu müstəsna harmoniyanın formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. == Erkən həyat və karyera == Cici Efiopiyanın şimal-qərbində yerləşən Çaqni şəhərində anadan olmuş və burada böyümüşdür. Ənənəvi Efiopiya mahnılarını öyrənməkdə ona ailə üzvlərindən biri olan Efiopiya Ortodoks keşişi böyük dəstək olmuşdur. Xalq arasında bu mahnılar Efiopiya mədəniyyətinin dini və tarixi miraslarını qorumaqda böyük əhəmiyyət daşıyırdı, və Cicinin tərbiyəsində bu musiqi dəyərlərinin qorunması əsas prinsip olmuşdur. Cici bir neçə il Keniya Respublikasında yaşamış, lakin 1998-ci ildə San Fransiskoya köçmüşdür. Orada mühacir Efiopiya icması üçün iki albom yazdırmışdır. Lakin onu geniş ictimaiyyətə tanıdan əsas iş 2001-ci ildə çıxan və sadəcə "Cici" adı ilə buraxılan albomu olmuşdur.

Musa Bigiyev (Musa Bigi, Musa Carullah tatar. Муса Җаруллаһ Бигеев, rus. Муса Яруллович Бигеев; 24 sentyabr 1874, Kikino[d], Penza quberniyası[d] – 28 oktyabr 1949, Qahirə) — görkəmli tatar ilahiyyatçı filosof, publisist. XX əsrin əvvəllərində Rusiya müsəlmanları arasında başlayan cədidizm mütərəqqi hərəkatın liderlərindən biri idi. Musa Carullah Bigeyev (Penza mişər tatarların qədim transkripsiyalarında Bigi kimi gedir) 25 dekabr 1873-ci ildə Penza quberniyasının Kikino kəndində anadan olub. Onun atası Rostov-na-Donuda axund təyin edildikdən sonra, ailəsi ilə ora köçdü. Bigeyev anadan olduğu vaxta və yerə lazımlı diqqət vermədiyi üçün, hazırda bu məlumatın üstündə mübahisələr aparılır. Dünyəvi və dini təhsil almışdır. Rostov-na-Donuda real məktəbi bitirdikdən sonra Bağçasarayın, Kazanın, Buxaranın mədrəsələrində və Qahirənin qocaman müsəlman Əl-Əzhər universitetində təhsilini dava etdirmişdir. 1905-ci ilin mayında vətənə qayıdanda Çistaylı tacir və işan, həmçinin "Kəmaliyyə" mədrəsəsinin banisi olan Məhəmmədzakir Kəmalovun qızı ilə evləndi.

Palazzo Çiqi-Saraçini İtaliya, Toskana, Sienanin mərkəzində Terzo di Çittada olan Via di Çittadakı qotik tipli şəhər sarayıdır. 2014-cü ildə Accademia Musicale Chigiana burda yerləşirdi. XII əsrdə Mareskotti ailəsi tərəfindən tikilmişdir. Qalqano Luçarini Saraçininin evi idi və sonra Fabio Çiqi Luçarini Saraçininin mülkü oldu. Saray, "əyri fasad və arxa həyətə malik qotik gözəlliyi" kimi təsvir olunur. XII əsrin ortalarından etibarən qala sahibi olan Sieanın aristokratik Mareskotti ailəsi o gün sarayın yanında qüllə tikdi. Onların emblemi (uzanan qanadları olan bir qartal) fasadın çarx pəncərələrində görünürdü. Sonradan yenidənqurma işləri qotik strukturuna gətirib çıxardı. 1506-cı ildə Piççolimini-Mandoli ailəsi binanı satın aldı və bir İntibah memarlığı üslubunda saray daxili, kortil və lojistik bərpa etdi. 1770-ci ildə sahibi Marçantonio Saraçini 1824-cü ilə qədər davam edən binanın bərpasını həyata keçirdi, oğlu Qalqanoya miras qaldı.

Palazzo Çiqi-Saraçini İtaliya, Toskana, Sienanin mərkəzində Terzo di Çittada olan Via di Çittadakı qotik tipli şəhər sarayıdır. 2014-cü ildə Accademia Musicale Chigiana burda yerləşirdi. XII əsrdə Mareskotti ailəsi tərəfindən tikilmişdir. Qalqano Luçarini Saraçininin evi idi və sonra Fabio Çiqi Luçarini Saraçininin mülkü oldu. Saray, "əyri fasad və arxa həyətə malik qotik gözəlliyi" kimi təsvir olunur. XII əsrin ortalarından etibarən qala sahibi olan Sieanın aristokratik Mareskotti ailəsi o gün sarayın yanında qüllə tikdi. Onların emblemi (uzanan qanadları olan bir qartal) fasadın çarx pəncərələrində görünürdü. Sonradan yenidənqurma işləri qotik strukturuna gətirib çıxardı. 1506-cı ildə Piççolimini-Mandoli ailəsi binanı satın aldı və bir İntibah memarlığı üslubunda saray daxili, kortil və lojistik bərpa etdi. 1770-ci ildə sahibi Marçantonio Saraçini 1824-cü ilə qədər davam edən binanın bərpasını həyata keçirdi, oğlu Qalqanoya miras qaldı.

Çığlı — İranın Şərqi Azərbaycan ostanında kənd.. Miyanə şəhristanının Türkmən bölgəsinin Bərvanan kəndistanında, Türkmən qəsəbəsindən 13 km cənub-şərqdədir.

Çığlı — İranın Zəncan ostanında kənd.. Mərkəzi şəhristanının Qiydar bölgəsinin Qışlaqat Əfşar kəndistanında, Qiydar qəsəbəsindən 47 km cənub-qərbdədir.

İnformasiya çağı, İnformasiya əsri, Rəqəmsal dövr, Rəqəmsal əsr — XX əsrin ortalarından başlayan tarixi dövr. Sənaye inqilabı zamanı qurulan ənənəvi sənayelərdən informasiya texnologiyalarına əsaslanan iqtisadiyyata sürətli keçid ilə xarakterizə olunur. İnformasiya çağının başlanğıcı 1947-ci ildə tranzistorun, 1957-ci ildə optik gücləndiricinin və 1970-ci il yanvarın 1-də başlayan "Unix" vaxtının inkişafı ilə əlaqələndirilir. Bu texnoloji irəliləyişlər məlumatın emalına və ötürülməsinə əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Dövlət İdarəetmə Şəbəkəsinə görə, İnformasiya çağı sosial təkamülün hərəkətverici qüvvəsi kimi modernləşdirilmiş informasiya sistemləri və internet kommunikasiyalarına səbəb olan kompüter mikrominiatürləşdirmə nailiyyətlərindən istifadə etməklə formalaşmışdır. Kitabxananın genişləndirilməsi 1945-ci ildə Fremont Rayder tərəfindən hesablanmışdır ki, kifayət qədər yer mövcud olduqda hər 16 ildən bir tutum ikiqat artır. O, həcmli, çürüyən çap əsərlərini kitabxananın müştəriləri və digər qurumlar üçün tələb əsasında çoxaldıla bilən miniatürləşdirilmiş mikroformalı analoq fotoşəkillərlə əvəz etməyi təklif etmişdir. Bununla belə, Rider, illər sonra analoq mikroformanın rəqəmsal görüntüləmə, saxlama və ötürmə mühiti ilə əvəzlənəcəyini, avtomatlaşdırılmış, potensial itkisiz rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə məlumatın inkişaf sürətində böyük artımların mümkün ediləcəyini proqnozlaşdırmırdı. Müvafiq olaraq, 1965-ci ildə tərtib edilmiş Mur qanunu, sıx inteqral sxemdəki tranzistorların sayının təxminən hər iki ildən bir iki dəfə artdığını hesabladı. 1980-ci illərin əvvəllərində hesablama gücünün təkmilləşdirilməsi ilə yanaşı, daha kiçik və daha ucuz fərdi kompüterlərin çoxalması məlumatlara anında daxil olmaq və bu məlumatı paylaşmaq və saxlamaq imkanı yaratdı.

Baqi — qum təpələrində, çimərliklərdə və ya səhralarda istifadə üçün nəzərdə tutulmuş böyük təkərləri olan istirahət üçün nəzərdə tutulmuş motorlu nəqliyyat vasitəsidir. Onun konstruksiyası adətən açıq şassiyə quraşdırılmış dəyişdirilmiş avtomobil və mühərrikdir. Dəyişikliklər adətən avtomobili yüngülləşdirmək və ya mühərrik gücünü və ya hər ikisini eyni zamanda artırmaqla güc-çəki nisbətini artırmaq üçündür.

Biql boğazı — Çili ilə Argentinada boğaz. Biql gəmisi — Krallıq donanması gəmisi. Biql (it cinsi) — ov itləri cinsi.

Əl-Bəqi (ərəb. مقبرة البقيع‎) — ‏Mədinədə (Səudiyyə Ərəbistan) qəbiristanlıq, ən-Nəbəvi məscidindən cənub-şərqə yerləşdirilmişdir. Qəbiristanlıqda Məhəmməd peyğəmbərin və onun tərəfdarlarının qohumlarının çoxsu dəfn edilmişdir. Onlardan biri üçüncü xəlifə Osman ibn Əffan olmuşdur. Və həmçinin də İmam Həsən (ə). == Tarix == Məhəmməd peyğəmbər 622-ci ilin sentyabrında Məkkədən Mədinəyə gəldi. Əl Bəqi böyük torpaq sahəsi idi. Ən-Nəbəvi məscidin tikintisi zamanı, peyğəmbər bu torpaq sahəsini yetim uşaqdan aldı. == Qəbiristanlıqda dəfn edilmişlər == Abbas ibn Əbdülmütəllib — Məhəmməd peyğəmbərin əmisi. Həsən ibn Əli — Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi, ikinci şiə imamı.

İslamın qızıl dövrü ya da İslam renessansı — VIII əsrdən XIII əsrə qədər İslam dünyasının yüksəlişini ifadə edən dövr. Ancaq bəzi mənbələrdə bu dövrün XIV əsrə, bir başqa mənbələrdə isə XV əsrə qədər davam etdiyi deyilir. Bu dövr əsnasında İslam dünyasında mühəndislər, alimlər, tacirlər sənətə, əkinçiliyə, iqtisadiyyata, sənayeyə, hüquqa, ədəbiyyata, gəmiçiliyə, fəlsəfəyə və elmə və texnologiyaya köhnə adətləri qoruyub yenilərini əlavə edərək iştirak etdi. Hovard R. Terner: "Müsəlman sənətkarlar və alimlər, şahzadələr və işçilər birlikdə unikal bir mədəniyyət yaratdı, birbaşa və dolayı olaraq hər qitədəki cəmiyyətlərə təsir etdi." demişdir. VII əsrdə Şərq ölkələrini işğal edən bədəvi ərəblər burada özlərindən qat-qat mədəni xalqlarla qarşılaşdılar. Misir, Finikiya, Suriya, Mesopotomiya və İranın zəngin mədəniyyəti qarşısında çaşıb qalan bədəvilər bu ehtişamı mənimsəməyə başladılar. Tezliklə Arami, Şumer, Yunan, Fars mədəniyyətləri çox haqsız yerə "ərəb-islam mədəniyyəti" adı ilə dünyaya tanıdıldı. Bu mühitdə yetişən böyük dahilərə "ərəb alimləri" deyilməyə başlandı. Halbuki İslam Renessansının böyük xadimlərindən heç biri ərəb deyildi. Məhz bu alimlər böyük bir İntibah başlatdılar.

Kyu Kral Botanika Bağı (ing. Royal Botanic Gardens, Kew) və ya Kyu Bağı (ing. Kew Gardens) — Londonun cənub-qərb hissəsində Riçmond və Kyu arasında yerləşən sahəsi 121 ha olan botanika bağlar kompleksi, XVIII—XX əsrlərə aid tarixi park landşaftı.

Lomonosov bağı - Sankt-Peterburqun Nevski rayonundakı meydan. Lomonosov bağı plana görə düzbucaqlı formadadır: Matyuşenko zolağı, Babuşkina, Polyarnikov küçələri və Somov zolağı ilə məhdudlaşır. Bağın yerləşdiyi ərazidə XX-ci əsrin əvvəllərində Transfiqurasiya qəbiristanlığı var idi. Yerli tarixçilər qəbiristanlığın mövcudluğunu İmperatorun Farfor zavodu ilə əlaqələndirirlər. Məzarlığın bir hissəsi Babuşkina küçəsində yerləşirdi,sonradan küçənin adı dəyişib Vinoqradovski meydanı oldu. Lomonosov bağı ərazisində 21 dekabr 1970-ci ildə Nevsko-Vasileostrovskaya xətti üzrə Lomonosov metro stansiyası istifadəyə verilmişdi. Məzarlıq ərazisində ağacların məhv edilməsi və Makromir kompaniyasının kommersiya mərkəzinin tikilməsini nəzərdə tutması ilə məşhur oldu.2008-ci ilin aprelin sonu mayın əvvəli burada hasar tikdilər daha sonra ağacları kəsdilər. 2009-cu ilin yanvar ayının 28 də məlum oldu ki,tikinti ləğv edilib və hasar dağıdılacaq. 27 yanvar 2015-ci ildə Lomonosov bağı ərazisində (Matyuşenko zolağı tərəfdən) Tanrının Transfiqurasiyasının müvəqqəti məbədi ibadətgahı qoyuldu. Lomonosovskaya metro stansiyasının foyesində tikinti zamanı dağıdılan Nevskaya Zastavanın arxasında,2006-cı ildə Müqəddəs Ruhun Enişi kilsəsinin yenidən qurulması ideyası yaranıb.

Lüksemburq bağı (Fransızca: jardin du Luxembourg) — Parisin 6-cı bölgəsindəki müxtəlif üslublu bağlar toplusudur. 1612-ci ildə Médici ailəsinin üzvü olan Marie de Médicinin hakimiyyəti dövründə salınan bağ, Paris tələbələriin, gəzintiyə çıxanların üstünlük veridikləri məkanlardandır. == Tarixi == 1611-ci ildə Marie de Medici doğma Florensiyadakı Pitti Sarayının oxşarını tikdirmək qərarı verdi. Bu gün kiçik Lüksemburq Sarayı olaraq bilinən Lüksemburq Otelinin binasını aldı və yeni sarayın tikintisinə başlandı. Salomon de Brosseyə sarayın və bu günə qədər qalmış olan fəvvarənin tikintisini tapşırdı. 1612-ci ildə 2000 ədəd ağac əkməkdən əlavə bir çox insanı, xüsusən Tomasso Francini, uşaqlıq Florensiyasının üslubunda bir bağ qurmağı tapşırdı. Orijinal bağ 8 hektar idi, lakin 1630-cu ildə Marie de Medici ətraf əraziləri də alaraq ərazini 30 hektara çatdırdı. Böyüdülmüş ərazinin idarəsi yeni fransız bağçılıq mədəniyyətinin əsasını qoyanlardan biri olan Jak Boyceoya verildi. Bağçanın dairəvi mərkəzində fəvvarə olan səkkizbucaqlı bir hovuz da inşa edildi. Növbəti monarxlar bağçaya məhəl qoymadılar.

Xaqani bağı və ya Molokan bağı — Bakının ən qədim parklarından biri. Ərazisi kiçikdir (0.8 hektar), Səbail rayonunda yerləşir. Park adını orta əsrlərdə Şamaxıda yaşamış şair Xaqani Şirvanidən alır. Park cənubdan Üzeyir Hacıbəyov küçəsi ilə, şimaldan Xaqani küçəsi ilə, şərqdən Qoqol küçəsi ilə, qərbdən Rəsul Rza küçəsi ilə məhdudlaşır. Bağın arxitektura-landşaft kompozisiyasının əsası üç qızın heykəlindən təşkil edilmiş "Üç gözəl" heykəllər qrupu ilə əyri cızıqlı formalı hovuzdan ibarətdir. Heykəllər qrupu adi daşın böyük parçaları üzərində oturdulmuşdur. Bağ pavilyonunun cərgələri su hovuzundan başlayır. Bağın yolları elə istiqamətlənib ki, onlar mərkəzdə yerləşən hovuza qədər diaqonal şəklində davam edir. Bağın ərazisi kiçik olsa da (0.8 hektar), kifayət qədər rahatdır və bakılıların istirahət üçün sevimli məkanıdır. Yaşıllıq əraziləri elə yerləşib ki, skamyaların yanında kifayət qədər kölgəlik ərazisi var.

Sabir bağı — Azərbaycanın paytaxtı Bakının skverlərindən biri. Şəhərin Səbail rayonunda yerləşir. Azərbaycanlı şair-satirik Mirzə Ələkbər Sabirin adını daşıyır. Cənub tərəfdən skver İçəri şəhərin qala divarına söykənir, şimal tərəfində İstiqlaliyyət küçəsi, şərqində tərəfdən – Konstitusiya məhkəməsinin binası, qərbində isə, daha çox İsmailiyyə adı ilə tanınan, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının prezidiumu yerləşir. Bağın mərkəzində həmçinin şairin heykəli ucaldılıb. Bağ 1922-ci ildə memar Ələsgərovun layihəsi əsasında "Kaspiy" tipoqrafiyasının yerində qurulub və şəhərin bu hissəsinin yaşıllaşdırılmasına təkan verib. Skverin formalaşması mərhələlər ilə baş verib. 1922-ci ildə bağda, qala divarının yanında Sabirin heykəli ucaldılır (skulptor Yakov Keylixis, memar Sırişev). 50-ci illərdə skver olduqca genişlənir və onun ərazisi əlavə olaraq abadlaşdırılır və yaşıllaşdırılır. Yeni yaşıllaşdırma strukturu və qala divarına açılan yeni mənzərə bütün məkanın bədii-arxitektur görünüşünü daha da qabardır.

Sahil bağı və ya Sahil parkı – Bakı şəhərinin mərkəzində, Üzeyir Hacibəyov küçəsində yerləşən park. Bu bağa ilk olaraq Hürriyyət bağı adı verilməsi və Nuru Paşanın heykəlinin burda ucaldılması təklif edilib. Səbəb kimi də, 1918-ci ildə Qafqaz İslam Ordusu Bakını azad etdikdə Nuru Paşanın çağırışı ilə bayram mitinqinin məhz indiki Sahil bağının yerləşdiyi ərazidə təşkil olunması və Nuru Paşanın həmin gün sözügedən əraziyə Hürriyyət meydanı adını verməsi göstərilmişdi. SSRİ dövründə isə bu bağ əvvəllər 26-lar bağı kimi tanınırdı. Belə ki, Türkmənistanda güllələnən 26-ların cəsədləri 1920-ci ildə parkın yerində dəfn olunmuşdular. 2018-ci ildə AXC-nin 100 illiyi ilə əlaqədar bağın adının Cümhuriyyət bağı adlandırılması təklif edilmişdi. Parkın ortasında, böyük, Şərq üslubunda tikilən, fincan şəkilli, üç pilləli fəvvarə var. Bağın ərazisindəki çoxillik ağaclar arasında çoxlu palma, çinar, göyrüş və başqa ağaclar var. Ərazisi 22 min m2 olan parkda 2009-cu ildə əsaslı təmir işləri aparılıb. Bağda kompüterlə idarə olunan və italiyalı mütəxəssislər tərəfindən hazırlanmış 3 yeni fəvvarədən ibarət kompleks quraşdırılıb.

Li Ziqi ([lì tsɹ̩̀.tɕʰí]; Çin: 李子 柒; 6 iyul 1990) — təşəbbüskar və internet şöhrətli Çinli vlogerdir. Çinin cənub-qərbindəki Sıçuan əyalətinin şimal-mərkəzində Mianyangda Pingvu kəndində qida və sənətkarlıq hazırlığı videoları hazırlaması ilə məşhurdur. YouTube kanalında 2.3 milyarddan çox baxış və 15.2 milyon abunəçisi var. Kanal, 12 May 2021-ci ildə Rekorda sahib olmuşdur. Belə ki, "YouTube-da Çin dilində kanal üçün ən çox abunəçi" olaraq Guinness Dünya Rekordudur. == Erkən həyat == Li 6 iyul 1990-cı il tarixində Çinin Sıçuan şəhərində anadan olub, əvvəl adı "Li Jiajia" (Çin: 李佳佳; pinyin: Lǐ Jiājiā) idi. Çox gənc yaşlarında yetim qalmışdır. Goldthread-ə verdiyi müsahibədə Li, ögey anasının pis davranışından sonra nənə və baba evinə köçdüyünü bildirdi. == Karyera == Li 2015-ci ildə videolarını Meipaidə yayımlamağa başladı. Əvvəlcə Li videolarını təkbaşına çəkdi, lakin o vaxt yaradıcı video montaj bacarıqları ifadə etməyə bacarmırdı.

Bili — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun Siyaku kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Bili Astara rayonunun Siyaku inzibati ərazi vahidində kənd. Dağətəyi ərazidədir. Toponim tat dilindəki bil (sucaq, bataqlıq sözündən) və -i topoformantının birləşməsindən ibarət "bataqlıq yerdə salınmış kənd" mənalı soz kimi izah olunur. Yerli əhalinin dilində bili "ördək" mənasında işlənir. Bu baxımdan oykonim Zəngilan rayonundakı Ördəkli oykoniminin sinonimidir. == Etimologiyası == Oykonim "bil" — talış dilində bataqlıq və "i" topoformantının birləşməsindəndir (Bataqlı kənd).

Xan bağı — İçərişəhərdə yerləşən və Bakı xan sarayı kompleksinin tərkibində olan tarixi bağdır. Xan bağı sarayın birinci həyətinə, xan ailəsinə məxsus evin qarşısında yerləşir. Bağın mərkəzində kiçik hovuz yerləşir. Həmçinin bağ ərazisində ovdan və təndir vardır. Park ərazisində Azərbaycan florasının ayrılmaz ünsürləri olan Eldar şamı, çinar, sərv, ağcaqayın və digər ağaclar saxlanılmış, əlavə olaraq isə müvafiq sahədə gümüşvari küknar, ağ akasiya, leylan sərvi, adi yasəmən, Şərq tuyası, müxtəlif qızılgül kolları vardır. 2018-ci ildən Bakı xan sarayı kompleksi ərazisində bərpa və yenidənqurma işlərinə start verilmişdir. Bakı xan sarayı şəhərin qədim nüvəsi olan İçərişəhərdə tikilmişdi. Kompleksin inşasına 1754-cü ildə Əbdülrəhim bəy və Mehdiqulu bəyin sifarişi ilə başlanılmışdır. Kompleksin ilk tikililəri Böyük Qala küçəsi boyunca tikilmiş, sonrakı yüzillik ərzində, yəni XIX əsrin sonlarına kimi həyət istiqamətində də tikililərin sayı artırılmışdır. Azərbaycanın SSRİ tərkibinə qatılmasına kimi sarayın birinci həyətində bulaqlar və bağ mövcud idi.

Yapon bağı — Azərbaycanın Bakı şəhərində, Xətai rayonunun Heydər Əliyev parkında yerləşən yapon üslubunda bağ. Azərbaycanda ilk yapon bağı 2009-cu ilin oktyabrında İsmayıllı rayonunda tikilmişdir. Açılış mərasimində prezident İlham Əliyev iştirak etmişdir. Bakıda yapon bağının salınması barədə qərar 2014-cü ildə verilmişdir. Tikinti işləri isə 2015-ci ilin fevralında başlamışdır. Tikintidə Yaponiyadan gəlmiş 11 nəfər mütəxəssis çalışmışdır. Bağın açılışı 15 oktyabr 2015-ci ildə baş tutmuşdur. Açılış mərasimində Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Razim Məmmədov, Yaponiyanın Azərbaycandakı Fövqəladə və Səlahiyyətli səfiri Tsuquo Takahaşi, Azərbaycan Respublikası Prezident Administrasiyasının məsul əməkdaşı Tağı Tağıyev, Yapon bağları və parklarının salınması və dizaynı üzrə ixtisaslaşmış "Kosugi Zohen" şirkətinin prezidenti Saki Kosuqi və rayon sakinləri, səlahiyyətli şəxslər iştirak ediblər. Parkda qədim Yaponiya mədəniyyətini, folklorunu və milli ornamentlərini əks etdirən atributlar, torii quraşdırılıb, İtaliyanın Pistoya şəhərindən gətirilmiş sakura, aser, şam ağacı və digər yapon mənşəli ağac və gül kolları əkilib. Xızı rayonundan gətirilən təbii qaya və çay daşlarından şəlalə kompleksi yaradılıb, eləcə də oturacaqlar quraşdırılıb.

Çigil — Xəzər dənizində, Bakı arxipelaqında Azərbaycana məxsus ada. Məskunlaşmamış adadır. Palçıq vulkanı mənşəlidir. Ərazisi 0,4 km² təşkil edir. Sahilləri hündür və yalnız cənub-şərq tərəfdən ensiz sahil zolağı ilə əhatə olunmuşdur. Cənub-Şərq hissədə bir necə palcıq vulkanı var. Adanın uzunluğu 585 m, eni 425 m-dir. Sahildən 16,9 km məsafə ayırır. Maksimal hündürlük 5 m təşkil edir. Bəndovan burnundan cənubda yerləşir.

Çini və ya Fəğfur (türk. farfur, fağfur, fars. fəğfur, rus. farfor) — su və qaz keçirməyən keramika növu. İlk dəfə Çində yarandığı üçun ölkəmizdə "Çini" adıyla məşhudur. Taxta çubuqla yüngülcə vurulduqda, özunə xarakterik yüksək tonlu aydın bir səs çıxarır. Məhsulun forma və qalınlığından asılı olaraq ton fərqli ola bilər. İngilis dilli ədəbiyyatdakı "çini" terminini ifadə etmək üçun istifadə edilən "porcelain" ( / ˈp ɔ ː r s ə l ɪ n /) termini, tez-tez tibbi və texniki keramika üçün istifadə olunur. Çini kaolin (Al 2 O 3 * 2SiO 2 * 2H 2 O), kvars (SiO 2), feldispat (seriya K [Alsi 3 O 8] — Na [Alsi 3 O 8] — Ca [Al 2 Si 2 O 8 ]) və plastik gil (əsasən kaolin, ionların daxilolmaları ilə — xromoforlar ) qarışdırılaraq bişirilmə yolu ilə əldə edilir. Çini kütləsinin tərkibinə görə yumşaq və sərt olmaqla iki qrupa bölünür.

Çivi — maşın hissələrini birləşdirmək üçün tətbiq olunan hissədir. Onlar ən qədim və sadə maşın hissələrindəndir. Çivilər silindrik və konusformalı olurlar. Çivi ilə birləşən hissələr bir-birinə nəzərən həm hərkətli, həm də sərt bərkidilə bilərlər. Onlar qüvvə ötürmə qabiliyyətinə malikdirlər. Çivilərin ölçüləri onlara düşən yükdən asılı olaraq kəsilməyə, əyilməyə aparılan hesabatlar nəticəsində tapılır. Bu ölçülər standartlaşdırlmışdır.

Tağı Əliyeviç Nağıyev (Rusiya imperiyası) — Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin üzvü, Bakı Şəhər Dumasının üzvü, keçmiş Hümmətçi, Müsavat Partiyası qurucularından biri. 1911-ci ilin oktyabr ayında Bakıda Tağı Nağıyev və Məhəmməd Əli Rəsulzadə ilə Abbasqulu Kazımzadə Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin tapşırıq və tövsiyələrinə uyğun olaraq Müsəlman Demokrat Müsavat Partiyasının əsasını qoymuşdur. Məhəmməd Əli Rəsulzadə daha sonralar yazırdı: 1918-ci ildə Bakı Şəhər Dumasının 36 üzvü tərəfindən Duma əvəzinə işə düşəcək Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsinin 46 yeni üzvü seçilmiş bütün 80 üzvün siyahısı 22 sentyabr 1918-ci ildə hökumət tərəfindən təsdiqlənmişdi. Yeni seçilən üzvlər arasında Tağı Nağyev də var idi. Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.

Bığlı Hüseyn, Bığlı Hüseyn Saraclı, Bığlı — İrəvan quberniyasının Yeni Bəyazid qəzasında, indiki Sevan rayonu ərazisində kənd olmuşdur. == Tarixi == Kəndin adı erməni mənbələrində Beqli Hüseyn, Bexlu formalarında da göstərilir. Kənd Kəvər (Kamo) rayonunun 22 km şimal-qərbində, Göyçə gölünün şimal-qərbində yerləşirdi. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. 1930 - cu ildə Axta (Razdan) rayonunun ərazisinə daxil idi. Toponim Bığlı Hüseyn antroponimi ilə qazax tayfalarından biri olan saraclı etnonimi əsasında əmələ gəlib «Saraclı tayfasından olan Bığlı Hüseynə mənsub kənd» mənasını bildirir. Mürəkkəb quruluşlu etnotoponimdir. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 26 nəfər, 1873 - cü ildə 356 nəfər, 1886-cı ildə 505 nəfər, 1897-ci ildə 645 nəfər, 1908-ci ildə 658 nəfər, 1914 - cü ildə 846 nəfər, 1916-cı ildə 768 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kəndin sakinləri ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş və vəhşicəsinə qovulmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kəndin sağ qalan sakinləri geri dönmüşdür.

Dişsiz balinalar, bığlı balinalar (lat. Mystacoceti) — balinakimilər dəstəsindən məməlilər yarımdəstəsi. Üst çənəsində diş əvəzinə "balina bığı" adlanan uzun buynuz lövhələr var (ikinci adı da buradandır). Bığların kənarı uzun qılcıqlara ayrılıb. Dişsiz balinaların qidası olan su orqanizmlərini süzən narın, ələyəbənzər süzgəç əmələ gətirir. Burnunda tək-tək yerləşən vibrislər (duyğu orqanı) var. Başının təpə hissəsində 2 burun dəliyi olur. Dişsiz balinaların ən irisinin uzunluğu 33 m, kütləsi 160 t-dur. 4 müasir fəsiləsinə aid 10 növü məlumdur: Qrenlandiya balinası Seyval Kiçik cənub zolaqlı balina boz balina qozbel balina göy balina finval seyval Kiçik zolaqlı balina Brayde zolaqlı balina. Bütün okeanlarda geniş yayılmışdır.

Bığlı qızılquş (lat. Falco biarmicus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qızılquşkimilər dəstəsinin qızılquşlar fəsiləsinin qızılquş cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir. == Təsviri == Göyərçindən iridir. Başının üstü kürəndir. “Bığları” zəifdir. Bel tərəfi qonur, qarın tərəfi isə ağımtıldır və üzərində naxışlar uzanır. Quyruğu tünd bənövşəyi rənglidir və köndələn qonur zolaqlar var. == Yayılması == Afrikada, Aralıq dənizi ətrafında, Kiçik Asiyada, İraqda və Cənubi Qafqazda yayılıb. Azərbaycanda Qobustanda və Naxçıvan MR-də Şahbuz rayonu Dərəboğaz və Qızılqışlaq qayalığında nəsil verməsi göstərilib.

Bığlı şəbpərə (lat. Myotis mystacinus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yarasalar dəstəsinin hamarburunlar fəsiləsinin şəbpərə cinsinə aid heyvan növü. == Xarici görünüşü == Bədənin uzunluğu 38-48 mm, quyruğun uzunluğu isə 32-46 mm-dir. Qulaqları nisbətən uzundur (13-17 mm). Qulağın arxa kənarının yuxarı hissəsində yaxşı hiss olunan kəsik vardır. Qulağın dəri çıxıntısının uzunluğu (6,5-9,0 mm) qulağın uzunluğunun təqribə yarısına bərabərdir. Xəzin rəngi adətən açıqdır. Yaşlı fərdlərin rəngi adətən parlaq olub, bədənin üst tərəfi parlaq sarıdansəməni və ya bozumtul açıq-sarı rəng arasında dəyişir. Bədənin alt tərəfinin rəngi ağla bozumtul-ağ arasında dəyişir. Bütün tüklərin əsası yaşıl-boz və ya tünd-boz rəngdədir.

MIDI (ing. Musical Instrument Digital Interface) – musiqi alətlərinin rəqəmli interfeysi; musiqi sintezatorlarının, musiqi alətlərinin və kompüterlərin birləşməsini nəzərə alan ardıcıl interfeys standartı. MIDI standartı həm aparat vasitələrinə, həm də kodlaşdırma və ötürmə üsullarına aid edilir. Musiqi və səs MIDI-qurğular arasında ötürülür. Standartın aparat vasitələrinə aid olan hissəsi MIDI-portlar adlanan giriş-çıxış kanallarının tiplərini müəyyənləşdirir və MIDI In, MIDI Out və MIDI Thru kimi üç port tipinə qoşulan MIDI kabelinin spesifik tipini müəyyənləşdirir. Sintezator və ya başqa MIDI-qurğu məlumatı MIDI In portundan alır, məlumatların ekranda əks olunması MIDI Thru portu vasitəsilə yerinə yetirilir ki, bu da başqa qurğuların da onları almasına imkan verir. MIDI-qurğular özlərinə məxsus məlumatları digər qurğulara MIDI Out poru vasitəsilə göstərir. İnformasiya MIDI-qurğular arasında səs parametrlərinin kodlaşdırıldığı (məsələn, tonun yüksəkliyi və səsin ucalığı 8-baytlıq formatda) MIDI-məlumatlar şəklində ötürülür. MIDI-qurğulardan musiqinin yaradılması, yazılması və səsləndirilməsi üçün istifadə etmək olar. MIDI standartından istifadə etməklə kompüterlər, sintezatorlar və sekvenserlər bir-biriylə əlaqə saxlaya bilər, bununla da həm vaxta qənaət edər, həm də faktiki olaraq musiqini idarə edərlər.

Qıjılar (lat. Polypodiopsida) – qıjıkimilər şöbəsinə aid bitki sinfi.

Müharibə qırğısı (ing. War hawk) və ya qırğı (ing. hawk) — siyasətdə və ya iqtisadiyyatda, öz ölkəsinin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün, digər ölkələr, təşkilatlar və ya hökumətlər ilə əlaqədar sərt tədbirlər tərəfdarı olan şəxslərə deyilən termin.

Sığın (lat. Alces alces) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin sığınkimilər cinsinə aid heyvan növü. Fəsiləyə daxil olan ən iri növ hesab olunur. Erkəyinin bədəninin uzunluğu 3 metrdək, süysününün hündürlüyü 2,3 metrədək, kütləsi 570 kq-dək olur. Dişisi erkəkdən nisbətən kiçikdir. Ayaqları uzun, dırnaqları ensiz və itidir. Başı uzun, burnu donqar, ətli üst dodaqı sallaqdır. Quyruqu qısadır. Erkayinin kürəşəkilli buynuzu var. Dişisi buynuzsuzdur.

Sığın (lat. Alces alces) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin sığınkimilər cinsinə aid heyvan növü. Fəsiləyə daxil olan ən iri növ hesab olunur. Erkəyinin bədəninin uzunluğu 3 metrdək, süysününün hündürlüyü 2,3 metrədək, kütləsi 570 kq-dək olur. Dişisi erkəkdən nisbətən kiçikdir. Ayaqları uzun, dırnaqları ensiz və itidir. Başı uzun, burnu donqar, ətli üst dodaqı sallaqdır. Quyruqu qısadır. Erkayinin kürəşəkilli buynuzu var. Dişisi buynuzsuzdur.

Sımsıkı Sıkı Sıkı — Kənan Doğulunun albomu.

Biga Çayı (Digər istifadələriylə; Kocabaş Çayı, Granikos Çayı, Barenos Çayı) Çanaqqala vilayətinin Biga ilçəsində bulunur. Böyük İskəndərin e.ə 334 cü ilədə sahillərində döyüşdüyü çay ilçəni ikiyə bölmüşdür, iki yaxanı birləşdirən iki böyük körpü ilə bir çox kiçik körpü var. Uzunluğu təxminən 80 kilometrdir. İç seqmentlərdə doğularaq Çan ilçəsindən keçər və Biga Düzənliyini sulayaraq Karabiga diyar mərkəzinə 3 kilometr uzaqlıqda delta etmədən Marmara Dənizinə tökülər. Çayın bölgəyə iqtisadi qatqısı yox deyiləcək qədər az olub həddindən artıq çirklilik və bəsləndiyi qaynaqların azalması səbəbiylə bir çox axar su kimi təhlükə içindədir. Son illərdə çayın və ətrafının islahı üçün böyük səylər sərf edilməkdədir.

Biqa dili (ing. Biga language) — Raja Ampat adalarının ən böyük 4 adasından biri olan Misool sakinlərinin danışdığı dil. Avstroneziya dillərinə aiddir. 2001-ci ilin məlumatına görə bu dildə təqribən 300 nəfər danışır.

Biqa vadisi (ərəb. وادي البقاع‎‎‎‎ Wādī l-Biqā‘) — Livanın şərqində yerləşən vadi. Romalılar dövründə önəmli kənd təsərrüfatı sahəsi kimi istifadə edilən vadi, bu gün də Livanda eyni məqsədlər üçün istifadə edilir. Paytaxt Beyrut şəhərindən 30 km qərbdə yerləşir.

Biqa yarımadası qədim adı ilə Troada və ya Troas Dardanelin ikiyə ayırdığı Anadolu ilə Rumelinin şərq hissəsidir. Dardanelin şimalında Gelibolu yarımadası cənubunda isə Biqa yarımadası yerləşir. Bu gün Çanaqqala ilinin bütün ərazisi Biqa yarımadasını təşkil edir. Bölgə öz adını Cümhuriyət dövründə əvvəl bölgə mərkəzi, lakin günümüzdə Çanaqqalanın ilçəsi olan Biqadan almışdır. Çanaqqala il mərkəzi, Biqa, Ayvacık, Bayramiç, Çan, Ezine, Yengicə və Lapseki rayon mərkəzləri yarımadanın əsas yaşayış məskənləridir. == Adın mənşəsi == Biqa - Yarımada öz adını Çanaqqalanın Marmara dənizi sahillərində Biqa ilçəsindən götürmüşdü. Troada-Troas - Bu adlar bölgədəki dünyaca məşhur Troya kəndindən gəlir. Bu tarixi ad eyni zamanda bölgədəki Makedoniyalı İsgəndər adına qurulan bir kəndin adının digər kəndlərlə qarışmaması üçün istifadə edilir. Bu qədim şəhər İsgəndəriyyə Troas kimi tanınır. == Sərhədləri == Biqa yarımadasının şimalında Dardanel və Marmara dənizi, cənubda Edremit körfəzi, şərqdə Gönen çayı və qərbdə Egey dənizi var.

Bulbophyllum unguiculatum (lat. Bulbophyllum unguiculatum) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü. == Arealı == Bulbophyllum breviflorum növü Sulavesi, Kalimantan, Yava və Sumatra ərazilərində yayılmışdır == Sinonim == Bulbophyllum bidi Govaerts Bulbophyllum pumilio Ridl. [Illegitimate] Bulbophyllum reilloi Ames Bulbophyllum teres Carr Phyllorchis unguiculata (Rchb.