YIĞI

Cinayət zamanı M yığın (ing. Dial M for Murder) — 1954-cü ildə kinematoqraf Alfred Hitchcock tərəfindən çəkilmiş detektiv filmidir. Frederik Nottun məşhur “Telefon zəngi” pyesinin çox dəqiq uyğunlaşdırılmasıdır. Film IMDb-yə görə 250 ən yaxşı film siyahısına və Amerika Film İnstitutuna görə detektiv janrında olan ilk on filmə daxil edilmişdir.

Əsər təxminən 1926 və ya 1927-ci ildə yazılmışdır. AMEA-nın Əlyazmaları İnstitutunun arxivində 6 müxtəlif əlyazma nüsxəsi mühafizə olunur. İlk dəfə H. Səmədzadə 1938-ci ildə əsəri Bakıda kitab halında nəşr etdirmişdir. Əsər rejissor Mehdi Məmmədov tərəfindən 1978-ci ildə Bakıda tamaşaya qoyulmuşdur. == İstinadlar == === Qeydlər === == Mənbə == Cəlil, Məmmədquluzadə. Əsərləri (PDF). Öndər. 2004. səh. 664.

Genişləndirilmiş ASCII yığını – kodları ASCII yığınının 128–255 (onaltılıq 80h–FFh) aralığında olan hər hansı simvollar yığını. Genişləndirilmiş ASCII yığınının standart yığından fərqi odur ki, o, sabit deyil və kompüterdən, əməliyyat sistemindən, proqramlardan, şriftlərdən, qrafik simvollar yığınından asılı olur. Standart ASCII yığını bütün kompüterlərin işləməli olduğu ən vacib simvolları (hərfləri, rəqəmləri və durğu işarələrini) əhatə edir, genişləndirilmiş ASCII yığınına isə vurğulu hərflər, qrafik simvollar və xüsusi simvollar kimi əlavə 128 simvol daxildir. Genişləndirilmiş ASCII yığınını kodlaşdırmaq üçün baytda olan səkkiz bitin hamısından (standart ASCII yığınında 7 bitdən) istifadə olunur.

komandalar yığını – mikroprosessorun tanıdığı və yerinə yetirdiyi maşın komandaları sistemi. Komandalar yığınına toplama, çıxma, vurma və bölmə kimi aşağı səviyyəli addım-addım komandalar daxildir. Hər bir mikroprosessorun öz komandalar yığını var, ancaq bəzi hallarda komandalar yığını daha geniş təyin olunur və ora proqramlaşdırma dillərindəki komandalar daxil olur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Lukka yığıncağı (Lukka şəhərində keçirildiyi üçün belə adlandırılıb) —e.ə. 56-cı ildə Qay Yuli Sezar ilə siyasi müttəfiqləri Qney Pompey və Mark Krass arasında baş tutmuş görüşdür. Həmi dövrdə Roma qarışıqlıq içində idi. Klodiusun populist kampaniyaları Krass və Pompey arasındakı münasibətləri pozmuşdu, habelə, həm Krass, həm də Pompey Sezarın Qalliya səfərində qazandığı şöhrətdən narahat idi. E.ə. 56-cı ilə qədər üç nəfər arasındakı bağlar pozulmuşdu. Sezar əvvəl Krassı, sonra isə Pompeyi Lukkaya görüşə çağırdı. Bu görüş, tərəflər arasında yaradılmış I Triumvirat ittifaqını yenilədi. Pompey və Krass növbəti il keçiriləcək konsulluq seçkiləri üçün namizədliyə razılaşdılar. Seçiləndən sonra, Sezarın Qalliyadakı komandanlığı 5 illiyinə uzadılacaqdı.

Maşın yığımı hissələrin və düyümlərin maşının təyinatına cavab verən, müəyyən olunmuş ardıcıllıqla birləşməsi və bərkidilməsidir. Məmulun təşkiledici hissələrinin söküləbilən və sökülməyən birləşməsinə düyüm deyilir. Düyümün əsas xarakteri onun başqa elementlərdən yığılmasıdır. Düyümə daxil olan iki və daha artıq hissələr birləşməsinə altdüyüm deyilir. Altdüyümlər dərəcələrinə görə fərqlənirlər. Ən yüksək dərəcəli altdüyüm yalnız bir hissədən ibarət olur. Yığmanın başlandığı hissə və ya düyüm baza elementi adlanır. →Maşınqayırmada yığmaya sərf olunan əməktutumu məmulun ümumi əməktumunun 25÷30%-ni təşkil edir. Fərdi və kiçik seriyalı istehsalda isə daha çox çatdırma işləri tələb olunduğundan bu nisbət 40÷45%-ə qədər qalxa bilir. == Təsnifatı == Maşınqayırmada yığma ümumi və düyüm olaraq iki qrupa bölünür.

Texniki-təbliğat kinolenti Azərbaycan şəraitində məhsulun yeni üsulla-İpatov üsulu ilə yığılması haqqındadır. Film Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin sifarişi ilə çəkilmişdir.

Texniki-təbliğat kinolenti Azərbaycan şəraitində məhsulun yeni üsulla-İpatov üsulu ilə yığılması haqqındadır. Film Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin sifarişi ilə çəkilmişdir.

Elmi-kütləvi filmdir. Burada məşhur pambıqçı Bəsti Bağırova tərəfindən tətbiq edilən iki əllə pambıq yığma üsulu haqqında danışılır. Film saxlanılmayıb. Rejissor: İvan Tartakovski Operator: Mirzə Mustafayev Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 57.

Elmi-kütləvi filmdir. Burada məşhur pambıq ustası Qüdrət Səmədovun iki əllə pambıq yığmasından, onun iş üsulundan söhbət gedir. Film saxlanılmayıb. Rejissor: İvan Tartakovski Operator: Mirzə Mustafayev Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 57.

Kinolent Azərbaycanda pambıq yığımında texnikadan-pambıqyığan kombayndan istifadə olunmasından, bunun əmək məhsuldarlığına böyük təsirindən danışır. Film Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin sifarişi ilə çəkilmişdir. Rejissor: Teyyub Axundov Ssenari müəllifi: Əfqan Əsgərov, M.Qədimova Operator: Teyyub Axundov Səs operatoru: Sabir İsgəndərov Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 170-179.

Qalaq (heap) – qabaqcadan həcmi məlum olmayan verilənləri yerləşdirmək üçün proqrama ayrılmış yaddaş sahəsidir. Proqram belə verilənləri saxlamaq üçün qalaqdan boş sahə istəyə bilər, bu yaddaşı öz bildiyi kimi istifadə edə, sonra isə boşalda bilər. C və Pascal proqramlaşdırma dillərində qalaqda işləmək üçün funksiyalar və prosedurlar nəzərdə tutulub. Ehtiyat üçün ayrılan digər yaddaş sahəsi stekdən (STACK) fərqli olaraq, proqramın tələbinə uyğun olaraq, müxtəlif ölçülü bloklarla bölüşdürülür; münasib ölçülü blok qalagın hansı yerində tapılırsa, o yer ayrılır. Nəticədə proqram işlədikcə qalağın fraqmentasiyası artır və onun sıxlaşdırılmasına zərurət yaranır; sıxlaşdırmada kiçik bloklar daha iri sahələrdə birləşirlər ki, bu da yaddaşın daha səmərəli istifadəsinə imkan verir. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Ufa Dövlət Konfransı (eyni zamanda Ufa Dövlət Konfransı, Ufa Konfransı olaraq da bilinir) — 1918-ci il 8–23 sentyabr tarixlərində Rusiyanın Cənub bölgəsindəki Ufa şəhərində (indiki Başqırdıstan Respublikasının paytaxtı, Rusiya) anti-bolşevik hökumətlərinin, siyasi partiyaların, kazak qoşunlarının və Rusiyanın şərqindəki yerli hökumətlərin ən çox təmsil olunan forumu idi. Təsis Məclisi (Samara) Üzvləri Komitəsindən, Müvəqqəti Sibir Hökumətindən (Omsk), Uralın Müvəqqəti Regional Hökumətindən (Yekaterinburq), kazak qoşunlarının hərbi hökumətlərindən (Həştərxan) 23 nümayəndə heyəti (200 nəfər) var idi. Yenisey, İrkutsk, Orenburq, Semirechensky, Sibir, Ural), bir sıra milli dövlət qurumlarının hökumətləri (Alaş Muxtariyyəti hökuməti, Başqırdıstan hökuməti, Türkistan muxtariyyəti hökuməti, Türk Tatarları Müsəlmanları Milli İdarəsi Daxili Rusiya və Sibir, Estoniya Müvəqqəti Hökuməti), bir neçə ümum-Rusiya siyasi partiyaları var idi. İclasda, müxtəlif anti-bolşevik qüvvələrinin məcburi və son dərəcə qeyri-sabit kompromisi nəticəsində Müvəqqəti Ümum-Rusiya Hökuməti (sözdə " Ufa Kataloqu ") yaradıldı. Nikolay Avksentiyev hökumətin sədri seçildi. Müvəqqəti Ümum-Rusiya Hökumətinin "Ümumrusiya Təsis Məclisinin çağırılmasına qədər Rusiya dövlətinin bütün məkanında yalnız ali hakimiyyət sahibidir" olduğu müəyyən edildi. Akt "" Müvəqqəti Ümum-Rusiya Hökumətinə, lazım olduğu qədər qısa müddətdə verilməsi "," Yaradılmış şərtlər nəzərə alınmaqla müvəqqəti olaraq bölgə hökumətləri tərəfindən təhvil alınan ali hakimiyyətin bütün funksiyalarını "təmin etdi. Beləliklə, sərhəd bölgələri "Müvəqqəti Ümum-Rusiya Hökumətinin müdrikliyindən" asılı olan "bölgələrin geniş muxtariyyəti" ilə əvəz olunan regional qurumların suverenliyi ləğv edildi. Ümum-Rusiya hökumətinin təsis Məclisinin çağırışını sürətləndirməsinə kömək etməli və gələcəkdə qeyd-şərtsiz "ölkədə yeganə ali hakimiyyət orqanı" olaraq itaət etməli idi. Rusiyanın milli-dövlət sisteminin əsasları federal prinsiplərə söykənməlidir: "Həm coğrafi, həm də iqtisadi əsas götürərək, ayrı-ayrı ərazilər üçün geniş muxtariyyət hüquqlarının tanınması əsasında emanipasiya edən Rusiyanın qurulması.

Zemstvo yığıncağı — XVI əsrin ortaları -XVII əsrin sonlarında Rusiyada silklərin nümayəndələrindən ibarət təsisat. Müqəddəs kilsənin, Boyar Dumasının, "hökmdar sarayı"nın üzvlərindən, eləcə də seçkili və əyalət zadəganlarından və şəhərin yuxarı təbəqələrindən ibarət idi. Zemstvo yığıncağında xarici siyasət, maliyyə, vergi qoyulması və s. kimi mühüm dövlət əhəmiyyətli məsələlərə baxılırdı. Çar hakimiyyətinin möhkəmləndirilməsi ilə bağlı olaraq, Zemstvo yığıncaqları getdikcə daha az, özü də yalnız hökumətin təşəbbüsü ilə çağırılmağa başlandı.

Karnunt yığıncağı — 11 noyabr 308-ci ildə Roma imperiyasında, Pannoniya vilayətinin inzibati mərkəzi olan Karnuntda (indiki Avstriyanın Petronell-Karnuntum kommunası) baş tutan yığıncaq. Qərbin avqustu titulu ilə bağlı mübahisəni həll etməyə çalışmaq üçün imperator Qaleri tərəfindən çağırılmışdır. Bu, 307-ci ildən Qaleri və Severin Maksensi və Maksimianın idarə etdiyi İtaliyanı işğal etdiyi vaxtdan bəri davam edən münaqişələrə son qoymuşdur. Bu yığıncaqda 305-ci ildə hakimiyyətdən istefa vermiş Diokletian və Maksensinin atası Maksimian da iştirak etmişdir. Bu yığıncaqda Maksimianın öz imperatorluq vəzifəsindən həmişəlik uzaqlaşdırılması və qəsbkar hesab edilən Maksensini devirmək məqsədi ilə Qalerinin keçmiş sərkərdəsi Lisininin Qərbin avqustu təyin edilməsi haqqında razılığa gəlinmişdir. Buna baxmayaraq, I Konstantin və Maksimian kimi dövrün böyük nüfuzlu şəxslərinin əksəriyyətini qəbul edilən qərarlardan narazı qalmışdır. I Konstantin vəzifəsinin yüksəldiləcəyini gözləyirdi, Maksimian isə devrilməsindən narazı qalmışdı və Qalliyada Konstantinin sarayında son konspirasiya cəhdi etmişdir. Lisini Maksensini devirmək üçün sonradan aparılan hərbi kampaniyalarda iştirak etməmişdi. == Zəmin == Təxminən b.e. 293-cü ildən bəri Roma imperiyası hər biri bir avqust və sezar tərəfindən idarə olunan iki hissəyə bölünmüşdür.

Ot yığını — təbii ekosistemlərdə rast gəlinən, otlaqlarda yaşıl yem, bağlarda dekorativ ot kimi istifadə edilən təbii bitki. Qırtıckimilər ailəsindəndir və çəmən şəklində deyil, top-top şəklində yığılmış düz çəmənliklərdə rast gəlinir. Adətən bir mövsümdən çox yaşayırlar. Bir çox növün kökləri 2 metr və ya daha çox olur. Bu yolla maili yerlərdə torpağı eroziyadan qoruyurlar. Onun kökləri digər bitkilərə nisbətən daha dərin və nəm yerlərə çata bilir. Onlar həşəratlar (kəpənəklər daxil olmaqla), quşlar, xırda heyvanlar və daha böyük ot yeyənlər üçün yaşayış yeri təmin edir və torpağı süni şəkildə qidalandırırlar. Onun yarpaqları yerli xalqlar və müasir rəssamlar tərəfindən səbət toxuması kimi məqsədlər üçün istifadə olunur.

Köhnə Cənub yığıncaq evi (ing. Old South Meeting House) — Massaçusets ştatının Boston şəhərinin Dauntaun-krossinq bölgəsində Milk-strit və Vaşinqton-stritin küncündə yerləşən tarixi konqreqasionalist kilsə binası. 1729-cu ildə tikilmişdir. 16 dekabr 1773-cü ildə Boston çay qonaqlığının təşkili nöqtəsi kimi şöhrət qazanmışdır. Beş min və ya daha çox müstəmləkəçi o dövrdə Bostonda ən böyük bina olan yığıncaq evində toplanmışdır. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == B. Wisner. History of the Old South Church in Boston: in four sermons. 1830. Hamilton Andrews Hill. History of the Old South Church (Third Church) Boston: 1669–1884.

Tullantıların təkrar emalı köhnə metal və ya plastik əşyaların müəyyən bir çevrilmə yolu ilə yenidən istifadəyə yararlı hala gətirilməsi üçün həyata keçirilən bütün proseslərin cəmidir. Bu işlə məşğul olan insanlar tullantıları zibilliklərdən və ya iş yerlərindən yığırlar və bu işi görən biznesmenlərə satırlar. Biznesmenlər də öz növbələrində onları emal edən fabriklərə verirlər.

Ürək yığılmasının tezliyi (ritm tezliyi də adlanır) — vahid zamanda ürək sistolarının sayını ölçməklə əldə edilən fiziki kəmiyyətdir. Ənənəvi olaraq vahidlərlə ölçülür: "dəqiqədəki döyüntü " (döy / dəq), baxmayaraq ki, Sİ-nin qaydalarına uyğun olaraq hers ilə ölçülməlidir. Ürək yığılmasının tezliyi tibbi və idman praktikasında normal ürək ritminin fizioloji göstəricisi kimi istifadə olunur və normal ürək ritmi ilə digər ürək ritm pozğunluqlarını (aritmiya) bir-birindən ayırmağa imkan verir. Eyni zamanda ürək yığılmasının tezliyinin maksimum həddini də müəyyən edir. Ürək yığılmasının tezliyinin ölçülmə üsulları ilə ürək ritmindəki dəyişiklikləri qeyd etmə üsulları eynidir. Ürək yığılmasının tezliyinin ölçülməsi adətən 1 dəqiqədə olan nəbz döyüntülərinin sayı ilə və ya elektrokardioqramada mədəcik komplekslərinin sayının ölçülməsi ilə əldə edilir. Beynəlxalq standartlara uyğun olaraq, ürək yığılmasının tezliyinin zamandan asılılığını ölçmək üçün cihaz ritmokardioqraf , belə qeydlər isə ritmokardioqramlar adlanır ("taxokardioqraf", "kardiotaxoqraf", "kardiosikloqraf" adlandırıla bilməz). Düzgün və ya müntəzəm sinus ritmləri ürək ritmi adlanır, müşahidə hüdudlarında yalnız sinus düyünlərinin fəaliyyəti ilə müəyyən edilir. Sinus düyününün ritmi dəqiqədə 60–90 döyüntü aralığına düşürsə normal sinus ritmi adlanır. Ürək yığılmasının tezliyindəki dəyişikliklər 0,1 saniyədən az olarsa ürək ritminin təbii dəyişkənlikləri ilə əlaqəli normal sinus aritmiyası (fizioloji) adlanır, belə dəyişikliklər ürək ritminin pozğunluqları hesab edilmir.

Kapitalın yığılması (ing. Capital accumulation) — həm fiziki, həm də insan kapitalı nəzərdə tutulur. Fiziki kapital ehtiyatınızı yeni fabriklər və maşınlarla artırarkən, ali təhsil diplomlarının sayının artması ilə insan kapitalı ehtiyatını artırır. Kapital yığılmasının artması potensial istehsal səviyyəsini artırır. Beləliklə, uzunmüddətli təklif əyrisi sağa doğru sürüşür. Kapital yığılması azalarsa, iqtisadiyyatın ümumi istehsalına mənfi təsir göstərəcək və uzunmüddətli təklif əyrisi sola sürüşəcək.

İlkin kapital yığımı — Karl Marksın fikrincə, kapitalist istehsalı üçün şəraitin yarandığı tarixi proses. “Kapitalın ilkin yığılması” anlayışı ilk dəfə Adam Smitin əsərlərində təqdim edilmiş və Marks tərəfindən ilkin yığım nəzəriyyəsi şəklində işlənmişdir. Bu nəzəriyyəyə görə kapitalın ilkin yığılmasının mahiyyəti aşağıdakı kimidir. Kapitalistik istehsalın həyata keçirilməsi üçün aşağıdakı şərtlər lazımdır: 1) qanuni olaraq azad, lakin istehsal və yaşayış vasitələrindən məhrum olan və buna görə də kapitalistlər üçün işləməyə məcbur olan yoxsul kütlənin olması; 2) kapitalistik müəssisələrin yaradılması üçün zəruri sərvətin toplanması. Bu şərait XV əsrin sonlarından XVIII əsrə qədər, digər ölkələrdə isə XIX əsrin sonlarına qədər Qərbi Avropada baş verən ilkin kapital yığımı prosesi zamanı yaradılmışdır. İlkin yığım prosesinin birinci tərəfi istehsal vasitələrinin xırda istehsalçılar (kəndlilər və sənətkarlar) kütləsindən zorla müsadirə edilməsi və onların mülki yoxsul proletarlara çevrilməsidir. Bu prosesin ən parlaq təzahürü, Marksın fikrincə, XV əsrin sonunda başlayan və ən böyük həddi XVIII əsrdə çatan kəndlilərin kütləvi surətdə müsadirə edilməsi (“çəpərləmələr” adlanan) idi. İngilis sənaye inqilabı dövrü, hakimiyyət və qanunlar tərəfindən icazə verilən əhalinin kütləvi soyğunçuluğu formasını aldıqda:“XVIII əsrdə tərəqqi ondan ibarətdir ki, qanun özü xalqın torpağının talan edilməsi alətinə çevrilir... Belə soyğunçuluğun parlament forması “İctimai mülkiyyətin bağlanması haqqında qanunlar”dır (Bills for Inclosures of Commons), yəni mülkədarların xalqın torpaqlarını onların köməyi ilə özlərinə xüsusi mülkiyyət kimi verdiyi fərmanlar – xalqı özgəninkiləşdirən dekretlər”.Kəndlilərin torpaqlardan qovulması elə bir miqyasda həyata keçirildi ki, XVIII əsrin sonlarında İngiltərədə torpağa sahib olan müstəqil kəndlilər - yomenlər praktiki olaraq yox oldular. Lakin ümumilikdə bu proseslər, bu dövrdə əmək haqqı “minimumdan aşağı düşməyə başlayan” və “yalnız həyatın tamamilə zəruri ehtiyaclarını ödəməyə kifayət edən” muzdlu işçilərdən ibarət nəhəng bir ordunun formalaşmasına səbəb oldu.