Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ПИХ-ПИХ

    qabar-qabar, qabarla örtülmüş; qarsaq-qarsaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ПИХ

    (-ини, -ина, -ер) 1. qabar, suluq; пих акьалтун (пих хьун) qabar bağlamaq, qabar olmaq, qabarlamaq, suluqlamaq; 2. dan. gül, yanıq qabarları (çörəkdə)

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • пих

    (-еди, -еда, -ер) - волдырь : пих акьалтун - покрываться волдырями.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ПИХ

    ...bubble, raised bubble on the skin that is filled with pus.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ПИХ

    [ппих] сущ.; -ини, -ина; -ер, -ери, -ера, хам кайила ва я гзаф гуьцӀ хьайила, адал хкаж жедай куркур. Пер ядай кьван гададин гъилерал пихер акьалт

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • пых

    ...выпускании газа, пара из паровой машины и т.п. Паровоз пых, пых и пошёл. Жена в гневе, а он сигарой пых да пых. II -а (-у); м.; нар.-разг. Вздох, вдо

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PƏH-PƏH

    межд. ах! (выражает похвалу и восторг, а также употребляется иронически). Pəh-pəh, sənə necə də yaraşır! ах! как тебе идёт, pəh-pəh, nə yaxşı oxuyur!

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİS-PİS

    прил. пис-пис (мес. крар, гафар ва мс.); // нареч. pis-pis baxmaq пис-пис килигун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • PIÇ-PIÇ

    нареч. 1. кушкуш ацалтна, явашдаказ, пуспус ацалтна (мес. рахун); 2. кушкуш, кушкушдалди рахун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • PƏH-PƏH

    кил. bəh-bəh.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПИС-ПИС

    zərf, sif. pis-pis (bax пис); пис-пис гафар pis-pis sözlər; пис-пис килигун pis-pis baxmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • pis-pis

    zərf. avec colère ; haineusement ; méchamment ; avec méchanceté

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • pıç-pıç

    is. 1): ~ etmək (eləmək) murmurer vt ; chuchoter vt ; 2) souffler vt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • PİS-PİS

    z. badly, ill, unpleasantly

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • PIÇ-PIÇ

    i. ~ etmək / danışmaq to speak* in a whisper

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • PIÇ-PIÇ

    I сущ. шушуканье. Pıç-pıç başladı началось шушуканье II межд. шу-шу-шу (употребляется звукоподражательно для обозначения разговора шёпотом, по секрету

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİŞ-PİŞ

    звукоподр. кис-кис (восклицание, которым подзывают кошку)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİS-PİS

    нареч. гневно, злобно, с гневом, со злобой. Pis-pis baxmaq гневно смотреть, pis-pis danışmaq злобно говорить

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • pəh-pəh 2021

    pəh-pəh

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • PIÇ-PIÇ

    шепот, шептание, шушуканье

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİŞ-PİŞ

    кис-кис

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PƏH-PƏH

    bax bəh-bəh. [Hacı Məhəmmədəli:] Pəh-pəh, pəh! Maşallah olsun doktor cənablarının elminə. C.Məmmədquluzadə. [Sultan bəy:] Bəli! Sultan bəyin qızı bir

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PIÇ-PIÇ

    zərf və sif. Yavaşcadan, pıçıltı ilə. Pıç-pıç danışmaq. – Qonaqlar [Sitarəyə] zənn ilə baxıb, sonra anası ilə pıç-pıç danışdılar. Çəmənzəminli. // Pıç

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİS-PİS

    sif. bax pis (çoxluq bildirir). Pispis işlər. Pis-pis hərəkətlər. Pis-pis sözlər. – [Mirpaşa:] Mahmud qoşulub pis adamlara. Z.Xəlil. [Sona xanım:] Heç

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİŞ-PİŞ

    təql. Pişiyi çağırmaq üçün çıxarılan səs. Nə qədər piş-piş elədim, pişik gəlmədi.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİŞ-PİŞ

    təql. пси-пси (кациз эверун патал акъуддай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • piş-piş 2021

    piş-piş

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • pıç-pıç

    pıç-pıç

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • pis-pis

    pis-pis

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • PƏH-PƏH

    междометие, для выражения похвалы и восторга (иногда и порицания)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİS-PİS

    плохо, гневно, злобно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PAH

    ...Təəccüb, təəssüf, kədər kimi hissləri ifadə edir. Pah, nə pis oldu. Pah, nə çox kitabın var. Pah, yaman işə düşdük. □ Pah atonnan dan. – cümlənin əvv

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ПАХ

    анат. кеш; къвалан буш (кьвехен кьил).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЫЛЬ

    ж мн. нет руг. ♦ пускать ва я пустить пыль в глаза вич са гьунарлу кас хьиз къалурун; кьуру дамахдалди масабур ягъалмишриз алахъун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЫЛ

    ...нет 1. обл. ялав; къизмиш цIай. 2. пер. къизмишвал; туьнтвал; в пылу къизмишвилик, къизмиш чIавуз, къизгъин чIавуз (са кардин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЫЖ

    чакъул, ппек, кIумп (барутдин, гуьлледин винелай тфенгда твадай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПУХ

    ...цIийиз акьалтзавай жегьилдин ччинал жедай). ♦ в пух и прах тармар авун, къван къванцел тутун, руг авун; рыльце в пуху кIуф туькда ава (хъуьченрай

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИТЬ

    несов. хъун; пить воду яд хъун; пить за здоровье сагълугъдай хъун (ички). ♦ как пить дать пер. якъин, са шакни авачиз; пить горькую ва я пить мѐртву

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИР

    еке къунагълух; кефинин межлис. ♦ в чужом пиру похмелье см. похмелье.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИК

    геогр. пик, шиш кIук (дагъдин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПЫЛЬ

    toz

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • PİÇ

    is. [fars.] Vint. Piçlə bağlamaq. ◊ Piçini burmaq – əl-ayağını yığışdırmaq, özbaşınalığına son qoymaq. Uşağın piçini burmaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİY

    1. сало, жир; 2. сальный, жировой;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİS

    1. плохой, дурной, нехороший, порочный, предосудительный, скверный; 2. плохо, дурно, скверно;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİR

    ...фанатиками святые места и предметы (могилы, деревья и т.п.);

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİÇ

    винт

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • PİY

    is. Heyvan bədənində toplanıb yığılan yağ maddəsi və onun əridilmiş halda olan məhsulu. Mal piyi. Keçi piyi. – Ruzgar ancaq piydən qayrılmış şamları s

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PİK

    ...olmayaraq dağ zirvəsinin ən yüksək nöqtəsi. Qələbə piki. ◊ Pik saatı (vaxtı) – nəqliyyatın, elektrik stansiyasının və s. ən gərgin iş vaxtı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • qabar-qabar

    нареч. пих-пих; къабар-къабар.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABARTI

    сущ. къабар, пих.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • пиф-паф

    ...шутл. Обозначает звук выстрела из ружья, пистолета. * Пиф-паф, ой-ой-ой, умирает зайчик мой! (Из детской песенки). Охотник пиф-паф в волка.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PAH, PAHO!

    вот оно, что!

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ВОЛДЫРЬ

    м куркур, пих; къабар, дакIур чка.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • QABARLILIQ

    сущ. пих (къабар) алай затӀунин гьал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • UÇUQ²

    ...хьуникай ва мс.); dodağına uçuq çıxmaq пӀузарар акъатун, пӀузарал пих хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABARLI

    прил. пих алай; къабар алай, мозоль алай; // qabarlı əllər пер. пих алай гъилер, зегьметкеш инсанар, фялеяр манада.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • НИХ

    от них абрулай; абрувай; из них абрукай; за них абрун патахъай; у них абрухъ, абрув; абрун кIвале; через них абралди; абрулай.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • PIÇ

    I (İmişli) yiv. – Pıç dəmirdən olır II (Kürdəmir, Şamaxı) lülək. – Bala, ey, o sinavarın pıçın bərk bır axmasın (Kürdəmir); – Simavarın pıçı düşüb (Şa

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • QABARMAQ¹

    гл. къабар хьун, пих хьун (мес. гъилерал).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КЪАБАР

    bax пих; къабар хьун qabar olmaq, qabarlamaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • КЪАБАР

    bax пих; къабар хьун qabar olmaq, qabarlamaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • SULUQLAMAQ

    гл. пих (куркур) акьалтун, пих(ер) хьун, къабар хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • FISILTI

    сущ. 1. сопение, сап 2. пых (звукоподражание для обозначения пыхтения), пыхтение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QABARBÖCƏYİ

    сущ. зоол. пихед пепе (инсандин бедендихъ галукьдамаз пих акъуддай са пепе).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SULUQ

    сущ. 1. куркур, пих (яд квай); 2. нугъ. хпен ттандикай (сифте некӀедикай) авур ниси хьтин затӀ.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABARLAMAQ

    гл. 1. пих акъатун, куркурар акъатун, пихер акьалтун, пихер хьун; 2. къабар хьун, мозоль хьун, кӀеви хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABARCIQLANMAQ

    гл. 1. пих акъатун, пихер акьалтун, пихер хьун; кил. qabarlamaq 1); 2. гъвечӀи куркурар акьалтун, куркурар хьун (мес. цин винел).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BARAMA

    ...кӀазун чепелукь; 2. нугъ. тешенак; сарарин кӀаниз (тиргериз) акъатдай пих.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABAR

    сущ. 1. пих, куркур; qabar olmaq кил. qabarlamaq 1); 2. къабар, мозоль; qabar bağlamaq (olmaq, çalmaq) кил. qabarlamaq 2); 3. куркур (мес. ргазвай цин

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QABARTMAQ

    ...чӀарар цаз-цаз авун, тик акъвазарун (мес. кӀекре); 4. куркур акъудун, пих акъудун (мес. вергеди).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • GÜLLƏNMƏK

    ...цуькверивди диганваз хьун, дамахнаваз хьун; 3. фан ччиниз пеш (пих) акъатун (кил. gül 4); çörək güllənibdir фаз пеш акъатнава.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QOVUQ

    ...ва я инсандин беденда: къене жими затӀ авай гъвечӀи кисе); 3. тӀур, пих, куркур (хамунал акъатдай); 4. резиндин ва мс. турба, чанта (къенез яд ва я г

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПУЗЫРЬ

    ...жедай; гьайвандин къене жими затI авай перде). 2. куркур, пих (жендекдин хамунин кайи чкадал акъатдай). 3. анат. кIвал, кисе; мочевой пузырь цв

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КУРКУР

    ...хьанвай кудай куркурар гъисс авуна. Б. Гь. Къарачи. Синоним: пих.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • PİY

    Bu, fars dilində pih formasında işlədilir, bizdə semiz kəlməsindən istifadə olunub (sümürmək də bununla qohumdur). Piy, semiz, салo (rusca) sözləri ta

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • BAĞLAMAQ

    ...кӀурукӀ кьун, кӀурукӀ авун; 11. хьун, акьалтун; qabar bağlamaq пих хьун, пих акьалтун; 12. кутун; bel bağlamaq далу кутун; ümid bağlamaq умуд кутун;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КЪАБАР

    ...къан, мециз яна къабар на. Лезги Агьмед. Я залум хан. Синоним: пих. * къабар хьун гл., квел бедендин са чка тӀушунайла, са квев ятӀани гзаф гуьцӀ хь

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • GÜL

    ...(хьра куникди фан ччиниз акъатдай куьлуь халар); gül vermək пеш (пих) акьалтун, пеш акъатун (фан ччиниз); 5. мед. ярар (ярарин лап пис вахтунда женде

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КУН

    ...Заз эвера. 2) цӀув ва я маса затӀунив агатна хамуниз зарар гун, пих элягьун. 3) бедендин хамуниз зиян гун. Эгер вун вергер гъиз салаз физванди заз ла

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ПИХТОВЫЙ

    прил. ağ şam ağacı -i[-ı]; пихтовый лес ağ şam ağacı meşəsi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИХТАРНИК

    м dan. ağ şam meşəsi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИХТА

    ж bot. ağ şam ağacı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИХНУТЬ

    сов. bax пихать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИХАТЬСЯ

    несов. 1. dürtüşmək, soxulmaq, özünü dürtmək; 2. dürtülmək, dürtüşdürülmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПИХАТЬ

    несов. 1. itələmək; 2. dürtmək, dürtüşdürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПЫХТЕТЬ

    несов. 1. ухь авун, угь авун (са залан, четин кIвалахдал алахънаваз, ялиз). 2. пуф- пуф авун (мес. машиндин келледи)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИХТА

    бот. пихта (кеферда жедай шамагъаждин жинсиникай са ттар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИХНУТЬ

    однокр. разг. 1. эцягъун; хуртIар авун. 2. эцягьиз-эцягъиз вилик ракъурун. 3. чуькьвез-чуькьвез акатайвал ттун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПИХАТЬ

    несов., см. пихнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
PIP
Müstəqil Puerto Riko Partiyası (isp. Partido Independentista Puertorriqueño; ing. Puerto Rico Independence Party (PIP); 20 oktyabr 1946-cı ildə yaradılmışdır. Mənzil qərargahı Puerto-Rikonun San Juan şəhərində yerləşir. Partiyanın sədri Ruben Berriosdur. Partiya Puerto-Riko hakimiyyətinə müxalif mövqedə durur. PIP marksizmi qəbul etməyən sosialist partiyasıdır. 1999-cu ildə partiya liderləri, xüsusilə də Ruben Berrios ABŞ-nin ölkədəki silahlı qüvvələrinə qarşı etirazlar keçiriblər. == Partiyanın əsas liderləri == Ruben Berrios Manuel Rodríguez Orellana Fernando Martín María De Lourdes Santiago Juan Dalmau Ramírez Prof. Edwin Irizarry Mora Roberto Iván Aponte Dr.
Pik
Pik - İtiuclu dağ zirvəsidir
Pir
Pir (din) — Ocaq, müqəddəs yer, ziyarətgah. Pir (əsər) — Nəriman Nərimanovun əsəri.
AİH
Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi — Azərbaycanda həyata keçirilən davamlı struktur islahatları iqtisadiyyatın səmərəliliyinin daha da artırılması məqsədi ilə yaradılmış holdinq. 2020-ci il avqustun 7-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin yaradılması haqqında Fərmanına əsasən təşkil olunmuşdur. == Tarixi == "Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi" Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2020-ci il avqustun 7-də imzaladığı fərmanla təşkil olunmuşdur. Fərmanla “Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi” publik hüquqi şəxs kimi yaradılıb. “Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin Nizamnaməsi”ndə bildirilir ki, Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi - onun idarəetməsinə verilmiş dövlət şirkətlərinin və müəssisələrinin, dövlət payı olan təsərrüfat cəmiyyətlərinin (dövlət müəssisələri) vahid prinsiplər əsasında idarə edilməsi, fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, o cümlədən həyata keçirdikləri investisiya proqramlarının şəffaflığının və iqtisadi səmərəsinin yüksəldilməsi, onların rəqabət qabiliyyətinin təmin olunması, maliyyə sağlamlığının və dayanıqlılığının yaxşılaşdırılması sahəsində fəaliyyət göstərən publik hüquqi şəxsdir.“Azərbaycan İnvestisiya Holdinqi”nin nizamnamə fondu 10 milyon manatdır.Prezident İlham Əliyev 2021-ci il fevralın 12-də verdiyi sərəncamla “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin, “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin, “Bakı Metropoliteni” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin və Bakı Nəqliyyat Agentliyinin tabeliyindəki “BakuBus” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin idarəetməsinə verilməsini təsdiqləyib.2021-ci il aprelin 27-də Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin idarəetməsinə veriləcək dövlət şirkətlərinin və müəssisələrinin, habelə dövlət payı olan təsərrüfat cəmiyyətlərinin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında 5 noyabr 2020-ci il tarixli fərmanına dəyişiklik edib. Dövlət başçısı bununla bağlı yeni fərman imzalayıb. Fərmana əsasən, Azərkosmos" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti“, eləcə də Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinə məxsus “Aztelekom" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti və “Bakı Telefon Rabitəsi" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti (“Baktelecom”), holdinqin idarəetməsindən çıxarılıb. === Rəhbərlik === Prezidentin fərmanı ilə Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin (AİH) fəaliyyətinə rəhbərliyi həyata keçirmək üçün Müşahidə Şurası və İdarə Heyəti yaradılmışdır.Şura Azərbaycan Respublikası Prezidentinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad etdiyi 5 (beş) üzvdən – Şuranın sədrindən və digər üzvlərdən ibarətdir.Müşahidə Şurasının sədri: Azərbaycan Respublikasının Baş NaziriMüşahidə Şurasının üzvləri: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi – Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının İqtisadi məsələlər və innovativ inkişaf siyasəti şöbəsinin müdiri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi – Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının İqtisadi siyasət və sənaye məsələləri şöbəsinin müdiri Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat naziri Azərbaycan Respublikasının Maliyyə naziri.İdarə Heyəti 5 (beş) üzvdən – İdarə Heyətinin sədrindən və digər üzvlərdən ibarətdir: İdarə Heyətinin sədri - Mətin Eynullayev İdarə Heyətinin üzvləri: Elnur Əliyev Azər Mursaqulov Ruslan Əlixanov (Baş icraçı direktor). == Tərkibi == Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2020-ci il 5 noyabr tarixli Fərmanı ilə Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin idarəetməsinə bir sıra dövlət şirkətləri və müəssisələri, habelə dövlət payı olan təsərrüfat cəmiyyətləri daxil edilmişdir: Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti “Azərbaycan Hava Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti “Azərbaycan Dəmir Yolları" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti “AzerGold" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti Azərsığorta “Azər-Türk Bank” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti "BakuBus" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti.
Aldədə pir
Aldədə-Tovuz rayonu ərazisində pir. == Toponimikası == Oronim al (böyük) və dədə(ata) sözlərindən düzəlib, "böyük ata" deməkdir. Oronim burada dəfn olunan şəxsin müqəddəsliyini ifadə edir.
Amanda Pit
Amanda Pit (ing. Amanda Peet, 11 yanvar 1972) — amerikalı kino və televiziya aktrisadır.
Antonin Piy
Antonin Piy (19 sentyabr 86 – 7 mart 161) — XV Roma imperatoru. Tit Eliy Sezar Antonin tarixdə Antonin Piy kimi tanınan (lat.Titus Aurelius Fulvius Boionius Arrius Antoninus Pius) (* 19 sentyabr 86 Lanuviya; †7 mart 161 Lorium) sayca dördüncü evladlığa götürülən XV Roma imperatorudur. 19 sentyabr 86-cı ildə Lanuviyada sahibkar ailəsində doğulmuş, hüquqşünas təhsilli Piy tezliklə vəzifəyə çəkilərək Adrianın zamanında maliyyə və vergi hüququ üzrə prokonsul təyin edilmiş və Adrianın dövlət idarəçiliyi şurasına üzv seçilmişdir. Hələ Asiya üzrə maliyyə və vergi prokonsulu olarkən özünü namuslu (satın alınmaz) bir məmur kimi göstərmişdir.
Apache Pig
Apache Pig — böyük verilənlərin idarə olunmasında verilənlərin analizi üçün yüksək səviyyəli proqramlaşdırmadan ibarət platformadır. Piq həmçinin proqramların qiymətləndirilməsi üçün infrastrukturdan ibarətdir. Pig proqramlaşdırmanın üstünlüyü çox böyük həcmli verilənləri idarə etmək üçün paralel prosesləri asanlıqla emal edə bilməsidir. Bu platformada proqramlaşdırma, əsasən, Pig Latin mətn dilindən istifadə etməklə yerinə yetirilir.
Broud-Pik
Broud-Pik (urdu بروڈ پیک ) — Pakistan ilə Çinin sərhəddində yerləşən, Himalayda dağ. Dəniz səviyyəsindən 8,047 metr (26,401 ft) hündürlüyü ilə dünyanın ən hündür 12-ci dağıdır. İlk dəfə 1957-ci ilin iyun ayında Fritz Vintersteller, Markus Schmak, Kurt Diemberqer və Avstriya ekspedisiyasından Hermann Buhl tərəfindən fəth edilmişdir. == Coğrafiyası == Broud-Pik, Pakistan və Çin sərhədindəki Baltistan regionundakı Gaşerbrum massivinin bir hissəsidir. Dağ Karakoram dağ silsiləsində, Çoqoridən təxminən 8 kilometr (5.0 mil) yuxarıda yerləşir. 1.5 kilometr (0.93 mil) uzunluğunda bir zirvəyə sahib olduğu üçün ingilizcə "enli, geniş zirvə" mənasını verən "Broad Peak" ifadəsi ilə adlandırılmışdır.Dağın beş zirvəsi var: Broud-Pik (8051 m), Qayalı zirvə (8028 m), Mərkəzi Broud-Pik (8011 m), Şimali Broud-Pik (7490 m) və Xarut Kangri (6942 m). == Etimologiyası == "Geniş zirvə" ifadəsinin hərfi tərcüməsi olan Falchan Kangri Balti xalqı arasında istifadə edilmir. İngiliscə adı İngilis tədqiqatçı Martin Konvey tərəfindən 1892-ci ildə təqdim edilmişdir. == Tarixi == Boroud-Pikə ilk yüksəliş 8-9 iyun 1957-ci ildə Fritz Vintersteller, MarKus Schmak, Kurt Diemberqer və Markus Schmakın başçılıq etdiyi Avstriya ekspedisiyasından Hermann Buhl tərəfindən edildi. Komanda tərəfindən ilk cəhd mayın 29-da edildi.
Henk Pim
Henk Pim (ing. Hank Pym) — Marvel Comics personajı. Əsasən Qarışqa-adam kimi tanınır. Lakin müxtəlif vaxtlarda Qoliaf, Eşşək arısı, Sarı Jaket və Nəhəng adam kimi adlarla da çıxış etmişdir. Qisasçılar komandasının qurucu və sabiq üzvüdür. Ən yaxın partneri həyat yoldaşı Eşşək arısıdır. == Nəşr olunma tarixi == Henk Pim ilk dəfə "Heyranedici hekayələr" antologiyasının 7-ci buraxılışında yer alan 7 səhifəlik "Qarışqa yuvansındakı adam" hekayəsində peyda olmuşdur. Yaradıcı heyət redaktor-rəssam Sten Li, ssenarist Lari Liber, yazıçı Cek Kirbi və Dik Ayersdən ibarət idi. 2008-ci ildə Sten Li demişdi: "Mən kiçilən insandan və onu təqib edən qarışqalardan bəhs edən "Qarışqa yuvasındakı adam" adlı komiks yaratdım. Düşünmüşdüm ki, belə bir super qəhrəman yaratmaq əyləncəli olardı".
II Piy
II Piy (lat. Enea Silvio Piccolomini;18 oktyabr 1405, Pyentsa, Siena Respublikası[d] – ən tezi 14 avqust 1464 və ən geci 15 avqust 1464 və ya 1464, Ankona, Papa dövləti) — Roma papası.
IX Piy
IX Piy (Covanni Mariya Mastai-Ferretti, 13 may 1792 - 7 fevral 1878) - Roma Papası (1846-78), pontifikatı tarixdə ən uzun olmuşdur (32 ilə yaxın). 1827 ildə Spoleto arxiyepiskopu olmuş, 1840 ildə XVI Qriqori onu kardinal etdi. Birinci Vatikan məclisini çağırmış, 1854 il bullasında Bakirə Məryəmin qüsursuz döllənməsi haqqında ehkam bəyan etdi. 2000 ildə IX Piy bəxtiyar elan edilmişdir.
Jorj Pir
Jorj Şarl Kleman Pir (fr. Georges Charles Clement Ghislain Pire, rahib adı Dominik Pir (Dominique Pire); 10 fevral 1910,Belçika,Dinan — 30 yanvar 1969, Löven,Belçika) — Belçika Dominiklərinin rahibi və Müqavimət Hərəkatının lideri,İkinci Dünya müharibəsindən sonra Avropa qaçqınlarına köməkliyinə görə Nobel Sülh mükafatı laureatı (1958).11 dekabr 1958-ci ildə Pir Nobel Sülh mükafatını alarkən "Qardaş Sevgisi: Sülh Vəqfi"adlı mühazirəsini oxudu. == Erkən həyatı == Pir,Belçikanın Dinan şəhərində anadan olub. O,məmur Corc Pir və Berte (Ravet) Pirin dörd övladından ən böyüyü idi. 1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin başlanğıcında Pir ailəsi irəliləyən Alman qoşunlarından qaçaraq,bir qayıqla Belçikadan Fransaya gəldilər. 1918-ci ildə,I Dünya müharibəsi bitdikdən sonra ailə xarabalığa çevrilmiş Dinana qayıda bildi. == Təhsili == Pir,Collège de Bellevue-da Klassiklər və Fəlsəfə üzrə təhsil alaraq,on səkkiz yaşında Yuidəki La Sarte'nin Dominik prioruna daxil oldu. Ruhani zadəgan ordenini təsis etdikdən sonra Dominik adını qəbul edərək 23 sentyabr 1932-ci ildə and içdi. Daha sonra Romadakı,Müqəddəs Akvinalı Foma Universitetində ilahiyyat və sosial elmlər üzrə ali təhsil aldı,1936-cı ildə L’Apatheia ou insensibilité irréalisable et destructrice adlı tezisi ilə ilahiyyat doktoru dərəcəsini aldı. Daha sonra sosiologiyadan dərslər verdiyi La Sarte amfiteatrına qayıtdı.
Karel Pik
Karel Pik (esperanto: ''Karolo Piĉ''; 6 dekabr 1920, Litomişl[d] – 15 avqust 1995, Litomişl[d]) — Çexiya esperantisti. Esperanto Akademiyasının üzvü, esperanto dilində qısa hekayələr, esse, şeir və roman yazan şair və yazıçı.Karel Peak esperanto dilində yazan məşhur və nüfuzlu əsərlər müəllifi idi. O, esperanto dilinə çoxlu neologizmlər gətirdi və işlətdi, hansıların ki bir çoxu müzakirələrə səbəb olmuşdular. Neologizmlərdən başqa, esperanto dilinin eksperimental istifadəsi ilə də tanınırdı. Bəzi esperantistlərin sözlərinə görə, Pik təcrübələrində o qədər irəliləmişdir ki, esperanto əvəzinə özünün icad etdiyi başqa dili istifadə edirdi. Onun ən məşhur əsəri, dilçilik təcrübələrini özündə cəmləşdirən "La Litomiŝla tombejo" (Litomişl qəbiristanlığı) (1981) adlı yarı avtobioqrafik romanıdır. Elə özü də, doğma şəhəri Litomişlda yerləşən həmin qəbiristanlığda dəfn olunmuşdur. Məzar daşının üzərində çex dilində "Esperantský spisovatel" ("esperanto yazıçısı") sözləri yazılmışdır. Esperanto dilində yazan Şotlandiya yazıçısı, şair və tərcüməçi Uilyam Old Pikin romanını esperanto dilinin klassik əsərləri siyahısına daxil etmişdir. == Nəşrləri == Qısa hekayələri Ekkrioj de Georgino Fabeloj el transe La Davida harpo Aboco AngoroNovellalar La Litomiŝla tombejo Ordeno de verkistoj Mistero de tri unuoj La Bermuda triangulo (Bermud üçbucağı) KlaĉejoMəqalələr La granda superstiĉoEsselər Kritiko kaj recenzistiko en Esperanto La interna vivo de Esperanto Esperantaj neologismoj (Esperanto neologizmləri, Esperantista 1949, pp.
Kim Pik
Kim Pik (ing. Kim Peek ;d. 11 noyabr 1951,Solt-Leyk Siti,ABŞ-ö. 19 dekabr 2009)- fenomenal yaddaşa malik amerikalı, əldə etdiyi məlumatların 98%-ə qədərini yadda saxladığı üçün “Kim-puter” ləqəbini almış, “Yağış adam” (1988,ABŞ) filmində Dastin Hofmanın oynadığı qəhrəmanın prototipi. == Həyatı == Qeyri-proporsional böyük başa malik olan Kim Pik ənsəsində beysbol topu ölçüsündə olan kəllə-beyin yırtığı ilə anadan olmuşdur. Onun beyinciyi zədələnmiş, beynin sağ və sol yarımkürələrini bir-biri ilə birləşdirən qabarıq cisim isə mövcud olmamışdır. Kimin anadangəlmə olan bu xəstəliklərdən heç biri nə onun zəkasına, nə də əqli geriliyinə təsir göstərmişdir. Alimlərin fərziyyələrinə görə, qabarıq cismin yoxluğuna baxmayaraq beynin neyronları Kimin yaddaşını dəfələrlə möhkəmləndirən yeni bir birləşmə yaratmışdır. Atasının xatirələrinə görə, Kim artıq 16 aylığında oxumağı öyrənmişdir. 3 yaşında o qəzetlər oxuyur və tanış olmayan sözlərin mənasını başa düşmək üçün izahlı lüğətdən istifadə edirdi.
Mouson-Pik
Mouson-Pik — Herd adasında Biq-Ben vulkanın massivində yerləşən vulkan. Vulkanın hündürlüyü 2750 m, digər məlumata görə isə 2745 m təşkil edir. Bu zirvə inzibati baxımdan Avstraliya ərazisində ən hündür nöqtədir. Üstəlik Mouson-Pik Avstraliya ərazisində fəaliyyətdə olan iki vulkandan biridir. 1910-cu ildən bəri 8 püskürmə qeydə alınmışdır. Son püskürmə 10 avqust 2005-ci ilə təsadüf edir. Vulkan 1948-ci ildə Duqlas Mousonun şərəfinə adlandırılmışdır. O, öz ekspedisiyası zamanı 1929-ci ildə adada olmuşdur.
Payks-Pik
Pikes Peak, Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kolorado əyalətindəki Rocky Dağlarında yerləşən bir zirvədir. Dağ Colorado Springsdən 19.3 km cənubda yerləşir və 4.302 metr hündürlükdədir. Amerikalı tədqiqatçı Zebulon Pikenin adını daşıyır. Pikes Peak, xüsusilə illik Pikes Peak International Hill Climb avtoyarışı ilə məşhurdur. Dağ həm də xizək kurortuna ev sahibliyi edir. Pikes Zirvəsi 1961-ci ildən Milli Tarixi Abidə elan edilmişdir.
Pia Bretianu
Pia Bretianu (rum. Pia Brătianu 1841, Pleşoyu[d], Vılça judetsi – 1920, Buxarest) — Rumıniyanın məşhur siyasətçisi İon Bratianunun həyat yoldaşı. == Bioqrafiyası == O, 1841-ci ildə Vılça dairəsində boyar olan, Luka və Evqeniya Pleşoyanu ailəsində Pleşoya adlı ərazidə dünyaya gəlir. Gənc anası 1842-ci ildə ikinci qızının dünyaya gətirir. O, doğuşdan sonrakı qızdırmadan ölür. Kaliopiya və bacısı nənəsi Sultana Kapeleanu tərəfindən böyüdülür. Krayova şəhərindəki internat məktəbində oxuyurlar. Atasının ölümündən sonra 16 yaşında yetim qalır. Onlar mühafizəkar fikirləri olan iki əmisinin - Yanku Kapeleanu və Mateya Vladeskunun himayəsinə alınır. Qızı Kalimanesti şəhərində Schitul Ostrov monastırına, ana Maksimiliyanın himayəsi altında göndərirlər.
Pii aymağı
Pii və ya Bəy aymağı (xakasca:Пии аймағы/ Pii aymağı) — Rusiya Federasiyasının Xakasiya Respublikasında rayon səviyyəsində adminstrativ orqan. Mərkəzi Bəy kəndidir. Kəndin əhalisinin sayı 5.247 nəfərdir. == Sözün kökü == Xakas dilində Pii olaraq deyilən, ruscaya Bəy olaraq keçmiş olan sözün anlamı bəy mənasındadır. Adını çay adından almışdır. == Tarix == Pii aymağı 4 aprel 1924-cü ildə qurulmuşdur. İlk dəfə olaraq Beyska ərazisi 1884-cü ildə Yenisey quberniyasının Beyskoy volostu, 1924-cü ildən isə Beysk mahalına inzibati vahid statusu qazandırdı. Rayon, Yenisey vilayət İcraiyyə Komitəsinin 4 aprel 1924-cü il tarixli əmri ilə Bay və Yəhudiya volostlarının, Kaptyrevskaya'nın üç kəndi və Novo-Mixaylovski volostunun səkkiz kəndi olaraq meydana gəldi. Beisky rayonu, Yenisey əyalətinin Minusinsk mahalına daxil idi. 1 oktyabr 1933-cü ildə rayon ləğv edildi, Əskizski, Minusinski və Ermakovski rayonları arasında yaşayış məntəqələri paylandı.
Pil boğazı
Pil boğazı (ing. Peel Sound) - Kanada Arktik arxipelaqına daxil olan Somerset adasını Uels Şahzadəsi adasından ayırır. Şimal-Qərb keçidinin bir qolunu təşkil edir. Lankaster boğazı, Barrou boğazı, Pill boğazı, Franklin boğazı, Larsen körfəzi, Viktoriya (boğaz), Kuin-Mod körfəzi, Dis boğazı, Koroneysen körfəzi, Dolfin və Yunion boğazı və Amudsen körfəzi bu keçidin əsasını təşkil edir. Kanadanın şimalında Nunavut vilayəti ərazisində yerləşir. Mərkəzi hissədə eni 23 km təşkil edir. Boğazın şimalı istisna mərkəz və cənub hissədə Lok, Vivion, Preskott, Poudor, Ortik və Hibson adaları vardır. Şimalda Barrou boğazı, cənub hissədə isə Bello və Franklin boğazları ilə birləşir. Boğaz avqust ayında buzdan azad olsa da yenidən sentyabrın ortaları donur.
Pir Həsən
Pir Həsən — Qaraqoyunlu hökmdarı. == Həyatı == 1389-cu ildə Qara Məhəmmədə qarşı üsyan qaldırdı. Tərəflər arasında baş vermiş döyüşdə Qara Məhəmməd həlak oldu. Qara Məhəmməd üzərində qələbəsinə baxmayaraq Qaraqoyunlu əmirləri onun yox, Qara Məhəmmədin oğlu Misir xocanın ətrafında toplaşdılar. Daha sonra Qara Məhəmmədin digər oğlu Qara Yusif Pir Həsənə qarşı Mardin hökmdarından və digər qonşu hökmdarlardan kömək istədi. Lakin Cəbər hakimi Döyər Salim bəyin müdaxiləsi ilə tərəflər arasındakı münaqişə sona çatdı.Pir Həsən bəy 1391-ci ildə vəfat etdi.
Pir Məhəmməd
Pir Məhəmməd (Teymuri) — Teymuri şahzadəsi. Əmir Teymurun nəvəsi və hüquqi/rəsmi varisi. Pir Məhəmməd (Sutaylı) — Sonuncu Sutaylı bəyi. Pir Məhəmməd (Börçigin) — Börçigin sülaləsindən olan XIII elxanlığa iddiaçı Loğman xanın oğlu. I Pirməhəmməd xan — Şeybani sülaləsindən olan Buxara xanı. II Pirməhəmməd xan — Şeybani sülaləsindən olan Buxara xanı.
Pir Məli
Ov təpə (fars. پیرملو‎, (az.-əbcəd پیرملی‎) - İranın Həmədan ostanının Əsədabad şəhristanının Mərkəzi bəxşinin ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2016-cı ilin məlumatına görə kənddə 353 nəfər yaşayır (103 ailə).
Pir Rövşən
Pir Rövşən (Bəyazid bin Abdillah bin Məhəmməd əl-Ənsari) — əfqan (puştu) ədəbiyyatının əsasını qoymuş şəxs. == Həyatı == Pir Rövşən adı ilə tanınmış Bəyazid Ənsari 1525-ci ildə Pəncabda, Burki tayfasına mənsub nüfuzlu ailələrdən birində dünyaya gəlmişdir. Kiçik yaşlarında ikən ailəsilə birlikdə Pakistanın Cənubi Vəziristan əyalətinə köçmüşdü. Atası burada əyalət qazısı vəzifəsində çalışmışdır. Gənc yaşlarından poeziyaya böyük maraq göstərmiş, puştu, ərəb və fars dillərində şeirlər yazmışdır. Dini təhsilə də yiyələndikdən sonra, həmin dövrdə geniş yayılmış sufi cəmiyyətlərilə maraqlanmış, sufi ədəbiyyatını dərindən öyrənmişdir. Bəyazid mövcud hakim dini düşüncə ilə qane olmayaraq, yeni fikirlər irəli sürmək qərarına gəlmişdir. Vəhdəti-vücud fəlsəfəsini öyrəndikdən sonra onun davamçısına çevrilmişdir. Bəyazid ailəsinin nüfuzu ilə qazandığı bəzi imtiyazların, əsasən də dini və elmi imtiyazların əleyhinə çıxmışdır. İnadkar xarakterli olduğundan qardaşı ilə arasında ciddi mübahisə yaranmış, atasının məsələyə qarışdıqdan sonra isə ya evdən getmək, ya da fikirlərindən əl çəkmək seçimi qarşısında qalmışdır.
Pir qələbəsi
Pirr qələbəsi — əhəmiyyətli itki hesabına əldə olunmuş məğlubiyyətə bərabər qələbəni ifadə edən tarixi hadisə. Əfsanəyə görə hökmdar Pirr döyüşdə düşmənə qalib gəlməsinə rəğmən, demək olar ki, öz ordusunun mütləq əksəriyyətini həmin döyüşdə itirmişdir. Eramızdan əvvəl 279-cu ildə kral Pirr Auskul yaxınlığında Roma legionu ilə müharibə aparırdı. Onun qoşunları hərbi cəhətdən yaxşı təşkil edilmişdilər. Belə ki, onlar döyüş filinə, möhkəm ox və yaylara sahib idilər. Öz qələbəsindən arxayın olan Pirr irəli atılır. Lakin romalılar təslim olmaq fikrində deyildilər və əsgərlərin fillərə minmələrinə heç cür imkan vermirdilər. Fillər o dövrdə ən təhlükəli və güclü silah hesab olunurdular və məğlubedilməz idilər. Nəticədə, romalı legionerlər filləri öz düşərgələrinə buraxmalı olur. Tez əldə edilən qələbədən sevinən Pirr düşməni sonadək qovmamaq qərarına gəlir.
Sıх dovşanalması
Мир ПК
"PC World" — ABŞ aylıq kompüter texnologiyası jurnalı. Jurnal 1983-cü ildən 2013-cü ilə qədər "International Data Group" tərəfindən nəşr olunmuşdur. 2013-cü ilin avqust ayından başlayaraq jurnalın çap versiyası dayandırılmış və onun redaksiya heyəti tamamilə onlayn formata keçmişdir. Jurnalın məqalələri fərdi kompüterlər, serverlər və iş stansiyaları üçün aparat və proqram təminatının işlənib hazırlanması, onların həm istehlakçı şəraitində, həm də müəssisələrdə tətbiqi məsələlərinin geniş spektrini əhatə edirdi. Publikasiyanın məzmunu müxtəlif ixtisaslara malik olan oxuculara yönəlmişdir == Tarixi == Jurnal 1982-ci ilin noyabrında "COMDEX"də elan edilmiş və ilk növbədə "Personal Computer World" adlandırılmışdır. Jurnal "VNU" və "Ziff Davis Publishing" daxil olmaqla naşirlər tərəfindən bir neçə dəfə yenidən satılmışdır.1999-cu ilin fevralında jurnal rekord tirajla 1 milyon nüsxə ilə nəşr olunmuşdur. Bu, o zaman belə rəqəmlərə nail olan ilk və yeganə kompüterlə bağlı jurnal idi.2013-cü ildə jurnalın sahibi "International Data Group" şirkəti "PC World" jurnalının 30 il davam etmiş nəşriyyatının dayandırıldığını elan etmişdir. 2013-cü ilin avqust nömrəsi "PC World" jurnalının çap olunan sonuncu nömrəsi idi. Jurnalın redaktorları fəaliyyətlərini onlayn formatda davam etdirmişdir.
РИА Новости
RİA Novosti — Rusiyanın dövlət informasiya agentliyi. 2013-cü ildə ləğv olunaraq onun bazasında “Rossiya Seqodnya” (Rusiya bu gün) beynəlxalq informasiya agentliyi yaradılır. İnformasiya agentliyinin əsas fəaliyyət istiqamətinin Rusiya Federasiyasının dövlət siyasətini və ictimai həyatını xaricdə işıqlandırmaqdır. Dünyanın ən böyük media holdinqlərindən biri sayılır, mərkəzi qərargahı Moskva şəhərində yerləşir.
ИХП-234 aşqarı
ИХП-234 aşqarı – sulfonat tipli coxfunksiyalı polimer aşqar olub, sulfolaşmış poliizobutilenin (КП-10) kalsium duzunun И-12А yağında 20-25%-li məhluludur. == Xassələri == ИХП-234 aşqarı qatılaşdırıcı aşqar olub termiki və mexaniki stabilliyi artırır. КП-10 aşqarından üstün cəhətlərinə görə fərqlənir. Belə ki, ИХП-234 aşqarı ilə qatılaşdırılmış yağların özlülük indeksi 125-dən aşağı olmur. Çoxfunksiyalı aşqar kimi yüksək dispersləşdirici-yuyucu xüsusiyyətlərə malikdir. Bu aşqar əvvəl 25 dəqiqə ərzində kolloid sistem yaradır, sonra isə polimerin qatılığı maye fazada yüksəlir. Bu da baza yağının özlülüyünün yüksəlməsinə səbəb olur. 50-60 dəqiqə ərzində polimerlə yağın yüksək özüllüyə malik homogen məhlulu alınır. == Alınması == ИХП-234 aşqarı müxtəlif molekul kütləli poliizobutilenin sulfolaşdırılması və daha sonra alınmış poliizobutilensulfoturşunun qələvi metalların hidroksidləri ilə neytrallaşdırılması yolu ilə sintez olunur. AMEA Ə.M.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda (AKİ) aparılan tədqiqatların nəticələri göstərmişdir ki, nisbi molekul kütləsi 9000-15000 olan poliizobutilen (КП-10) əsasında alınan aşqar daha yaxşı qatılaşdırıcılıq qabiliyyətinə malikdir.
ИХП-361 aşqarı
ИХП-361 aşqarı – tərkibində kükürd, fosfor, azot və bor saxlayan coxfunksiyalı polimer aşqardır. == Xassələri == ИХП-361 aşqarı yüksək yuyucu-dispersləşdirici, antikorroziya, antioksidləşdirici və neytrallaşdırıcı xassələr daşıyır. == Alınması == ИХП-361 aşqarı almaq üçün əvvəlcə izobutilen-stirol birgə polimeri (və ya poliizobutilen) fosforkükürdləşdirilirərək hidrolizə uğradılır, daha sonra alınan məhsul ardıcıl olaraq etilendiaminlə və bor turşusu ilə işlənilir. ИХП-361 aşqarının sintezi texnologiyası AMEA Ə.M.Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda işlənib hazirlanmışdır. ИХП-361 aşqarı almaq üçün istifadə olunan polimerin molekul kütləsi 600-800 hədləri arasındadır. ИХП-361 aşqarının əsas göstəriciləri: küllülük – 7,5%, kükürdün miqdarı – 0,6%, fosforun miqdarı – 2,4% azotun miqdarı – 2,7%. == Tətbiqi == ИХП-361 aşqarı avtomobil və dizel yağlarının istismar xassələrini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Motor yağlarının ИХП-361 aşqarının istifadəsi ilə karbürator və dizel mühərriklərində sınaqları göstərdi ki, bu aşqar yağların istismar xassələrini xeyli yaxşılaşdıraraq mühərrikin hissələrinin təmizliyini qoruyur, yeyilməsini və karbon əmələ gəlməsini azaldır, nəticədə isə mühərrikin işinin etibarlılığı və uzunmüddətliliyi artmış olur. ИХП-361 aşqarı həm ayrılıqda, həm də digər aşqarlarla kompozisiya şəklində yağların funksional xassələrini effektli şəkildə yaxşılaşdırır. == Mənbə == Кулиев А.М. Химия и технология присадок к маслам и топливам.
ИХП-476 aşqarı
ИХП-476 aşqarı – suksinimid tipli yuyucu-dispersləşdirici polimer aşqar olub, izobutilenin stirolla birgə aşağımolekullu polimerinin (və ya poliizobutilenin) malein anhidridi ilə kondensləşmə məhsulunun poliaminlərlə reaksiyasından alınan məhsuldur. == Xassələri == ИХП-476 aşqarı yüksək yuyucu və dispersləşdirici xassələrə malikdir ( M-11 yağının 5% ИХП-476 aşqarı ilə məhlulu üçün sərtləşdirilmiş ПЗВ metodu üzrə yuyuculuq xassəsi 0-0,5 bal, yuyuculuq potensialı isə 98%-dir). == Alınması == ИХП-476 aşqarı aşağımolekullu polimerin (birgə polimerin) malein anhidridi ilə kondensləşməsi və daha sonra poliaminlərlə qarşılıqlı reaksiyasından alınır. Polimerin (birgə polimerin) malein anhidridi ilə kondensləşməsi 200-205oC temperaturdə azot mühitində 8-10 saat müddətində aparılır və sonra malein anhidridinin artığı (reaksiyada iştirak etməyən hissəsi) qovulur. Alınmış kondensləşmə məhsulu – kəhrəba anhidridinin törəmələri aminlərlə (allilamin, etilendiamin və müxtəlif polietilenpoliaminlər) toluol məhlulunda, reaksiya zamanı ayrılan suyu qovaraq, işləyirlər. Alınan ИХП-476 aşqarı tərkibində 1,5 – 1,7% azot saxlayır, turşu ədədi isə 10 – 14 mqKOH/q olur. == Tətbiqi == ИХП-476 aşqarından istifadə etməklə yağlara bir sıra effektiv aşqar kompozisiyası yaradılmışdır. == Mənbə == Кулиев А.М. Химия и технология присадок к маслам и топливам. Л: Химия, 1985. 315 с.
ИХР-388 aşqarı
ИХП-388 aşqarı – tiofosfinat tipli coxfunksiyalı polimer aşqardır. == Xassələri == ИХП-388 aşqarı yüksək yuyucu-dispersləşdirici, antikorroziya, antioksidləşdirici və neytrallaşdırıcı xassələr daşıyır. Digər aşqarlardan fərqli olaraq, ИХП-388 aşqarı yağların özlülük indeksinin qiymətini 5–12 vahid artırır, yüksək hidrolitik davamlılığa malikdirdir. == Alınması == ИХП-388 aşqarı ilk dəfə izobutilen-stirol birgə polimerinin (və ya poliizobutilenin, daha sonra isə poliheksen-stirol birgə polimerinin) fosforkükürdləşdirilmiş məhsulunun alkilfenolla qarışığının maqnezium oksidlə neytrallaşmasından alınmışdır, sonra isə barium, kalsium və sink duzları da sintez edilmişdir. ИХП-388 aşqarının sintezi texnologiyası AMEA Ə. M. Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda işlənib hazirlanmışdır. ИХП-388 aşqarı almaq üçün istifadə olunan polimerin molekul kütləsi 600–800 hədləri arasındadır. ИХП-388 aşqarınin əsas göstəriciləri: küllülük – 7–10%, kükürdün miqdarı – 2,5–3,0%, fosforun miqdarı – 1,5–1,7%. == Tətbiqi == ИХП-388 aşqarı avtomobil və dizel yağlarının istismar xassələrini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Motor yağlarının ИХП-388 aşqarının istifadəsi ilə karbürator və dizel mühərriklərində sınaqları göstərdi ki, bu aşqar yağların istismar xassələrini xeyli yaxşılaşdıraraq mühərrikin hissələrinin təmizliyini qoruyur, yeyilməsini və karbon əmələ gəlməsini azaldır, nəticədə isə mühərrikin işinin etibarlılığı və uzunmüddətliliyi artmış olur. Çoxfunksiyalı ИХП-388 polimer aşqarından istifadə edilməklə müasir güclü dizel və karbürator mühərriklərində istifadə olunan yağlar üçün effektiv aşqar kompozisiyası yaradılmışdır.
ПМА "В-1" və ПМА "В-2" aşqarları
ПМА «В-1» və ПМА «В-2» - polimetakrilat tipli özlülük aşqarları olub molekul kütlələri 3000-4300 (ПМА «В-1») və 12000—17000 (ПМА «В-2»)-dir. == Xassələri == ПМА «В-1» aşqarı mexaniki destruksiyaya qarşı yüksək davamlılığa və nisbətən aşağı molekul kütləyə görə orta dərəcədə qatılaşdırıcılığa malikdir. ПМА «В-2» aşqarı ПМА «В-1» aşqarı ilə müqayisədə daha yaxşı qatılaşdırıcılıq qabiliyyətinə malikdir, lakin mexaniki destruksiyaya qarşı davamlılığa görə ondan geri qalır. == Alınması == ПМА «В-1» və ПМА «В-2» metakrilat turşusunun СН2=С(СН3)СООН monomerinin sintetik yağ spirtlərinin C7-C12 (ПМА «В-1») və С8-С13 (ПМА «В-2») fraksiyaları ilə efirlərləşməsindən alınan polimerlərin yağda məhlullarıdır. ПМА «В-1» aşqarı ТУ 6-01-979—84 üzrə alınır və polimetakrilatların МС-8 yağında 58-65%-li məhlulundan ibarətdir. ПМА «В-2» aşqarı ТУ 6-01-692—77 üzrə alınır və yüksək keyfiyyətli aşqar polimetakrilatların И-20А yağında 30-35%-li məhlulundan ibarətdir. == Tətbiqi == ПМА «В-1» və ПМА «В-2» aşqarları duru yağların özlülüyünü və özlülük indeksini artırmaq üçün istifadə edilir. ПМА «В-1» aşqarı motor, transmissiya və hidravlik yağlarda 18% qatılığa qədər istifadə olunur. ПМА «В-2» aşqarı motor yağlarında və hidravlik sistemlərin işçi mayelərində 6% qatılığa qədər tətbiq olunur. == Mənbə == Электронная библиотека: Топлива, смазочные материалы, технические жидкости. www.bibliotekar.ru/5-toplivo-smazka/43.htm Синтез и исследование функциональных свойств комплексных полифункциональных присадок.
Piq-Biç
Piq-Biç (ing. Pig Beach) — Baham adalarında ada. Eksuma adalarının bir hissəsidir. Əhalisi yoxdur. Ada Piq-Aylend, Meycor-Ki, Bir-Meycor və rəsmi olaraq Biq-Meycir-Ki olaraq tanınır. Piq-Biç bir çəkməni xatırladan nizamsız formaya malikdir. Şimaldan cənuba ada 1.8 kilometr (1.1 mil) uzanır, maksimum eni 1.6 kilometr (0.99 mil) çatır, təxmini sahəsi 0,9 km2-dir. Adada kiçik göllər əmələ gətirən üç içməli su mənbəyi var. == Mədəniyyətdə == Ada Cennifer Nolanın "Donuz adasının sirri" adlı uşaq kitabına, həmçinin Sandra Boyntonun mahnısı adaya həsr olunmuşdur.
XIX-ХХ əsrlərdə ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi
Ermənilərin tarixi miqrasiyası yerləşdirilməsi — ermənilərin İrandan, Türkiyədən və digər ərazilərdən planlı sürətdə Cənubi Qafqaza köçürülməsi prosesi. Rusiyanın himayəsi altında erməni dövlətinin yaradılması, həmçinin ermənilərin İran və Türkiyədən Rusiyanın işğal etdiyi torpaqlara köçürülməsi təsadüfi hadisə olmayıb, erməni-rus münasibətlərinin qanunauyğun nəticəsi idi ki, bu münasibətlərin əsasını rus və erməni tarixi ədəbiyyatında təbliğ edildiyi kimi, yalnız ticarət əlaqələri deyil, başlıca olaraq Şərqin müsəlman dövlətlərinə, xüsusilə Türkiyəyə, XVIII əsrdən etibarən isə həm də Azərbaycana qarşı düşmənçilik münasibəti təşkil edirdi. == Köçürülmə planının məqsədi == Səfəvilər dövlətinin zəifləməsindən istifadə edən I Pyotrun 1724-cü ilin noyabrın 10-da ermənilərin Azərbaycanın Xəzər dənizi sahillərində, Dərbənd və Bakı, həmçinin Gilan, Mazandaran və Gürgan ərazilərində məskunlaşmasını rəsmiləşdirən fərmanından sonra başladı. Bu fərmana görə ermənilər Rusiya İmperiyasının Cənubi Qafqazdan İran körfəzinə kimi geniş əraziləri ələ keçirmək planının həyata keçirilməsində "beşinci qüvvə" rolunu oynayacaqdılar. Bu planın bir hissəsi kimi Rusiya generalları Azərbaycan əhalisini hansı yolla olursa olsun yaşadığı yerlərdən didərgin salmaq əmri almışdılar. Lakin Rusiyanını Qafqazdakı hərbi uğursuzluqları onun ermənilərin planlı məskunlaşdırılması siyasətini bir müddətə dondurdu. == Türkmənçay müqaviləsinin nəticəsi == Türkmənçay müqaviləsinin nəticəsi olaraq 40000 erməni Azərbaycanın müxtəlif ərazilərində məskunlaşdırıldı. 1829-cu ilin Ədirnə sülhünün nəticələrinə görə isə, Osmanlı İmperiyası ərazilərində yaşayan 90000 erməni də Azərbaycanda yerləşdirildi. Onlar əsasən Naxçıvan, İrəvan və Qarabağ xanlıqlarında məskunlaşdırıldılar. Məşhur rus diplomatı və yazıçısı A. S. Qriboyedov yazırdı: "Erməni əhalisi əsasən müsəlman torpaq sahiblərinin ərazilərində yerləşdirilirdilər … onlar yavaş-yavaş müsəlman əhalisini ərazilərdən sıxışdırıb çıxarmağa başlamışdılar.
XIX - ХХ əsrlərdə Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi
Ermənilərin tarixi miqrasiyası yerləşdirilməsi — ermənilərin İrandan, Türkiyədən və digər ərazilərdən planlı sürətdə Cənubi Qafqaza köçürülməsi prosesi. Rusiyanın himayəsi altında erməni dövlətinin yaradılması, həmçinin ermənilərin İran və Türkiyədən Rusiyanın işğal etdiyi torpaqlara köçürülməsi təsadüfi hadisə olmayıb, erməni-rus münasibətlərinin qanunauyğun nəticəsi idi ki, bu münasibətlərin əsasını rus və erməni tarixi ədəbiyyatında təbliğ edildiyi kimi, yalnız ticarət əlaqələri deyil, başlıca olaraq Şərqin müsəlman dövlətlərinə, xüsusilə Türkiyəyə, XVIII əsrdən etibarən isə həm də Azərbaycana qarşı düşmənçilik münasibəti təşkil edirdi. == Köçürülmə planının məqsədi == Səfəvilər dövlətinin zəifləməsindən istifadə edən I Pyotrun 1724-cü ilin noyabrın 10-da ermənilərin Azərbaycanın Xəzər dənizi sahillərində, Dərbənd və Bakı, həmçinin Gilan, Mazandaran və Gürgan ərazilərində məskunlaşmasını rəsmiləşdirən fərmanından sonra başladı. Bu fərmana görə ermənilər Rusiya İmperiyasının Cənubi Qafqazdan İran körfəzinə kimi geniş əraziləri ələ keçirmək planının həyata keçirilməsində "beşinci qüvvə" rolunu oynayacaqdılar. Bu planın bir hissəsi kimi Rusiya generalları Azərbaycan əhalisini hansı yolla olursa olsun yaşadığı yerlərdən didərgin salmaq əmri almışdılar. Lakin Rusiyanını Qafqazdakı hərbi uğursuzluqları onun ermənilərin planlı məskunlaşdırılması siyasətini bir müddətə dondurdu. == Türkmənçay müqaviləsinin nəticəsi == Türkmənçay müqaviləsinin nəticəsi olaraq 40000 erməni Azərbaycanın müxtəlif ərazilərində məskunlaşdırıldı. 1829-cu ilin Ədirnə sülhünün nəticələrinə görə isə, Osmanlı İmperiyası ərazilərində yaşayan 90000 erməni də Azərbaycanda yerləşdirildi. Onlar əsasən Naxçıvan, İrəvan və Qarabağ xanlıqlarında məskunlaşdırıldılar. Məşhur rus diplomatı və yazıçısı A. S. Qriboyedov yazırdı: "Erməni əhalisi əsasən müsəlman torpaq sahiblərinin ərazilərində yerləşdirilirdilər … onlar yavaş-yavaş müsəlman əhalisini ərazilərdən sıxışdırıb çıxarmağa başlamışdılar.