Lüğətlərdə axtarış.

Metafora (q.yun. μεταφορά — «köçürmə») və ya məcaz — Metafor bir əşya, varlıq və hadisəyə məxsus əlamətə hadisə üzərinə köçürülməsi yolu ilə düzəlir. Metaforu təşbehlə (bənzətmə ilə) qarışdırmaq olmaz. Hər ikisi müqayisə, bənzətmə əsasında düzəldiyi üçün bəzən onları fərqləndirmək çətindir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, təşbehdən fərqli olaraq metaforda qarışdırılan tərəflərdən biri iştirak etmir. Cümlədəki şəxs sadəcə bir fikirlə ifadə olunur. Yəni, təşbehdə müqayisə olunan predmetlərdən (bənzəyən və bənzədilən) hər ikisinin adı çəkildiyi halda, metaforda yalnız birinin adı çəkilir. Məsələn, "Üzü günəş kimi işıq saçan qızım susmasın" cümləsində üzün günəşə bənzədilməsi ilə təşbeh düzəlmişdir. Həmin cümləni "Günəşim susmasın" şəklinə salsaq metafor düzələcək. "Günəş" sözü bütöv cümlədəki başlıca fikri ifadə etməklə metafor çevrilir.

Cümlədə müraciət olunan şəxsi, əşyanı bildirən sözlərə və ya söz birləşmələrinə xitab deyilir. Xitablar, əsasən, isimlərlə və ismi birləşmələrlə ifadə olunur. İsimləşən digər nitq hissələri və feili sifət tərkibləri də xitab mövqeyində işlənə bilər. İnsan anlayışı bildirən isimlər daha çox xitab kimi işlənir. Məsələn: Oğul, yaxına gəl. Körpə balam, rahat yat. Ata, eşidirəm səni. Ey Vidadi, gərdişi-dövrani kəcrəftarə bax və s. Xitab başqa canlılara və cansızlara da aid olur. Məsələn: Baş alıb gedirsən hayana, ceyran.

Qutab – nazik, aypara formalı yuxa içərisində göy, ət və ya baxça məhsulları içi olan qədim türk yeməyi. Qədim Azərbaycan, Türkiyə, Qaqauz mətbəxinə aid qutab daha sonra Qafqaz və yəhudi mətbəxinə daxil olub. Qutab Azərbaycan mətbəxinin simvollarındandır. Qutabın çox sayda növü vardır. == Qutab növləri == Göyərti qutabı (qatıqla). Yabanı göyərtidən qutab (qatıqla). Göyərti ilə kəsmik qutabı (narlı və ya zirincli). Qarın qutabı (narlı və ya zirincli). Balqabaq qutabı (narlı və ya zirincli). Kartof qutabı (narlı və ya zirincli).

Metafora (q.yun. μεταφορά — «köçürmə») və ya məcaz — Metafor bir əşya, varlıq və hadisəyə məxsus əlamətə hadisə üzərinə köçürülməsi yolu ilə düzəlir. Metaforu təşbehlə (bənzətmə ilə) qarışdırmaq olmaz. Hər ikisi müqayisə, bənzətmə əsasında düzəldiyi üçün bəzən onları fərqləndirmək çətindir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, təşbehdən fərqli olaraq metaforda qarışdırılan tərəflərdən biri iştirak etmir. Cümlədəki şəxs sadəcə bir fikirlə ifadə olunur. Yəni, təşbehdə müqayisə olunan predmetlərdən (bənzəyən və bənzədilən) hər ikisinin adı çəkildiyi halda, metaforda yalnız birinin adı çəkilir. Məsələn, "Üzü günəş kimi işıq saçan qızım susmasın" cümləsində üzün günəşə bənzədilməsi ilə təşbeh düzəlmişdir. Həmin cümləni "Günəşim susmasın" şəklinə salsaq metafor düzələcək. "Günəş" sözü bütöv cümlədəki başlıca fikri ifadə etməklə metafor çevrilir.

Kitab — informasiya daşıyıcılarından ibarət vərəqə toplusu. Bu vərəqələr bir tərəfdən tikilir və üzlüklə örtülür. Kitab kağızının hər vərəqinin üzləri səhifə adlanır. Bəzən böyük sənədin və ədəbi əsərin bir hissəsinə də kitab deyilir. 2013-cü ildə elektron kitablar kəmiyyət baxımından kitab bazarının 30%, qiymət baxımından 14% təşkil edib. == Tarixi == İnsan təfəkkürünün məhsulu olan kitabın yaranmasında bir sıra amillər mühüm rol oynamışdır. Əlifbanın və yazının meydana gəlməsi ilk amillərdəndir. Kitabın yaranmasında əsas amil yazı materiallarıdır. İlk əlifbadan və yazıdan istifadə etməyə başlayan insanların ilk kitabları daş, gil lövhələr, metal, ağac və s. olub.

Çitab — İranın Kohgiluyə və Boyer-Əhməd ostanının Dena şəhristanının Kəbgiyan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 1,561 nəfər və 328 ailədən ibarət idi.Əhalisi Boyer-Əhməd elinin Çitab oymağındandır.

ATV Kitab — Azad Azərbaycan TV ilə Parlaq İmzalar nəşriyyatının birgə layihəsi. == Haqqında == 17 oktyabr, 2015-ci ildə Azad Azərbaycan Müstəqil Teleradio şirkəti ilə Parlaq İmzalar nəşriyyatı arasında əməkdaşlıq memoarandumu imzalanaraq "ATV Kitab" layihəsinə start verilib. 9 mart, 2015-ci il tarixində Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm Baş İdarəsi ilə əməkdaşlıq memorandumu imzalanmışdır. Memorandumun şərtlərinə görə Bakı şəhərində və paytaxtın rayonlarında uşaq, yeniyetmə və gənclərlə görüşlərin keçirilməsi, onların bədii ədəbiyyata və mütaliəyə marağının artırılması məqsədi ilə müxtəlif mədəni tədbirlərin təşkili çərçivəsində “ATV Kitab” layihəsinə daxil olan nəşr nümunələrinin alınıb gənc oxuculara çatdırılması nəzərdə tutulub. Layihə çərçivəsində 27 may 2016-cı il tarixinə kimi 7 kitab nəşr olunub. 5 iyul, 2016-cı il tarixində də Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm Baş İdarəsi ilə Azad Azərbaycan MTş arasında imzalanmış əməkdaşlıq memorandumuna əsasən Parlaq İmzalar nəşriyyatında çap olunmuş “Bartlbi və çevrəsi”, “Səsindən tanıdılar payızı”, “Dədə Qorqud”, “Tənha”, “Alman malı”, “Azəristan ölkəsi” adlı ilk kitabların təqdimat mərasimi keçirilib. ATV Kitab layihəsinin rəhbəri Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin sədri, şair, tərcüməçi Səlim Babullaoğlu ilə Parlaq İmzalar nəşriyyatının direktoru Nurman Tariq arasında imzalanıb. ATV Kitab" layihəsinin redaksiya heyətinə Vüqar Qaradağlı (sədr), Məsiağa Məhəmmədi, Eitbar Babayev, Cavanşir Yusifli, İlqar Fəhmi, Səlim Babullaoğlu (layihə rəhbəri), Seyfəddin Hüseynli, Dilman Şahmərdanlı və Rəşid Çulaqov daxildir. İyunun 20-də "ATV Kitab" layihəsi "Hədəf" Şirkətlər Qrupu ilə daha bir Əməkdaşlıq Memorandumu imzalayıb. Memorandumu layihənin rəhbəri Səlim Babullaoğlu və qrupun təsisçisi Şəmil Sadiq imzalayıblar.

"Altun Kitab" — Azərbaycanda nəşriyyat. "Altun kitab" nəşrlər evi 2004-cü ildən uşaq və tədris ədəbiyyatı sahəsində fəaliyyət göstərir. Nəşriyyatın bir sıra kitabları ("Azərbaycan musiqi alətləri", "Qabusnamə") yerli və beynəlxalq sərgilərdə xüsusi diplomlara layiq görülmüşdür.

Altı kitab (ərəbcə: الكتب الستة‎, farsca: صحاح سته). Əhli Sünnə tərəfindən ən etibarlı hədis mənbələri kimi qəbul edilmiş 6 kitaba verilmiş ümumi ad. Həmin kitablar aşağıdakılardır: Səhihi Buxari (صحيح البخاري) Səhihi Müslim (صحيح مسلم) Sünəni Nəsai (النسائي سُنن) Sünəni Tirmizi (سُـنَن الترمذي) Sünəni Əbu Davud (سُنن أبو داوود) Sünəni İbn Macə (سُنن ابن ماجة) == Həmçinin bax == Dörd kitab: Cəfəri məzhəbinin 4 əsas hədis kitabı.

Cild (yun. τόμος — hissə, bir kəsim) — çoxcildli kitabın ayrıca bir kitab halında olan hissəsi. Bir cilddə verilən material böyük bir materialın bir hissəsi olmaqla yanaşı, ayrıca bir tamı əhatə etməlidir. Cildləmə sahəsi - (ing. gutter; rus. поле переплета) — sənədin iki qonşu səhifəsi arasında cildləmə üçün nəzərdə tutlmuş boşluq və ya iç sahə. Hər bir cild ayrıca olaraq bir saydan başalyaraq nömrələnir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

Dahi (ing.

Diplomatiya — keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri və dövlət katibi Henri Kissincerin 1994-cü ildə yazdığı kitabdır. == Haqqında == Bu, əsasən XX əsrə və Qərb dünyasına cəmləşən beynəlxalq münasibətlər və diplomatiya sənəti tarixinin süpürgəsidir. Kissincer beynəlxalq münasibətlərin realist məktəbinə (realizmə) böyük inanan biri kimi , diplomatik münasibətlərin bütün dövrlərində Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəl Avropada qüvvələr balansı , raison d'État və Realpolitik anlayışlarına ciddi şəkildə diqqət yetirir.Kissincer, həmçinin Millətlər Liqasının Nizamnaməsində işlənmiş kollektiv təhlükəsizliyin əks realist diplomatik taktikasını tənqid edir., və öz müqəddəratını təyinetmə , bu da Liqanın prinsipi idi. Kissincer həmçinin ikinci Dünya Müharibəsindən sonra Sovet İttifaqının Şərqi və Cənubi Avropada təsir dairəsindən istifadəni araşdırır, bu arqument müasir Rusiya xarici əlaqələri tərəfindən Ukrayna , Gürcüstan və digər keçmiş Sovet peykləri ilə bağlı müdafiə olunur. Orta Asiya . Tarix Avropada XVII əsrdə başlayır, lakin sürətlə Dünya Müharibələrinə və sonra Soyuq Müharibəyə qədər irəliləyir. Kissincer kitabda dəfələrlə özünə istinad edir, xüsusən də Riçard Nikson və Cerald Fordun prezidentliklərini xatırlayarkən. Kitab Soyuq Müharibədən sonra ABŞ-ın Avropa üslubunda real siyasətə qayıtması və Vilson idealizmindən əl çəkməsi arqumenti ilə bitir. Kissincer kitabı ABŞ Xarici İşlər Nazirliyinin qadın və kişilərinə həsr edib.

Dörd kitab (ərəbcə: الكتب الاربعة), İslam dininin Cəfəri məzhəbinin 4 əsas hədis kitablarının ümumi adı. Bu kitablar aşağıdakılardır: əl-Kafi — müəllifi Əllamə Kuleyni; Mən la yəhduruhul-fəqih — müəllifi Şeyx Səduq; Təhzibul-Əhkam — müəllifi Şeyx Tusi; əl-İstibsar — müəllifi Şeyx Tusi. == Haqqında nəql olunan kəlamlar == Şeyx Hürr Amili belə deyir : Dörd kitab sahibləri və onların bənzərləri öz kitablarınin sübut, düzgünlük və üsuluna şahidlik ediblər. Onlar etibarlı olduqları üçün nəql, rəvayət və sözlərinin qəbul olunması vacibdir. Şərafuddin Əbdulhüseyn Musəvi belə deyir : “Kütubi-arbaə” indiyə kimi 12 imamlı şiələrin üsuludin və füruid-dində mərcə və mənbəyi sayılır”. "Kəfi", "İstibsar", "Təhzib", "Mən lə yahduruhul fəqih", mütəvətirdirlər. Tərkibləri şübhəsizdir. "Kəfi" isə onların ən əzəmətlisi, ən qədimi, ən yaxşısı və ən kamilidir” == İstinadlar == == Həmçinin bax == Altı kitab: Əhli-Sünnə məzhəbinin 6 əsas hədis kitabı. == Xarici keçidlər == "Kutub-ərbəə — wikishia". az.wikishia.net (az.).

Dördlüklər - Hamlet İsaxanlının 2007-ci ildə Xəzər Universiteti Nəşriyyatında işıq üzü görmüş kitabı. Kitaba müxtəlif illərdə yazılmış və böyük əksəriyyatı ilk dəfə çap olunan şeirlər - dördlüklər daxil edilmişdir. == Qısa məzmun == Kitab dörd hissədən ibarətdir, hər hissə bir növ dördlüklərdən (dörd misralı şeirlərdən) təşkil olunmuşdur. Rübailər: bu halda "aaba" şəklində qafiyələnmiş 11 hecalı dördlüklər. Bayatılar: "aaba" şəklində qafiyələnmiş 7 hecalı dördlüklər Yarpaqlar: xüsusi qafiyə və heca məhdudiyyəti olmayan dördlüklər Məcazlar: Sabirsayağı yazılmış dördlüklər. "Hamlet İsaxanlı az sözdə vəznli fikir ifadə tmək ustalığına malik şairdir" (Camal Mustafayev -"Dördlüklər" kitabının arxa qabığından) == Qeyd == Dördlüklərin bir hissəsi Alla Axundova tərəfindən ruscaya tərcümə edilmiş və Hamlet İsaxanlının Moskva da nəşr olunan kitabına daxil edilmişdir. Həmin dördlüklər şairin "Təzadlar" kitabının Təbriz nəşrinə də daxil edilmişdir. == Rübailər == Rübailər içində dünya işləri, həyat-ölüm mövzusu və sevgi rübailəri xüsusi yer tuturlar.

Elektron kitab — hər hansı mövzuda yazılmış kitabın elektron formasıdır. Elektron kitab elektron nəşrin bir qoludur. == Elektron kitab == Elektron kitab sözü bir çox mənada istifadə olunur. Elektron kitab (sənəd), elektron kitab (qurğu). Elektron formasında yazılmış kitaba elektron kitab deyilir. Elektron kitab hər hansı mövzuda yazılmış kitabın elektron formasıdır. Elektron kitab elektron nəşrin bir qoludur. Elektron kitab bu və ya digər formatda, məs: Microsoft Word kimi mətn redaktorlarında yaradılan DOC formatında, hipermətn dili (HTML – Hiper Text Markup Language, hipermətnə nişan qoyma dili) – vasitəsi ilə yaradılan mətn formatında və ya (ZIP, RAR, ARY) – sıxılmış (arxivləşdirilmiş) formatda yayımlanmış kitab mətnlərindən ibarətdir. Həmin mətnlər HTML dilinin vasitəsi ilə müxtəlif freym strukturların yaradılması, mətn və şəkillərin formatlaşdırılması, siyahı və cədvəl strukturlarının təşkil edilməsi, şərh və istinadların daxil edilməsi əsasında yaradılır. Bir neçə il əvvəl mətn blokunun formatları olan hipermətn HTML və ya PDF (Portable Document Format, sənədlərin keçirilə bilən formatı) formatları elektron nəşrlərə multimedia komponentlərinin daxil edilməsi imkanına malik olan yeganə formatlar idi.

Elektron kitab — hər hansı mövzuda yazılmış kitabın elektron formasıdır. Elektron kitab elektron nəşrin bir qoludur. == Elektron kitab == Elektron kitab sözü bir çox mənada istifadə olunur. Elektron kitab (sənəd), elektron kitab (qurğu). Elektron formasında yazılmış kitaba elektron kitab deyilir. Elektron kitab hər hansı mövzuda yazılmış kitabın elektron formasıdır. Elektron kitab elektron nəşrin bir qoludur. Elektron kitab bu və ya digər formatda, məs: Microsoft Word kimi mətn redaktorlarında yaradılan DOC formatında, hipermətn dili (HTML – Hiper Text Markup Language, hipermətnə nişan qoyma dili) – vasitəsi ilə yaradılan mətn formatında və ya (ZIP, RAR, ARY) – sıxılmış (arxivləşdirilmiş) formatda yayımlanmış kitab mətnlərindən ibarətdir. Həmin mətnlər HTML dilinin vasitəsi ilə müxtəlif freym strukturların yaradılması, mətn və şəkillərin formatlaşdırılması, siyahı və cədvəl strukturlarının təşkil edilməsi, şərh və istinadların daxil edilməsi əsasında yaradılır. Bir neçə il əvvəl mətn blokunun formatları olan hipermətn HTML və ya PDF (Portable Document Format, sənədlərin keçirilə bilən formatı) formatları elektron nəşrlərə multimedia komponentlərinin daxil edilməsi imkanına malik olan yeganə formatlar idi.

Gülüstan (fars. گلستان‎‎‎) — Sədi Şirazinin 1258-ci ildə yazdığı epik əsəri. Sədi Şirazi Şərq ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələri olan Nizami, Füzuli, Firdovsi, Xəyyam və Hafiz kimi əsərləri dünya mədəniyyəti xəzinəsinə daxil olan şairlərdəndir. Qədim mənbələrin dediyinə görə Sədi ölməz iki əsər və çoxlu qəzəllər, qitə və rübailər yazıb yaradıb. O, 1291-ci miladi ilində vəfat edib. Sədi Şirazinin iki ən məşhur əsəri "Gülüstan" və "Bustan"dır. Hər iki əsər 1654-cü ildə alman dilinə tərcümə edilərək ilk dəfə avropalılara təqdim edilib. == Məzmun == "Gülüstan" epik formada təqdim edilmiş əhvalatlardan, lətifələrdən, hikmətli sözlərdən, məsləhətlərdən və qısa şeirlərdən ibarətdir. Faydalı nəsihətlər, zərbi-məsəllər, incə duyğularla zəngin olan bu əsərlər Yaxın və Orta Şərq xalqları arasında xüsusi şöhrətə malikdir. «Gülüstan»ın bir çox şeirləri sonralar zərbi-məsəl kimi dillər əzbəri olub.

"Gəlin" — Akif Abbasov tərəfindən yazılmış hekayə və lətifələr toplusu. == Məzmun == Kitaba "Dəftər", "Xalça", "Üç arzu", "Gəlin", "Usta-usta oyunu", "Nəzir", "Rüşvət" və s. bu kimi hekayələr, "Müdirin xahişi", "Nuru kişi ilə söhbət edirdim", "Müasir yazıçı" və s. lətifələr daxil edilmişdir. Pedaqoji təcrübəyə gedən tələbənin məktəbli qızlara söz atması, sonra dərs deyərkən qızlardan biri ilə sinif otağında rastlaşması və pis vəziyyətə düşməsi; Nəcəfin qədimi xalça adı ilə son illərin xalçasını dostu Hacının tanışına sırımaq istəməsi; Gülsənəmin ustaları min bəhanə ilə evdən qovması və beləliklə, evi pulsuz təmir etdirmək istəyi; Əliqulunun rüşvəti özünə peşə etməsi və onun "nəzirini" çatdırmayanlara necə dərs verməsi və s. bu kimi hallar tənqid atəşinə tutulur. Kitab yeniyetmələr, gənclər və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Das Kapital — Siyasi iqtisadiyyatın tənqidi olan kitab Karl Marksın ən mühüm əsərlərindən biridir. Üç cilddir. Marksın ölümündən sonra II və III cildləri dostu və həmkarı Fridrix Engels tərəfindən nəşr olundu. == Haqqında == 1859-cu ildə Marks özünün siyasi iqtisadiyyatla bağlı ilk ciddi tənqidi əsəri olan "Siyasi iqtisadiyyatın tənqidinə töhfə" (alm. Zur Kritik der Politischen Ökonomie‎) kitabını dərc etdirir. Bu əsər sadəcə onun daha sonra nəşr etmək niyyətində olduğu üç cildlik "Das Kapital" kitabının girişi kimi nəzərdə tutulmuşdu. Marks əsərdə iqtisadi təfəkkürün aksiomlarını və kateqoriyalarını tənqidi şəkildə araşdırmağa başlamışdı. Əsər oxucular tərəfindən coşğu ilə qarşılandı və satışa çıxan kimi tezliklə satılıb qurtardı. "Siyasi iqtisadiyyatın tənqidinə töhfə" kitabının uğurlu satışı Marksı 1860-cı illərin əvvəllərində onun həyatı boyu ən əsas əsəri qismində çıxış edəcək üç böyük cilddən ibarət "Das Kapital", eləcə də siyasi iqtisadiyyat nəzəriyyəçilərini, xüsusilə də Adam Smit və David Rikardonu müzakirə və tənqid edən "İzafi dəyər nəzəriyyələri" (ing. Theorien über den Mehrwert) adlı əsərləri üzərində işi bitirməyə stimullaşdırırdı.

Kitab Oğrusu, Avstraliyalı yazar Markus Zusak tərəfindən qələmə alınmış romandır. Kitab Nazı Almaniyası haqqında son dərəcə sıx bir şəkildə bu tarixdən alınan qeydlər ilə birlikdə ölümü izah etməkdədir. II. Dünya Müharibəsinin yaxınlaşdığı bu günlərdə, bir ögey ana və ata ilə birlikdə yaşayan gənc qız, evlərində gizlətdikləri gənc ilə aralarındakı münasibəti onlara izah edir. İlk olaraq 2005-ci ildə nəşr olunan kitab bir çox mükafat qazanmış və 230 həftə ərzində New York Times Ən Çox Satanlar siyahısında yer almışdır. == Məzmun == Lizel qatarda qardaşı öldüyü əsnada, onları övladlığa götürən ögey ana və atasının yanına gedir. Qardaşının dəfnində bir kitab tapan Lizel, onu 'oğurlayır'. Qalacağı evə gələndə, ögey atası Hans Huberman ona oxumağı öyrədir. Nasistlərin kitab yandırma mərasimində, yanmaqda olan kitablar vasitəçiliyi ilə bir zabit Lizelin "əxlaqsız" və "əlverişsiz" düşüncələr ilə beynini doldurur və Alman cəmiyyətinin təmiz qala bilməsi haqqında bir mətn danışır. Kitab yandırma mərasimindən dərhal sonra Lizel alovun altında qalan bir kitabı götürüb saxlayır və onu evinə aparır. Bu əsnada onu, ögey anası Roza Hubermanın bir müştərisi və bələdiyyə başçısının arvadı olan İlza Herman görür.

Kitab əhli — (ərəb.اهل الكتاب) İslam ənənəsinə görə, digər iki səmavi dinlərin əhalisini, yəhudi və xristianları, bildirən anlayış. Kitab əhlinə münasibət fərqli idi. Bütpərəstlərdən fərqli olaraq, kitab əhli daha imtiyazlı vəziyətdə idi, onların sıxışdırılması və təqib olunması barədə açıq göstərişlər yox idi. Məsələn kitab əhlinin qadınları ilə nigaha girmək icazəsi vardı, lakin onlara qız vermək qadağan idi. Kitab əhli öz kilsələrində və sinaqoqlarında ibadət edirdilər və öz ayinlərini yerinə yetirməkdə azad idilər. Lakin onlar zimmilər zümrəsinə aid idilər və xüsusi cizyə vergisi ödəyirdilər, yaxud bunun əvəzinə orduda köməkçi qoşun kimi istifadə edilirdilər.

"Kosmos" (ing. Cosmos) — astronom və "Pulitser" mükafatı laureatı Karl Saqanın kitabı. Karl Saqanın bu kitabı ərsəyə gətirməkdə əsas məqsədi qarışıq elmi fikirləri öyrənmək istəyən hər kəsə bunların izah edilməsini təmin etməkdir. Karl Saqan həmçinin televizorun icad edilmiş ən yaxşı öyrənmə vasitəsi olduğuna inanırdı. "Kosmos" "New York Times"ın siyahısına görə ən çox satılan elmi kitab oldu. Kitabın 2013-cü ildə Enn Druyan və Nil Deqrass Taysonun ön söz və məqalələrinin yer aldığı yeni nəşri buraxıldı. == Məzmun == Kitabda kosmologiya, antropologiya, biologiya, astronomiya kimi bir çox elmlər əsrlər boyu inkişaf mərhələləri ilə ətraflı qeyd edilmişdir. Karl Saqan kainatın bu böyüklüyü ilə minlərlə sivilizasiyaya ev sahibliyi edə biləcəyinin mümkün olduğunu, lakin belə bir sivilizasiyanın Yerə gəlməsinə dair heç bir sübut olmadığını bildirmişdir. Kainatın 15 milyard illik inkişafını, sivilizasiyaların və elmin yüksəlməsini, gələcəkdəki vəziyyəti elmi və fəlsəfi cəhətdən izah etmişdir. Həmçinin alimlərin həyatlarından bəhs edərək onların müasir elmə verdikləri töhfələrdən söz açmışdır.

Matador (kod adı Bəbir) — Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Cənubi Afrika Respublikasının “Paramount Group” şirkəti ilə müştərək istehsal etdiyi zirehli transportyor. CAR, Azərbaycan və Qazaxıstan tərəfindən istehsal edilir. 2008-ci ildən hal-hazırkı dövrə qədər aktiv şəkildə istifadə edilir. == Ağırlığı == Boş olarkən: 13.4 ton Döyüş ağırlığı: 17 ton Yük götürmə qabiliyyəti: 6 ton Ekipaj: 2 nəfər Desant: 12 nəfər == Ölçülər == Uzunluğu: 7.27 m Eni: 2.48 m Hündürlüyü: 2.78 m Klirens: 0.42 m Konfiqurasiya: 4x4 Şinlərin bazası: 4.2 m Şinlərin ölçüsü: 14.00 R20 Dönmə radiusu: 20 m Zirehli şinlər == Performans == Dalış dərinliyi: 0.9 – 1.4 m Xəndək keçmə: 0.85 m Şaquli maneə keçmə: 0.5 m Qalxma bucağı: 60% + Ön yaxınlaşma bucağı: 33º Arxa yaxınlaşna bucağı: 46º Güc-ağırlıq dərəcəsi: 19.3 at gücü/ton Meyil bucağı: 70 % Əyim bucağı: 37 % Mühərrik: Cummins ISBe4 turbo-dizel At gücü: 300 a.g. Maksimal sürət: 120 km/saat Mənzili: 700 km Sürətlər qutusu: 12 pilləli avtomat-tiptronik Ötürücünün tipi: tam daimi Asmanın tipi: Resorlu, eninə müstəqil sabit stalibizator və hidravlik amartizator Sükan gücləndiricisi: Hidrogücləndirici Ön əyləc sistemi: Diskli, havadəyişən Arxa əyləc sistemi: Barabanlı ABS: Var Elektrik avadanlıqları : 24 V Kondisioner: 15 kW kompressor == Müdafiə == İkiqat kompozit zireh üstün balistik müdafiə təmin edir. Maşının balistik müdafiəsi NATO-nun STANAG 4569 Level (səviyyə) 3 (12.7x99 mm çaplı mərmi, 60 metr məsafədə 155 mm-lik mərmi partlayışı), minaya qarşı qoruması STANAG 4569 Level (səviyyə) 4A və 4B (korpusun altında 21 kq, təkərin altında 14 kq, ön və yanında isə 50 kq TNT partlayışına) səviyyəsinə uyğundur. Bundan başqa transpartyora aktiv müdafiə sistemi və dinamik zireh əlavə etmək olar. == Silahlanma == Üzərindəki döyüş modulu: İsrailin Rafael şirkətinin istehsalı, “Samson” məsafədən idarə olunan döyüş modulu və Rusiya istehsalı olan 14.5 mm-lik “KPVT” ağır pulemyotu. 14.5 mm “KPVT” pulemyotu Kalibr: 14.5 m Mərmi: 14.5x114 mm Atış tezliyi: 600 atış/dəqiqədə Güllənin başlanğıc sürəti: 1005 metr/saniyə Atəş məsafəsi: 2 km Maksimal atəş məsafəsi: 8 km Təyinatından asılı olaraq zirehli maşının üzərinə digər silahlar – avtomat, qumbaraatan, tank əleyhinə raketlər, müxtəlif çaplı toplarda yerləşdirilə bilər. == Göstəriciləri == Çəkisi 10,8 ton, yükgötürmə qabiliyyəti 4,5 tondur.

MegaFon (rus. МегаФон), daha əvvəl "Şimal-Qərb GSM" adı ilə tanınan, ikinci ən böyük mobil telefon operatorudur və Rusiyanın üçüncü ən böyük telekommunikasiya operatorudur. GSM , UMTS və LTE standartlarında işləyir. Onun əsas rəqibləri mobil seqmentdə Mobil TeleSystems (MTS), VimpelCom (Beeline) və Tele2 (Rostelecom) və Rostelecom və Interregional TransitTelekom şirkətləridir . 2012-ci ilin iyun ayından etibarən şirkət Rusiyada 62,1 milyon abunəçi və Tacikistanda 1,6 milyon abunəçiyə xidmət göstərir. Şirkətin mərkəzi Moskvada .yerləşir. 2002-ci ildə şirkət Şimali Qafqaz GSM- dən bir neçə regional şirkət satın aldıqdan sonra, bütün ərazisini əhatə edən Rusiyada ilk GSM şirkətinə çevrilmişdir. Rus dilində "MegaFon" kimi yazılır və tam olaraq rus dilində megaphone kimi səslənir; digər mənasında mega- "böyük" və fon "telefon" kimi izah edilir. == Tarix == 17 iyun 1993-cü il Şimal-Qərb GSM CJSC (Sankt-Peterburq)-nin qeydiyyat tarixidir. Aleksandr Malişev isə ilk baş direktor oldu.

Metanol(metil spirti, karbinol, oduncaq spirti)- CH3OH - sadə biratomlu spirt, rəngsiz zəhərli mayedir. Havayla 6,98-35,5 % qatılıqda partlayıcı qarışıq yaradır. Metanol su və üzvü birləşmələrlə istənilən nisbətdə qarışır. == Tarixi == Metanolu ilk dəfə 1661 ildə Boyl tərəfindən təzə mişarlanmış bərk növ oduncağın quru distilləsindən almışlar. == Alınması == Metanol ilk dəfə olaraq R.Boyl tərəfindən 1661-ci ildə oduncağın quru distilləsi məhsullarında müşahidə olunmuşdur (buradan da metanolun adı yaranmışdır - ağac spirti). Təmiz halda metanol 1834-cü ildə Y.Dyuma və E. Peliqo tərəfindən ayrılmışdır və onlar metanolun kimyəvi formulunu müəyyən etmişlər. Metanolun alınmasının bir neçə üsulu mövcuddur: qarışqa turşusunun duzlarının termiki parçalanması, metanın natamam oksidləşməsi və sintez- qazdan alınması və.s. Müasir sənayedə metanolu dəm qazı ilə hidrogen qarışığını 250 0C-də 150-200 atm. təzyiqdə CuO və ya ZnO katalizatorların iştiraki ilə alırlar. Bu zaman aşağıdakı tənlik üzrə reaksiya gedir və metil spirti alınır.

Metsamor — Ermənistanda şəhər.

Axan ulduz və ya Meteor — Günəş sisteminin kiçik cisimlərindən biridir. Onlar kometlərin parçalanması nəticəsində yaranan, həmçinin Günəşə yaxınlaşarkən itələmə qüvvəsinin təsiri ilə kometləri tərk edən hissəciklərdir. Yanan daş normalda daş alovu söndürür amma meteor nə qədər isdi ki daş belə yanır. === Meteorlar haqqında === Planetlərin toz mühiti içərisində ən dinamik maddə növü meteor maddəsidir. Bunların ən kiçikləri (ᐸ0,5 mkm) işığın təzyiqi ilə Günəş sistemini tərk edirlər. Nisbətən böyük meteor maddəsi Robertson-Poyntinq effekti nəticəsində Günəş sistemində qalır. Bunların hər birinin kütləsi qramın onda biri qədər, hətta daha kiçik olur. Nadir halda bəzi meteor cisminin kütləsi qramlarla olur. Bu cisimlərin konsentrasiyası çox kiçikdir: yerətrafı fəzada 1 km3 həcmdə iki mikrometeor vardır. Yerə nisbətən sürətləri 10–15 km/san olan mikrometeorlar əksəriyyət təşkil edirlər.

Matador (kod adı Bəbir) — Azərbaycan Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Cənubi Afrika Respublikasının “Paramount Group” şirkəti ilə müştərək istehsal etdiyi zirehli transportyor. CAR, Azərbaycan və Qazaxıstan tərəfindən istehsal edilir. 2008-ci ildən hal-hazırkı dövrə qədər aktiv şəkildə istifadə edilir. == Ağırlığı == Boş olarkən: 13.4 ton Döyüş ağırlığı: 17 ton Yük götürmə qabiliyyəti: 6 ton Ekipaj: 2 nəfər Desant: 12 nəfər == Ölçülər == Uzunluğu: 7.27 m Eni: 2.48 m Hündürlüyü: 2.78 m Klirens: 0.42 m Konfiqurasiya: 4x4 Şinlərin bazası: 4.2 m Şinlərin ölçüsü: 14.00 R20 Dönmə radiusu: 20 m Zirehli şinlər == Performans == Dalış dərinliyi: 0.9 – 1.4 m Xəndək keçmə: 0.85 m Şaquli maneə keçmə: 0.5 m Qalxma bucağı: 60% + Ön yaxınlaşma bucağı: 33º Arxa yaxınlaşna bucağı: 46º Güc-ağırlıq dərəcəsi: 19.3 at gücü/ton Meyil bucağı: 70 % Əyim bucağı: 37 % Mühərrik: Cummins ISBe4 turbo-dizel At gücü: 300 a.g. Maksimal sürət: 120 km/saat Mənzili: 700 km Sürətlər qutusu: 12 pilləli avtomat-tiptronik Ötürücünün tipi: tam daimi Asmanın tipi: Resorlu, eninə müstəqil sabit stalibizator və hidravlik amartizator Sükan gücləndiricisi: Hidrogücləndirici Ön əyləc sistemi: Diskli, havadəyişən Arxa əyləc sistemi: Barabanlı ABS: Var Elektrik avadanlıqları : 24 V Kondisioner: 15 kW kompressor == Müdafiə == İkiqat kompozit zireh üstün balistik müdafiə təmin edir. Maşının balistik müdafiəsi NATO-nun STANAG 4569 Level (səviyyə) 3 (12.7x99 mm çaplı mərmi, 60 metr məsafədə 155 mm-lik mərmi partlayışı), minaya qarşı qoruması STANAG 4569 Level (səviyyə) 4A və 4B (korpusun altında 21 kq, təkərin altında 14 kq, ön və yanında isə 50 kq TNT partlayışına) səviyyəsinə uyğundur. Bundan başqa transpartyora aktiv müdafiə sistemi və dinamik zireh əlavə etmək olar. == Silahlanma == Üzərindəki döyüş modulu: İsrailin Rafael şirkətinin istehsalı, “Samson” məsafədən idarə olunan döyüş modulu və Rusiya istehsalı olan 14.5 mm-lik “KPVT” ağır pulemyotu. 14.5 mm “KPVT” pulemyotu Kalibr: 14.5 m Mərmi: 14.5x114 mm Atış tezliyi: 600 atış/dəqiqədə Güllənin başlanğıc sürəti: 1005 metr/saniyə Atəş məsafəsi: 2 km Maksimal atəş məsafəsi: 8 km Təyinatından asılı olaraq zirehli maşının üzərinə digər silahlar – avtomat, qumbaraatan, tank əleyhinə raketlər, müxtəlif çaplı toplarda yerləşdirilə bilər. == Göstəriciləri == Çəkisi 10,8 ton, yükgötürmə qabiliyyəti 4,5 tondur.

Cessi Matador (27 oktyabr 1982, Konqo Demokratik Respublikası) - müğənni. 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Fransanı “Allez! Ola! Olé” mahnısı ilə təmsil etmişdir.

Cessi Matador (27 oktyabr 1982, Konqo Demokratik Respublikası) - müğənni. 2010 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Fransanı “Allez! Ola! Olé” mahnısı ilə təmsil etmişdir.

Matador (ispanca "qatil, öldürən" deməkdir — bu söz matar ["öldürmək"] feilindən yaranmışdır) — öküzü öldürən öküz döyüşçüsü. Buğa güləşləri əsasən ispan mədəniyyəti yaşanan ölkələrdə (İspaniya, Portuqaliya, Meksika, Ekvador, Peru və s.) təşkil olunur. Əsasən traje de luces adlı paltar geyinirlər. Matadorun əlində, adətən qırmızı parça olur və hərəkətləri ilə buğanı əsəbləşdirir. Keçmişdə zənn edilənin əksinə, buğa yalnız matadorun hərəkətlərinə əsəbləşir, qırmızı rəngə yox. Buğa güləşində əsas məqsəd matadorun yaralı, yaxud yorulmuş buğanı öldürməsidir. Buğa güləşləri heyvansevərlər tərəfindən ən çox tənqid olunan idman növlərindən biridir.

Matador Records — ABŞ mərkəzli müstəqil səsyazma şirkəti, ən çox indi-rok, pank rok, eksperimental rok, alternativ rok və elektronika musiqiçilərinin buraxılışlarını həyata keçirir.

Metsamor — Ermənistanda şəhər. Metsamor — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonunda kənd. Metsamor çayı — Ermənistanda çay.

Metsamor Atom Elektrik Stansiyası (erm. Հայկական ատոմային էլեկտրակայան) və ya Ermənistan Atom Elektrik Stansiyası — Ermənistanın paytaxtı İrəvanın 36 km qərbində yerləşən Metsamor şəhərində yerləşən AES. Bu atom stansiyasının istehsal etdiyi enerji Ermənistanın elektrik ehtiyacının 40 faizindən çoxunu təşkil edir. AES İrəvandan təxminən 30 km cənubda, Metsamor şəhəri yaxınlığında yerləşir. Stansiya Türkiyə sərhəddindən 17.5 km, İran sərhəddindən 60 km, Azərbaycan sərhəddindən isə 75 km məsafədə yerləşir. == Tarixi == Ermənistan SSR-də Atom Elektrik Stansiyasının tikintisi barədə qərar SSRİ rəhbərliyi tərəfindən 1967-ci ildə qəbul olunub. Metsamor AES-in tikintisinə 1969-cu ildə başlanılıb, həmin ildə də Metsamor şəhərinin təməli atıldı. 1970-ci ildə Metsamor özünün ilk sakinlərini qəbul etdi, onların arasında Sovet İttifaqının müxtəlif guşələrindən gələn 32 millətin nümayəndələri vardı. 1976-ci ilin dekabrında isə AES istismara verilib. Hər biri 408 MV gücə sahib WWER-440 /230 tipli 2 yunitardan ibarətdir. Stansiya Ermənistanın paytaxtı İrəvandan 32 km, Qarsdan 100 km, İğdırdan isə 30 km uzaqlıqdadır.

Qaranqu, Sevcur, Qarasu, Metsamor — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Ağin (Ani) rayonunda çay. == Haqqında == Ağin (Ani) rayonundakı Molla Gökçə (Maralik) kəndinin ərazisindən axır. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Uzunluğu 38 km-dir. Mənbəyini Alagöz dağındakı Qaragöldən və bulaqlardan alıb Arpaçaya tökülür. Hidronim M.Kaşğarinin «Divanü-lüğət-it türk» əsərində «tutqun, çirkin, şübhəli» mənasında işlənən qaranqu sözü əsasında əmələ gəlmişdir. Sadə quruluşlu hidronimdir. Çayın adı dəyişdirilib Sevcur (Qarasu) və Metsamor qoyulmuşdur.

Metsamor Atom Elektrik Stansiyası (erm. Հայկական ատոմային էլեկտրակայան) və ya Ermənistan Atom Elektrik Stansiyası — Ermənistanın paytaxtı İrəvanın 36 km qərbində yerləşən Metsamor şəhərində yerləşən AES. Bu atom stansiyasının istehsal etdiyi enerji Ermənistanın elektrik ehtiyacının 40 faizindən çoxunu təşkil edir. AES İrəvandan təxminən 30 km cənubda, Metsamor şəhəri yaxınlığında yerləşir. Stansiya Türkiyə sərhəddindən 17.5 km, İran sərhəddindən 60 km, Azərbaycan sərhəddindən isə 75 km məsafədə yerləşir. == Tarixi == Ermənistan SSR-də Atom Elektrik Stansiyasının tikintisi barədə qərar SSRİ rəhbərliyi tərəfindən 1967-ci ildə qəbul olunub. Metsamor AES-in tikintisinə 1969-cu ildə başlanılıb, həmin ildə də Metsamor şəhərinin təməli atıldı. 1970-ci ildə Metsamor özünün ilk sakinlərini qəbul etdi, onların arasında Sovet İttifaqının müxtəlif guşələrindən gələn 32 millətin nümayəndələri vardı. 1976-ci ilin dekabrında isə AES istismara verilib. Hər biri 408 MV gücə sahib WWER-440 /230 tipli 2 yunitardan ibarətdir. Stansiya Ermənistanın paytaxtı İrəvandan 32 km, Qarsdan 100 km, İğdırdan isə 30 km uzaqlıqdadır.

MBDA Meteor raketi, çoxmillətli “MBDA” şirkəti tərəfindən hazırlanan, 320 km məsafəli, radarla idarə olunan hava-hava tipli döyüş raketidir. Yüksək intensivlikdə olan elektron müharibə mühitində işləyən və qabaqcıl ramjet mühərrik texnologiyasından istifadə edən raket 2016-cı ildə Avropa ölkələrində istehsal olunmağa başlanmışdır. Meteor raketi AIM-120 AMRAAM raketinin əvəzinə yeni nəsil, çox uzaq mənzilli, görüş dairəsindən kənarda fəaliyyəti təmin edəcək bir önləmə raketinin axtarışı ilə ortaya çıxmışdır. Raket üzərində həyata keçirilən işlər, layihədə bir sıra digər Avropa ölkələrinin iştirakı və qısa müddət ərzində Boeing-in dəstəyini bu layihəyə verməsi ilə MBDA şirkətinin rəhbərliyi çərçivəsində beynəlxalq bir proqrama çevrildi. Aktiv idarə olunan radar, yüksək sürətlərdə hərəkətinə imkan verən ramjet mühərriki və uzun mənzili sayəsində qısa və orta mənzildə effektiv MICA ilə işləyən meteor raketi; Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale, Saab JAS 39 Gripen, Lockheed Martin F-35 Lightning II kimi döyüş təyyarələrində istifadə olunur. == İstifadəçilər == Meteor raketi, İngiltərə Kral Hərbi Hava Qüvvələri, Səudiyyə Ərəbistanı Kral Hərbi Hava Qüvvələri, Alman Hərbi Hava Qüvvələri, İspaniya Hərbi Hava Qüvvələri, İtaliya Hərbi Hava Qüvvələri, Fransa Hərbi Hava Qüvvələri, İsveç Hərbi Hava Qüvvələri, Çex Respublikası Hərbi Hava Qüvvələri, Misir Hərbi Hava Qüvvələri, Hindistan Hərbi Hava Qüvvələri, Qətər Hərbi Hava Qüvvələri kimi bir çox dövlətin hərbi hava qüvvələri tərəfindən istifadə olunur.

Metavr döyüşü — Pun müharibələri gedişində konsullar Qay Klavdi Neron və Mark Livinin 40 minlik romalı qoşunu ilə Hasdrubal Barkinin 30 minlik karfagenli ordusu arasında e.ə 207-ci ilin 24 iyununda Metavr çayının yanında baş verən döyüş. == Döyüş ərəfəsində vəziyyət == E.ə 216-cı il Kann məğlubiyətindən sonra Roma özünə gələ bildi və yeni legionlar təşkil etdi. Say üstünlüyünə nail olan romalılar Karfagenin və onun Siciliya və İspaniyadakı müttəfiqlərin qoşunlarına bir necə zərbə endirərək, İtaliyanın bir sıra şəhərlərini zəbt etdilər. Hannibal Barkinin İtaliyadakı ordusunun vəziyəti xeyli çətinləşdi. E.ə 208-ci ildə Hannibalın qardaşı Qasdrubal öz ordusu ilə İspaniyadan çıxaraq və Alpları adlayaraq İtaliya ərazisinə, Hannibalın qoşunları ilə birləşmək üçün, daxil oldu. Onun yolunu romalı konsul Livinin ordusu kəsmişdi. Hannibal da öz növbəsində Qasdruballa birləşmək üçün hərəkət etdi. Ona qarşı isə Neronun romalı ordusu fəaliyyət edirdi. Neron Hannibalın ordusunu keşiyini çəkən qoşunlarını saxlayaraq, seçilmiş 6 min piyada və min nəfər süvari döyüşçülər dəstəsi ilə Livinin köməyinə tələsdi. Neronun dəstəsinin yetişməsi ilə Livinin ordusu Qasdrubalın qoşunları üzərində say üstünlüyünə nail oldu.

Meteor seli hər ilin eyni ayda gedən qısamüddətli və sıx (dəqiqədə 1000-dən çox) meteorların dəstəsi. Böyük meteor seli radiantının daxil olduğu bürcə görə adlandırılır. Yerdən görən kimi meteor seli meteor yağışı adlanır. Əsas meteor seliləri Kvadratidlər, Liridlər, η-Akvaridlər, δ-Akvaridlər, Perseidlər, Drakonidlər, Orionidlər, Tauridlər, Leonidlər, Germinidlər və Ursidlərdir.

Meteor seli hər ilin eyni ayda gedən qısamüddətli və sıx (dəqiqədə 1000-dən çox) meteorların dəstəsi. Böyük meteor seli radiantının daxil olduğu bürcə görə adlandırılır. Yerdən görən kimi meteor seli meteor yağışı adlanır. Əsas meteor seliləri Kvadratidlər, Liridlər, η-Akvaridlər, δ-Akvaridlər, Perseidlər, Drakonidlər, Orionidlər, Tauridlər, Leonidlər, Germinidlər və Ursidlərdir.

Xisal (ərəb. خصائص أمير المؤمنين‎) (azərb. Xislətlər‎) — Şeyx Səduqun kitabı. == Məzmun == “Xisal” ərəb dilindən tərcümədə xislət, sifət, xüsusiyyət mənalarını verir. Bu kitab hədislərin onlarda qeyd edilən rəqəmlər əsasında sıralanmasına görə toplanmışdır. Kitabda hədislərdə gəlmiş birdən milyona qədər olan müxtəlif xüsusiyyətlər ardıcıllıqla təqdim olunur. Öz orijinallığına görə digər hədis kitablarından çox fərqlənən “Xisal” qədimdən müsəlmanların diqqət mərkəzində olmuşdur. “Xisal” İslami bilikləri, qadağan olunmuş və icazəli əməlləri, tarixi mövzuları, fəlsəfi, irfani mətləbləri, davranış qaydalarını və siyasi mövzuları əhatə edən ensiklopedik bir kitabdır. == Nəşr == Kitab 2013-cü ildə Müşfiq Mehdibəyli və Mikayıl Əlizadə tərəfindən ərəb dilindən Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş, Bakıda Qədim Qala nəşriyyatında 208 səhifədə 60x90 ölçüsündə çap edilib. == İstinadlar == == Həmçinin bax == == Xarici keçidlər == "Xisal (Xislətlər)" ( (az.)).