Этимологический словарь азербайджанского языка

  • TAMARZI

    Tam (təam) və arzu kəlmələrinin birləşməsindən əmələ gəlib, “təam arzu­lamaq”, “dadını bilmək arzusu” deməkdir

    Полностью »
  • TAMAŞA

    Ərəbcədir, “gözəl’, “baxımlı” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMİLLA

    Latın mənşəlidir, “əzab verən” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMSINMAQ

    Gülümsün, quraqsımaq, günsümək, susamaq tipli sözlərdəki -sün, -sı, -sü, -sa şəkilçiləri adlardan feil düzəldib və arzu, istək, meyil anlamlarını ifad

    Полностью »
  • TANRI

    Mənşəyi haqqında iki mülahizə ola bilər: 1. Tanımaq feili ilə bağlıdır, “tanınan”, “sitayiş edilən” deməkdir

    Полностью »
  • TANTALİT

    lat. tautalum – kimyəvi element + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • TAPAN

    Ağac budaqlarından hazırlanır, şumu hamarlamaq üçün istifadə olunur. Taptamaq, tapalamaq feili ilə qohumdur

    Полностью »
  • TAPANÇA

    Təqlidi sözlə, silahın çıxardığı səslə (taap...) bağlıdır. 

    Полностью »
  • TAPDAQ

    Kərəntinin, bıçağın ağzını tapdayıb itiləmək üçün yerə çalınan xüsusi də­mirdir. Daraq qəlibi üzrə tapdamaq feili zəminində yaranıb

    Полностью »
  • TAPDALAMAQ

    Tapdamaq feilinə -ala şəkilçisi artırmaqla düzəlib. Tapda -ala (saitin biri ixtisar olunub). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAPDAMAQ

    Təpik sözü ilə qohumdur, “ayaqlamaq” anlamını əks etdirir. 

    Полностью »
  • TAPIL

    “Otu yeyilmiş və ayaqlanmış təpə” deməkdir, otu tapılla cümləsi də var: balaca təpə halında yığmağa deyirlər

    Полностью »
  • TAPQIR

    Yəhəri atın belinə bağlamaq (bərkitmək) üçün toqqaya bənzər qayışdır. Kalmık dilində tatpur kimi işlədilir

    Полностью »
  • TAPŞIRIQ

    Tapmaq feili ilə bağlıdır (nəyisə tapmaq üçün fəaliyyət göstərmək). Ta­pınmaq feili ilə də bağlamaq mümkündür (tapınmaq sözünün “iş görmək”, “xid­mət

    Полностью »
  • TAR1

    Bu çalğı alətinin adı farscadır, tar “sim” deməkdir (simli alət olduğu üçün belə adlanır). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAR-MAR

    Bu, farscadır (əsli: tarümar) və “darmadağın” mənasını verir. 

    Полностью »
  • TARA

    Ərəb mənşəlidir, həmin dildə “tullantı” mənasını verir. Bizdə “qabın boş halda olan çəkisi” mənasında işlədilir

    Полностью »
  • TARAC

    Farscadır, tar-mar sözü ilə eyni kökə malikdir. “Dağıtmaq” “soyğunçuluq”, “ta­lançılıq” deməkdir.(Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TARAKAN

    Xalis türk sözüdür, çuvaş dilində bu söz tar-aqan, daraşkan (daraşmaq?!) kimi işlədilir, mənası “qaçağan” (bərk qaçan) kimi açıqlanıb

    Полностью »
  • TARIM

    Mənası “bərk dartılmış”, “çəkilmiş” deməkdir. Güman edirəm ki, tarım və dart­maq eyni kökə malik olmuş sözlərdir

    Полностью »
  • TARLA

    Qaynaqlarda tarı (əkmək), tarıq (dən), tarığçı (əkinçi), tarığlıq (tarla), tarlaq (əkin sahəsi, “pole”), tartın (məhsul) sözləri mövcuddur və hamısı q

    Полностью »
  • TARZƏN

    Farscadır, tar və zən hissələrindən ibarətdir. “Tar”, “ip”, “tel”, “sim” mənasını əks etdirir (burada çalğı alətinin adıdır və simlə bağlıdır), zər is

    Полностью »
  • TAS

    Fars sözüdür, iri mis qabı (teşti) bu sözlə adlandırıblar. Rus dilində bizdəki çanaqlıq (hövsələ sümüklərinin birləşdiyi yer) yerinə taz işlədirlər

    Полностью »
  • TASALANMAQ

    Kökü farsca “kədər” deməkdir (tasidən məsdəri ilə bağlıdır). 

    Полностью »
  • TAT

    Qədim hind sözüdür, mənası “başqa qəbilədən gəlmiş”, “yerli olmayan” de­məkdir, indi bizdə daha çox “iranlı” mənasında işlədilir

    Полностью »
  • TAVAN

    Farsca təvanestən (güclü olmaq) feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAY-TUŞ

    Tay “cütün biri” deməkdir, tuş sözü isə əş sözü ilə bağlıdır (əş –“dost”, “tanış” deməkdir). Tay-tuş (əsli: tay-əş) sinonimlər birləşməsidir

    Полностью »
  • TAYFA

    Qəbilə və tayfa sözləri ərəb mənşəlidir. Qəbilə kiçikdir, tayfa isə qəbilələr bir­ləş­məsindən ibarət olub

    Полностью »
  • TAYFUN

    çin. – güclü külək

    Полностью »
  • TAYKEŞ

    Taydəyişik də deyirlər. Tərs (sağı sola və əksinə geymək), taysız (tək) an­lamlarında işlədilir. Cütün taylarını səhv salmaq deməkdir

    Полностью »
  • TAYQA

    türk. – keçilməz meşə

    Полностью »
  • TAYMER

    ing. timer < time – vaxtı qeyd etmək

    Полностью »
  • TAZI

    Ov itidir, xalis türk sözüdür, qaçan mənasını verir. Dızıx, tezik sözləri ilə bağlıdır (bəzilərinin rus dilindəki бежать kəlməsi ilə bağladığı becit s

    Полностью »
  • TEXNOLOGİYA

    Yunanca “məharət elmi” deməkdir. İki mənada işlədilir: 1. Texniki elm. 2. Metodların cəmi. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TEXNOPOLİSLƏR

    yun. techne – sənət, ustalıq + yun. polis – şəhər

    Полностью »
  • TEXNOSFER

    yun. techne – sənət, ustalıq + yun. sphaira – kürə

    Полностью »
  • TEKSTUR

    lat. textura – quruluş, parça

    Полностью »
  • TEKTONİK

    yun. tektonikos – tikintiyə aid

    Полностью »
  • TEKTONOSFER

    yun. tektonikos – tikintiyə aid + yun. sphaira – kürə

    Полностью »
  • TELE...

    yun. tele – uzaq

    Полностью »
  • TELEANONS

    yun. tele – uzaq + fr. annonce – kütləvi məlumat, elan

    Полностью »
  • TELEBİRJA

    yun. tele – uzaq + alm. borse – pul­­qabı

    Полностью »
  • TELEJURNAL

    lat. tele – uzaq + lat. diurnalis, diurnale – gündəlik xəbər

    Полностью »
  • TELEKOMMUNİKASİYA

    lat. tele – uzaq + lat. communico – ümumiləşdirirəm, əlaqələn­dirirəm

    Полностью »
  • TELEKOMPOZİSİYA

    lat. tele – uzaq + lat. compositio – tərtib, birləşmə, əlaqə

    Полностью »
  • TELEKÖRPÜ

    lat. tele – uzaq

    Полностью »
  • TELEQƏZET

    lat. tele – uzaq

    Полностью »
  • TELEMARAFON

    lat. tele – uzaqdan + yun. maraphon – yüngül atletikada qaçış üzrə yarış növü

    Полностью »
  • TELETAYP

    Tele “uzaq”, tayp isə “yazmaq” deməkdir: “uzaq məsafədən makinada yazmaq” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TELLİ

    1. Tel sözü “sim”, “saç”, “saçaq”, “ziya”, “şüa”, “qızıl”, “yaxşı” anlamlarında işlə­di­lib (“qızıl” mənası türkmən dilində indi də var)

    Полностью »