Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • PASPORT

    İtalyan dili ilə bağlıdır, “portdan (fikir ver: pas-port!) keçməyə hüquq verən, yazılı sənəd” deməkdir

    Tam oxu »
  • PASSAT

    isp. viento de pasada – keçidə rahatlıq yaradan külək

    Tam oxu »
  • PAŞA

    Farsların padşah sözünün türk aləmində dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PATAVA

    Farscadır (patabe), pa (ayaq) və tab (isti) hissələrindən ibarətdir, “ayaq isi­dən” deməkdir. Dolaqdan fərqi odur ki, ayaqqabını patavanın üstündən ge

    Tam oxu »
  • PATETİKA

    yun. pathos – ehtiras

    Tam oxu »
  • PATRON1

    Almancadır, “trafaret” deməkdir (piston, barıt və güllənin gilizdə birləş­mə­si­dir). Patrontaş “patron qabı”dır (“Müasir Azərbaycan dili” kitabında t

    Tam oxu »
  • PAY

    “Hissə” deməkdir. Bizdən rus dilinə də keçib. Fars mənşəli hesab edənlər var, səh­və yol verirlər. Farslarda qismət, hissə sözlərindən istifadə olunur

    Tam oxu »
  • PAYA

    Farscadır, “dirək”, “ağac” və s. mənalarda işlədilir. Ehtimal ki, pa (ayaq) sözü ilə kökdaşdır. Bizdə “ağac (əl ağacı)” mənasını əks etdirir

    Tam oxu »
  • PAYIZ

    İki yozumu mümkündür: 1. Zənn edirəm ki, söz xəzan kəlməsinin təhrifi nə­ti­cəsində yaranıb. Bizdə payız anlamını quz (güz) sözü əks etdirib

    Tam oxu »
  • PAYLAMAQ

    Pay sözündəndir, “hissə-hissə (pay-pay) edib vermək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAYMAL

    Farsca pay (ayaq) və ərəbcə mal (hərfi mənası “ayaq malı”) hissələrindən ibarətdir. “Tapdanmış” deməkdir

    Tam oxu »
  • PAYTAXT

    Farscadır. Taxt (təxt) sözünün bir mənası “şahlıq” (tron) deməkdir. Fars dilində sözün sinonimi təxtgah (taxtın yeri) kəlməsidir

    Tam oxu »
  • PAZ

    Yunan sözüdür, hərfi mənası “çalıram” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAZAX

    Təzə doğmuş və buna görə də arıq olan heyvanın ətinə pazax deyirlər. Buzov (bala) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PDF

    ing. Portable Document Format – «daşınan sənəd formatı» ifadəsinə daxil olan sözlərin baş hərflərindən ibarət abreviatura

    Tam oxu »
  • PEÇENEQ

    Bu sözü bacanaq kəlməsi ilə bağlayırlar. Peçeneqlər 915-1034-cü illərdə Rusiyanın cənubunda at oynatmışlar

    Tam oxu »
  • PEDO…

    yun. pedon – torpaq, süxur

    Tam oxu »
  • PEDOSFER

    yun. pedon – torpaq, süxur + yun. sphaira – kürə

    Tam oxu »
  • PEXŞTEYN

    alm. pechstein – qatran daşı

    Tam oxu »
  • PEQMATİT

    yun. pegma, pegmatos – bəndetmə, əlaqə

    Tam oxu »
  • PELAGİAL

    yun. pelagos – dəniz

    Tam oxu »
  • PELİTLƏR

    yun. pelos – gil

    Tam oxu »
  • PEMZA

    lat. pumex – köpük

    Tam oxu »
  • PENCƏK

    İngilis sözüdür. Jaket sözünün dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PENDİR

    Farscadır. Onu hazırlamaq üçün mayadan (quzunun və ya buzovun qursağı, bal, buğda, yumurta qarışdırılır, içində qaynamış su olan küpəyə salınır və bir

    Tam oxu »
  • PENEPLEN

    lat. paene – təxminən + ing. plain – düzənlik

    Tam oxu »
  • PENTAQON

    İngiliscə “beşbucaqlı” deməkdir. ABŞ-da binadır. (Zahirən beş bucağı var.) Bizdəki beşmərtəbə kimidir

    Tam oxu »
  • PERİDOTİT

    fr. peridot – peridot və ya olivin

    Tam oxu »
  • PERİFRAZ

    yun. peri – ətraf + yun. phrasis – ifadə

    Tam oxu »
  • PERİHELİ

    yun. peri – yaxın + yun. helios – Günəş

    Tam oxu »
  • PERİKLAZ

    yun. periklasis – sındırma, əymə; adı periklazın laylanma qabiliyyəti ilə əlaqədardır

    Tam oxu »
  • PERQAMENT

    İsgəndəriyyə şəhərinin vaxtilə dünyanın mədəniyyət mərkəzinə çevrilməsinin əsas səbəblərindən biri onun olduqca əlverişli coğrafi mövqeyi, əsas papiru

    Tam oxu »
  • PERLİT

    fr. perle – mirvari

    Tam oxu »
  • PERMAFROST

    ing. permafrost – daimi donuşluq

    Tam oxu »
  • PEŞKƏŞ

    Bu, fars sözüdür (əsli: piş və keş), hərfi mənası “hədiyyəni qabağına (piş) çək­mək (keş), qabağına çıxarmaq” deməkdir

    Tam oxu »
  • PEŞQURD

    Qərb dialektlərində taxılın ilk biçilmə dövrü belə adlanır. Bəzən bunu biç+quruq kimi izah edirlər. Əslində, fars sözüdür və pişxord şəklində olub, “з

    Tam oxu »
  • PEŞOY1

    Farsca peşkəl sözündəndir,onlarda “испражняться” anlamında peşkəl ən­daxtən (su üstə çıxmaq) işlədilir

    Tam oxu »
  • PETROQRAFİYA

    yun. petros – daş + yun. grapho – yazıram

    Tam oxu »
  • PEYDA

    “Peyda oldu” deyirik. Peyda farsca “görünmə” anlamı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PEYDƏR

    Farsca əsli paydar kimidir, “daimi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PEYDƏRPEY

    Farscadır, “addım-addım”, “izbəiz” deməkdir. Bizdə “müntəzəm”, “daimi” mənalarında işlədilir. Qərb dialektlərində çox işlədilir

    Tam oxu »
  • PEYĞƏMBƏR

    Farscadır, əsli peyğambər kimidir. Peyğam “məktub”, “məlumat”, “xə­bər” anlamını bildirir. Peyğəmavər “xəbər gətirən”, Peyğəmbər “elçi” deməkdir

    Tam oxu »
  • PEYİN

    Farscadır (əsli: pehen), bizdə qonuz (müq.et: qonuzqurdu, yəni dozanqurdu) işlədilib. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PEYKAN

    Farscadır, “oxun ucluğu” deməkdir. Peykar “döyüş” anlamında işlədilir. Peyk (uçan) sözü ilə qohumdur

    Tam oxu »
  • PEYMAN

    Farscadır. “Müqavilə”, “bağlaşma”, “razılıq” deməkdir (əhd-peyman de­yirlər). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PEYSƏR

    Fars mənşəlidir, “boyunun arxa tərəfi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PEYVƏND

    Fars sözüdür, peyvəstən (calamaq) məsdəri ilə qohumdur. Peyvəstə feili sifətdir, “calanmış” deməkdir, peyvəndgah farsca “oynaq” (сустав) anlamını əks

    Tam oxu »
  • PƏHRİZ

    Əsli pərhiz kimidir, farsca pərhixtən (özünü dayandırmaq, yəni yeməmək) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PƏL QOYMAQ

    Feil “badalaq gəlmək”, “mane olmaq” və s. mənalarında işlədilir. Pəl (pal) sözünün mənalarından biri “dil” deməkdir

    Tam oxu »
  • PƏLBAŞ

    Qaynaqlarda rus dilinə косоязычный kimi tərcümə olunub. Yəqin ki, pəltək sözü ilə qohumdur. Pəltək isə pəlyok (dili yox) kəlməsinin təhrifindən törəyi

    Tam oxu »