Sərinləşdirici içki növü kimi ayrandan türklər lap qədimlərdən istifadə etmişlər.”Ayran” sözünün əsasında “ayırmaq” feilinin kökü olan “ayır” sözü dur
Mürəkkəb quruluşa malik olan bu sözün əsasını “ayran” sözü təşkil edir. Masallı və Amasiya şivələrində “dovğa” mənasında işlənən bu söz kök+kök+ şəkil
Mürəkkəb struktura malik olan bu yemək adı “ayran” və “çilo” sözlərinin birləşməsi nəticəsində yaranmışdır
Bu yemək növünün adı yalnız Qubadlı şivəsində işlənir. İsti çörəyin içinə yağ, şor, pendir və başqa ağartı məhsulları qoymaqla bu yeməyi hazırlamaq ol
Xörək növlərindən birinin adıdır. Sintaktik üsulla yaranan bu şivə sözü “badam” və “aş” komponentlərindən ibarətdir
Müalicəvi içki adıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında Badamlı adlı yerdən çıxan mədən suyunun adı olub “badam” sözü və “-lı” morfoloji göstəricisi əs
Turşu növlərindən birinin adıdır. Birinci tərəfi bitki, tərəvəz adı ilə ifadə edilmişdir. Təbriz kulinariyasında belə hazırlanır: Badımcana tov verib
Mürəkkəb quruluşa malik bu xörək adı “bağır” və “beyin” leksik vahidləri əsasında yaranmışdır. “Bağırbeyin” xörək adının birinci komponentində işlənən
Bu leksem körpə uşaqlar üçün bişirilən yeməyin adıdır. Mahaçqala və Dərbənd bölgələrində bu yemək növündən daha çox istifadə edilir
Arının istehsal etdiyi yeyinti məhsulunun adıdır. Sadə quruluşa malik bu qida məhsulunun adı oğuz, qıpçaq qrupu türk dillərində, monqol dilinin dialek
Dialektoloji lüğətlərdə bu leksemin 2 mənası verilmişdir: 1) müəyyən otlardan, bitkilərdən və düyü, yağ, yumurtadan hazırlanmış yemək
Mürəkkəb quruluşa malik xörək adıdır və Təbriz mətbəxində bu xörəyə daha çox üstünlük verilir. Resepti belədir: Balığın sümüksüz və maşında çəkilmiş ə
Abqora ilə doşab qarışdırılır və odun üstündə qaynamağa qoyulur. Doğranmış balıq əlavə edilir, suyu çəkilənə qədər qaynadılır
Dialektoloji mənbələrdə bu şivə sözünün 2 mənası əks olunmuşdur. 1) bibərə bənzər, bişirilib yeyilən göyərti
Bu yemək növünün adı mürəkkəb quruluşa malik olub, “bağırsaq”, “dolma” və “-sı” mənsubluq bildirən tərkiblərdən ibarətdir
Bu sözün kökündə “bas” feili dayanır. Ədəbi dilimizdə işlənən “lıq” şəkilçisinin dialekt və şivələrimizdə “-dıx” forması vardır
Bu sözün də əsasında “bas” feili dayanır və “basmaq” feilindən düzəlmiş isimdir. Tərtər şivəsində bu söz “bişirilmiş bir neçə günlük ət” anlamında işl
Mürəkkəb quruluşa malik olan bu sözün əsasını ədəbi dilimizdə işlənən “baş” və “ayaq” leksik vahidləri təşkil edir
Tut meyvələrinin sıxılmış suyunun qaynadılması yolu ilə əldə edilir. Azərbaycan dilində “doşab” mənasında da işlənir
Arxaikləşmiş içki adıdır. Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində müşahidə olunmur. Mahmud Kaşğari bu sözü “buğda, arpa, darı kimi şeylərdən düzəldi
Bu xörək növü xüsusən Dərbənd zonasına məxsusdur. Düyü və xəmirdən hazırlanır. Ayrılıqda bişirilmiş ət, kişmiş əlavə olunur
“Yumurta, yağ və süd qarışdırılaraq hazırlanan bir çörək növü”nün adıdır. Mürəkkəb quruluşa malik bu söz kök+şəkilçi+ kök+şəkilçi modeli əsasında form
Dolma növlərindən birinin adıdır. Birinci komponenti bitki adı və ikinci tərəfi xörək adı ilə ifadə edilmişdir
Çörək növünün adıdır. Lənkəran, Ağsu, Bakı, Şamaxı bölgələrində bu çörək növünə daha çox üstünlük verilir
Bu xörək növü müxtəlif göyərti və düyünün birlikdə bişirilməsi yolu ilə əldə edilir. Bomba xörəyinin bişirilməsində göyərtilərdən daha çox boyanaya üs
“Kömbə” mənasında Naxçıvan MR-nın Ordubad şivəsində işlənir. “Bombu” çörək növüdür. – Bombu ağ unnan bişəndə yaxşı olar
Arxaikləşmiş içki adıdır. “Şərab” mənasında Mahmud Kaşğarinin “Divan”ında qeydə alınmışdır. Kaşğari qeyd edir ki, bu söz bir məsəldə işlənmişdir: Bor
Bu xörək adı bitki adı ilə ifadə olunmuşdur. Aş//plov növlərindən hesab olunur. Azərbaycan ədəbi dilində bu sözün qarşılığı “balqabaq” sözüdür
“Balqabaq” mənasında bu söz ədəbi dilimizdə işlənir. Lakin bəzi bölgələrimizdə “boranı” adlı xörək növü balqabaqdan hazırlanmır
Xörək növüdür. Soğan yağda qızardılır. Ərik yuyulub isladılır. Lobya yuyulub isladılır. Balqabaq soyulub doğranılır, qazanda azca su ilə oda qoyulur k
Rus dilindən alınmış xörək adıdır. “Kələm, çuğundur, kök və bəzi yeməli yaşıl bitkilərlə bişirilən kələm supu” mənasında S
Bu xörək adı “bozarmaq” feili ilə bağlıdır. Ət suda bişərkən bozardığı, rəngini dəyişdiyi üçün həmin xörək adı belə adlanmışdır (24, 13) Türkiyə türkc
“Boz” sözü əsasında əmələ gəlmiş xörək adlarından biridir. Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində bu söz “ət, noxud, kartof ilə bişirilən sulu xörə
Şorba formasında hazırlanan xörək adıdır. Mürəkkəb quruluşa malik olan bu söz kök + kök + şəkilçi modeli əsasında formalaşmışdır
Çörək növünün adıdır. “Bozdamac” çörəyi sac üstündə bişirilir. Dialekt və şivələrimizdə bu sözün “bozdamac” (Bakı, İsmayıllı) və “bozzamas”( Şamxor) f
Bu sözün ədəbi dildəki qarşılığı “doğramac” leksemidir. Nitq hissələrinə görə isimdir. Ağdərə şivəsində “doğramac” mənasında işlənir
Güman ki, mənşəcə “boz” sifətindən düzəlmişdir. “Sıyıq xörək” anlamında Kəlbəcər şivəsində işlənir: - Nənə, bir boze bişir
Xörək növüdür. Ət öz suyunda qaynadılır pörtdənir. Azca soğan, pomidor, bibər əlavə edilib duz vurulur
Rus dilindən alınmalardan olub, Azərbaycan dilində “halqa şəkilli çörək” mənasında işlənir. S.Altaylının lüğətində bu çörək növünün adı qeydə alınmışd
Azərbaycanın dialekt və şivələrində bu söz 2 mənada işlənir: 1)”- içinə turşu və kişmiş doldurularaq bişirilmiş balıq
Arxaikləşmiş yemək adıdır. Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində müşahidə edilmir. Mahmud Kaşğarinin “Lüğət”ində bu söz “bir yemək adı” anlamında
Arxaikləşmiş içki adıdır. Mahmud Kaşğari bu sözün “darıdan düzəldilən bir içki, darı pivəsi” mənasında izah etmişdir (8, 466)
S.Altaylının lüğətində həm “bulama”, həm də “bulamac” yemək adları qeydə alınmışdır. “Bulama”, yəni yeni doğan heyvanların ilk günlərdə sağılan südü /
İnək və qoyunun ağız südündən hazırlanır. Azərbaycan dilinin bəzi dialekt və şivələrində işlənməkdədir
Rus dilindən alınan çörək adıdır. Bəyaz buğda ununun bir az şəkərlə qarışığından hazırlanır. S.Altaylının lüğətində qeydə alınmışdır (21, 155)
Bu çörək növü daha çox Qubada hazırlanır. Quba dialektində bu söz “qoz və əriştədən bişirilən şirin çörək” mənasında işlənir
Azərbaycan dilinin bəzi dialekt və şivələrində çörək növü mənasında işlənir. Bu qida məhsulu adının əsasında “bükmək” feili dayanır
Azərbaycan dilinin bəzi dialekt və şivələrində “birişdə” formasında işlədilir (Gəncə) (27, 186). “Bürüşdə” formasında və “qızarmış, yaxşı bişmiş çörək
Yazın əvvəllərində qar altından çıxan bitki adı “cacıx” adlanır. Qazayağı qovurması kimi hazırlanır. Dağlıq yerlərdə daha çox istifadə olunur
Bu xörək növü qurut, yağ və kartofdan hazırlanır. Qərbi Azərbaycanın Hamamlı, Vedi, Zəngibasar şivələrində “qurut, yağ və kartofdan hazırlanmış xörək”