İleş rayonu

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Rayon
İleş rayonu
Илеш районы
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

55°26′45″ şm. e. 54°19′01″ ş. u.

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 31 yanvar 1935
Sahəsi 1973[1] km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 31.219 nəf. (2021)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 34762
Poçt indeksi 4522ХХ
Rəsmi sayt
İleş rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İleş rayonu (başq. Илеш районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.

Rayonun inzibati mərkəzi Verneyarkevo kəndidir.

Coğrafi yerləşməsi

Başqırdıstanın şimal-qərbində yerləşir. Rayonun ərazisi 1 985 km² təşkil edir. Ərazisindən Ağidel Syun və Baza çayları axır. Əsasən boz meşə və qara torpaqlar yayılmışdır. İqlimi mülayim, isti və bir az quraqdır. Ərazisinin 15,4 % meşələr tutur. Rayon ərazisindən neft, gil və qum-çınqıl qarışığı çıxır.

Tarix

İleş rayonu 31 yanvar 1935-ci ildə təşkil edilmişdir.

Əhali

Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası İleş rayonu ərazisin milli tərkibi: başqırdlar — 78,8 %, tatarlar — 15,3 %, marilər — 2,6 %, ruslar — 1,9 %, digər millər — 1,4 %[3]. Siyahıya alınmağa görə əhalinin milli tərkibi[4]:

İL Başqırdlar tatarlar
1970 71 % 21 %
1979 79 % 13 %
1989 63 % 30 %
2002 80,5 % 13,7 %
2010 78,8 % 15,3 %

İnzibati-ətazi vahidləri

22 kənd inzivati vahidliyinə 87 yaşayış məntəqəsi daxildir[5]

İqtisadiyyat

İleş rayonu əsasən aqrar rayondur. Ərazisinin 141,7 min ha kənd təsərrüfatına cəlb olunmuşdur (rayon ərazisinin 71,5 %). 29,7 min ərazi otlaq sahələridir. Kənd təsərrüfatının taxılçılıq, ətlik-südlük maldarlıq və donuzçuluq sahələri inkişaf etmişdir. Ərazisindən M-7 "Volqa" və Neftekamsk — Tuymazı mağıstralı keçir.

Sosial sfera

Rayon ərazisində 72 ümumtəhsil mərkəzi, 25 orta məktəb, 35 kütləvi kitabxana, 69 klub, mərkəzi rayon və 3 digər xəstəxana fəaliyyət göstərir. Burada əsasən tatar dilində «Mayak» qəzeti və onun rus və başqırd dillərində dublyajı buraxılır.

Tanınmış şəxsləri

  • Musa Qareyev — iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Ənvər Abdillin — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
  • Robert Munnullin — Tatarıstan xalq şairi, Başqırdıstan Respublikası Əməkdar Mədəniyyət Xadimi.
  • Rinat Xayri — Başqırd şair və yazıçı.
  • İldus Timerxanov — uşaq yazıçısı.
  • Sufiyan Povarisov — Başqırdıstanın xalq yazıçısı, filologiya elmləri doktoru, Başqırdıq Dövlət Universitetinin professoru

Mənbə

İstinadlar

  1. ↑ "Республика Башкортостан. Общая площадь земель муниципального образования". 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-13.
  2. ↑ "Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более" (XLSX) (rus). 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-01..
  3. ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.
  4. ↑ Население Башкортостана: XIX—XXI века: статистический сборник/ Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан.- Уфа: Китап, 2008.- 448 с.:ил.
  5. ↑ "Закон Республики Башкортостан «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Республики Башкортостан в связи с объединением отдельных сельсоветов и передачей населенных пунктов» (Принят Государственным Собранием — Курултаем Республики Башкортостан 18 ноября 2008 года)". 2014-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-13.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İleş_rayonu&oldid=6694986"