Lüğətlərdə axtarış.

Bäherden (türkm. Baharly) — Türkmənistanın Ahal vilayətində sənaye şəhəri. Bəzi mənbələrdə Baharden kimi yazılır. == Tarixi == Şəhər öz adını Qərbi Türkmənlərin Qaraqoyunlu tayfa ittifaqına daxil olan Baharlı tayfasından götürüb. == Coğrafiyası == Şəhər Aşqabaddan 101 km-də, Kopetdağın şimal ətəyində yerləşir. == Əhalisi == Şəhərin əhalisi 24 139 nəfərdən ibarətdir (2008).

Bərəkət — Türkmənistan Respublikasının Balkan vilayətində etrap tabeli şəhər.

Mihnə—Türkmənistanda qədim qəsəbə. == Tarixi == == Coğrafiyası == Mihnə qəsəbəsi Mərvin cənub-qərbində, Əbivərdin cənub-şərqində, Sərəxsin şimal-şərqində, Türkmənistanın paytaxtı Aşqabad şəhərinin cənubunda yerləşir.

Türkmənistan (türkm. Türkmenistan) — Mərkəzi Asiyada dövlət. Türkmənistan Mərkəzi Asiyanın cənub-qərb hissəsində yerləşir. Şimal-qərbdə Qazaxıstan, şimal və şərqdə Özbəkistan, cənub-şərqdə Əfqanıstan, cənub və cənub-qərbdə İranla həmsərhəddir. Ölkənin qərbində isə Xəzər dənizi yerləşir və bu dəniz vasitəsilə Azərbaycan, Rusiya, Qazaxıstan və İranla sərhədə malikdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Aşqabad şəhəri, ümumi sahəsi 488.1 min km²-dir. Cərco, Marı, Nebitdağ, Daşoğuz, Türkmənbaşı ölkənin iri şəhərlərindəndir. Türkmənistan 27 oktyabr 1991-ci ildə SSRİ-dən müstəqilliyini əldə etmişdir. Türkmənistan həm də Asiyanın ən az məskunlaşan ərazilərindən biridir. == Tarixi == X əsrdə Türkmənistanın ərazisinə oğuzlar(indiki türkmənlərin əcdadları) köçüb gəlirlər.

Sərdar — Türkmənistan Respublikasının Balkan vilayətində etrap tabeli şəhər.

Sərhədabad — Türkmənistan Respublikasının Marı vilayətidə şəhər.

Türkmənistan Konstitusiyası (türkm. Türkmenistanyň Konstitusiýasy) 18 may 1992 -ci ildə qəbul edilmiş, 1995, 1999, 2003-cü illərdə dəyişiklik edilmişdir, 2006, 2008 və 2016-cı illərdə 8 bölmə və 142 məqalədən ibarətdir. Konstitusiya quruluşunun əsasları (I Bölmə) prezidentlik (IV hissənin 91 -ci maddəsinə görə prezident eyni zamanda hökumət başçısıdır), dünyəvilik, bitərəflik, hakimiyyət bölgüsü, bir sıra insan hüquqları, xalqın suverenliyi, və Aşqabadın paytaxt statusu. Konstitusiyaya dəyişikliklər referendum yolu ilə və ya Məclis üzvlərinin üçdə ikisinin səs çoxluğu ilə edilə bilər. Əvvəllər konstitusiyaya dəyişiklik etmək səlahiyyəti Xalk Maslakhaty-yə məxsus idi. Dövlət sisteminin - prezident respublikasının forması ilə bağlı müddəalar dəyişdirilə bilməz. == Məzmunu == === Bölmə 1 === 2008 Konstitusiyasının birinci bölməsində 17 maddə var. 1 -ci maddə Türkmənistanı dünyəvi demokratik və prezident respublikası elan edir. Dövlətin suverenliyi və ərazi bütövlüyü toxunulmazdır və bölünməzdir. 3 -cü maddə fərdi hüquq və ləyaqəti dövlət tərəfindən qorunan bir dəyər kimi təsbit edir.

Türkmənistan Məclisi (türkm. Türkmenistanyň Mejlisi) — qanunverici hakimiyyəti həyata keçirən ölkənin ən yüksək nümayəndəlik orqanı olan 125 deputatdan ibarət Türkmənistan parlamentinin aşağı palatasıdır. Məclis təxminən bərabər sayda seçicinin olduğu birmandatlı dairələrdə 5 il müddətinə seçilir.2013-cü ildə keçirilən növbəti parlament seçkilərindən əvvəl, Türkmənistan Məclisi tək partiyalı idi (tamamilə bütün yerlər Türkmənistan Demokrat Partiyasının üzvləri tərəfindən tutulurdu), postsovet məkanında Türkmənistan bütün digər ölkələrdən fərqli olaraq, bir partiyalı sistemə malik idi. SSRİ-nin dağılmasından az əvvəl çoxpartiyalı sistemə keçdi. 2008 -ci ildən Türkmənistan Məclisi, Aşqabadın mərkəzində, Qaraşızlıq prospektində xüsusi tikilmiş yeni binada yerləşir. Bundan əvvəl, Sovet dövründə tikilmiş köhnə binada yerləşirdi, burada Sovet dövründə Nazirlər Şurası və Türkmənistan SSR Ali Soveti yerləşirdi. 2021-ci ildə iki palatalı sistemin tətbiqindən əvvəl ölkənin bir palatalı parlamenti idi. == Etimadnaməsi == Türkmənistan Məclisi yurisdiksiyasına: qanunların qəbulu və təfsiri, onlara dəyişikliklərin edilməsi, habelə onların icrasına nəzarət daxildir. Qanunların icrasına nəzarət Türkmənistan Nazirlər Kabinetinin müvafiq reqlamenti əsasında həyata keçirilir. Fəaliyyətinə Nazirlər Kabinetinin fəaliyyət proqramının təsdiq edilməsi məsələsinə baxılması, Türkmənistanın dövlət büdcəsinin təsdiqi və onun icrasına dair hesabata baxılması, Türkmənistanda seçkilərə nəzarətin və müşahidənin təşkili, bununla bağlı məsələlərə baxılması Türkmənistan Ali Kazıet (Məhkəmə) sədrinin, Türkmənistan Baş Prokurorunun, Türkmənistan Daxili İşlər Nazirinin və Türkmənistan Ədliyyə Nazirinin təyin edilməsi və vəzifədən azad edilməsi daxildir.

Türkmənistan Prezidenti — Türkmənistanın ali dövlət vəzifəsi. Türkmənistan Prezidenti dövlətin başçısı hesab olunur. Türkmənistan Prezidenti, vəzifəyə seçki yolu ilə təyin olunur. Türkmənistan vətəndaşları seçki yolu ilə bir nəfəri yeddi il müddətinə Türkmənistan Prezidenti vəzifəsinə seçir. Türkmənistan Prezidenti seçilən şəxsin səlahiyyət müddəti seçildiyi il fevralın 12-də başlayır və yeddi il sonra başa çatır. 2007-ci il fevralın 12-dən Türkmənistan Prezidentinin səlahiyyətlərini Qurbanqulu Berdıməhəmmədov icra edir. Onun səlahiyyət müddəti 2024-cü il fevralın 12-də başa çatır.

Türkmənistan (türkm. Türkmenistan) — Mərkəzi Asiyada dövlət. Türkmənistan Mərkəzi Asiyanın cənub-qərb hissəsində yerləşir. Şimal-qərbdə Qazaxıstan, şimal və şərqdə Özbəkistan, cənub-şərqdə Əfqanıstan, cənub və cənub-qərbdə İranla həmsərhəddir. Ölkənin qərbində isə Xəzər dənizi yerləşir və bu dəniz vasitəsilə Azərbaycan, Rusiya, Qazaxıstan və İranla sərhədə malikdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Aşqabad şəhəri, ümumi sahəsi 488.1 min km²-dir. Cərco, Marı, Nebitdağ, Daşoğuz, Türkmənbaşı ölkənin iri şəhərlərindəndir. Türkmənistan 27 oktyabr 1991-ci ildə SSRİ-dən müstəqilliyini əldə etmişdir. Türkmənistan həm də Asiyanın ən az məskunlaşan ərazilərindən biridir. == Tarixi == X əsrdə Türkmənistanın ərazisinə oğuzlar(indiki türkmənlərin əcdadları) köçüb gəlirlər.

Türkmənistan SSR (türkm. Түркменистан Совет Социалистик Республикасы) — Türkmənistan Sovet Sosialist Respublikası. SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri.

Türkmənistan azərbaycanlıları — tarixi Azərbaycandan kənarda, Türkmənistanda yaşayan etnik azərbaycanlılar.

Türkmənistan ağcaqayını (lat. Acеr turkestanicum) == Təbii yayılması == Şimali-Şərqi Əfqanıstan, Türküstan, Özbəkistan, Tacikistan, Pamir-Alay, Tyan-Şyan, Avropa, Türkiyə, İran, Orta Asiya və Pakistanda yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 15 m-dək olan kol və ya kiçik ağacdır. Budaqları çılpaq, qonurdur. Yarpaqları kəsiyində 10-20 sm, kənarları dişli, tükcüklü, 5-7 pərlidir ki, pərləri ucu biz, çılpaq, saplaqların uzunluğu 10-20 sm, südlüdür. Çiçəkləri sarı-yaşıl, diski bənövşəyi, uc salxımlı, uzunluğu 3-4 sm-dir. Qozaları yığcam, çılpaqdır. Meyvələri 2,5-5 sm, sarımtıl-qonur, qanadları əyilmiş, düz bucaqlı, hamardır. Qabığı tünd boz, budaqları qırmızımtıl-qonur, zoğları cavan, yaşılımtıl, kiçik vəziciklərlə örtülmüş, tumurcuqları qırmızımtıldır. Öz yaşayış yerində və mədəni şəraitdə nadir növdür.

Türkmənistan bayrağı (türkm. Türkmenistanyň baýdagy) — Türkmənistanın Dövlət bayrağı. 1991 (müstəqilliyini elan etdikdə) tarixində "milli bayraq" olaraq qəbul edilmişdir. Bayrağın sol tərəfində qalın bir lent olaraq uzanan "Türkmən xalçası" motivi iştirak etməkdədir. Türkmən xalçası və yaşıl zəmin Türkmən tarixini işarələməkdədir. Çarpaz olaraq dizayn edilən yarım aypara İslamiyyəti, beş ulduz isə Türkmən vilayətlərində işarələməkdədir. Xalça motivləri isə Türkmən boylarını işarələməkdədir. Ay və ulduz motivlərini Türk xalqlarının istifadə etdiyi bayraqlarda sıxlıqla rast gəlinir. Türkmənistanın ilk prezidenti Saparmurat Türkmənbaşının doğum günündə 19 fevral 1992-ci ildə Türkmənistan bayrağı milli olaraq dövlət bayrağı seçilmişdir.İndi də 19 fevral tarixində bütün Türkmən xalqı bu günü bayram kimi keçirir.

== Sahəsi və sərhədləri == Türkmənistan, ərazisinə gərə dünyanın 52-ci böyük ölkəsidir. O, İspaniyadan kiçik, ABŞ-nin Kaliforniya ştatından isə böyükdür. Türkmənistan Respublikasının ərazisini Aşqabad şəhəri və Axal, Balkan, Daşoğuz, Lebap, Marı olmaqla 5 əsas vilayət təşkil edir. Vilayətlər özləri ayrı-ayrı rayonlara, şəhərlərə bölünür. Aşqabad şəhəri respublikanın paytaxtıdır. Şəhər 1881-ci ildə salınmışdır və seyismik ərazidə yerləşir. 1948-ci ildə burada 9 bal gücündə dağıdıcı zəlzələ baş vermiş və şəhər əhalisinin yarısından çoxunu məhv etmişdir. Şəhərdə 50-yə qədər fabrik və zavod, əsası 1951-ci ildə qoyulmuş Türkmənistan Elmlər Akademiyası, doqquz kollec, onlarla peşə və orta ixtisas məktəbləri, universitetlər, kino-teatrlar, muzey mərkəzləri və özəl tele-radio kompaniyaları fəaliyyət göstərir. VII əsrdə Türkmənistanın yerləşdiyi region ərəblər tərəfindən istila olundu və ərəblər Mərkəzi Asiyaya özləri ilə İslam dini ilə yanaşı İslam mədəniyyəti də gətirdi. Xəlifə Əl-Məmunun dövründə regionun mərkəzi Mərvə köçürüldü.

Türkmənistanın gerbi - Türkmənistanın rəsmi dövlət gerbidir. Türkmənistanın dövlət gerbi onun forması, rəngləri və mənası "Türkmənistan dövlət gerbi haqqıdakı" qanuna əsasən 1992-ci ilin fevral ayının 19-da qəbul olunub. Gerbdə kənarı qızılı rəngli zolaqla əhatələnmiş səkkizguşəli yaşıl fon üzərində, mərkəzində məşhur türkmən atı Ahaltəkə atı təsvir olunmuş dairəvi formada türkmən xalısı verilmişdir. Həmin xalının hər iki tərəfində sarı-qızılı rəngdə buğda göstərilmişdir. Mərkəzdəki xalının üzərində Türkmənistanın 5 bölgəsini ifadə edən 5 ağ rəngli ulduzu olan ağ aypara göstərilmiş, xalının aşağısında isə sarı rəngli budaq üzərində 7 ədəd ağ rəngli çiçək cərgələnmişdir. == Mənası == Türkmənistanın gerbi Türkmənistanın rəsmi dövlət gerbidir. Ortada görünən at, Türkmənlərin qüruru olan Ahal Teke atıdır.

"Müstəqil, Bitərəf Türkmənistanın Dövlət Himni" (türkm. Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň Döwlet Gimni) – Türkmənistanın əsas dövlət rəmzlərindən biridir. Sözlərinin müəllifi Türkmənistanın ilkinci prezidenti Saparmurat (Səfərmurad) Niyazovdur. Niyazov 21 dekabr 2006 da vəfat etdi və iki il onun vəfatından sonra bu himndə ki "Türkmənbaşının böyük yaradıcılığı" ibarəsi "Xalqın əbədi böyük yaradıcılığı" ilə dəyişildi. == Tarixi == 1997-ci ilə qədər altı il əvvəl müstəqilliyi almış Türkmənistanda rəsmi himn kimi sözlərsiz versiyada Türkmən SSR-nin himni həyata keçirdi. Yeni himn 27 sentyabr 1996-cı il Bayramali Xalq Məsləhəti iclasında təsdiq edilmişdi. "Turkmenbaşinin Böyük yaradılması" nəqarətinin birinci cümləsi məlum himn 1997-ci ildən 2008-ci ildə qüvvədə olurdu. Himndə "Türkmənbaşı" sözü — dörd dəfə xatırlanırdı. 2008-ci ilin dekabrında KİV-də Saparmurat Türkmənbaşı haqqında yada salmaları götürmək məqsədi ilə Türkmənistanın himninin mətninə dəyişikliklərin daxil etməsi haqqında informasiya (Məlumat) meydana çıxmağa başladı — ölkənin birinci prezidenti Himnin sözlərini dəyişdirmək qərarı qəbul etdi. Ölkə vətəndaşlarından çoxsaylı müraciətlərdən sonra Akci Nurberdıevin və "himnin uyğunluğunun ehtiyacıyla hamı tərəfindən qəbul edilmiş beynəlxalq standartlara Türkmənistan Parlamentinin spikerinin sözlərinə görə.

Türkmənistan iqtisadiyatı – ÜDM (2012 ilə olan) AQP (Alıcılıq qabiliyəti pariteti) görə dünyanın 97 iqtisadiyatıdır. Türkmənistanın nominal ÜDM 2012 il üçün $ 33, 47 mlrd., AQP yə görə $47,55 təşkil edir. Türkmənistan iqtisadiyatının əsasını təbii qaz təşkil edir ki, ölkənin gəlirinin çoxusu onun ixracı hesabına başa gəlir. Kənd təsərufatı ölkə əhalisinin yarısından çoxu üçün dolanışıq vasitələri qaynağıdır. Türkmənistanın dünyanın 10 ən böyük pambığ istehsalçısı sırasına daxildir ki, onun yetişdirilməsi üçün ayrılan ərazi ölkənin suvarılan torpaqlarının təxminən yarısını təşkil edir. Türkmənistan neft – qaz yataqları.1990 ildə Türkmənistan 90 mlrd. kub metr qaz hasil edirdi, və bu həcmin 75%çoxu ittifaq cumhuriyətlərinə ötürülürdü. Baxmayaraq ki Türkmənistan qazı SSRİ nin hasil etdiyi qazın 12,5% təşkil edirdi, türkmən qazı Ukrayna, Qırğızıstan, Tcikistanın qaz təminatında mühüm rol oynayırdı. 2011 il oktyabrın 1 olan vəziyətə görə ölkənin ümumi qeoloji əhtiyatları 71,21 mlrd. ton şərti yanacaq kimi dəyərləndirilir ki, bunun 53,01 mlrd.

Türkmənistan itüzümü (lat. Lycium turcomanicum) == Təbii yayılması == Mərkəzi Asiyada, İranda, Şimali Amerikada, Çində, Türkmənistanda, Qazağıstanda, Özbəkistanda yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 0,60-1,25 m, çox iynəli, ağımtıl gövdələri çox şaxələnmiş, çoxillik koldur. Kök sisteminin dərinliyi 1,5–2 m-dir. Yarpaqları növbəli, ellipsvari-uzunsov (uzunluğu 5–20 mm, eni 3–7 mm), qısa saplaqları möhkəm olmaqla, iynələrin ətrafında yerləşmişdir. Çiçəkləri ağ-bənövşəyi, çiçək qrupunda 1-6 ədəddir. Tozcuğun toxumu 2 hüceyrəlidir. Yumurtalığı yaxşıdır. Aprel, may aylarında çiçəkləyir. Meyvələri 3–4 mm diametrində qara rəngdə olub, şirintəhər, xoşagəlməyən iy verir.

Türkmənistan manatı — Türkmənistanın pul vahidi. Dövriyyəyə 1 noyabr 1993-cü ildə buraxılıb. Yanvar 2009-cu ildə Türkmənistanda pul vahidinin devalvasiyası keçirildi: 5000 köhnə manat 1 yeni manatla əvəz edildi. 1 manat = 100 tenqe. Hal-hazırda metal pul kimi 1, 2, 5, 10, 20, 50 tenqe və 1 və 2 manatlıq; 1, 5, 10, 20, 50, 100, 500 manatlıq əskinazlar buraxılır. == Maraqlı faktlar == 1993-cü ildən 2005-ci ilədək buraxılan bütün əskinazlarda (1 və 5 manatlıqdan başqa) Saparmurad Niyazovun portreti verilirdi. == Manatın denominasiyası == 1 yanvar 2009-cu ildə dövriyyəyə denominasiya edilmiş metal pullar və əskinazlar buraxıldı. 5000 köhnə manat 1 yeni manatla əvəz edildi. Bununla da dövriyyədə olan ən yüksək nominallı 10 min köhnə manat 2 yeni manatla əvəz edildi. 2009-cu ildə hər iki əskinaz növü dövriyyədə idi.

Türkmənistan mandraqorası (lat. Mandragora turcomanica) — quşüzümükimilər fəsiləsinin mandraqora cinsinə aid bitki növü.

Türkmənistan (türkməncə: Türkmenistanyň medeniýeti) — Asiya qitəsində dövlət. Bu dövlətin zəngin mədəniyyəti var. == Mədəniyyət tarixi == == Ədəbiyyat == Türkmənistanın EA-nın Məxtimqulu adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun yaratdığı «Türkmən ədəbiyyatı tarixi»nin altı cildliyinin üç cildi qədim dövrdən müasir dövrə qədər ədəbiyyatının inkişaf mərhələlərini əks etdirir. Türkmən ədəbiyyatı tarixinin birinci cildi «Orta əsrlər dövrünün ədəbi irsi» adlanır ki, buradakı material təkcə türkmən xalqına deyil, Orta və Kiçik Asiyada, Azərbaycanda, Iranda, Hindistanda yaşamış türk və fars xalqlarına məxsus olan ədəbiyyatdır. Burada M.Kaşğarinin lüğətindən, Y.Balasaqunlunun «Qutadqu-bilik» əsərindən bəhs olunur. Ö.Xəyyamın, Sədi, Hafiz və Ə.Caminin, İ.Nəsimi, Ə.Nəvai, M.Füzuli kimi türk şairlərinin türkmən ədəbiyyatına təsirindən, qarşılıqlı əlaqələrdən danışılır. Amma o yerlərdəki ədəbi prosesin, ədəbiyyatların arasında dil, bədii sənətkarlıq, ədəbi ənənə və s. məsələlər üzrə eynilik, əlaməti qoymaq doğru olmaz. Hər ərazidə yaranan ədəbiyyatın öz xüsusiyyətləri, özünəməxsus ənənələri və mövqeyi vardır. Şeybanilərlə vuruşmada məğlub olaraq xüsusi ölkələrə mühacirət etməyə məcbur olan Babur Əfqanıstan və Hindistanda Moqol sülaləsinin əsasını qoymuşdur.

Türkmənistan mətbəxi (türkm. Türkmen tagamlary) dünyanın ən zəngin mətbəxlərindən biri sayılır. == Türkmənistan qovunu == Mətbəx sahəsində demək olar ki Türkmənistan öz yetişdirdiy qovunları ilə də seçilir. Türkmənistan sovet dönəmində, ölkə üzrə ən böyük qovun tədarükçüsü olmuşdur. Bugün çox az miqdarda ölkədən qovun başqa yerlərə ixrac edilir. Türkmən mənbələrinə görə hazırda bu ölkədə 400 növ qovun əkilib, becərilir. İllik olaraq ölkədə Yemiş günü (Qovun bayramı) qeyd olunur. == Çörəklər və xəmir yeməkləri == İlk olaraq bunu qeyd etməliyik ki Türkmən çörəkləri, bölgədəki yapılan başqa çörəklərdən fərqli olaraq, təndir gil sobasında bişirilib, qalın və dəyirmi şəkilli olur. Qavurtmaçlı çörək(Qovurmalı çörək):Bu çörəyin hazırlamasında qovurulmuş qoyun əti və bir sıra bitkilərdən(o cümlədən soğan) geniş istifadə edilir. Bişmə: Ballıbadıya çox bənzəyən türkmən şirniyyatlarından biridir.

Türkmənistanın Milli Qenqeşi (türkm. Türkmenistanyň Milli Geňeşi) — Türkmənistanın iki palatalı parlamenti, davamlı olaraq dövlət hakimiyyətinin təmsilçisi və qanunverici orqanı kimi fəaliyyət göstərir. == Tarixi == 24 oktyabr 2020-ci ildə, o vaxta qədər hələ bir palatalı Türkmənistan Məclisi, ölkənin yeni ikipalatalı parlamentində — "Türkmənistan Milli Qenqeşi haqqında" respublika Qanunu qəbul etdi. Buna görə, "Türkmənistan Milli Qenqeşinin fəaliyyəti Türkmənistan Konstitusiyasına, bu Qanuna və qurumun fəaliyyətini tənzimləyən Türkmənistanın digər normativ hüquqi aktlarına uyğun olaraq həyata keçirilir." 4 noyabr 2020-ci ildə Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədov bu qanunu imzaladı. 1 yanvar 2021-ci ildə Türkmənistan bir palatalı parlamentdən ikipalatalı parlamentə keçdi. İndi o vaxta qədər ölkənin yeganə və bir palatalı parlamenti olan Məclis aşağı palata çevrildi və əvvəllər Məclisdən ayrı bir qurum olaraq mövcud olan Xalq Məsləkəti yuxarı parlamentə çevrildi. Ölkənin yeni, iki palatalı parlamentinin “Milli Qenqeş” (türkm. Milli Geňeş) — “Milli toplantı” və ya “Milli Şura” adlandırılmasına qərar verildi. == Ümumi məlumat == === Palatalar və onların üzvləri === Milli Qenqeş — Xalq Məsləkətinin yuxarı palatası 56 üzvdən ibarətdir. Bunlardan 48-i, hər velayatdan (bölgədən) və Aşqabad şəhərindən, beş xalqdan ibarət regional Xalq Məsləkətinin və Aşqabad şəhərinin yığıncaqlarında gizli səsvermə yolu ilə gizli səsvermə yolu ilə seçilir və 8 üzv tərəfindən təyin edilir.

"Müstəqil Türkmənistana böyük sevgiyə görə" medalı - Türkmənistanın dövlət mükafatıdır. == Tarixi == 1 mart 1999-cu ildə təsis edilmişdir. Əvvəlcə sifariş boyun zəncirində bir qızıl medal görünüşünə sahib idi, daha sonra 2011-ci ildə bir göğüs blokunda bir qızıl ulduz görünüşü əldə etdi. Türkmənistanın ilk prezidenti Saparmurat Niyazovun profili istisna olmaqla, 2014 -cü ildən bu sərəncama yeni bir görünüş verildi. == Əsasnamə == Sərəncam ölkə iqtisadiyyatının inkişafına, istehsalın səmərəliliyinin artırılmasına, elm və texnologiyanın inkişafına, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsinə verdiyi böyük töhfələrə görə ölkə vətəndaşlarını və əcnəbiləri, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət, səhiyyə sahəsindəki böyük uğurlarına görə mükafatlandırmaq məqsədi daşıyır. Qayğıya, dövlət və ictimai fəaliyyətə, qanunun aliliyinin və asayişin möhkəmləndirilməsinə, gənc nəslin təhsili və tərbiyəsinə, Türkmənistanla digər dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlar arasında iqtisadi və mədəni əlaqələrin inkişafına görə verilir. Sifarişlə təltif olunan şəxslərə minimum əmək haqqının on beş mislinə bərabər birdəfəlik mükafat verilir və əmək haqqı, əmək haqqı, təqaüd, müavinət və ya təqaüdə aylıq əlavə minimum əmək haqqının yüzdə 15-i miqdarında əlavə edilir. Ordenə layiq görülmüş şəxslər Türkmənistan qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada imtiyazlardan istifadə edirlər. == Təsvir == === 1999-dan 2011-ə qədər === Sifariş nişanı 40 mm diametrli bir dairə şəklindədir. Sifarişin ön tərəfinin ortasında Türkmənistan Prezidentinin ağ qızıldan hazırlanmış profil şəkli var.

ABŞ–Türkmənistan münasibətləri — Türkmənistan və ABŞ arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı və BMT-nın tam hüququlu üzvüdür. Hər iki ölkə beynəlxalq təşklatlar səviyyəsində bir-biri ilə əməkdaşlıq edir. == Diplomatik nümayəndəliklər == === Türkmənistan === Vaşinqtonda iqamətgahı olan Türkmənistanın ABŞ-dakı səfirliyi 1994-cü ildə açılmışdır. 2001-ci ilin martından Səfirliyə Türkmənistanın ABŞ-dakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Mered Orazov rəhbərlik edir. ==== Səfirlər ==== Xəlil Uğur (1994—2001) Mered Orazov (2001—h.h.) === ABŞ === Aşqabadda yerləşən ABŞ-nin Türkmənistandakı səfirliyi 17 mart 1992-ci ildə açılmışdır. Allan Philip Mastard hazırda ABŞ-nin Türkmənistandakı səfiridir. 2015-ci ilin oktyabr ayından etibarən yeni ABŞ səfirliyi üçün bir bina kompleksi inşa edilir. ABŞ-nin Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi də Aşqabadda yerləşir. ==== Səfirlər ==== Cozef Xyulinqs (1992—1995) Maykl Kotter (1995—1998) Stiven Mann (1998—2001) Lora kennedi (2001—2003) Treysi Ceykobson (2003—2007) Riçard Xoqland (2007—2010) müvəqqəti icra edici Robert Potterson (2011—2014) Filipp Mastard (2014—h. h.) == Tarix == 1-7 fevral 1994-cü ildə Prezident Saparmurat Niyazov, tibbi müayinədən keçdiyi Hyuston şəhərinə qeyri-rəsmi bir ziyarət edir.

Almaniya–Türkmənistan münasibətləri — Almaniya ilə Türkmənistan arasında ikitərəfli diplomatik əlaqələr. == Türkmənistanın Almaniyadakı səfirliyi == Türkmənistanın Almaniyadakı Səfirliyi (Berlin) Türkmənistan Prezidentinin 6 sentyabr 1993 -cü il tarixli fərmanı ilə açılmışdır. 2020-ci ilin yanvarından Səfirliyə Türkmənistanın Almaniyadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Berdımurad Rəcəbov rəhbərlik edir. == Siyasi münasibətlər == İki ölkə arasında ilk siyasi yaxınlaşma Türkmənistanın 27 oktyabr 1991 -ci ildə Sovet İttifaqından ayrılmasından sonra başladı. Almaniya buna o zamankı Türkmənistan hökuməti ilə diplomatik əlaqələr quraraq nail oldu. Almaniya hökuməti Türkmənistanla aşağıdakı müqavilələri imzalamağı bacardı. Bir tərəfdən, hələ Sovet İttifaqı dövründən bəri Almaniya və Türkmənistan arasında ticarətlə məşğul olan şirkətlərin ikiqat vergi ödəməməsini şərtləndirən ikiqat vergidən yayınma müqaviləsi (1981) mövcuddur. Bu, iki ölkə arasında ikitərəfli ticarətin inkişafına kömək edir. Bundan əlavə, 1997-ci ildə bir investisiyanın qorunması və təşviqi müqaviləsi bağlanmış və 2001-ci ildə qüvvəyə minmişdir. Müvafiq iqtisadiyyata sərmayə qoyarkən birbaşa xarici investorları qoruyur və bu, Almaniya şirkətləri üçün xüsusilə vacibdir, çünki Türkmənistanın bəzi hallarda istifadə olunmamış potensialı ilə çox maraqlanır.

Avstriya–Türkmənistan münasibətləri — Avstriya və Türkmənistan arasındakı ikitərəfli əlaqələr. Türkmənistanın Vyanada bir səfirliyi var və hazırda Türkmənistanın Avstriyadakı səfiri Nurberdiyev Silapberdi Aşırqeldiyeviçdir. Avstriyanın, Qazaxıstan, Türkmənistan, Tacikistan və Qırğızıstandakı hazırkı səfirinin Volfqanq Banyai olduğu Astana (Qazaxıstan) iqamətgahı olan səfirliyi vardır. == Tarixi == İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 16 oktyabr 1992-ci ildə ortaq bir bildiriş imzalanarkən qurulmuşdur. 16 oktyabr 1992 -ci ildə Avstriya Türkmənistanla diplomatik əlaqələr qurdu. Bu 26 il ərzində ölkələr arasında dostluq və qarşılıqlı hörmət münasibətləri quruldu. Və bu, həm siyasi, həm də iqtisadi səviyyədə özünü göstərir, bu yaxınlarda Türkmənistanın Vyanada Ticarət Nümayəndəliyinin açılması ilə sübut olunur. Mədəniyyət sahəsində aktiv bir mübadilə var: 2016 -cı ilin payızında Aşqabadda III Vyana Topu baş tutdu. Ölkələrimizi bitərəflik statusu birləşdirir, bunun sayəsində çoxtərəfli səviyyədə əməkdaşlıq və dialoq güclənir. 2011-ci ildə Avstriyanın Federal Prezidentinin Aşqabad səfəri, eləcə də Türkmənistan Prezidentinin 2008 və 2015-ci illərdə Vyanaya etdiyi səfərlər ölkələrimiz arasında əməkdaşlığın dərinləşməsinə və yaxınlaşmasına böyük töhfə verdi.

== Kişilər ==

== Kişilər ==

Azərbaycan–Türkmənistan münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Türkmənistan Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Tarixi == Azərbaycan ilə Türkmənistan münasibətlərinin tarixi qədim tarixə malikdir. Belə ki, azərbaycanlılar və türkmənlər eyni kökə, mədəniyyətə, qədim tarixi münasibətlərə və ənənələrə malikdirlər. Bundan başqa bu xalqları dil və din eyniliyi də birləşdirir. Orta Asiya xalqları içərisində milli mənsubiyyəti baxımından azərbaycanlılara ən yaxın olan xalqlardan biri məhz türkmənlər hesab olunur. Hər iki xalq türklərin oğuz boyundandır.1930-cu ildə vətənpərvər Azərbaycan şairi Almas İldırım Türkmənistana sürgün edilmişdir. Bundan sonra o, orada bir müddət məktəb direktoru vəzifəsində çalışmışdır. Ancaq ona doğma türkmən elində də yaşamağa imkan verilməmişdir.Hər iki ölkə SSRİ-nin tərkibində müttəfiq respublika olmuşlar. Elə həmin dövrdə də onlar arasında iqtisadi və mədəni əlaqələr formalaşmışdır. SSRİ dağıldıqdan, postsovet məkanında müstəqil dövlətlər yarandıqdan sonra bu münasibətlər daha da inkişaf etməyə başlamışdır.

Türkmənistan–Belarus münasibətləri — Türkmənistan və Belarus arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə BMT, ATƏT və MDB-nin həqiqi üzvləridir. Ölkələrin dünya siyasəti məsələlərində ortaq yanaşmaları var. Hal-hazırda Türkmənistanın Belarusdakı səfiri Murat Yazberdyevdir. Oleq Tabanyuxov Belarusiyanın Türkmənistandakı səfiridir. == Tarix == Ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 21 yanvar 1993-cü ildə qurulmuşdur. Türkmənistan səfirliyi 1995-ci ilin oktyabrında Minskdə açılmışdır. İlk səfir İlya Veljanov olmuşdur. Belarusiya Respublikasının Türkmənistandakı səfirliyi 2002-ci ildə açılmışdır. Müxtəlif sahələrdə ikitərəfli əməkdaşlığı tənzimləyən 31-dən çox dövlətlərarası, hökumətlərarası və idarələrarası müqavilələr imzalanmışdır.

Türkmənistan–BƏƏ münasibətləri — Türkmənistan və BƏƏ arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasında dövlətlərarası əməkdaşlıq üçün hüquqi baza 28 sənədə əsaslanır. Hər iki ölkə BMT və İƏT-nin tam hüquqlu üzvləridir. Hazırda Türkmənistanın BƏƏ-dəki səfiri Orazmurat Qurbannazarovdur. BƏƏ-nin Türkmənistandakı səfiri Hassan Abdullah Əl-Adab Əl Zarounidir. Ölkələr Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Ümumdünya poçt ittifaqı, UNESCO, Beynəlxalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, Beynəlxalq Valyuta Fondu və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. Hər iki ölkə beynəlxalq təşklatlar səviyyəsində bir-biri ilə əməkdaşlıq edir. == Tarix == Türkmənistan 10 oktyabr 1995-ci ildə BƏƏ ilə diplomatik əlaqələr qurmuşdur. Türkmənistanın BƏƏ-dəki səfirliyi 16 yanvar 2001-ci ildə Əbu-Dabi şəhərində açılmışdır. BƏƏ-nin Türkmənistandakı səfirliyi 20 avqust 2002-ci ildə Aşqabad şəhərində açılmışdır.

Cənubi Koreya–Türkmənistan münasibətləri — Türkmənistan və Koreya Respublikası arasında diplomatik münasibətlər. == Tarixi == Türkmənistan ilə Koreya Respublikası arasında diplomatik əlaqələr 7 fevral 1992-ci ildə qurulmuşdur. 2007-ci ilin iyun ayında Koreya Respublikasının Türkmənistandakı səfirliyi açıldı. Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfir — An Myonq Su. 2008-ci ilin may ayında Koreya Respublikasının Baş naziri Türkmənistana rəsmi səfər etdi. Səfər nəticəsində 9 sənəd imzalanıb. 8 avqust 2008-ci ildə Pekində XXIX Yay Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimində iştirak çərçivəsində iki ölkənin başçıları arasında görüş keçirildi. 5 – 7 noyabr 2008-ci il tarixlərində Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdimuhamedovun Koreya Respublikasına dövlət səfəri baş tutdu. == İqtisadi əməkdaşlıq == Dünya sənayesinin liderləri Hyundai, Samsung, LG, Daewoo və digər Koreyalı firma və şirkətlər Türkmənistan bazarında fəal şəkildə iştirak edirlər. Geniş tərkibdə danışıqlar başa çatdıqdan sonra ikitərəfli sənədlərin imzalanması mərasimi baş tutdu.

Türkmənistan–Ermənistan münasibətləri — Türkmənistan və Ermənistan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə SSRİ adlanan ittifaqa daxil olan respublikadan biri olmuşdur. 1991-ci ildə müstəqillik əldə etmişlər. Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvüdürlər. 2015-ci ildə Türkmənsitan və Ermənistan arasında iki anlaşma, beş görüş protokolu, 3 memorandum və iki deklarasiya imzalanmışdır. == Tarixi == Türkmənistan və Ermənistan arasında diplomartik əlaqələr 9 oktyabr 1992-ci ildə qurulmuşdur. İki ölkə arasında bir ilk olaraq 1993-cü ildə Ermənistan Prezidenti Levon Ter-Petrosyan Türkmənistanı ziyarət etmişdir. 1994-cü ilin iyulunda Ermənistanın Türkmənistanda səfirliyi açılır. 1997-ci ildə Ermənistan Prezidenti Levon Ter-Petrosyan Türkmənistanı ikinci dəfə ziyarət etmişdir. 2000-ci ildə Türkmənistana Prezident Robet Koçaryan səfər etmişdir.

Türkmənistan–Gürcüstan münasibətləri — Türkmənistan Respublikası və Gürcüstan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 16 iyul 1992-ci ildə qurulmuşdur. Hər iki ölkə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. == Tarixi == 1991-ci ilə kimi Türkmənistan və Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqına daxil olan müttəfiq dövlətlərdən biri olmuşdur. 9 aprel 1991-ci ildə Gürcüstan, 1991-ci ilin 27 oktyabrında isə türkmənistan müstəqilliyini elan etmişdir. Tiflisdə Türkmənistanın, Aşqabadda isə Gürcüstanın səfirliyi vardır. 2014-cü il may ayının 20-dən Gürcüstanın Türkmənistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Giorgi Karalaşvilidir. Türkmənistan Respublikasının Gürcüstandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Dövlətmurad Muradovdur. Ölkələr arasındakı əlaqələr tarixində əhəmiyyətli yeri yüksək səviyyədə təşkil olunan səfərlərdir. Türkmənistan Respublikasının ilk prezidenti Saparmurat Niyazov 1996-cı ildə Gürcüstana səfər etmişdir.

Hindistan–Türkmənistan münasibətləri — Hindistan və Türkmənistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. Hindistan Türkmənistanın müstəqilliyini 26 dekabr 1991-ci ildə tanımışdır. İkitərəfli əlaqələr 20 aprel 1992-ci ildə. Hər iki ölkə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvüdür. == Tarixi == Türkmənistan Prezidenti Saparmurat Niyazov 1992-ci ildə Hindistana ilk səfərini təşkil etmişdir. İkinci səfər isə 1997-ci ildə tə.şkil edilir. Hindistan 30 яyanvar 1994-cü ildə Aşqabadda səfirliyini açmışdır. Türekmənistan isə Nyu-Dehlidə səfirliyə sahibdir. Türkmənistan Respublikasının fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Paraxat Xommad oğlu Durdıyevdir. 1995-ci ildə Hindistanın baş naziri Pamulaparti Venkata Narasimha Rao Türkmənistanda rəsmi səfərdə olmuşdur.

Latviya–Türkmənistan münasibətləri — Latviya Respublikası ilə Türkmənistan arasında ikitərəfli diplomatik əlaqələr 1993 -cü ilin yanvarında qurulmuşdur. Latviyanın Türkmənistanda rəsmi diplomatik nümayəndəliyi yoxdur; bu funksiyaları Latviyanın Özbəkistandakı səfirliyi həyata keçirir. Latviyanın Türkmənistandakı səfiri Mixail Popkovdur. == Tarixi == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1993-cü ilin yanvarında qurulmuşdur. 2008-ci ilin oktyabrında Latviya Prezidentinin Türkmənistana ilk rəsmi səfəri baş tutdu. Səfər zamanı Latviya Respublikasının Prezidenti Valdis Zatlers Türkmənbaşı şəhərini ziyarət etdi, burada Prezident Karlis Ulmanisin xatirəsini ehtiramla yad etdi . 2009-cu ildə Latviya Respublikası və Türkmənistan hökumətləri arasında "İqtisadi, sənaye, elmi və texniki əməkdaşlıq haqqında" müqavilə bağlanmışdır. 2013-cü ilin may ayında Latviya Prezidenti Andris Berzinş Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla danışıqların aparıldığı Aşqabada rəsmi səfər etdi. == İqtisadi əlaqələri == Latviya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri bildiriblər ki, bu il Aşqabadda keçirilməli olan Latviya Respublikası və Türkmənistan arasında iqtisadi, elmi, texniki və mədəni əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası komissiyanın dördüncü iclası qeyri-müəyyən vaxta təxirə salınıb. Trend.

Malayziya–Türkmənistan münasibətləri — Türkmənistan və Malayziya arasında beynəlxalq əlaqələr. Malayziyanın Aşqabadda səfirliyi vardır həmçinin, Türkmənistanın Kuala Lumpurda səfirliyi yerləşir. == İqtisadi əlaqələri == Hazırda həm Malayziya, həm də Türkmənistan ikitərəfli əlaqələri, xüsusən də iqtisadi əlaqələr sahəsində genişləndirməyə çalışırlar. Hər iki tərəf aralarında daha sıx əlaqələrin qurulması üçün bir sıra sənədlər imzaladılar. Bundan əlavə, bir sıra Malayziya şirkətləri iki ölkə arasında turizm və infrastrukturun inkişafına maraq göstərdilər. 2012-ci ildə Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdimuhamedov digər Malayziya firmalarını Türkmənistandakı iş imkanlarını araşdırmağa dəvət etdi. Malayziya şirkəti Petronas 1996 -cı ildən etibarən ölkə daxilində fəaliyyət göstərir. Malayziya da halal qida ticarəti ilə yanaşı iki ölkə arasındakı ümumi ticarət sahəsini də genişləndirməyə çalışır. 2013-cü ildə dövriyyə 2012-ci ildə 11,68 milyon dollar, 2011-ci ildə 24,27 milyon dollar ilə müqayisədə 33,13 milyon dollar idi. 2010-cu ildə iki ölkənin ticarət həcmi 2009-cu ildəki 205.61 milyon ABŞ dolları ilə müqayisədə cəmi 28.90 milyon ABŞ dolları idi.

Muncuqlu təpə ― Cənubi Türkmənistanda, Kopetdağ dağlarının şimal yamacında yerləşən qədim yaşayış yeri. Ərazidə aparılmış qazıntılar Neolit dövrünün sonlarından, təxminən e.ə. 6 200-cü ildən başlayaraq erkən Mis dövrünə qədər davam edən məskunlaşmanı göstərmişdir. Ən erkən təbəqələr Türkmənistanın Ceytun mədəniyyətinə aiddir. Tarixə qədərki dövrə aid yaşayış məskəni şimalda Qaraqum səhrası, cənubda isə Kopetdağın yamacları ilə həmsərhəd olan quru allüuvial düzənlikdə yerləşir. Bu dağlar həm də müasir İranla sərhədi təşkil edir. Sahədən təxminən iki kilometr şimal-qərbdə yaxınlığında Türkmənistanın müasir Miana kəndinin yerləşdiyi Meana çayının quru yatağı var. Tunc dövrünə aid böyük yaşayış yeri olan Altuntəpə ərazidən təxminən 2 km şimal-şərqdədir. == Qazıntılar == Ərazidə ilk qazıntı işləri 1959-cu ildə Aleksandr A. Maruşçenkonun başçılığı altında aparılmış və daha sonra həmkarı O.K. Berdiyev tərəfindən davam etdirilmişdir. 2010-cu ildə qazıntı sahəsinin potensialı Susan Pollok və Reynhard Bernbek tərəfindən tanınmış və bu, ərazidə daha beş qazıntı kampaniyasının (2010-2014) təşkilinə səbəb olmuşdur.

Türkmənistan Müdafiə Nazirliyi (türkm. Türkmenistanyň Goranmak ministrligi) — Türkmənistan Hökuməti yanında, müdafiə sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı və Türkmənistan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi. Hazırda Türkmənistanın müdafiə naziri Yaylım Berdiyevdir. == Siyasət == Türkmənistan əslində keçmiş SSRİ ərazisindəki bütün dövlətlər arasında ən bitərəfdir. Türkmənistan nə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsini imzaladı, nə də GUAM blokuna (Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan, Moldova və son vaxtlara qədər Özbəkistan) üzv deyil. Türkmənistan, həm Taliban, həm də Şimali İttifaqla bərabər münasibətlər saxlayaraq, Əfqan müharibəsi ilə əlaqədar vurğulanan bitərəf siyasət yürütdü. 11 sentyabr 2001-ci il hadisələrindən sonra da müttəfiq qoşunlar respublika ərazisinə çıxmadılar, xüsusən də Niyazov respublikanın Almaniya təyyarələri üçün bir baza təmin etməkdən imtina etdi. bitərəflik prinsipləri. == Zabitlər Evi == Sovet modelinə əsaslanan Zabitlər Evi, mülki-hərbi münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün hazırlanmış hərbi əsas mədəniyyət mərkəzidir. Bu, ABŞ-dakı zabit klublarına bərabərdir.

Oğuz xan adına Türkmənistan mühəndis texnologiyaları universiteti və ya Oğuz xan adına mühəndis-texnoloji universitet (türkm. Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetii) — Türkmənistanda mühəndis və yüksək texnologiyalar üzrə mütəxəssis hazırlığında ixtisaslaşmış ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == 15 iyul 2016-cı il tarixində Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun fərmanı ilə təşkilati və hüquqi formasını dəyişdirərək Beynəlxalq Türkmən-Türk Universiteti əvəzinə Oğuz Xan adına Türkmənistanın Mühəndislik Texnologiyaları Universiteti yaradıldı. Həmçinin fərmanla Oğuz xan adına Türkmənistan Mühəndislik Texnologiyaları Universiteti Beynəlxalq Türkmən-Türk Universitetinin qanuni varisi oldu. Yeni yaradılan universitet Türkmənistan Elmlər Akademiyasının tabeliyinə verildi.Universitet üç min nəfərin təhsil alması üçün nəzərdə tutulmuşdur. 2016-2017-ci tədris ilinə universitetdə təxminən 280 tələbə təhsil alırdı. 2019-cu ilin əvvəlində Oğuz xan adına Türkmənistan Mühəndislik Texnologiyaları Universitetində keçirilən elm adamları, universitet müəllimləri və tələbələrinin konfransında, ölkə rəhbərliyinin bütün Türkmənistan elmi institutlarını və universitetlərini tədricən özünü maliyyələşdirməyə keçirmək qərarına gəldiyi açıqlandı. Bu dövlətin elm və təhsil sahəsindəki yeni siyasəti çərçivəsində dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilməsini istisna edən sistemə keçilməsi proqramının elanı idi. == Tədris prosesi == Ali təhsil göstərilən peşə sahələri üzrə verilir: materialların öyrənilməsi və yeni materialların texnologiyası; nanomateriallar; kimyəvi texnologiya; biotexnologiya; informasiya sistemləri və texnologiyaları; avtomatlaşdırma və idarəetmə; mekatronika və robototexnika; yenilik, metallurgiya; təbiət elmləri; elektronika, radio mühəndisliyi və rabitə sistemləri.Universitetin üç mərhələli təhsil sisteminə sahib olması nəzərdə tutulur: bakalavr, magistr və doktorantura. Universitetdə təhsil ingilis və yapon dillərində aparılır.

Pakistan–Türkmənistan münasibətləri — Türkmənistan və BƏƏ arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. == Tarix == 1991-ci ildə Pakistan Türkmənistanın müstəqilliyini tanıyır. Ölkələr arasında rəsmi diplomatik münasibətlər 10 may 1992-ci ildə qurulur. İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyətə əlavə olaraq, 1991-ci ilin sonunda Türkmənistan Pakistanla əməkdaşlıq müqaviləsi imzalamış və ona 1992-ci ildə 10 milyon ABŞ dolları həcmində kredit veriləcyi barədə vəd almışdır. 1995-ci ildə hər iki ölkə Türkmənistan qazının Əfqanıstandan Pakistana daşıyacaq qaz kəmərinin çəkilməsinə dair bir memorandum imzalamışlar. Mərkəz Argentinada yerləşən Bridas ilə boru kəmərinin tikintisinə başlamaq üçün bir texniki-iqtisadi əsaslandırma müqaviləsi bağlanılır. 1994-cü ilin oktyabrında Pakistanın Baş naziri Bənazir Bhutto Türkmənistana ilk dövlət səfərini eedir. 1997-ci ilin oktyabrında Pakistan Baş Naziri Nəvaz Şərif Aşqabada səfər edir. 2010-cu ilin avqust ayında Türkmənistan Pakistana 40 ton humanitar yardım göndərmişdir. 2011-ci ilin iyun ayında iki ölkə arasındakı dostluq, qardaşlıq münasibətlərinin və xoş niyyətli işbirliyinin əlaməti olaraq 5 ton düyü Pakistandan Türkmənistana bayram münasibətilə göndərilir.

Qazaxıstan–Türkmənistan münasibətləri — Qazaxıstan və Türkmənistan arasında diplomatik münasibətlər 27 avqust 1992-ci ildə qurulub. Qazaxıstanın Aşqabadda, Türkmənistanın isə Astanada bir səfirliyi var. Bu ölkələrin hər ikisi İƏT, ATƏT, MDB və BMT-nin üzvüdür. Üstəlik Türk Şurasıında fəal qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər. Hal-hazırda Türkmənistanın Qazaxıstandakı səfiri Matınkuli Ağmuradov, Qazaxıstanın Türkmənistandakı səfiri Orman Nurbaevdir. Qazaxıstanın Türkmənbaşı şəhərində, Türkmənistanın isə Aktau şəhərində konsulluğu fəaliyyət göstərir. == Siyasi əlaqələr == İki ölkə arasındakı siyasi dialoq həmişə konstruktivdir. İkitərəfli münasibətlərin və beynəlxalq siyasətin əsas mövzularında heç bir ziddiyyət yoxdur. Türkmənistan qlobal neytrallıq prinsipinə uyğun təcrid olunmuş siyasət aparır. Qazaxıstan isə əksinə, bütün beynəlxalq təşəbbüslərdə fəal iştirak edərək açıq siyasət yürütməyə çalışır.

Qazaxıstan—Türkmənistan—İran dəmiryolu xətti — Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi. 2009-2014-cü illərdə Orta Asiyada Qazaxıstan, Türkmənistan və İranı birləşdirən bir dəmir yoludur. Xəttin digər bir ad Şərqi Şimal - Cənub dəhlizidir. Bu yolun köhnə bir variantı Qaraqalpaqıstan qəsəbəsindən keçərək iran sərhəddinə qədər uzanırdı. Vaqonların reylslərinin uyğunlaşdırılması Seraxs stansiyasında aparılır. Yeni xətt Bolaşak stansiyasından birbaşa Qərbi Qazaxıstandan Türkmənistana keçir. Bu xətt 2014-cü ildə istifadəyə verilir. Bu xətt Ətrek-Gürgan sərhəd keçidi ilə İran Respublikasına daxil olur. Bununla yanaşı Qazaxıstan vastəsi ilə Çindən İrana qədər olan məsafəni 500 km azalır. Dəmir yolu Qazaxıstanı, Rusiyanın mərkəzi bölgələrini Türkmənistan, İran, Fars Körfəzi ölkələri, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya ilə birləşdirən əlavə marşrutlar çoxalda, tranzit yük və sərnişin daşımalarını artıra bilər.

Qazaxıstan—Türkmənistan—İran dəmiryolu xətti — Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi. 2009-2014-cü illərdə Orta Asiyada Qazaxıstan, Türkmənistan və İranı birləşdirən bir dəmir yoludur. Xəttin digər bir ad Şərqi Şimal - Cənub dəhlizidir. Bu yolun köhnə bir variantı Qaraqalpaqıstan qəsəbəsindən keçərək iran sərhəddinə qədər uzanırdı. Vaqonların reylslərinin uyğunlaşdırılması Seraxs stansiyasında aparılır. Yeni xətt Bolaşak stansiyasından birbaşa Qərbi Qazaxıstandan Türkmənistana keçir. Bu xətt 2014-cü ildə istifadəyə verilir. Bu xətt Ətrek-Gürgan sərhəd keçidi ilə İran Respublikasına daxil olur. Bununla yanaşı Qazaxıstan vastəsi ilə Çindən İrana qədər olan məsafəni 500 km azalır. Dəmir yolu Qazaxıstanı, Rusiyanın mərkəzi bölgələrini Türkmənistan, İran, Fars Körfəzi ölkələri, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya ilə birləşdirən əlavə marşrutlar çoxalda, tranzit yük və sərnişin daşımalarını artıra bilər.