Этимологический словарь азербайджанского языка

  • BRAUZER

    ing. browser < browse – gözdən keçirmək

    Полностью »
  • BREKÇİYA

    ital. breccia – çınqıl, qırıntı

    Полностью »
  • BREND

    ing. brand – damğa

    Полностью »
  • BREZENT

    Fransız sözüdür, hərfi mənası “qabıq”, “pərdə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BRİZ

    fr. brises – zəif külək

    Полностью »
  • BU

    Əbu Həyyan (1256-1344) “Kitab Əl-idrak li-lisan əl-ətrak” (Bakı, 1992, s. 17) əsə­rində göstərir ki, bu əvəzliyi yerinə, şu (uş) əvəzliyi işlədilir (A

    Полностью »
  • BUCAQ

    Sözün kökü biçmək (kəsişmək) feili ilə bağlıdır. Xətlərin kəsişməsi bucaq əmələ gətirir. Bulunmaq feili ilə də əlaqələndirmək olar, mənbələrdə buluncu

    Полностью »
  • BUD

    Çanaq oynağı (el arasında “çanaqlıq” deyirlər) ilə diz arasında olan hissənin adıdır. Güman ki, budaq, buynuz və baldır sözləri ilə qohumluğu var

    Полностью »
  • BUDAQ

    Bu sözlə yanaşı, adır kəlməsi də mövcud olub, ayırmaq feili ilə bağlıdır. Budaq və bud (ayaq, qıç) sözləri kökdaşdır

    Полностью »
  • BUDAMAQ

    Bud (“çıxıntı” mənasında) sözündən -a şəkilçisi vasitəsi ilə düzəlmiş feildir. Budaq sözü ilə qohumdur

    Полностью »
  • BUDDİZM

    sanskr. budda – oyanmış, fərqində olan

    Полностью »
  • BUĞ

    “Buxarlanmaq” mənasını əks etdirən bu feili mövcud olub. Ba (bağla) feilindən bağ ismi əmələ gəldiyi kimi, həmin qəlib üzrə də bu feilindən buğ ismi t

    Полностью »
  • BUĞA

    Döllük kələdir. İki hörgüclü erkək dəvəyə “buğra” (buğur) deyilir. Ehtimal ki, buğa sözü buğra sözünün dəyişmiş formasıdır

    Полностью »
  • BUĞAC

    Buğa və öc sözlərindən əmələ gəlib (buğdadan öc alan). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BUĞARSAQ

    Axsaq (əsli: ağsaq), bağırsaq (əsli: borusaq), qarsaq (əsli: göysaq), qur­saq (əsli: yumrusaq), sarımsaq, qaysaq kimi sözlərdəki –sa (-saq) şəkilçisi

    Полностью »
  • BUĞDA

    Buğday kimi də işlədilən bu kəlmə monqol mənşəlidir. Türk dillərində buğda yerinə, aşlıq işlədilib (Əbu Həyyanda və başqalarında belə verilib)

    Полностью »
  • BUĞLAMA

    Xörək adıdır, bozartmanın bir növüdür: azca su vurur, öz buğunda bi­şirirlər. Buğ kəlməsi əsasında əmələ gəlib, “buğda bişən” deməkdir

    Полностью »
  • BUĞUM

    Sümüklərin uclarının bir-birinə birləşdiyi yer, bənd, qamış kimi bitkilərdə dü­yün anlamında işlədilən bu söz qədim bo feilindən əmələ gəlib

    Полностью »
  • BUĞUMAYAQLILAR

    Sözün birinci hissəsi (buğum) boğmaq feili zəminində əmələ gəlib. Ayaqlarında boğuq yerlər olur (məsələn: yenəclər, yəni “xərçənglər”)

    Полностью »
  • BUXAQ

    “Şiş, sallantı” anlamı ilə əlaqədardır. Sözün mənşəyi boğaz kəlməsi ilə kökdaşdır: boğazla çənə arasında əmələ gələn ətli hissədir, bir qədər sallanmı

    Полностью »
  • BUXARI

    Alimlərin fikrincə, alınma sözdür və buxar kəlməsi ilə bağlıdır. Türk dil­lə­rində onun əvəzinə tarixən tütündük sözü işlədilib

    Полностью »
  • BUXOV

    Mənbələrdə boğağı kimi göstərilib. Boğmaq (ehtimal ki, bu da bağlamaq) feili ilə qohumdur. Buxovluq (mənbələrdə bokağılıq kimi qeydə alınıb) sözü də m

    Полностью »
  • BUXOVLUQ

    Buxov sözündəndir, atın ayağında buxov bağlanan hissənin (бабка) adıdır. El arasında buxoyluq kimi də işlədilir

    Полностью »
  • BUXTA

    alm. bucht – körfəz

    Полностью »
  • BUQƏLƏMUN

    Alınma sözdür, tələffüzü də ağırdır, xalq arasında da yayıla bilməyib. Bizdə onun əvəzinə qayakələri işlədilib, indi də el içində çox yayılıb

    Полностью »
  • BULA

    Mənbələrdə bulğaq kimi verilib və ruscaya “волнение” kimi çevrilib. Deməli, bulanmaq (qaynamaq) kəlməsi ilə bağlıdır

    Полностью »
  • BULAQ

    Mənbələrdə bulğaq kəlməsi var və “suyun dalğalanması”, “qaynaması” kimi açıqlanıb. Görünür, bulaq sözü bulanmaq (qaynamaq, poqquldamaq) kəlməsi ilə qo

    Полностью »
  • BULAMA

    Heyvan təzə doğulduqda onun ilk 2-3 günlük südü ağuz adlanır. Sonrakı bir neçə günün südünə “bulama” deyirlər

    Полностью »
  • BULANIQ

    Bulamaq (“qarışdırmaq” anlamında) feili ilə bağlıdır. Qarşılıq növdə bu­laş­maq kimi işlədilir. Mayeyə başqa şey (torpaq və s

    Полностью »
  • BULLU

    Qadın adıdır, ehtimal ki, büllur və ya Ballı sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BULUD

    Bu söz qədim hind dilində “сгуститься”, irland dilində “загустевший”, island dilində “густой” mənalarında işlədilib

    Полностью »
  • BURA

    Bu və yer sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib, sonra sadələşərək bura şək­linə düşüb. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BURAĞAC

    Bir şeyin belini məftillə bərk sarımaq üçün onu (məftili) burur və bu zaman xüsusi ağacdan, dəmirdən burma vasitəsi kimi istifadə edirlər

    Полностью »
  • BURCUTMAQ

    Burmaq feilindən düzəldilib, -t şəkilçisi təsirli feil düzəldir, -cu, əslində, -ğu kimi olub: bur-ğut-maq

    Полностью »
  • BURĞU

    Burmaq feilindən əmələ gəlib. Sancıya da “buru” deyirlər. Hər ikisi eyni kökə malikdir. Ruslardakı бурение kəlməsi də bizdən keçib

    Полностью »
  • BURXUQ

    Sözün əsli soluxmaq qəlibi üzrə yaranıb və buruxmaq kimi olub. Səslərin yerdəyişməsi nəticəsində burxuq (burxulmaq və s

    Полностью »
  • BURMAÇÜY

    Rus dilindəki шуруп sözünün türk dilindəki qarşılığıdır. Sözün birinci hissəsi burmaq feili ilə bağlıdır, çüy isə ağacdan düzəldilmiş mıxa deyiblər

    Полностью »
  • BURULĞAN

    Dilimizdə boramaq feili olub və “boran, tufan” mənalarını da əks etdirib. Burmaq, burulğan (burağan forması da qeydə alınıb) sözlərinin kökü bor (bur)

    Полностью »
  • BURUM

    “Əsli və Kərəm”də “burum-burum qar gəlir” misrası var. Burum burmaq feili ilə bağlıdır. Əsməkdən əsim, burmaqdan burum və s

    Полностью »
  • BURUN

    Bu sözün mənası mənbələrdə “qabaq” kimi açıqlanıb. Görünür, burun qab”ağa doğru çıxıntı” deməkdir, bu baxımdan bir sözü ilə qohumdur (qabaqdan gə­lən)

    Полностью »
  • BURUN SOXMAQ

    Donuz yeri burnu ilə eşir. Bu ifadə “adamı donuza oxşatmaq”dır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BURUNLAMAQ

    Mənbələrdə bunun mənası “təkrar-təkrar burnuna vurmaq” kimi açıqlanıb. Burun sözündəndir. İndi məna dəyişib

    Полностью »
  • BURUNOTU

    İyləmək üçün xüsusi ot və tütün növüdür. Xəstələr onu iylədikdə sağa­lır­lar (burun tutulanda və s.)

    Полностью »
  • BURUNTAQ

    Sözün əsli mürəkkəb olub, burun və taxmaq kəlmələrindən əmələ gəlib. Burunduk şəklində işlədilib, bu formada rus dilinə də keçib

    Полностью »
  • BUSARAQ

    Qaynaqlarda busar kəlməsi var və ruscaya “покрыться туманом” kimi tərcümə edilib. Busaraq dumanlı-çənli havaya deyirlər

    Полностью »
  • BUSƏ

    Farsca busidən (öpmək) feili ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BUSSOL

    ital. bossolo – qutu

    Полностью »
  • BUTİMAR

    ər. – qüssə atası

    Полностью »
  • BUYNUZ

    Bu söz boynuz kimi də işlədilib. “Çıxıntı, şaxə” mənalarını əks etdirib. Tıs­bağa sözü münüz (buynuz) bağa kimi də qeydə alınıb

    Полностью »
  • BUYURMAQ

    Uyğur dilində buy feili “приказывать” mənasını əks etdirir. –ur şəkilçisi köç –ür qəlibi üzrə təsirli feil düzəldib

    Полностью »