Ərəbcə düstur sözünün cəm formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Siçan yeni ilin gəlməsini görmək üçün dəvənin başına çıxır və birinci yeri tutur. Sonra qorxusundan küllükdə gizlənir
Dialektlərdə düyəbanı kimi də işlədilir. Bu butkinin iri yarpaqları zahirən dəvənin pəncərəsinə oxşadığına görə belə adlanıb
Yaylaqda coma (əsli: koma), alaçıq və ya dəyə qururlar. Coma və alaçıq az fərqlənir: alaçıq comanın bir qədər mədəni formasıdır, yay fəsli üçündür
Dəymək feilindən düzələn isimdir. Döyənək qəlibi üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
”Bir yerdə fırlanmaq”mənasını əks etdirən təqir sözü olub. Təkər sözü də etimoloji baxımdan “dəyirmi”deməkdir
Gözü dəyməl adamdır deyirik. Sağmal, dadamal kimi sözlərdə -mal2 şəkilçisi feildən ad (sifət) düzəldir
Mənbələrdə dəyi (yalan) və gəz sözlərinin birləşməsi kimi verilib (dəyi-gəz). Deməli, “yalançı” anlamı ilə bağlıdır
Farsca əsli dəstgah kimidir. İlkin mənası “əl yeri” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İki yaşlı erkək keçiyə (bəzən “seyiz” anlamında da işlədilir) deyirlər. Seyiz funksiyalı dıbır axta olur
Farsca bambalaca (bapbalaca) sözünün mənasını verən kuçulu kəlməsinin təhrifi ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov
Törəmə kökü dırma sözüdür (müqayisə et: dırman və dırmaş), ilkin kök isə dır kəlməsi olub və dırnaq, dırmıq, daraq sözləri ilə qohumdur
Bu sözlə qohum olan aşağıdakı kəlmələr mövcud olub: tırna(maq) (чесать), duş darağı (pipik; rusca: “гребень”), əl darağı (кисть руки), ayaq darağı (пе
Dış kəlməsi iç sözün antonimidir, arı hissəsi yer kəlməsinin dəyişmiş formasıdır (dış yer çevrilib dışarı olub)
“Qaçmaq” mənasını əks etdirən tez feili mövcud olub. Tez sözündən bezmək və bezikmək qəlibi üzrə tezikmək əmələ gəlib, o da dızıxmaq şəklinə düşüb
yun. diabas – parçalanan
fr. diamant – almaz
Romada ov allahının adı (Apollanın bacısı) olub. Latın sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
yun. diaspora – səpələnmə
yun. diastropho – çevirmə, qırılma
lat. diatomeae – diatom yosunlar
Dibirovlar nəsli var. Dibir (debr) sözü dəmir kəlməsinin dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars mənşəlidir, didə (göz) sözü ilə bağlıdır, “üz”, “görmə” mənalarında işlədilir. -ar bizdəki -ış şəkilçisisinin fars dilindəki qarşılığıdır, rəftar
Farsca didən (görmək) məsdəri ilə qohumdur, “göz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır. Farslarda digərqun sözü də var, “başqalaşma” (digərləşmə) anlamında işlədilir. Didərgin “qapı-qapı gəzən” deməkdir, digərqun sözünün dəyişm
Əsli düytmək kimi olub, təxminən “daramaq, hissələrə bölmək” anlamında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bax: tiftik.(Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
ing. digitalisation – rəqəmləşdirmə
Dik sözünün bir mənası “gözümə dik bax” cümləsindəki “dik”lə bağlıdır, “düz” deməkdir. Bir mənası isə “balaca təpə” anlamını verir
Yumşaq, yumşal sözlərinin qədim törəmə kökü yumşa kəlməsi olduğu kimi, dikəltmək sözünün də kökü tarixən dikə olub
Sözün kökü “dik”dir (yuxarı). Diksinmək “dik atılmaq”dır; -si (-sı) şəkilçisi meyil bildirir: diklənməyə meyil etmək (məsələn, tamah-sı-maq, quraq-sı-
Roma tarixinə görə, e.ə. 509-cu ildə romalılar son çarlarını taxtdan salaraq respublika elan etdilər
lat. digressio – yayınma, çəkilmə
De, din, danış kəlmələri ilə qohumdur. Görünür, sözü kökü di (de, da) etimonundan ibarətdir. Dil sözü ad-feil omonimi olub; dil həm də rusca говорит
Fars sözüdür, mənası “ürəyi bəzəyən”, “ürəkaçan” (yəni “gözəl”) deməkdir. Arə sözü farsca arəstən (bəzəmək) feili ilə kökdaşdır
Kökü azərbaycancadır, -avər isə farsca avərdən (gətirmək) məsdərinin əsasıdır. Hərfi mənası dili gətirən (yaxşı danışıq qabiliyyəti olan), məcazi məna
“Dili xoş olan”, “şirin dilli”, “xoş sözü ilə qəlbi oxşayan” deməkdir (baz hissəsi fars mənşəlidir)
Farsca “ürəyə bağlı” (qəlbə yaxın) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Birinci komponenti (dil) farsca ürək deməkdir. Dilbər “ürək aparan” (buradakı bər hissəsi farsca bordən məsdərinin əsasıdır, mənası “aparan”deməkdir,
Fars sözüdür. Dil “ürək” deməkdir, -dar isə “malik olmaq”dır (daştən feili ilə bağlıdır). Dildar “ürək sahibi” (yəni gözəl ürəyi olan), “könülalan göz
İfadədəki düşmək sözü “rastlaşmaq”mənasını verən tuş (olmaq) sözünün dəyişmiş formasıdır. İşi düşmək ifadəsindəki düşmək sözü də “rastlaşmaq” mənasın
Farsca “ürəyi sevindirən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kökü “dil”dir. Dilən isə feildir və feil –çi şəkilçisi qəbul edə bilmir. Bəs necə olub? Udlaq, qırxlıq, əmlik, satlıq kimi sözlərdə də belə “səhvlər”
Söz ürək (dil) və yemək (xor) hissələrinə bölünə bilər. “Hirsli” mənasında işlədirik. Əsli “ürəyi yeyən”dir
Kökü dil felidir. -ik onu ismə çevirib, -lə yenidən feil yaradıb. Mənası “diş-diş eləmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
“Kəsmək” mənasını verən dilmək feili olub. Ondan da dilim ismi yaranıb. Güman ki, dəlmək sözü ilə kökdaşdır: dil və dəl feilləri eyni söz olmuş, sonra
Güman olunur ki, “ürəyi böyük” (geniş qəlbli) deməkdir. Elman sözü ilə eyni qəlibə malikdir. (Bəşir Əhmədov
Mənbələrdə dildə (говорить), dil-də-m (красноречие), tiliq (разговаривать), tilmaçi (переводчик) sözləri var
Farsca “ürəyi cəzb edən” deməkdir, ahənrubə (maqnit), kəhrubə (hərfi mənası “samanı çəkən, cəzb edən”) sözlərindəki rubə də buradandır
Dil farsca “ürək”dir, suz (yandıran) isə soxtən (yandırmaq) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)