Qorxmaq feilindən qorxu ismi, ondan da qorxuluq sözü əmələ gəlib (qorxuluğunu götürmək deyirik). (Bəşir Əhmədov
Mənbələrdə “uzaqgörən, ağıllı” mənasında görgid sözü var, görmək feili ilə bağlıdır. Qorqud həmin sözlə qohum kəlmədir
Dilimizdə qaramaq (baxmaq) feili, qaraq (göz) ismi olub və göz, görmək, qorumaq, qoruq kimi kəlmələr onun əsasında yaranıb
El arasında “ədəb-ərkan gözləmək” deməkdir. Qorunan yerə girmək qadağandır, qoruğa çatanda geri qayıtmaq lazımdır
Bu zərf qoşmaq (birləşdirmək) feili zəminində yaranıb, əvvəl feili bağlama kimi işlədilib, sonra sifət kimi sabitləşib
Dilimizdə “döllük (damazlıq) qoç” mənasında qoşqar (qoçkar) sözü olub. Güman edirəm ki: 1. Qoşqar dağı başı qar sözünün dəyişmiş formasıdır (həmişə qa
Şeirin bu növü qoşuq kimi də işlədilib. Misraların bir-birinə bağlanması (qoşulması) ilə bağlı bu cür adlanıb
Mənası “qaçmaq” deməkdir. Görünür, qoş və qaç eyni söz olub, sonra dəyişib. İndi hər iki söz sinonimləşib
Bu söz qoşmaq (birləşmək) kəlməsi ilə bağlıdır, “əsgərlər birliyi, toplusu” deməkdir. Qoş sözü “birləşdir” deməkdir, qoşun “birləşmiş”mənasını verir
Keçmişdə atın boynundan qotaz asırdılar. Bu, dəniz atının quyruğunun qılından hazırlanırdı. Zənn edirəm ki, alınma sözdür, çünki bizim dilin materiall
Qotlar german tayfalarından biri idi. Onlar 489-cu ildə böyük ordu ilə İtaliyaya daxil olur və otuz il ərzində mövcudluğunu qorumuş çarlıq yaradırlar
Tatar dilində qorçanqı (чесотка) və qotur sözləri eyni mənada işlədilir. Bizim bəzi dialektlərdə qojunmaq sözü var və bərk qaşınmağa deyirlər
Qov ilanın bədənindən ayrılmış qabığına deyirlər. Qabıq (dəri) sözü ilə qohumdur. Qova “dəridən qab”, qovak isə “dağarcıq” deməkdir
“Quyudan su götürmək üçün dəridən düzəldilmiş qab” demək olub, ilan qabığına (чешуя) qov deyirlər. Mənası “dəri, qabıq” deməkdir
Sözün əsli səpələ qəlibi üzrə qovala kimi olub, sonra a səsi tələffüz zamanı ixtisara düşüb. (Bəşir Əhmədov
Qovrulmuş və kirkirədə (əl dəyirmanında) çəkilmiş buğdaya şəkər, yağ və s. qatmaqla hazırlanan yemək növüdür
“Kisə”, “qab” anlamını əks etdirir. Heyvan doğanda onun ilk südünü (ağuz) qovuq (kisə) içinə, yəni ətənəyə doldurub qorda pendirə oxşar yemək hazırl
“Yemiş” mənasını verən bu sözün əsli qoğun (qoxun) kimi olub, “qoxlayan (ətirli)” deməkdir (müq. et: şamama sözü də “ətirli” deməkdir)
Qovurmaq feili ilə qohumdur, kökü qovdur, “yandırmaq” anlamı ilə bağlıdır (əsli köy kimi olub), -ur təsirli feil düzəldir
Əsli köyürmək (göyürmək) olub, köy “yandırmaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli ağzamaq olub. Ağ “yuxarı, yuxarı qalxmaq” mənalarında işlədilib (yüksək, yoxuş sözləri də ağ zəminində yaranıb), təhrif nəticəsində qovzamaq şəkl
Bu söz indi işlədilmir, “ölü ilə basdırılan əşyalar” deməkdir. Ehtimal ki, qoymaq feili ilə bağlıdır
Kök gün (isti, yanmaq) kəlməsi ilə bağlıdır. Sər-in qəlibi üzrə qoy-un kəlməsi əmələ gəlib. Qoyunlar rənginə görə qumral, əbrəş, bəröyüm, qara, boz, g
Əsli kokos kimidir, alınma sözdür, “hind qozu” deməkdir. Göy qozun üstündəki qabığa “gəzəl (gəz)” deyirlər
Mənbələrdə kayza feili var, “qabığı təmizləmək” mənasında işlədilir. Kayzırıq sözü var və ruscaya “скорлупа” kimi tərcümə olunub
Fars (qoz) və türk (bel) mənşəli hissələrdən ibarətdir. Quz “Farsca-rusca lüğət”də “горб”, “горбатый” kimi tərcümə olunub, “əyri bel” deməkdir
alm. graben – xəndək, çökək
lat. gradientis – addımlayan
Yunan mənşəlidir, qrafa sözü ilə qohumdur, “cızıq çəkmə” (yazan) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunanca qram (yazı) və fon (səs) hissələrindən əmələ gəlib. Aparat kimi ilk dəfə 1887-ci ildə Almaniyada düzəldilib, “yazılanın yenidən səsləndirilm
lat. granatus – dənəli
1. lat. granum – buğda, dən 2. Farslar buna “sənge xare” (bərk daş) deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
alm. grau – boz + alm. wacke – süxur növü
lat. gravis – ağır + yun. metreo – ölçürəm
lat. gravitas – ağırlıq
alm. greisen
yun. gripos – əyilmiş
lat. grossularia – firəng üzümü
alm. grund – torpaq, özək
Bu quş adıdır, bəzən “sona” da deyirlər. Rusca лебед adlanır. Bir də quğu quşu var, rusca кукушка (müftəxordur, özünə yuva tikmir, yumurtasını başqa y
Qu quşu ölüm ərəfəsində çox yanğılı bir səslə nəğmə oxuyur və bu, onun son nəğməsi olur. Sənətkarların ömürlərinin son anlarında yazdıqları əsas (xüsu
Qüvvət sözünün təhrifidir. Qərb dialektlərində işlədilir (rəng mənalı quba da var), ehtimal ki, qonur sözü ilə qohumdur
Qızılı, yəni qırmızı ilə qonur qarşılığı olan rəngə quba deyirik. Ən çox at, qaz, dəvə və s. haqqında işlədilir: Quba qazlar
Ərəb mənşəlidir (əsli: qübar), “toz”, “torpaq” mənalarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunanca “başçı” (quberniya rəhbəri) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Latın mənşəlidir, bizdə onun yerinə sancaq (qubernatora “sancaqbəyi”) deyiblər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kökü qucmaq feilidir, -aq şəkilçisi feildən isim düzəldir (sor və soraq qəlibi üzrə). Kəlmə “od, isti” mənalarında işlədilmiş köy sözü ilə bağlıdır və
V.Radlov məşhur 8 cildlik əsərinin 2-ci cildinin 2-ci hissəsində (s.1128) yazır ki, quda sözünün mənası “kəbin” deməkdir
Dilimizdə r-z əvəzlənməsi ilə bağlı gör və göz, uddur və uduz, qudur və quduz... sözləri mövcuddur. Quduz sözü qudurmaq feilindən r-z əvəzlənməsi nəti
Qılmaq feili ilə bağlıdır, “işləyən” deməkdir. “Uşaq” mənasında da işlədilib (qulbeçə deyirik). Əsl Azərbaycan sözüdür, fars dilinə Xətainin dövründə