Türkiyə və Balkan ölkələrində yaşayan müsəlmanlar arasında yayılan sufi təriqətlərindən biridir. Bu təriqətin adı Hacı Bayram Vəli (833/1429 ildə vəfa
Təriqət davamçıları çoxda uca olmayan ağ mahuddan tikilmiş altıguşəli papaq geyinirdilər. Hacı Bayram Vəlinin sağlığında onun davamçıları əsasən Ankar
(685/1286-cı ildə vəfat etmişdir) – Quran təfsirçilərindən biri olmuşdur. Tam adı Abdullah ibn Ömər Məhəmməd Nəsirəddin Beydavidir
İslam hüququnda hər hansı bir şəxsin hakimiyyətinin tanınmasıdır. Adətə görə beyət edən insan hakimiyyəti tanınan şəxsin əllərini sıxaraq, ona bağlılı
Məhəmməd peyğəmbərə Hüdeybiyə anlaşmasından əvvəl Məkkə yaxınlığındakı Samur ağacının altında 1400-ə yaxın səhabənin beyətidir
rəvayətlərə görə Allahın Ramazan ayında Quranı tam olaraq endirdiyi xüsusi bir yerdir. İslam əqidəsinə görə Beytül-İzzət kainatın yüksək yerində yerlə
İslam dövlətində xəzinənin saxlanıldığı və qorunduğu bir yerdir. Bu söz ilk dəfə xəlifə Ömərin hakimiyyəti dövründə istifadə edilməyə başlamışdır
mələklərin qibləsi, göylərdə mələklərin davamlı olaraq təvaf etdikləri bir məkandır. Rəvayətlərə görə, burada hər gün yetmiş min mələk namaz qılır
bax: BƏDƏVİLƏR.
çöl və ya səhrada yaşayan köçəri ərəblərdir. Onlar əsasən səhrada və vadidə yaşayırlar. Məhəmməd peyğəmbərin dövründə Mədinə ətrafında yaşayan Müzeynə
sufi təriqətlərindən birinin adıdır. Onları “əhmədilər” də adlandırırlar. Bu təriqətin adı Əhməd Bədəvi (675/1276-cı ildə vəfat etmişdir) ilə bağlıdır
bax: NURSİ SƏİD.
Məkkə ilə Mədinə arasında yerləşən yerdir. Hicrətin ikinci ilində müsəlmanlar ilk dəfə məkkəli müşriklərlə Bədrdə müharibə etmişlər
babiliyin dini prinsipləri üzərində qurulan yeni dinin adıdır. Babilər hərəkatı yatırılan zaman (1852) Babın davamçısı Mirzə Hüseyn Əli-Bəhaullah (“Al
bax: BƏHAİLİK.
İslamdan əvvəlki dövrdə ərəblərin xüsusi dəyər verdikləri süd verən dişi dəvənin adı olmuşdur. Dəvə ardıcıl olaraq on dişi bala dünyaya gətirirdisə, o
Anadoluda yayılmış sufi təriqətinin adıdır. Təriqətin adı Hacı Bəktaş Vəli ilə bağlıdır (645/1208 – 738/1270)
qədim zamanlarda yaxın Şərqdə ibadət edilən ən məşhur bütlərdən biri idi. Bu bütə sami xalqları tapınırdılar
qədim yəhudi və yəmənlilər arasında yüksək elmi və bacarığı ilə seçilən şəxs olmuşdur. Ona Allah zənginlik vermiş, öz ayələrini ona bəyan etmişdir
İsrail oğulları və ya qədim yəhudi xalqının adlarından biridir. “İsrail” sözü ibrani (qədim yəhudi) dilində “Allahın qulu” deməkdir
(72/691-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Bəra Mədinədə dünyaya gəlmişdir
müsəlmanların müqəddəs hesab etdikləri gecələrdən biridir. Hər il Şaban ayının 14-dən 15-nə keçən gecə qeyd edilir
bu söz bolluq, çoxluq, dində qazanılan mükafat mənasını verməkdədir. Bərəkət sözü Quranın ayrı-ayrı ayələrində zikr edilməkdədir
pərdə və ya iki şey arasında yerləşən yerdir (Quran 55: 19-20). Bu söz eyni zamanda, dənizi ayıran su sərhədi və ya boğaz mənasında da istifadə edilir
bax: QƏBZ VƏ BƏST.
(262/875 ildə vəfat etmişdir) – görkəmli İran sufisi, Sufizmdə əsas təriqətlərdən birinin qurucusu və dünyaca məşhur təsəvvüf alimi olmuşdur
(384/994 – 458/1066) – görkəmli fəqih, mühəddis və təfsirçi olmuşdur. Tam adı – Əbu Bəkr Əhməd ibn Hüseyn Bəyhəqidir
İslam hüququnda bir malın başqası ilə dəyişdirilməsi və ya alqısatqısıdır. Bəyy ticarətdə tərəflərin nə isə almaq və satmaq istəyi ilə baş tutur
Məhəmməd peyğəmbər və onun səhabələrinin zamanında olmayan, sonra İslam dininə gətirilmiş bütün yeniliklərdir
(20/641-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən tanınmış Həbəşistan əsilli səhabələrindən biri və İslamın ilk müəzzini olmuşdur
rəvayətlərə görə Səba krallığının hökmdarı olmuşdur. Süleyman peyğəmbər onu öz yanına dəvət etmişdir
Yusif peyğəmbərin qardaşıdır. O, qardaşlarının yolu ilə getməmiş, Yusifə qarşı mövqe tutmamışdır. Yusif peyğəmbər Misirdə olduğu zaman Binyamin atası
Məkkə ilə Mədinə arasında yerləşən quyunun adıdır. Bəni Süleym qəbiləsinin yaraqlı dəstələrinin basqını zamanı, burada yetmiş müsəlman din bilicisi öl
yəhudiləri məğlub edərək Qüdsü dağıtmış qədim Babil hökmdarı olmuşdur. Dini rəvayətlərə görə, bu məğlubiyyətin səbəbi yəhudilərin Tanrının yolundan uz
(194/810 – 256/870) – görkəmli hədis və fiqh alimi olmuşdur. Buxarada doğulmuş və bütün həyatını orada keçirmişdir
gecə vaxtı Məhəmməd peyğəmbəri Məkkədən Qüdsə, sonra isə göylərə Allahın hüzuruna, sonra oradan Onu geri qaytarmış heyvanın adıdır
Musa peyğəmbərin zamanında İsrail oğullarının tapındıqları bütdür. Musa peyğəmbər İsrail oğullarını Fironun zülmündən qurtardıqdan sonra Allahın buyru
(63/682 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. O, Əsləm qəbiləsindən idi
insan tərəfindən yaradılan, uydurulmuş tanrı obrazıdır. Bütlər tarixdə və günümüzdə bəzi insan, qəbilə, tayfa, millət və xalqların ibadət etdikləri da
Allahla yanaşı başqa tanrıların varlığına inanan və onlara tapınan insanlardır. Bütpərəstlər yaradanı yaradılmışdan ayrılmış, ondan uzaqlaşmış hesab e
(77/696 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Xəzrəc qəbiləsindən olan Cabir Mədinə şəhərində doğulmuşdur
müxtəlif vasitələrlə insanın ruhuna, bədəninə və həyatına təsir edən fövqəltəbii bir güc və ya sehrdir
Allahı tanımayan, İslamın əmr-lərindən xəbərsiz olan insandır. Daha geniş mənada bu söz avam, elmsiz, məlumatsız kimi mənalarında istifadə edilir
İslamöncəsi dövrü əhatə edir. Bu söz Quranda da anılmaqdadır (5: 50). Bu termin daha çox ərəblərin İslama qədərki bütpərəstlik dövrlərinə aid edilir
İslam hüququnda edilməsinə icazə verilmiş əməldir. Müsəlman o əməli edib-etməməkdə sərbəstdir və hər iki halda doğru hərəkət etmiş olur
Misirlə Fələstin arasında yaşamış Amalika qəbiləsinin başçısı olmuşdur. İsrail oğulları onlara məğlub olanlardan sonra, onlar İşmail peyğəmbərin məslə
bax: MƏSCİD.
bax: MƏMLÜKLƏR (I).
sufilikdə Allahın öz qulunu özünə doğru çəkməsidir. Sufizmə görə Allah istədiyi insanı özünə doğru yönəldə bilər
Allaha ən yaxın dörd mələkdən biridir. Onun vəzifəsi Allahın vəhylərini peyğəmbərlərinə çatdırmaqdır