Neft terminlərinin izahlı lüğəti

  • Qolvari yataq

    qədim çay dərələrinin linzavari qumlu çöküntülərindəki neft-qaz yatağı.

    Tam oxu »
  • Qoruyucu kəmər

    polad boru kəməri; yeni qazılmış neft quyularının divarlarını bərkitmək, onu süxur təzyiqindən qorumaq, neftli, sulu, qazlı layları bir-birindən ayırm

    Tam oxu »
  • Qrifon

    neft geologiyasında qaz, neft, su və palçıq xaric edən konus formalı kiçik çalalar. Bu cür Q.-lar palçıq vulkanlarının yayıldığı sahələrdə daha çox ol

    Tam oxu »
  • Qudron

    neftin distiləsi prosesində yanacaq və yağ fraksiyaları çıxarıldıqdan sonra qalan (neftə görə 15-30%) özlü qara kütlə

    Tam oxu »
  • Qumdaşı

    qumun gili, karbonatlı və silisiumlu materialarla sementləşməsindən əmələ gələn çökmə süxur. Q. neft, qaz və yeraltı suların kolektor süxurlarındadır

    Tam oxu »
  • Quyu

    Yer səthində mexaniki vasitələrlə qazılan, diametri uzunluğundan dəfələrlə kiçik olan silindrik gövdə

    Tam oxu »
  • Quyuların sementlənməsi

    bax: Sementlənmə.

    Tam oxu »
  • Quyuların yeraltı təmiri

    bax: Yeraltı təmir.

    Tam oxu »
  • Quyunun əsaslı təmiri

    tamamlanmış quyuya bərpaedici və təmizlik işləri aparmaq məqsədilə təkrar müdaxilələr.

    Tam oxu »
  • Qülədəki işçi

    buruq qüləsinin üstündə işləyən, buruğ briqadasının üzvü.

    Tam oxu »
  • Laminar axın

    meyenin və ya qazın nizamlı axını; bu zaman maye (qaz) sanki axın istiqamətinə paralel laylarla hərəkət edir

    Tam oxu »
  • Lay

    qalınlığı yayılma sahəsindən dəfələrlə az olan və iki təqribi paralel səthlə (üstdəki tavan, altdakı daban adlanır) hüdudlanan, eyni tərkibli geoloji

    Tam oxu »
  • Lay enerjisi

    lay və mədən təzyiqinin təsiri ilə gərgin halda olan maye, qaz və layın elastiklik enerjisi. Yataq quyu vasitəsilə açıldıqda L

    Tam oxu »
  • Lay suları

    iki su keçirməyən süxur arasındakı layda olan və ya cərəyan edən sular adətən təzyiqli olur. Neft geologiyasında neft yataqlarında rast gələn sulara d

    Tam oxu »
  • Lay təzyiqi

    neft və qaz yataqlarında maye və qazın məruz qaldığı təzyiq. Neftli, qazlı və sulu layların enerjisini xarakterizə edən mühüm amil

    Tam oxu »
  • Litr

    metrik ölçü sistemində həcm və tutum vahidi. 111. = 1dm3 . kimi qəbul olunub.

    Tam oxu »
  • Magistral qaz kəməri

    yanar qazları çıxarılan yerdən işlədici məntəqələrə nəql etmək üçün boru kəmərləri və köməkçi qurğular kompleksi

    Tam oxu »
  • Magistral neft kəməri

    nefti çıxarıldığı yerdən uzaq məsafədə yerləşən emal yerlərinə nəql etmək üçün kompleks qurğu. M.N.k

    Tam oxu »
  • Maili qazma

    neft və qaz quyularının şaqula nisbətən müəyən bucaq altında qazılması. M.Q.- dən sahənin relyefi şaquli qazma üçün əlverişli olmadıqda, yəni neft və

    Tam oxu »
  • Maqnit tutucu

    qazılan quyunun dibində qazma nəticəsində qalan metal əlavələrin təmizlənməsi üçün nəzərdə tutulmuş qurğu

    Tam oxu »
  • Mancanaq dəzgahı

    ştanqlı neft nasosunun intiqalı; mühərik valının fırlanma hərəkətini neft nasosu plunjerinin şaquli irəli-geri xəti hərəkətinə çevirmək, neft nasosunu

    Tam oxu »
  • Manifold, şaxələnmiş boru kəməri, bölüşdürmə magistralı

    filtirat və neft məhsuları axarını bir neçə kanala bölüşdürməyə imkan verən klapan boru sistemi.

    Tam oxu »
  • Manometr

    maye və qazların təzyiqini ölçmək üçün cihaz.

    Tam oxu »
  • Mazut

    neftdən distilə yolu ilə benzin, liqroin, kerosin və dizel yanacağı fraksiyaları çıxarıldıqdan sonra qalan qalıq

    Tam oxu »
  • Merkaptan

    tərkibində kükürd atomları olan az çəkili molekul birləşmələri.

    Tam oxu »
  • Metan, bataqlıq qazı və ya mədən qazı

    rəngsiz və iysiz qazdır. –164,50C-də mayeləşir, -18-2,50C-də donur. M. neftlə birlikdə yerdən çıxan qazların (34- 40%) əsas komponentidir

    Tam oxu »
  • Mədən

    yer altından kimyəvi xamal, filiz və s. faydalı qazıntı çıxaran sənaye müəsisəsi.

    Tam oxu »
  • Mədən işləri

    Yer təkindən faydalı qazıntıların çıxarılması proseslərini əhatə edən elm və texnika sahəsi. XIX əsrin 2-ci yarısından neft, XX əsrin əvəlindən isə tə

    Tam oxu »
  • Mədən qazmaları

    faydalı qazıntıları çıxarmaq üçün mədən işləri nəticəsində Yer qabığında yaradılmış süni qurğular.

    Tam oxu »
  • Mədən vergisi

    daha geniş yayılmış ödəniş formasıdır, istehsalçının ümumi gəlirindən müəyən faizlə ödənilir. Bu zaman təbi ehtiyatların mülkiyətçisi olan dövlət mədə

    Tam oxu »
  • Məhlul

    iki və ya daha çox madənin komponentin termodinamiki tarazlıqda olan mikroskopik bircinsli qarışığı. Neft müxtəlif üzvi komponentlərin M

    Tam oxu »
  • Məhsuldar qat

    Azərbaycan Respublikasında əsas neftli-qazlı çöküntü kompleksi; orta Pliosenə müvafiqdir. Qalınlığı, əsasən, Abşeron yarımadasında, Kür düzənliyində v

    Tam oxu »
  • Məşəl, çıxarış borusu

    işlədilməyən (səmt) qazların çıxarılması və yandırılması üçün qurğu.

    Tam oxu »
  • Mineral xamal

    bax: Faydalı qazıntı.

    Tam oxu »
  • Mineral yağlar

    neft, yanar şist və qazıntı kömürünün emalının maye məhsularından hazırlanan sürtkü yağları.

    Tam oxu »
  • Mühəndis

    ali texniki təhsil almış mütəxəsis.

    Tam oxu »
  • Mühərik, motor

    hər hansı bir enerji növünü mexaniki işə çevirən enerji güc maşını.

    Tam oxu »
  • Mühərik yağları

    daxiliyanma mühəriklərini (porşenli və reaktiv) yağlamaq üçün işlədilən sürtkü yağları. Əsasən neftdən alınır, lakin bəzi sintetik yağlardan və ya onl

    Tam oxu »
  • Mühərik yanacaqları

    daxiliyanma mühəriklərində işlədilən maye və ya qaz yanacaqları iki qrupa ayrılır: karbürator yanacaqları, o cümlədən aviasiya və avtomobil benzini: m

    Tam oxu »
  • Müqavilə

    fiziki və hüququ şəxslər, dövlətlər arasında imzalanan və razılaşmanı bildirən hüquqi sənəd. Məsələn, neft müqavilələri

    Tam oxu »
  • Mümkün ehtiyatlar

    mütəxəsislərin fikrincə öyrənilməmiş süxurlarda mümkün olan neft və qaz ehtiyatları.

    Tam oxu »
  • Naftalan

    müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilən yeganə neft növü. Bir sıra fiziki- kimyəvi xasələrinə və karbohidrogen tərkibinə görə başqa neft n

    Tam oxu »
  • Naften turşuları

    neftin oksigenli komponentlərin 0,5-3%-ini təşkil edən və çoxu birəsaslı karbon turşuları. Özlü, rəngsiz mayelərdir

    Tam oxu »
  • Naftenlər

    əsasən, neftlərdə olan donmuş alisikl karbohidrogenlər. Mühərik yanacaqları və sürtkü yağlarında N. arzu edilən komponentlərdir

    Tam oxu »
  • Nasos

    mayeyə kənardan enerji (potensial və kinetik) verməklə onu təzyiq altında bir yerdən başqa yerə vurmaq üçün aparat və cihaz

    Tam oxu »
  • Neft

    yanar maye, faydalı qazıntıdır. Yer səthinə yaxın laylarda və ya qatlarda yerləşərkən oksidləşərək qatı maptaya, yarım bərk asfalta və başqa eninafild

    Tam oxu »
  • Neft anbarı

    nefti və onun emal məhsularını saxlamaq üçün rezervuar və ya rezervuar sistem. Yerüstü, yarıyeraltı və yeraltı növləri var

    Tam oxu »
  • Neft bazası

    nefti və neft məhsularını qəbul etmək, yığıb saxlamaq, bir nəqliyat növündən digərinə yükləmək, yaxud istehlakçıya buraxmaq üçün bina və qurğular komp

    Tam oxu »
  • Neft daşları

    Bakı şəhərinin Əzizbəyov rayonunda şəhər tipli qəsəbə (1952-ci ildən), Abşeron yarımadasından 42 km cənub-şərqdə, açıq dənizdə, polad dirəklər üzərind

    Tam oxu »
  • Neft emalı

    neftin mexaniki qatışıqlardan təmizlənib distilə vasitəsilə lazımi fraksiyalara ayrılması prosesi (neftin distiləsi)

    Tam oxu »