QAZIMƏMMƏD

Hacıqabul (əvvəlki adı Qazı-məmməd olub) — Azərbaycan Respublikasının Hacıqabul rayonunun inzibati mərkəzi. XX əsrin başlanğıcında Azərbaycanı işğal edən Rusiya kommunistləri bu yaşayış məntəqəsinin adını dəyişərək ona kommunist rəhbərlərdən olan Qazıməmməd Ağasıyevin adını veriblər. 1938-ci ildə bura rayon tabeli şəhər statusu verildi. Azərbaycan müstəqilliyini qazandıqdan sonra 2000-ci ildə şəhərin və tabe olduğu rayonun adı dəyişdirilərək ona əvvəlki adı qaytarılıb. Əsasən düzənlikdir, lakin Böyük Qafqaz dağlarının bəzi təpəlikləri rayonun ərazisində aydın görünür. Torpaqları şoran, bitki örtüyü zəifdir. Kür çayı sahili boyunca tuqay meşələri uzanır. Meşələrdə çaqqal, canavar, tülükü, vəhşi pişik, porsuq, kirpi, dovşan və gürzə kimi zəhərli ilanlar yaşayır. İqlimi olduqca sərtdir, yayda çox isti, qışda çox soyuq. Hacıqabul, şərqdən qərbə doğru uzanan, Azərbaycanın paytaxtını Bakını ölkənin qalan hissəsi ilə birləşdirən Azərbaycanın əsas dəmir yolu xəttlərindən birində yerləşir.

Ağasıyev Qazıməmməd Ağası oğlu (1882, Axtı – 19 sentyabr 1918, Qasımkənd, Dağıstan vilayəti) — fəhlə hərəkatı iştirakçısı. Azərbaycanda və Dağıstanda sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda mübarizə aparmışdır. Qazıməmməd Ağasıyev 1896-cı ildə Bakıya gəlmiş, Balaxanı, Bibiheybət neft mədənlərində işləmişdir. 1904-cü ildə RSDFP-yə daxil olmuşdur. 1905 ildə Bakı Fəhlə Deputatları Sovetinin üzvü seçilmişdir. Dağıstandan olan ləzgi fəhlə və kəndlilər arasında inqilabi iş aparan ―Faruq‖("Ədalət carçısı") sosial-demokrat qrupunun yaradıcılarından idi. 1908 ildə Neft Sənayesi Fəhlələri İttifaqının Bibiheybət şöbəsinin idarə heyətinə seçilmişdi. Həmin il Bakıdan sürgün edilmiş, Gəncədə inqilabi iş aparmış, həbs olunmuşdur. Həbsdən sonra Dağıstanda inqilabi işi davam etdirmişdi. 1910 ildə yenidən Bakıya qayıtmışdı.

Qazıməmməd rayonu — Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında 1939–1959-cu illərdə mövcud olmuş inzibati vahid. İnzibati mərkəzi Qazıməmməd şəhəri olmuşdur. Qazıməmməd rayonu 8 oktyabr 1943-cü ildə Əli Bayramlı rayonunun 5, Şamaxı rayonunun isə 1 kənd sovetliyi hesabına yaradılmışdır. Qazıməmməd rayonu 3 aprel 1952-ci ildən 23 aprel 1953-ə qədər Bakı vilayətinə daxil edilmişdir. 1947-cı il məlumatlarına görə Qazıməmməd rayonuna 1 şəhər (Qazıməmməd şəhəri), 2 şəhər tipli qəsəbə (Bəndovan və Pirsaat) və 7 kənd sovetliyi daxil idi. Qazıməmməd rayonu 4 dekabr 1959-cu il tarixində ləğv edilmiş, ərazisi isə Əli Bayramlı rayonuna birləşdirilmişdir. 1939-cu il siyahıyalmasına görə Qazıməmməd rayonunda 20.056 nəfər yaşamışdır. Onlardan 84,1%-i azərbaycanlı, 12,7%-i isə rus olmuşdur.