Bruney coğrafiyası

Bruney — Cənub-Şərqi Asiyada yerləşən ada dövlətidir. Ölkə Kalimantan adasının şimal-şərq hissəsində, Cənubi Çin dənizinin sahilində yerləşir. Ümumi sahəsi 5765 km², orta yüksəklik 478 m-dir. Bruney bir- birindən ayrı olan iki hissədən ibarətdir: Qərbi(eni 90 km) və Şərqi(eni 10–25 km)^[1].

Bruney adanın şimalında, ekvatordan 443 km şimalda yerləşir^[2]. Malaziya ilə 481 km-lik sərhədə malikdir. Malaziyanın ərazisi həm də ölkəni iki ayrı hissəyə bölür. Dəniz sahillinin uzunluğu 161 km-dir. Hər iki bölgənin bir başa dənizə çıxışı var. İki ərazini dənizdə Bruney körfəzi birləşdirir. Dəniz sahilləri eyni deyil, qərb sahilləri daha düz və qumludur^[1]. Ərazinin 90 % qədər hissəsi tropik meşə örtüyü təşkil edir.

Ölkə ərazisinin demək böyük hissəsini təpəli relyef təşkil edir. Ən yüksək zirvə cənub-şərqdə yerləşən Bukit-Paqondur^[3]. Dağın yerləşdiyi ərazi ölkənin əsas daxili sularının mənbəyi hesab olunur.

Bruney ekvatorila dəniz iqliminə malikdir. İllik temperatur gedişi +26 °C, +27 °C arasında dəişir. İllik yağıntıların miqdarı 2000 mm - 4000 mm-dir. Demək olar ki, quraq və yağıntılı mövsüm müşahidə olunmur, yağıntılar il boyu bərabər paylşılmış. Ümumən isə daha yağıntılı mövsüm sentyabr-yanvar ayları arasında müşahidə olunur. İllik rütubətlənmə əmsalı 79 %-dən aşağıya enmir. Yüksək yağıntılar nəticəsində dəniz sahillərində manqrov cəngəllikləri yaranır. Bu da ölkəni avropalılar üçün dözülməz mühütə çevirir^[4].

Bruneydə böyük çay və göl yoxdur. Əsas çayları Bruney, Tudonq, Tembronq, Belaytdır. Belay əlkənin ən əsas çayı olub uzunluğu 206 km-dir. Bu çaylar cənubdan şimala axır və Cənubi Çin dənizinə tökülür. Ölkənin dəniz sahillərində bataqlıq sahələridə üstünlük təşkil edir.

Yetərincə zəngin fauna və floraya malikdir. Ölkə ərasində 170 növ quş, 220 məməli, 4500 ali bitki növü mövcuddur.

• Bruney

• БРУНЕЙ Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine