Maks Born

Maks Born (alm. Max Born‎; 11 dekabr 1882[2][3][…], Vrotslav, Prussiya, Almaniya imperiyası[4][5][…] – 5 yanvar 1970[2][3][…], Göttingen, Aşağı Saksoniya[6][7]) — alman nəzəri fiziki və riyaziyyatçısı, kvant mexanikasının banilərindən biri. Fizika üzrə Nobel mükafatı (1954) luareatı. Dünyanın bir neçə elmi cəmiyyətinin üzvü, o cümlədən SSRİ Elmlər Akademiyasının xarici üzvü (1934).

Maks Born
ing. Max Born
Doğum tarixi 11 dekabr 1882(1882-12-11)[2][3][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 5 yanvar 1970(1970-01-05)[2][3][…] (88 yaşında)
Vəfat yeri
Milliyyəti Alman
Elm sahələri nəzəri fizika, fizika, kvant mexanikası[1]
İş yerləri
Alma-mater Göttingen Universiteti
Təhsili
Tanınmış yetirmələri Klaus Fuks, Volfqanq Pauli
Üzvlüyü
Mükafatları Nobel mükafatı Fizika üzrə Nobel mükafatı
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Born kvant nəzəriyyəsində fundamental nəticələrin müəllifidir: o, matris mexanikasının yaradıcılarından biri olmuş, Şredinger dalğa funksiyasının ehtimal olunan bir şərhini təklif etmiş və dağılma kvant nəzəriyyəsinə (Born yaxınlaşması) və digər elmi fənlərə əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Kristal qəfəsləri dinamikası, bərk maddələrin, maye və qazların termodinamikası və kinetik nəzəriyyəsi, nisbilik nəzəriyyəsi və elastiklik nəzəriyyəsi məsələləri ilə məşğul olmuşdur. Kvant mexanikasının fikirlərini elmin müxtəlif sahələrindən (atomların və molekulların quruluşu, bərk vəziyyət fizikası və başqaları) verilən suallara tətbiq etmiş və xətti olmayan elektrodinamikanın (Born — İnfeld nəzəriyyəsi) qurulmasına cəhd etmişdir. Göttingen və Edinburqda Born böyük elmi məktəblər yaratmış və elmin fəlsəfi və sosial problemlərinə dair nəşrlər nəşr etmişdir. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra sülh uğrunda elm adamları hərəkatının yaradıcılardan və fəal iştirakçılardan biri oldu.

Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi
The world line: a diagrammatic representation of spacetime
Əsasları
Nəticələri
Fəza-zaman
Dinamika
Şəxslər

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ 1 2 3 4 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
  4. ↑ 1 2 Przeslawski J., Czapla Z. Linear Birefringence in Diisopropylammonium Bromide Crystal (ing.). // Ferroelectrics Taylor & Francis, 2014. Vol. 462, Iss. 1. P. 70–73. ISSN 0015-0193; 1563-5112; 1026-7484 doi:10.1080/00150193.2014.890878
  5. ↑ 1 2 Gilman S. L. Are jews smarter than everyone else? (ing.). // Mens Sana Monogr. / A. R. Singh Medknow, 2008. Vol. 6, Iss. 1. P. 41–47. ISSN 0973-1229; 1998-4014 doi:10.4103/0973-1229.34526 PMID:22013349
  6. ↑ 1 2 Deltete R. J. The End of the Certain World: The Life and Science of Max Born, the Nobel Scientist who Ignited the Quantum Revolution (ing.). // Ann. Sci. Taylor & Francis, 2009. Vol. 66, Iss. 3. P. 433–436. ISSN 0003-3790; 1464-505X doi:10.1080/00033790801919629
  7. ↑ 1 2 Born M. Über Quantenmechanik (alm.). // Zeitschrift für Physik Springer Science+Business Media, 1924. Vol. 26. S. 379–395. ISSN 0044-3328 doi:10.1007/BF01327341

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Maks Born ilə əlaqəli mediafayllar var.