Ukrayna–Yaponiya münasibətləri

Ukrayna–Yaponiya münasibətləri (ukr. Українсько-японські відносини; yap. 日本とウクライナの関係) – Ukrayna ilə Yaponiya arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Yaponiya Ukraynanın müstəqilliyini 28 dekabr 1991-ci ildə tanımışdır. Ölkələr arasında tam diplomatik əlaqələr 26 yanvar 1992-ci ildə yaranmışdır. Ukraynanın Tokioda,[1] Yaponiyanın isə Kiyevdə səfirliyi yerləşir.[2]

Ukrayna–Yaponiya münasibətləri
Ukrayna və Yaponiya
 Ukrayna  Yaponiya
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Ukraynanın Tokiodakı səfirliyi.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2008-ci ildən etibarən Ukrayna ilə Yaponiya arasında iqtisadi əlaqələr güclənməyə başlamışdır. InvestUkraine, Ukrayna–Yaponiya Mərkəzi və Yaponiya Xarici Ticarət Təşkilatı kimi qrupların sponsorluğu ilə ölkələr arasındakı daimi iqtisadi əlaqələr yaranmışdır.[3] 25 mart 2009-cu ildə Ukrayna baş naziri Yuliya Timoşenko Yaponiyaya səfər edərək Yaponiya baş naziri Taro Aso ilə görüşmüşdür. Birgə bəyannamədə onlar ticarət, investisiya və enerji mühafizəsi sahələrində mümkün əməkdaşlığı dəstəkləmiş və son iqtisadi böhranın effektləri müzakirə etmişdirlər.[4]

Yaponiyaya Ukraynaya polad borular və avtomobillər ixrac edir, bunun qarşılığından Ukraynadan alüminium və qida məhsulları idxal edir.[5] 15 iyul 2008-ci ildə Kioto protokolunun iştirakçısı olan Yaponiya BMT-nin iqlim dəyişikliyi müqaviləsinin tələbini yerinə yetirmək üçün Ukraynadan istixana effekti qazı emmisiyaları üçün vəsaitlər almağa razı olmuşdur.[6] Razılaşma 26 mart 2009-cu ildə əldə olunmuşdur.[7]

Yaponiya Ukraynanın təhsil və mədəniyyət institutlarına maddi dəstək olmuş, 1998–2009-cu illərdə 4,3 milyon dollardan çox vəsait ayırmışdır. Bundan əlavə, Yaponiya Ukraynanı 151,8 milyon dollardan çox qrantla təmin etmişdir.[8]

Nüvə fəlakətlərində əməkdaşlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şinzo Abe və Volodimir Zelenskinin görüşü (2019)

Ukrayna prezidenti Viktor Yuşşenko 2005-ci ilin iyulunda Yaponiyaya səfər etmiş və Çernobılda arındırma proqramından bəhs etmişdir.[9]

30 oktyabr 2011-ci ildə Yaponiya hökuməti Çernobıl nüvə fəlakəti ilə bağlı Ukraynanın təcrübəsini öyrənmək üçün Kiyevdəki səfirliyinin işçilərinin sayını 30-dan 36-a qaldırmışdır. Həmin dövrdə Yaponiya Fukuşima Dayiçi nüvə fəlakətinin fəsadlarını aradan qaldırmağa çalışırdı.

Rəsmi səfərlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ukrayna prezidentlərindən Leonid Kuçma 1995-ci ilin martında, Viktor Yuşşenko 2005-ci ilin iyulunda, Viktor Yanukoviç 2011-ci ildə, Petro Poroşenko 2014-cü ildə, Volodimir Zelenski 2019-cu ildə Yaponiyaya rəsmi səfər etmişdir. Rusiyanın Ukraynanı işğal etməsindən sonra Volodimir Zelenski 2023-cü ilin mayında Yaponiyanı ziyarət etmişdir.[10]

Yaponiya baş naziri Şinzo Abe 2015-ci ildə Ukraynaya səfər edərək Petro Poroşenko ilə görüşmüşdür.[11] Baş nazir Fumio Kişida 2023-cü ilin martında Ukraynada olmuşdur.[12]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Ukrainian embassy in Tokyo". Ministry for Foreign Affairs of Ukraine. 2012-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  2. ↑ "Embassy of Japan in Ukraine". Embassy of Japan in Ukraine. 2009-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  3. ↑ "MEETING WITH THE REPRESENTATIVES OF JAPAN EXTERNAL TRADE ORGANIZATION". InvestUkraine. 2011-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  4. ↑ "Japan-Ukraine Joint Statement". Ministry of Foreign Affairs of Japan. 2020-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  5. ↑ "Fact Sheet on Japan-Ukraine relations (Economic Relations)". Embassy of Japan in Ukraine. 2009-04-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-04-22.
  6. ↑ "Japan to Buy Emission Allowances From Ukraine; Seeks Czech Deal". Bloomberg. 2008-07-15. 2022-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  7. ↑ "Japan, Ukraine Hail Carbon Credits Deal". Carbon Offsets Daily. 2009-03-26. 2018-10-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  8. ↑ Japan extends grant for Chornobyl museum Arxivləşdirilib 2011-07-16 at the Wayback Machine, Ukrinform (September 23, 2009)
  9. ↑ "Japan, Ukraine commend UNDP Chornobyl programme". United Nations Development Programme. 2012-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.
  10. ↑ "Zelensky Visits Japan for G7 Summit, Seeking Military Aid". The New York Times. 20 May 2023. 20 May 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 May 2023.
  11. ↑ Prime Minister Shinzo Abe Visits Ukraine Arxivləşdirilib 2023-04-18 at the Wayback Machine, Ministry of Foreign Affairs of Japan, 2015 June 8
  12. ↑ "Japan PM Kishida arrives in Kyiv for talks with Zelenskiy". Reuters. 2023-03-21. 2023-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2024.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]