zina

Zina — ümumi mənada, bir-biri ilə evli olmayan iki şəxsin razılaşdırılmış cinsi əlaqəsi. Razılıqla cinsi əlaqədə olan partnyorlardan biri və ya bir neçəsi başqa bir şəxslə evlənərsə, buna zina deyilir. Jan Kalvin zinaya cinsi əlaqə üçün ilahi modeldən kənar hər hansı seksual akt kimi baxırdı. Bir çox insanlar üçün bu termin əxlaqi və ya dini bəyənilməzlik çalarları daşıyır, lakin bu terminin tətbiq olunduğu seksual aktların əhəmiyyəti dinlər, cəmiyyətlər və mədəniyyətlər arasında dəyişir. Müasir istifadədə bu termin tez-tez nikahdan əvvəl seks, nikahdankənar seks və ya əyləncəli seks kimi daha çox mühakimə - neytral terminlərlə əvəz olunur. American Sociological Review tərəfindən 2000-2008-ci illər arasında inkişaf etməkdə olan 31 ölkəni əhatə edən sorğu göstərib ki, “yəhudilərin 94 faizi... xristianların 79 faizi, buddistlərin 65 faizi, müsəlmanların 43 faizi və hinduistlərin 19 faizi nikahdan əvvəl cinsi əlaqədə olduqlarını bildiriblər." 1170-ci illərdə "cütlüklərin evlənmədən əvvəl birgə yaşaması və əmiuşağıların bir-biri ilə evlənməsi adi bir təcrübə idi" və orta əsr İngiltərəsində hər hansı sosial səviyyədə zinakarlar ətrafında çox az stiqma var idi. Məsələn, Fateh Vilhelmin Normandiya taxtına keçmək hüququ onun zinakar olması və Harold Qodvinsonla İngiltərəni kimin idarə edəcəyi ilə bağlı münaqişəsində bu məsələ ona qarşı bir arqument olaraq qaldırılmamışdır. Ancaq bir neçə nəsil sonra zinakarlar artıq ingilis taxtına iddia edə bilməyəndə münasibət dəyişdi. Valdensilər zinakarlıqda günahlandırılan və bunu günah saymayan orta əsr təriqəti idi.

Zina (ərəb. زِنَا‎) — islam hüququnda (fiqh) evli olmayan insanlar arasında qeyri-qanuni cinsi əlaqə. Dörd sünni və iki şiə məzhəbinin hamısında zina termini bir-biri ilə evli olmayan kişi və qadın arasında könüllü cinsi əlaqə deməkdir. Əksər Avropa dillərində evli şəxslərin digərləri ilə cinsi əlaqəsi və iki subay insan arasında cinsi əlaqə arasında fərq qoyulur. Buna baxmayaraq, islam şəriətində belə bir fərq yoxdur. İslam qanunları müsəlmanlar və qeyri-müsəlmanlar üçün Quran və Məhəmməd peyğəmbərin sünnəsinə əsasən cəzalar nəzərdə tutur. Digər İbrahimi dinlərində olduğu kimi islamda da zina ən ağır günahlardandır. Zina Quranda üç yerdə qeyd edilmişdir. Məhəmməd peyğəmbərin sünnəsindən zina ilə bağlı bir neçə hal var. Birinci halda Məhəmməd peyğəmbər Tövrat qanununa istinad edərək zina edən yəhudi qadını daşqalaq etməyi əmr etmişdi.

Zinab (fars. زيناب‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Şəbüstər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 1,257 nəfər yaşayır (281 ailə).

Zinaida İqorevna Lunina (d. 18 aprel 1989) — Belarusu təmsil edən bədii gimnast. Zinaida Lunina, Belarusu 2008 Pekin Olimpiadasında təmsil edib və bürünc medal qazanıb. Zinaida Lunina, 2008-ci ildə Belarus bayrağı altında Çinin paytaxtı Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Qlafira Martinoviç, Anastasiya İvankova, Olesya Babuşkina, Kseniya Sankoviç və Alina Tumiloviç ilə birgə finalda 34.900 xal toplayaraq 3-cü yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının bürünc medalını qazandı.

Zinaida Yevgenyevna Serebryakova (qızlıq soyadı Lansere) (rus. Зинаи́да Евге́ньевна Серебряко́ва); (rus. Лансере); (12 dekabr 1884 – 19 sentyabr 1967); Rus (sonralar fransız) rəssamı. Zinaida yəqin ki, bəxt tərəfindən yox, ailəsi tərəfindən rəssam olmaq üçün seçilmişdi. Serebryakova Rusiya imperiyasının ən zərif və sənətkar ailələrindən birində, Xarkov yaxınlığında (indiki Xarkov, Ukrayna) Neskuçnoye mülkündə anadan olmuşdur. Zinaiea Benua ailəsinə mənsub idi. Onun babası Nikolay Benua məşhur memar, Memarlar Cəmiyyətinin sədri və Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvü idi. Dayısı Aleksandr Benua məşhur rəssam,"Sənət Dünyası" (Мир Искусства) incəsənət qrupunun yaradıcısı idi. Atası Yevgeni Nikolayeviç Lansere , tanınmış bir heykəltaraş idi və Zinaidanın Aleksandr Benuanın bacısı olan anası Yekaterina Benuanın da rəsmə istedadı var idi. Zinaida ailədə uşaqların ən kiçiyi idi.

Zinaida Stalitenko-Turçina (qızlıq soyadı: Stalitenko; d. 17 may 1946; Kiyev, Ukrayna) — Sovet İttifaqını təmsil edən Ukraynalı sabiq həndbolçu. Zinaida Stalitenko, Sovet İttifaqının yığması ilə birgə 1976 Monreal Olimpiadasında və 1980 Moskva Olimpiadasında qızıl medal, 1988 Seul Olimpiadasında isə bürünc medal qazanıb. Zinaida Stalitenko, həmdə Dünya Çempionatlarında 2 qızıl, 2 gümüş və 1 bürünc medala sahib olub. Zinaida Stalitenko 17 may 1946-cı ildə Ukraynanın Kiyev şəhərində anadan olub. Zinaida Stalitenko ailəlidir, Nataliya (d. 1973) adında bir qız və Mixail (d. 1981) adında bir oğlan övladı var. Onun, həyat yoldaşı həndbol üzrə Sovet İttifaqının yığmasının 1973-1988-ci illərdə baş məşqçisi olan İqor Turçindir. Zinaida Stalitenko, 1976-cı ildə Sovet İttifaqının yığması ilə birgə Kanadanın Monreal şəhərində baş tutan XXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı.

Zinaida Savelyevna Xabalova (əsl adı - Miriam Savelyevna Aşkinazi; 3 mart 1937, Sxinval – 2 noyabr 2016) — Sovet və Rus bəstəkarı, musiqi və ictimai xadim, müəllimi. 1987-ci ildə əməkdar artist, 1992-ci ildə Şimali Osetiya Respublikasının xalq artisti fəxri adına layiq görülmüşdür. 1976-cı ildən SSRİ Bəstəkarlar İttifaqının üzvüdür. Ən çox simfoniya yazan dünyanın yeganə qadın bəstəkarı olaraq Qinnesin Rekordlar Kitabının rekordçusudur.. Zinaida Xabalova 3 mart 1937-ci ildə Gürcüstanın Tsxinvali şəhərində osetin-yəhudi ailəsində anadan olub. Stalinir (hazırkı Tsxinvali) musiqi məktəbində Leninqraddan qonaq müəllim kimi dəvət edilmiş pianoçu E.L.Masinqin tələbəsi olmuşdur. O, kompozisiya üzrə ilk dərslərini tanınmış ictimai xadim və Osetiyanın ilk peşəkar bəstəkarı Boris Aleksandroviç Qalayevdən almışdır. 1958-1963-cü illərdə RSFSR Bəstəkarlar İttifaqında gənc bəstəkarların seminarında Aram Xaçaturyandan kompozisiya, professor Vladimir Feredən fortepiano dərsləri almışdır. Xabalova Eyni zamanda SSRİ Qorki adına Moskva İncəsənət Teatrında pianoçu müəllim kimi çalışmışdır. Zinaida Xabalova 1963-1967-ci illərdə Orjonikidze adına Musiqi Məktəbində dirijorluq və xor şöbəsində, professor Arkadi Tarasoviç Açeyevin qrupunda təhsil almışdır.

Zinari (fars. زناري‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 110 nəfər yaşayır (27 ailə).

Zinatlı (fars. زينتلو‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Azərşəhr şəhristanı (Tufarqan) ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 306 nəfər yaşayır (60 ailə).

Zinavor Simonoviç Qevorkyan (26 fevral 1920, Noraguh[d] – 28 may 2005, Xankəndi) — erməni mənşəli Azərbaycan SSR xalq artisti (1979). 1920-ci ildə anadan olmuşdur. 1937-ci ildən Xankəndi Dövlət Dram Teatrının aktyoru, 1976-1986-cı illərdə isə həmin teartın direktoru olmuşdur.

Zinavor Simonoviç Qevorkyan (26 fevral 1920, Noraguh[d] – 28 may 2005, Xankəndi) — erməni mənşəli Azərbaycan SSR xalq artisti (1979). 1920-ci ildə anadan olmuşdur. 1937-ci ildən Xankəndi Dövlət Dram Teatrının aktyoru, 1976-1986-cı illərdə isə həmin teartın direktoru olmuşdur.

Salamzadə Zinaxanım Qafur qızı — Azərbaycanlı memar, tikinti sahəsində ilk fəxri Azərbaycan SSR Əməkdar İnşaatçısı adını alan azərbaycanlı qadın. Zinaxanım Salamzadə 21 may 1934-cü ildə Bakının Ramana kəndində anadan olub. Atası Qafur kişi neft mədənində işləyirdi. Anası isə evdar qadın idi. O, orta məktəbi 1952-ci ildə bitirib sənədlərini Azərbaycan Politexnik İnstitutuna verərək inşaat fakültəsinə daxil olub. 1957-ci ildə ali məktəbi bitirib, təyinatla Bakı Baş Tikinti İdarəsində əmək fəaliyyətinə başlayıb və 1957-1997-ci illərdə burada çalışaraq böyük uğurlara imza atıb. İşlədiyi illər ərzində adi tikinti ustasından rəhbər vəzifəyədək əmək yolu keçib. Əvvəlcə BBTİ-nin 8 nömrəli tikinti idarəsındə iş ustası vəzifəsinə təyin edilib və 1957-1963-cü illərdə BBTİ-nin 8 nömrəli Tikinti İdarəsində tikinti ustası, iş icraçısı, mühəndis, böyük mühəndis, 1963-1972-ci illərdə Bakı Şəhər Tikinti Trestində mühəndis, böyük mühəndis və istehsalat şöbəsinin rəis müavini vəzifələrində çalışıb. 1972-ci ildə Bakı Baş Tikinti İdarəsinin 11 nömrəli Sosial-Mədəni Tikinti Trestində partiya komitə katibı seçilib. Bu vəzifədə 16 ildən çox — 1988-ci ilə kmi işləyib.

Zinaida Gippius 8 (20) noyabr 1869[…], Belyov, Tula quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 9 sentyabr 1945[…], Paris, Fransa — rus yazıçısı, dramaturq, tənqidçi, rus simvolizminin nümayəndəsi. Alman əsilli hüquqşünas ailəsində doğulub. Kiyevdə qızlar institutuna və Moskvada gimnaziyaya daxil olsa da, xəstəliyinə görə təhsilini yarımçıq qoyub və evdə lisey müəllimlərindən dərs alıb. Kiçik yaşlarından şeir yazmağa başlayıb. 1888-ci ildə "Şimal xəbərləri" jurnalında dərc edilən "İthaf" və "Nəğmə" şeirləri ilk mətbu əsərləridir. İlk nəsr əsərləri "Yeni insanlar" (1896), "Ayna" (1898) adlı kitablarında toplanmışdır. 1904-cü ildə çap olunan "Şeirlər toplusu. 1889–1903" adlı ilk şeir kitabı rus poeziyasında modernizmi zənginləşdirmişdir. Dövrünün inqilabi hərəkatının iştirakçılarından bəhs edən "Al-qırmızı qılınc" (1906) hekayələr toplusunun, "Lalələrin rəngi" (1908) dramının müəllifidir. 1920-ci ildən Parisdə yaşayıb.

Zinaida Kiriyenko (9 iyul 1933, Mahaçqala – 12 fevral 2022, Moskva) — Rusiyanın xalq artisti. Zinaida Kiriyenko 1933-cü il iyulun 9-da Mahaçqalada anadan olub. 1958-ci ildə Sergey Gerasimov və Tamara Makarovadan təhsil aldığı VGİK-i bitirib. Zinaida Kiriyenko Lüdmila Qurçenko və Natalya Fateeva ilə sinif yoldaşı olub. Kiriyenko 30-dan çox film və serialda rol alıb. Tamaşaçılar onun Sergey Gerasimovun "Sakit Don" filmindəki Nataşa rolunu xüsusilə xatırlayırlar. Kiriyenkonun məşhur rolları arasında “İnsanın taleyi”ndəki İrina, “Kazaklar”dakı Maryana, Yevgeni Matveyevin “Yer sevgisi” və “Tale” filmlərindəki Efrosinya Deryugina da var. Kiriyenko müğənni kimi solo konsertlər də verib. 1965-ci ildə aktrisa əməkdar artisti, 1977-ci ildə sovet kinosu sahəsindəki xidmətlərinə görə xalq artisti adını alıb. 1979-cu ildə SSRİ Dövlət Mükafatına layiq görülüb.

Zinaida Qreçeani (rum. Zinaida Greceanîi) — Moldova dövlət və siyasət xadimi. 22 aprel 2009-cu ildən VI-XI çağırış Moldova Respublikası Parlamentinin deputatı. X çağırış Parlamentdə Sosialistlər Partiyasının fraksiyasının sədri, 2016-2020-ci illərdə Moldova Respublikası Sosialistlər Partiyasının sədri. Moldova Respublikasının Baş naziri (31 mart 2008 - 14 sentyabr 2009-cu il). 8 iyun 2019-cu ildən 28 aprel 2021-ci il tarixədək Moldova Respublikası Parlamentinin sədri (2021-ci il aprelin 28-dən iyulun 23-dək fəaliyyət göstərir). 7 fevral 1956-cı ildə Tomsk vilayətinin Metalist kəndində (indi yoxdur; Boqaşevski kənd sovetinin ərazisində yerləşirdi) anadan olub. Onun valideynləri 1945-ci ildə Moldovanın Sovet qoşunları tərəfindən alman-rumın faşist işğalçılarından azad edilməsindən sonra “etibarsız” anlayışına düşərək, Kotyojanı kəndindən Sibirə deportasiya edilib. 1957-ci ildə yunanlar doğma kəndlərinə qayıdır. Zinaida Kişinyov Maliyyə-İqtisad İnstitutununun Kişinyov Dövlət Universitetini iqtisadçı ixtisası üzrə bitirib.

Zinaida Vasarionavna Yermolyeva (rus. Зинаи́да Виссарио́новна Ермо́льева; 15 (27) oktyabr 1898 və ya 1899, Frolovo[d], Don Voysko vilayəti[d] – 2 dekabr 1974, Moskva) — Sovet mikrobioloqu və epidemioloqu, SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvü, SSRİ-də antibiotiklərin yaradıcısı. Birinci dərəcəli Stalin mükafatı laureatı. Doğum haqqında qeyd dəftərindən çıxarışa əsasən, Zinaida Yermolyeva 2 (14) oktyabr 1897-ci ildə anadan olub. Böyük Rus Ensiklopediyasında onun doğum tarixi 12 (24) oktyabr 1898-ci ildə göstərilib. Doğulduğu yer — Don Ordu vilayətinin Ust-Medveditski rayonunun Frolov ferması (indiki Volqoqrad vilayətinin Frolovo şəhəri). Zinaidanın atası imkanlı kazak ailəsindən idi. O, hərbi kazak komandiri, komandir Vissarion Vasilyeviç Ermoliyev, sonradan dəmiryol işçisi olub. O, 1909-cu ildə vəfat edib. Zinaidanın dörd qardaşı və özündən üç yaş böyük Elena adlı bir bacısı var idi.

Zinaida Nikolayevna Rayx (rus. Райх, Зинаида Николаевна; 3 (15) iyul 1894, 3 iyul 1894 və ya 21 iyun (3 iyul) 1894, Rostov-na-Donu, Don Voysko vilayəti[d] – 15 iyul 1939 və ya 14 iyul 1939, Moskva) — sovet teatr aktrisası. RSFSR-in əməkdar artisti Sonradan Vsevolod Meyerholdun arvadı olan Sergey Yeseninin ilk həyat yoldaşı. Zinaida Rayx 21 iyun (3 iyul) 1894-cü ildə Odessada Yaxın Dəyirman rayonunda dəmiryolçu Nikolay Andreyeviç Rayxın (əsl adı — Avqust Rayx (1862–1942), Sileziya əsilli) və yoxsullaşmış zadəgan qadın Anna İvanovnanın (qızlıq soyadı Viktorova, 1868–1948) ailəsində anadan olub. Zinaidanın atası sosial demokrat, 1897-ci ildən RSDLP üzvü idi. Qızı atasının siyasi görüşlərini dəstəkləyirdi. 1907-ci ildə atasının inqilabi proseslərdə iştirakına görə ailə Odessadan qovulur. Gənc Zinaida ailəsi ilə Benderıda məskunlaşır. Atası burada dəmir yolu emalatxanalarında mexanik kimi işə düzəlir. Burda Zinaida Vera Gerasimenko adına qızlar üçün gimnaziyaya daxil olub.

Zinaida Aleksandrovna Kupriyanoviç (belar. Зінаіда Аляксандраўна Купрыяновіч; 17 sentyabr 2002, Minsk) və ya səhnə adı ilə Zena — Belarus müğənnisi, aktrisa və televiziya aparıcısı. O, "Like It" mahnısı ilə Belarusu İsrailin Tel-Əviv şəhərində keçirilən 2019 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil etmişdir. Uşaq yaşlarından səhnə almağa başlayan Kupriyanoviç Belarusu 2013-cü ildə Yurmalada keçirilən Yeni Dalğa, 2014-cü ildə isə Vitebskdə keçirilən Slavyan Bazarı yarışmalarında təmsil etmişdir. Zena daha öncə iki dəfə Belarusun Avroviziya Uşaq Mahnı Müsabiqəsi seçimlərində iştirak etmişdir. Seçim turlarında 2015-ci ildə "Mir" mahnısı ilə dördüncü, 2016-cı ildə isə "Kosmos" mahnısı ilə üçüncü olmuşdur. O, 2017-ci ildə Rusiyanın Fabrika Zvyozd yarışmasının onuncu mövsümündə iştirak etmiş və nəticədə üçüncü yeri qazanmışdır. Kupriyanoviç Yevqeniy Perlin və Helena Meraai ilə birlikdə Minskdə keçirilən 2018 Avroviziya Uşaq Mahnı Müsabiqəsinə aparıcılıq etmişdir. O, eyni zamanda bir neçə filmin rusca dublyajında iştirak etmişdir. 2019-cu ilin mart ayında keçirilən Belarusun Avroviziya milli seçim turunda "Like It" mahnısı ilə qələbə qazanmışdır.