Lüğətlərdə axtarış.

Şüşə — Na2CO3 + SiO2 = Na2SiO3 + CO2CaCO3 + SiO2 = CaSiO3 Öz keyfiyyət göstəricilərinə görə insan həyatında böyük rol oynayan süni material. Fiziki kimyəvi xüsusiyyətlərinə görə qeyri-üzvi maddə, bərk cisim, strukturuna görə anorf, izotrop; bütün şüşə növləri ilkin materialın əridilməsi nəticəsində kristallaşma müddətində ən yumşaq vəziyyətdən şüşə vəziyyətinədək gəlib çatırlar. Şüşənin ərimə temperturu 300-dən 2500 °C-dək olaraq şüşə əmələgətirən (oksidlərin, ftoridlərin, fosfatların və s.) miqdarından asılıdır. Şüşə materialları strukturlarına görə möhkəm olmurlar və zərbəyə davamsızdırlar. Materialın adı müxtəlif dillərdə eyni cür səslənir. Roman dillərində olan adlar (it. vetro, fr. verre, isp. vidrio, port. vidro) (lat.

Bədii şüşə — dekorativ əşyaların, vitrajların interyerdə öz əksini tapmasıdır. Təsviri sənətin qədim nümunələri arasında Mingəçevirdən, Şamaxıdan tapılmış müxtəlif tipli və formalı bədii şüşə məmulatı nümunələri - dekorativ qablar, piyalələr, qadın bəzəkləri Azərbaycanda şüşə istehsalının da mövcud olduğunu göstərir.

Vulkanik şüşə və ya vulkan şüşəsi (İng. Volcanic glass) – tez soyuma nəticəsində kristallama bilməyən soyumuş maqmatik ərintidir. O adətən effuziv süхurların tərkibinə daхil olur, bəzən isə bütövlüklə onu təşkil edir. O amorfdur, izotropdur. Rəngi qara, boz, qonurdur. Şlifdə rəngsiz, yaşılımtıl, qonurdur. Rəngi dəmirin oksidləşmə dərəcəsindən asılıdır. Vulkanik şüşənin tərkibi haqqında silisiumun miqdarı azaldıqca artan sıхlığı və sınma əmsalı ilə mülahizə yürütmək olar. Orta və əsəsi tərkibli vulkanik şüşələrin dəyişməsi nəticəsində onlar əksər hallarda хloritlə əvəz olunur, turş şüşələr isə kvarsın submikroskopik dənələrinə və çöl şpatlarına çevrilir. Onlar isə öz növbəsində pelit hissəciklərinə və serisitə çevrilir.

Adı "Glass Harmonica" (Almancada Glasharmonika, Fransızcada armonika de verre, armonika de Franklin) olan bu maraqlı musiqi aləti Şüşə Armonika olaraq da bilinir. İtalyancada "armonica" harmoniya, yəni iki və ya daha çox səsin eyni anda qulağa xoş gələcək formadakı uyumudur. İlk dəfə 1740-cı ildə İrlandiyalı musiqiçi Richard Puckeridge tərəfindən içi fərqli miqdarlarda dolu, şüşə su qədəhləri ilə bir nümayişdə istifadə edildi. Benjamin Franklin isə 1761-ci ildə alətin mexaniki versiyasını icad etdi və adını armonika qoydu. Franklinin icad etdiyi pedallı versiyada üfüqi olaraq 37 kasa dəmir, iç-içə duracaq bir şəkildə yerləşdirilmişdir və ayaqla döndürərək işləyir. Bu nəhəng musiqi alətindən çıxan gözəl səsi, Franklinin həyat yoldaşı "Mələklərin Musiqisi" olaraq adlandırmışdır. Wolfgang Amadeus Mozart, Padre Martini, Johann Adolph Hasse, Baldassare Galuppi, Johann Sebastian Bach, Ludwig van Beethoven, Gaetano Donizetti, Johann Strauss, Niccolò Jommelli və 100-dən çox digər şəxslər şüşə armonika üçün musiqi bəstələmişdir. Wolfgang Amadeus Mozart 1791-ci ildə K.617 və K.356 (K.617a) adlı bəstəsini şüşə armonika ilə bəstələmişdir. Ludwig van Beethoven 1814-cü ildə Leonore Prohaska melodramında bu alətdən istifadə etmişdir. Gaetano Donizetti də 1829-cu ildə Amelia'nın "Par che mi dica ancora" ariyası müşayiətində nümayiş etdirilən "II castello di Kenilworth" melodramında bu alətdən istifadə etmişdir.

Şüşə açan şüşə butulkalardan metal qapaqları çıxarmağa imkan verən bir cihazdır.

Şüşə kokpit, analoq yığım və ölçü cihazlarının ənənəvi üslubundan daha çox elektron (rəqəmsal) uçuş aləti displeyləri, adətən böyük LCD ekranları ilə təchiz olunmuş təyyarə kokpitidir. Ənənəvi kokpit (aviasiya dairələri içərisindəki "buxar kokpiti" ləqəbli) məlumat göstərmək üçün çoxsaylı mexaniki ölçülərə malik olsa da, bir şüşə kokpit lazım olduqda uçuş məlumatlarını göstərmək üçün tənzimlənə bilən (çox funksiyalı ekran) bir neçə ekrandan istifadə edir. Bu təyyarələrin istismarını və naviqasiyasını asanlaşdırır və pilotlara yalnız ən uyğun məlumatlara diqqət yetirməyə imkan verir. Onlar hava şirkətləri ilə də populyardırlar, çünki ümumiyyətlə xərcləri qənaət edərək uçuş mühəndisinə ehtiyacı aradan qaldırırlar. Son illərdə texnologiya kiçik təyyarələrdə də geniş yayılmışdır. Təyyarə displeyləri müasirləşdikcə onları qidalandıran sensorlar da müasirləşdi. Ənənəvi giroskopik uçuş alətləri etibarlılığı artıran, dəyəri və istismarını azaldaraq elektron münasibət və başlıq istinad sistemləri (AHRS) və hava məlumatları kompüterləri (ADC) ilə əvəz edilmişdir. GPS qəbulediciləri ümumiyyətlə şüşə kokpitlərə birləşdirilir. Erkən şüşə kokpitləri ilə təchiz olunmuş McDonnell Douglas MD-80/90, Boeing 737 Classic, 757 və 767-200 / -300, ATR 42, ATR 72 və Airbus A300-600 və A310-da yalnız hava uçuşu, hündürlük, şaquli sürət və mühərrik performansını qoruyan ənənəvi mexaniki ölçü cihazları naviqasiya məlumatlarını göstərmək üçün Elektron Uçuş Alətləri Sistemlərindən (EFIS) istifadə edirdi. Daha sonra Boeing 737NG, 747-400, 767-400, 777, A320 və sonrakı Airbuses, Ilyushin Il-96 və Tupolev Tu-204’də tapılan şüşə kokpitlər əvvəlki nəsillərin təyyarələrində mexaniki ölçmə cihazlarını və xəbərdarlıq işıqlarını tamamilə dəyişdirdi.

Şüşə tavan — görünməz bir maneəni ifadə etmək üçün istifadə olunan məcazdır Bu metafor adətən idarəetmənin yuxarı pillələrinə keçməyə imkan verməyən görünməz maneələr haqqında işlədilir. Metafor ilk dəfə yüksək nailiyyətli qadınların karyeralarındakı maneələrə istinad edərək feministlər tərəfindən tərtib edilmişdir. Amerika Birləşmiş Ştatları Federal Şüşə Tavan Komissiyası, şüşə tavanı terminini "azlıqlar və qadınların, ixtisaslarından və qazandıqlarından asılı olmayaraq yuxarı pillələrinə qalxmasının qarşınısını alan görünməz maneə" kimi qəbul edir. Devid Kotter və həmkarları, bir şüşə tavanın mövcud olduğunu müəyyən etmək üçün yerinə yetirilməli olan dörd fərqli xüsusiyyətləri müəyyənləşdiriblər. Bir şüşə tavan bərabərsizliyini yaranmasını təmir edir: "Ortalama Bir İşçinin iş xüsusiyyətlərinin aiddiyatı olmayan cinsiyyət və ya irqi fərqi." Gəlir fərqi Daha yüksək səviyyələrə qalxma şansı Karyera inkişafı Kotter və həmkarları şüşə tavanların cinslə güclü əlaqəli olduğunu aşkar edivlər. Həm ağ, müəyyən azlığa aid olan qadınlar karyeraları zamanı şüşə tavanla qarşılaşırlar. Bunun əksinə olaraq, tədqiqatçılar afroamerikalı kişilər üçün şüşə tavana dair sübüt tapmayıblar. Şüşə tavan terminini ilk istifadə edən şəxs 1978-ci ildə çıxışı zamanı Merilin Loden olmuşdur.

Maye şüşə Maye şüşə natrium silikatların Na2O(SiO3)n və (və ya) kalium K2O(SiO3)n sulu qələvi məhluludur [1]. Daha az yayğın olaraq, litium silikatlar maye şüşə kimi, məsələn, elektrod örtüklərində istifadə olunur. Maye şüşə silikat yapışqan kimi də tanınır (ticari adı). == Tarix == İlk dəfə maye şüşə 1818-ci ildə alman kimyaçısı və mineraloqu İohan Nepomuk fon Fuks tərəfindən qələvilərin silisium turşusuna təsiri nəticəsində əldə edilmişdir. Hazırda maye şüşə silisium tərkibli xammalın kaustik sodanın qatılaşdırılmış məhlulları ilə avtoklavlanması və ya kvars qumunun soda ilə əridilməsi yolu ilə alınır. Atmosfer təzyiqində və nisbətən aşağı temperaturda (qələvi məhlulunun qaynama nöqtəsi) qələvi məhlullarında silisli xammalın (kolbalar, tripolilər, diatomitlər və s.) birbaşa həllinə əsaslanan maye şüşə istehsalının məlum üsulları da mövcuddur. Maye şüşənin kimyəvi tərkibinin bir xüsusiyyəti silikat moduludur. Modul maye şüşənin tərkibində olan silikon oksidin natrium və ya kalium oksidinə nisbətini göstərir və silisiumun məhlula buraxılmasını xarakterizə edir. Silikat modulunun ölçüsü maye şüşənin keyfiyyətini mühakimə etmir, lakin bəzi texnoloji reseptlərdə son məhsul bu oksidlərin kəmiyyət nisbətindən birbaşa asılı olduqda, müəyyən bir modulun istifadəsi üçün təlimatlar var. == Xassələri == Maye şüşə suda həll olunur, hidroliz səbəbindən bu məhlul qələvi reaksiya verir.

Güllə keçirməyən şüşə optik cəhətdən təmiz, lakin odlu silahlara qarşı davamlı olan bir şüşə növüdür. Lakin, hər hansı bir material kimi, tamamilə keçilməz deyildir. Ümumiyyətlə biri sərt və biri yumşaq olan iki və ya daha çox növ şüşənin birləşməsi nəticəsində istehsal olunur. Daha yumşaq təbəqə şüşəni parçalanmaq əvəzinə uzana bilməsi üçün onu daha elastik edir. Güllə keçirməyən təbəqələrdə istifadə olunan şüşənin hər ikisində də şüşəni şəffaf saxlamaq və pozulmuş olmayan bir görünüşü təmin etmək üçün qırılma göstəricisi təxminən eyni olmalıdır. Güllə keçirməyən şüşənin qalınlığı 19 ilə 89 mm arasında dəyişir. Güllə keçirməyən şüşə zərgərlik mağazaları və səfirliklər kimi təhlükəsizlik tələb edən binaların pəncərələrində, həmçinin hərbi və xüsusi nəqliyyat vasitələrində istifadə olunur.

Şüşə saray— Elmira Axundovanın siyasi detektiv janrında yazılmış romanı. Kitab iki hissədən ibarətdir. İkinci hissə Baş prokurorun sabiq müavini İsa Nəcəfovla birlikdə yazılıb. Əsər 90-cı illərin əvvəllərində baş verən prosesləri əks etdirir. Əsərdə eks-prezident Heydər Əliyevin xilaskar obrazı yaradılıb. Romanda iki liderin - Heydər Əliyevin və AXC lideri Əbülfəz Elçibəyin münasibətləri məxsusi diqqət altındadır. Əsər sırf tarixi materiallara söykənir. Kitabın təqdimatı 2007-ci il martın 15-də Atatürk Mərkəzində keçirilmişdir. 1993-cü il yanvarın 2-dən 3-nə keçən gecə Bakıda respublika DİN Banditizmə və Terrorizmə Qarşı Mübarizə İdarəsi rəisinin müavini Ələkbər Əsgərov qətlə yetirildi. Həmin il aprelin 26-da isə Bakı Ali HərbiDənizçilik Məktəbinin rəisi kontr-admiral Eduard Hüseynov yaşadığı binanın girişində öldürüldü.

Əskişəhər Müasir Şüşə Sənəti Muzeyi — şüşə sənətkarlarının əsərlərini nümayiş etdirmək üçün Əskişəhər Odunbazarı Evləri Şəhər Muzeyi kompleksində 1 dekabr 2007-ci il tarixində xidmətə verilmiş bir muzeydir. Atatürk prospektində yerləşir. Muzey Türkiyənin ilk şüşə sənətləri müzeyidir. Muzeyin xaricdən görünüşü möhtəşəm bir Osmanlı evini xatırladır. İçəri girdikdə sərgi salonlarında və dəhlizlərdə bir- birindən gözəl nadir şüşə əsərlər nümayiş etdirilir. Böyükşəhər Bələdiyyəsi, Anadolu Universiteti və Şüşə Dostları Qrupunun əməkdaşlığı ilə yaradılıb. Muzeydə 42 şüşə ustasının əsərləri nümayiş etdirilir. Yerli sənətkarların əsərlərilə yanaşı, Yaponiya, Polşa, Latviya, Almaniya və digər ölkələrdən olan bəzi sənətkarların da hədiyyə etdikləri əsərlər muzeydə nümayiş etdirilir. Muzeyin 3 qalereyasından ikisi muzeyin davamlı kolleksiyanı nümayiş etdirmək üçün istifadə edilir. Digəri isə gənc sənətkarların əsərlərinin müvəqqəti olaraq nümayiş olunduğu bir məkandır.

Naxçıvan şüşə qablar zavodu- Şüşə sənayesi müəssisəsi. 1979-cu ildə istifadəyə verilmişdir.1983-cü ildən qaz yanacağı ilə işləyən zavod istehsal həcmini artırmış və nəticədə 1986-cı ildən başlayaraq ildə 60 milyona qədər butulka istehsal etmişdir.1992-ci ilin iyulunadək zavodda 440 milyona qədər butulka istehsal edilmişdir.İlk fəaliyyəti dövründə 450-500 nəfər fəhlə və qulluqçu işləmişdir.Zavodun ümumi tikililərinin sahəsi 3.5 hektar,tam ərazisi isə 12 hektardır.Əsas istehsal növü 0.5 litrlik butulka məhsuludur.Zavodun istehsal gücü ildə 60 milyon ədəd 0.5 litrlik butulka üçün nəzərdə tutulub.Zavodda əsas istehsal prosesi ilə yanaşı,2005-ci ildən etibarən transformator yarımstansiyaları üçün təcridedicilər (izolyatorlar),müxtəlif çeşidli məişət qabları və keramika məmulatları istehsal olunur.

Kobe Lempvork Şüşə Muzeyi (KOBEとんぼ玉ミュージアム, Kobe Tonbadama Myuciamu) – Yaponiyanın Hyoqo prefekturasının Kobe şəhərində yerləşən muzey. Dünyada şüşəçilik sənətinin lempvork üslubuna həsr olunmuş yeganə muzeydir. == Tarixi == Muzey 2005-ci ilin iyulunda Miyamoto Kyonobu tərəfindən Böyük Hanşin zəlzələsinin 10 illiyini yad etmək məqsədilə özəl muzey kimi açılmışdır. Həmin ilin dekabrında muzeydə Beynəlxalq Lempvork Sərgisi baş tutmuşdur. 2015-ci ildə muzeyin 10 illiyi münasibətilə yenidənqurma işləri aparılmış, sərgilər xronoloji ardıcıllıq üzrə yox, mövzu üzrə sıralanmışdır. == Xüsusiyyətlər == Muzeydə qədim dövrdən müasir dövrə qədərki vaxta aid 2000-dən çox lempvork iş sərgilənir. Bu işlər arasında yapon dilində tonbadama kimi tanınan lempvork muncuqlar, murrini, marbllar, şüşə heykəlciklər, stəkanlar var. Muzeyin kolleksiyasına Yaponiyanın aparıcı şüşə kolleksiyaçılarından biri olan Habara Akinorinin kolleksiyası da daxildir. Muzeydə Matsuşima İvao və Yano Tayaki kimi sənətçilərin işləri ilə yanaşı müxtəlif ölkələrdən göndərilmiş lempvork işlər sərgilənir. Muzeyin emalatxana bölməsində ziyarətçilər lempvork üsulu ilə öz muncuqlarını yarada bilərlər.

Qunma Şüşə Sənəti Muzeyi (群馬ガラス工芸美術館, Qunma Qarasu Koqey Bicutsukan) – Yaponiyanın Qunma prefekturasının Şibukava şəhərində yerləşən incəsənət muzeyi. Muzey modern üslubda hazırlanmış şüşə sənəti əsərlərinə həsr olunmuşdur. Qunma Şüşə Sənəti Muzeyi 1998-ci ildə açılmışdır. 2003-cü ilin iyulunda yenidənqurma işlərindən sonra yenidən açılmışdır. Haruna dağının ətəyində yerləşən muzey meşə ilə əhatə olunmuşdur və yaxınlıqda kiçik çay axır. Burada Fransanın Nansi bölgəsindən olan Emil Qalle və Daum qardaşları kimi şüşə sənətkarlarının əsərləri sərgilənir. Muzeyin girişində Emil Qallenin emalatxanasındakı darvazanın replikası yerləşir. Muzeydə modern insənətin və Nansi məktəbinin tarixi haqqında məlumatlar təqdim olunur. Modern mebel sənətçisi Jak Mojerel tərəfindən yaradılmış, ginkqo motivli mebellər muzey eksponatları arasındadır. Muzeyin Emil Qalleyə həsr olunmuş bölməsində onun Yaponiya rəssamı Hokusaydan təsirlənərək yapon və fransız incəsənətini birləşdirməsi faktı vurğulanır.

Çarlinin böyük şüşə lifti — İngilis yazar Roald Dahl tərəfindən 1972-ci ildə yazılan uşaq romanıdır. "Çarli və şokalad fabriki" adlı kitabın davamıdır. Hekayə şokoladçı Willy Wonka'nın böyük şüşə liftində Charlie Bucket'ın sərgüzəştlərindən bəhs edir. Kitab ilk dəfə 1972-ci ildə Alfred A.Knopf tərəfindən ABŞ-da və 1973-cü ildə George Allen & Unwin tərəfindən İngiltərədə nəşr edilmişdir. Əvvəlki kitabdan fərqli olaraq, bu kitabın heç bir filmə uyğunlaşdırılması həyata keçirilməyib. R.Dahl üçüncü kitab yazmağı düşünür, lakin onu bitirə bilmədi. Charlie fabrik sahibi Willy Wonka tərəfindən mükafatalandırıldığı üçün böyük ailəsi ilə birlikdə böyük şüşə liftə minərək səyahətə çıxırlar. W.Wonka lifti kifayət qədər yüksəkliyə gətirməyə cəhd edərkən, o, təsadüfən kosmosa çıxır və macəralarla dolu səyahət onları gözləyir. Willy Wonka Charlie Bucket Joe (baba) Josephine (nənə) Georgina(nənə) George(baba) Mr. Bucket Miss.

Alma şüşəqanad kəpənəyi-(lat. Synanthedon myopaeformis)-buğumayaqlılar tipinin kəpənəklər dəstəsinin şüşəqanad kəpənəklər fəsiləsinə aid olan növ == Xarici quruluşu == Kəpənək qanadları açılan zaman 15–20 mm böyüklükdə olur. ön və dal qanadlar parlaqdır, şüşəni xatırladır. Bədəni tünd mavi rəngdədir. Qarıncığın dördüncü buğumu qırmızıya çalır. Yumurtası ovaldır və uzunluğu 1 mm-ə çatır. Tırtılın bədəni sarımtıl-ağ, yaxud çəhrayı rəngdə olur. uzunluğu 20 mm-ə qədərdir. Pupu sarımtıl qəhvəyi olub, qarıncıq buğumlarının üst tərəfində 2 cərgəli tüklü mahmızlar var. == Həyat tərzi == Hər bir dişi kəpənək 200-250 ə qədər yumurta qoyur.

Bohemiya şüşəsi (ing. Bohemian glass) — Şimali və Cənubi Çexiyada geniş yayılmış sənətkarlıq məmulatı. XIV–XV əsrlərdən məlumdur. XVI əsrin sonunda İmperator II Rudolfun saray ustası şüşənin oyma texnikasını kəşf etdikdən sonra Bohemiya şüşəsinin istehsalı sürətlə artdı. XVII əsrin II yarısında, barokko dövründə dərin təraşlama üsulu ilə işlənən Bohemiya şüşəsi Çexiya bülluru adı ilə istehsal olunurdu. XVIII əsrin əvvəllərində Bohemiya ustalarının ornamental və fiqurlu oymalarla naxış vurduğu şüşə məmulatlar Avropanın şüşə istehsalına təsir göstərdi. Müasir Bohemiya şüşəsi üçün, ənənəvi təraşlama və qravürovka üsulları ilə yanaşı, plastik ifadə formaları axtarışı, işıq, rəng və faktura obyektlərindən istifadəetmə səciyyəvidir. == Mənbə == Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 4-cü cild: Bəzirxana – Brünel (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi.

Kleyn şüşəsi (alm. Kleinsche Flasche‎) – birağızlı, təküzlü şüşə. İlk dəfə 1882-ci ildə alman riyaziyyatçı Feliks Kleyn tərəfindən tərifi verilmiş və onun şərəfinə adlandırılmışdır. Kleyn şüşəsinin belə formada olmasının səbəbi qapalı səth olmasıdır. Buna görə də Kleyn şüşəsinin daxili səthi olmayıb, sadəcə xarici səthə malikdir. Birağızlı olduğu üçün içinə tökülən hər hansı maye yenə eyni açıqlıqdan töküləcəkdir. Möbius lenti üçölçülü şəkildə göstərilə bildiyi halda, Kleyn şüşəsi dördölçülü şəkildə göstərilir. Kleyn şüşəsinə baxarkən ona dördölçülü fəzada olan bir cismin üçölçülü fəzadakı əksi kimi baxmaq lazımdır. Yəni Kleyn şüşəsi dördölçülü fəzada mövcuddur.

Körpə şüşəsı və ya Süd şüşəsi — ümumiyyətlə ana süd vermədiyi zaman və ya fincan kimi bir qabdan içə bilməyən uşaq üçün istifadə edilən bir şüşə. Süd şüşələri ümumiyyətlə anaya giriş olmadığı zaman istifadə olunur.

Şüşəli bazar — XX əsrin 50-ci illərində Bakının Yasamal rayonunda tikilmiş ticarət obyektidir. 2012-ci ilin aprel ayında bağlanıb. Şüşəli bazar Sovet dönəmində Bakı şəhərinin ən məşhur bazarlarından biri olub. 2005-ci ildə bazar fəaliyyətini dayandırıb, satıcılar və işçilər buranı tərk edib. 2010-cu ildə obyekt hasara alınıb. 2012-ci ilin aprel ayında isə Şüşəli Bazar dağıdılıb. Hal-hazırda keçmiş bazarın sahəsində təmir işləri gedir.

Şüşəli qüllə (isp. Torre de Cristal) — İspaniyada yerləşən göydələn. Tikili 2004-2009-cu illərdə inşa edilmiş, 250 metr yüksəkliyindədir və 52 mərtəbədən ibarətdir. İspaniyanın ən hündür binası hesab edilir. Avropanın ən hündür binalarının siyahısına görə 16-cı yerdədir.

Şüşəli çimərlik (ing. Glass Beach) — Fort-Breqq şəhəri yaxınlığında, Makkerrixer Milli parkının (ing. MacKerricher State Park) cənubunda ərazisində yerləşən çimərlikdir. Çimərlik öz adını sahilində mövcud olan hamar rəngli şüşələrdən almışdır. Yerli əhali düşünür ki, bura tullantı yeridir. 1967-ci ildə çimərlik dəfələrlə təmiz bağlanmışdır. Bununla belə kiçik şüşə parçaları dalğalarla bütün çimərliyə yayılmışdır. Artıq 1980-ci illərdən şüşəli çimərlik turistlər arasında məşhurdur. Bu dövlət parkında şüşə yığmaq qanunsuzdur. 2002-ci ildə keçmiş tullantı ərazisi milli park ərazisi elan edilir.

Şöşə- İranın Kürdüstan ostanının Sənəndəc şəhristanının Kəlatrazan bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 1,136 nəfər və 280 ailədən ibarət idi.

Şəşə — türk və tatar mifologiyasında quldur quş. Gecə qeyb aləmindən gəlib oğlan uşağa vuraraq öldürür və ya qaçırır. Girdiyi evdəki uşaq ölür. Qırxı çıxmamış uşağın üzərindən keçdiyində körpə qapqara kəsilib ölür. Altı aylıq olmamış uşağı isə dimdikləriylə öldürər. Uşaqlara boğazlarından vurur. Onu tutan Şəşə Anası və ya Şəşə Atası olar. Beləcə digər Şəşə quşlarının zərər verdiyi uşaqları yaxşılaşdırar. Yarasa, Şəşə olaraq bilinər və ondan çəkinilər. Ondan qorunmaq üçün xarici qapının üzərinə öldürülmüş yarasa asılar.

Şeşə və ya Şaşa — Azərbaycan və fars inanclarında şər quş, ruh və ya cin. Altı günlük və ya altı aylıq uşaqlara hücum eliyir. Şeşə quşu Azərbaycan türklərinin inanclarına görə bilinməzlər aləmindən gəlmişdir. Şeytani quruluşa sahib bu quş ancaq gecələri uçar və oğlan uşaqlarına ziyan verər. Əgər uşaq təkdirsə, onu vuraraq öldürər. Hücum elədiyi yer uşağın boğazıdır. Bununla bağlı olaraq, ailəsi uşağı qorumaq üçün altı aylığına qədər nəzarət altında saxlamalıdır. Quşun girdiyi evdə uşaq ölər. Əgər uşağın qırxı çıxmayıbsa, Şeşə quşu sadəcə onun üzərindən uçsa da o, qaralıb ölər. Gəlib uşağa ziyan vurmasın deyə uşağın yanında Şeşə quşunun adı deyilməz və uşağın bələyinə iynə sancılar.

Şüşə — Na2CO3 + SiO2 = Na2SiO3 + CO2CaCO3 + SiO2 = CaSiO3 Öz keyfiyyət göstəricilərinə görə insan həyatında böyük rol oynayan süni material. Fiziki kimyəvi xüsusiyyətlərinə görə qeyri-üzvi maddə, bərk cisim, strukturuna görə anorf, izotrop; bütün şüşə növləri ilkin materialın əridilməsi nəticəsində kristallaşma müddətində ən yumşaq vəziyyətdən şüşə vəziyyətinədək gəlib çatırlar. Şüşənin ərimə temperturu 300-dən 2500 °C-dək olaraq şüşə əmələgətirən (oksidlərin, ftoridlərin, fosfatların və s.) miqdarından asılıdır. Şüşə materialları strukturlarına görə möhkəm olmurlar və zərbəyə davamsızdırlar. Materialın adı müxtəlif dillərdə eyni cür səslənir. Roman dillərində olan adlar (it. vetro, fr. verre, isp. vidrio, port. vidro) (lat.

Şümşə (lat. Ilex) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Şişyarpaq şümşə Aquifolium croceum Raf. Aquifolium ferox Mill. ex Rafin. Aquifolium heterophyllum Raf. Aquifolium ilex Scop. Aquifolium lanceolatum Raf. Aquifolium planifolium Raf. Aquifolium spinosum Lam. Aquifolium undulatum Raf. Aquifolium vulgare St.-Lag.

Şişə (fars. شيشه‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əhər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 87 nəfər yaşayır (22 ailə).

Şeşə və ya Şaşa — Azərbaycan və fars inanclarında şər quş, ruh və ya cin. Altı günlük və ya altı aylıq uşaqlara hücum eliyir. Şeşə quşu Azərbaycan türklərinin inanclarına görə bilinməzlər aləmindən gəlmişdir. Şeytani quruluşa sahib bu quş ancaq gecələri uçar və oğlan uşaqlarına ziyan verər. Əgər uşaq təkdirsə, onu vuraraq öldürər. Hücum elədiyi yer uşağın boğazıdır. Bununla bağlı olaraq, ailəsi uşağı qorumaq üçün altı aylığına qədər nəzarət altında saxlamalıdır. Quşun girdiyi evdə uşaq ölər. Əgər uşağın qırxı çıxmayıbsa, Şeşə quşu sadəcə onun üzərindən uçsa da o, qaralıb ölər. Gəlib uşağa ziyan vurmasın deyə uşağın yanında Şeşə quşunun adı deyilməz və uşağın bələyinə iynə sancılar.

Devid Suşe (ing. Sir David Courtney Suchet; 2 may 1946, Paddinqton, Böyük London) — ingilis teatr və kino aktyoru. Aqata Kristinin əsərlərinin motivləri əsasında çəkilmiş "Aqata Kristinin Puarosu" detektiv teleserialında (1989–2013) canlandırdığı belçikalı detektiv Erkül Puaro rolu ilə məşhurluq qazanmışdır. 1971-ci ildə London Musiqi və Dram Akademiyasını bitirib. Filmdəki ilk rolunu 1980-ci ildə "İki şəhərin hekayələri" filmində oynayıb. 1986-cı ildən teatrda 40-dan çox rol alıb.

Ruse — Bolqar dilində qədim adı Ruşuk, türk dilində Rusçuk olan Ruse Bolqarıstanın beşinci böyük şəhəridir. Əhalinin sayı 146 min nəfərdir. Şəhər Dunay çayının sahilində yerləşir və demək olar ki, bu çay da Bolqarıstanın ən böyük limanıdır. Tarixi mənbələrə görə, müasir Rusenin ərazisində 5000 il bundan əvvəl insanlar məskunlaşmağa başlayıblar. Bizim eranın birinci əsrində İmperator Vespasian burada qala və Seksaqinta Prista (60 gəmi) limanı inşa etdirir. Qala Belqraddan Dunayın deltasına və Qara dənizə gedən əsas yolun üzərində idi. 250-ci ildə qot tayfaları qalanı dağıtsalar da, əsrin sonunda romalılar onu yenidən bərpa edirlər. Dördüncü əsrdə qala şimaldan gələn barbar tayfaları tərəfindən yenidən dağıdılır. IX-X əsrlərdə bolqarlar qalanı yenidən bərpa edərək onu gənc döyüşçülərin himayədarı şərəfinə Ruse adlandırdılar. XIX-XX illərdə avropalılar şəhəri "Parçalanmış Dunayın Vyanası" adlandırmağa başladılar, çünki şəhər binalarının arxitekturası Qərbi Avropa dövlətlərinin paytaxtlarını xatırladırdı.

Souse (e.ə. 12 – e.ə. 11) — Hun İmperiyası hökmdarı. Qardaşı kimi sakit həyat sürən Souse 8 il hakimiyyət sürdü. Çinə imperatorla görüşməyə gedərkən xəstələnərək öldü. Yerinə qardaşı keçdi.

Surə - müsəlmanların müqəddəs kitabı olan Quranın bölmələri. Quranda 114 surə var. Surələr ayələrə bölünür. Ən böyük surə əl-Bəqərə surəsidir.

Sust: Sust — Niderlandda şəhər Sust — Pakistanda şəhər Sust — Əfqanıstanda qışlaq Sust yaşayış yeri — Naxçıvan MR-da yaşayış yeri Sust — Naxçıvan MR-da kənd.

Suşi (yap. 寿司, 鮨, 鮓) — balıqdan hazırlanmış yemək növü. İlk suşi adlı yemək Cənubi Asiyada meydana gəlmişdir. Təmizlənmiş və müxtəlif hissələrə bölünmüş balıqlar nazik təbəqələr formasında düzülür. İçərisinə duz da əlavə edildikdən sonra qabın ağız hissəsi daş preslərlə örtülürdü. Bir neçə həftədən sonra daşı götürürdülər və əvəzində adi qapaqlarla bağlayırdılar. Bir neçə ay ötdükdən sonra balıq acıyı, mayalanırdı və məhz bundan sonra işlənilməsi üçün hazır sayılırdı. Hələ də Tokionun bir neçə restoranında bu orijinal suşini gələn qonaqlara təklif edirlər. Bu suşinin adı narezushi adlandırılır və sualtı heyvan olan karp balığından hazırlanır. Hazırlanan bu qidanın olduqca sərt qoxusu olur və nəticədə balığın qoxusunu udmağı bacarır.

Süsən (lat. Iris) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Müxtəli formalı və rəng çalarları olan 800-ə yaxın növü məlumdur. Bu xüsusiyyətinə görə süsən yunanca ἶρῐς — göy qurşağı adlandırılmışdır. Süsənin (Iris L.) dünya florasının tərkibində 200-ə qədər növü yayılmışdır. Bunlara ən çox Orta Aralıq dənizi ölkələrinin dağlıq ərazisində, Şimal yarımkürəsinin mülayim iqlimli zonalarında rast gəlmək olar. Qafqazda 33, Azərbaycanda 26 növü yayılmışdır. Süsənin xalq təsərrüfatında ancaq bir neçə növündən: sarı süsən — Iris pseudacorus L., Florensiya süsəni — I. florentina L., Almaniya süsəni — I. germanica L., solğun süsən — I. pallida Lam. və s. növlərindən istifadə olunur.

Yuşə və ya Yeşua (q.yəh. יְהוֹשֻׁעַ בִּן נוּן‎, Yexoşua bin-Nun; süry. ܝܫܘܥ ܒܪ ܢܘܢ,Yəşu bar Non; mənası – "Yahve xilas edir"), xristianlıqda İisus Navin, İsus Navin və ya Yisus Navin (yun. Ἰησοῦς; lat. Iosue), Qafqaz albanlarına görə Esu, islamda Yuşa ibn Nun (ərəb. يُوشَعُ ٱبْنُ نُونٍ‎, Yuşə ibn Nun) — Çıxış və Saylar kitablarında Musanın köməkçisi kimi fəaliyyət göstərmiş, daha sonra Yəhudi Bibliyasının Yuşənin kitabında Musadan sonra İsrail qəbilələrinin başçısı olmuşdur. Bibliyada verilən məlumata görə, o, Çıxışdan əvvəl Misirdə anadan olmuşdur. Coogan, Michael D. A Brief Introduction to the Old Testament. Oxford: University Press. 2009.

Şusef — İranın Cənubi Xorasan ostanının Nehbəndan şəhristanının Şusef bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 2,338 nəfər və 572 ailədən ibarət idi.

Şuşa — Azərbaycan Respublikasının Qarabağ bölgəsində yerləşən şəhər. Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı. Şuşa rayonunun inzibati mərkəzi. Şəhərin təməli 1752-ci ildə Qarabağ xanı Pənahəli xan tərəfindən qoyulmuşdur. İlk çağlarda şəhəri "Şuşa" adı ilə yanaşı, xanın şərəfinə "Pənahabad" adlandırırdılar. Şuşada 17 məhəllə var idi: Seyidli, Culfalar, Quyuluq, Çuxur məhəllə, Dörd çinar, Dördlər qurdu, Hacı Yusifli, Çöl Qala, Qurdlar, Saatlı, Köçərli, Mamayı, Xoca Mərcanlı, Dəmirçilər, Hamamqabağı, Merdinli və Təzə məhəllə. Hər məhəllədə hamam, məscid və bulaq vardı. XVIII əsrdə Şuşa şəhəri Azərbaycanın ən mühüm şəhərlərindən birinə çevrilmişdi. Onun dövrəsində böyük və güclü sədd çəkilib, çoxsaylı sənətkar məhəllələri yaranıb. Şuşalı tacirlər İran şəhərləri və Moskva ilə ticarət əlaqələri saxlayır, burada Pənahabadi adlanan gümüş sikkə zərb edilirdi.

Kümə — İranın İsfahan ostanının Səmirüm şəhristanının Padina bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 2,305 nəfər və 551 ailədən ibarət idi.

Kürə — fəzanın verilmiş nöqtəsindən müsbət r məsafəsini aşmayan nöqtələr çoxluğudur. "r" kürənin radiusu adlanır. Kürə həmçinin yarımdairənin radiusu ətrafında fırlanmasından yaranan həndəsi cismdir. Bu diametr kürənin oxu adlanır. Kürənin səthi sfera adlanır.