Lüğətlərdə axtarış.

İlahi komediya (it. La Commedia, daha sonra La Divina Commedia) — 1307–1321-ci illər ərzində italyan yazıçısı Dante Aligyeri tərəfindən yazılmış əsərdir. Üç böyük hissədən ("Cəhənnəm", "Əraf (Təmizlik)" və "Cənnət") ibarət olan bu poemanı Dante doğma şəhəri Florensiyadan sürgün olduğu illərdə yazmış və ölümündən bir müddət əvvəl tamamlamışdır. Əsər orta əsrlər ədəbiyyatı üçün səciyyəvi olan "o biri dünyaya yuxuda səyahət" formasında yazılmışdır. Əsərin adı olan "İlahi komediya" ifadəsindəki "İlahi" sözü digər italyan yazıçısı Covanni Bokkaçço tərəfindən əsərə daxil edilmişdir. Dante isə yazdığı əsərə "Komediya" adı vermişdir. Əsər haqqında Dante 1307–1321 illərdə "axirət dünya"sına etdiyi xəyali səyahətdən danışan "İlahi Komediya" əsərini yazmışdır. Əsər ilk dəfə olaraq latınca yerinə Toksana ləhcəsi ilə işlədilmiş italyan dilində yazılmışdır. Cəhənnəm -İnferno, Araf-Purgatrio və Cənnət-Paradiso hissələrindən ibarətdir. "İlahi komediya" əsəri Dantenin həyat hekayəsinin onun sənətinə yansımış halıdır.

Buta — İlahi vergi, İlahi pay. Aşıq yaradıcılığında, xüsusən də dastanlarda buta motivi xüsusi bir məzmun kəsb edir. Haqq aşıqlarına və dastan qəhrəmanlarına röyada müqəddəslərin əli ilə ərməğan olunur və rəmzi-məcazi içki, badə vasitəsilə reallaşır.

Din-e İlahi 1582-ci ildə Böyük Moğol İmperiyasının hökmdarı Əkbər Şah tərəfindən əsası qoyulan və bölgəyə hakim olan bütün dinləri birləşdirmək məqsədi güdən vahid din idealogiyası.

Fəzəl İlahi Çaudhri (1 yanvar 1904 – 2 iyun 1982, Lahor) — Pakistan İslam Respublikasının 5-ci prezidenti. == Erkən Həyatı == Fəzəl İlahi Çaudhri 1 yanvar 1904-cü ildə Pəncab əyalətinin Qucarat rayonu, Xairan şəhəri yaxınlığındakı Marala kəndində nüfuzlu Qucarar ailəsində anadan olmuşdur. Təhsilini oradan aldıqdan sonra, Çaudhri 1920-ci ildə nüfuzlu Aliqarx Müsəlman Universitetinə qatıldı, 1924-cü ildə Mülki Hüquq təhsilini Qanunlar üzrə bakalavr aldı. Bundan sonra Çaudhri Pəncab şəhərinə qayıtdı və Pəncab Universitetinin hüquq və siyasi elmlər üzrə aspiranturasında iştirak etdi. 1925-ci ildə Çaudhri, 1925-ci ildə Siyasi Elmlər üzrə magistr dərəcəsini, 1927-ci ildə Hüquq və Ədalət üzrə qabaqcıl Qnunlar Magistri almışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra, Çaudhri, Lahorda hüquq firmasını qurdu, mülki qanun və azadlıqları müdafiə etdi və yenidən Qucarata getdi və mülki qanun tətbiq etməyə başladı. 1930-cu ildə siyasətə maraq göstərməyə başladı və 1930-cu ildə Gucarat İdarə heyəti üçün Hindistan ümumi seçkilərində iştirak etdi. == Siyasi Karyerası == 1942-ci ildə Müsəlman Birliyinə qatıldı. 1945-ci ildə Gucaratdan Müsəlman Birliyinin prezidenti seçildi. 1946-cı il seçkilərində Müsəlman Birliyinin biletində iştirak etdi və yaşadığı bölgə xalqı arasında Müsəlman Birliyi ideyalarının yayılmasında mühüm rol oynadı.

Mən burdayam, İlahi! — Tammetrajlı bədii müharibə filmi.Rejissor Qulu Əsgərov tərəfindən 2023-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Film Vətən müharibəsi mövzusunda çəkilib. Müharibədə yaralanan qazinin (Rasim Cəfərov) Üç aylıq komadan ayılır anasının rəhmətə getdiyini və qızının internata himayəyə verildiyini öyrənir. Daha sonra həyatını qaydasına salmağa çalışır ki, övladına sahib çıxa bilsin. Öz qızını geri qaytarmaq uğrunda apardığı mübarizədən bəhs edən filmdə ağır döyüş səhnələrindən daha çox, müharibənin insan psixologiyasında buraxdığı izlər və müharibədən çıxmış insanların yaşamaq üçün mübarizəsi ön plana çəkilib. Filmin ilk premyerası 27 sentyabr 2023 Alov qüllələrində yerləşən “Park Cinema” kinoteatrlar şəbəkəsində baş tutub. Filmin ikinci premyerası 9 Noyabr 2023-cü ildə Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonuna daxil olan Laçın rayonunda yeni yaradılmış kinoteatr binasında baş tutub.

İlahi məxluq — rejissor Yavər Rzayevin filmi. Film Qafqaz dağlarında heyvan saxlayan bir çoban ailəsindən bəhs edir. Payızın qəfil gəlişi, dağlara qar yağması, köç yolunun bağlanması çobanı çətin vəziyyətə salır. O, bütün qarğaşasını birdəfəlik apara bilməyəcəyini dərk edib, 14 yaşlı oğlunu yurd yerində qoyur. Yeniyetmə özünü və heyvanlarını həm qar-borandan, həm də obaya hücum edən canavarlardan qorumaq məcburiyyətindədir. Tək qalan uşağa mənəvi dəstək olan dayısının ona bağışladığı körpə quzu və dağlara səfər edən gənc rəssam qızın verdiyi şəkilli dərgi olur. Film 2008-ci ildə "Bizim Kino" Prodüser Mərkəzi tərəfindən çəkilmiş, 2009-cu ildə "Yaddaş" Sənədli Filmlər Studiyasında tamamlanmışdır. Filmdə çəkilmiş canavarların təlimi "Animalfilm" studiyası tərəfindən həyata keçirilmişdir. Film 2008-ci il üçün dövlət sifarişi ilə istehsal olunan 3 tammetrajlı filmdən biridir. Çəkilişlər əsasən Qubanın Xınalıq və Qalaxudat kəndlərində, Yardımlıda aparılıb.

İlahi ordasan? Mənəm, Marqaret (ing. Are You There God? It's Me, Margaret.) — Kelli Fremon Kreyqin 2023-cü ildə ekranlaşdırdığı amerikan komediya-dram filmi. Film Cudi Blumun 1970-ci ildə yazdığı eyniadlı roman əsasında çəkilib. Filmin baş qəhrəmanı 12 yaşlı qız olan Marqaretdir. Film onun dini inancına və yeniyetməlik dövründə həyatında baş verən dəyişikliklərə nəzər salır. Abby Ryder Fortson — Margaret Simon Reyçel Makadams — Barbara Simon Keti Beyts — Sylvia Simon Benny Safdie — Herb Simon Elle Graham — Nancy Wheeler Amari Alexis Price — Janie Loomis Katherine Kupferer — Gretchen Potter Kate MacCluggage — Mrs. Jan Wheeler Aidan Wojtak-Hissong — Moose Freed Landon S. Baxter — Evan Wheeler Echo Kellum — Mr. Benedict Zackary Brooks — Philip Leroy Isol Young — Laura Danker Simms May — Norman Fisher Mia Dillon — Mary Hutchins Gary Houston — Paul Hutchins itsmemargaret.movie — Marqaret İlahi ordasan?

İlahə və ya daha az mənbələrdə tanrıça — qadın cinsində təsvir edilən ilah. Bir çox məlum mədəniyyətlərdə ilahələr adətən hərfi və ya metaforik hamiləlik, ya da qadın və qızların necə qəbul edildiyi və ya necə davranması gözlənilən qadınlıq rolları ilə əlaqələndirilir. Buraya toxuculuq, gözəllik, sevgi, seksuallıq, analıq, yaradıcılıq və məhsuldarlıq (qədim ilahə ana kultu ilə nümunə verilmişdir) daxildir. Bir çox böyük ilahələr həmçinin sehr, müharibə, strategiya, ovçuluq, əkinçilik, müdriklik, tale, Yer, səma, güc, qanunlar, ədalət və s. ilə əlaqələndirilir. Mədəni kontekstlərində mənfi hesab edilən diskordianizm və ya xəstəlik kimi bəzi mövzular da bəzi ilahələrlə əlaqələndirilir. Beavis, Mary Ann and Helen Hye-Sook Hwang (eds). Goddesses in Myth, History and Culture, Mago Books, 2018. ISBN 1976331021ISBN 1976331021 Dexter, Miriam Robbins, and Victor Mair (2010). Sacred Display: Divine and Magical Female Figures of Eurasia.

Hökm — təfəkkürün mürəkkəb formalarından biridir. Hökm predmetlərin mövcudluğunu, xassələrini, aralarındakı əlaqə və münasibətləri iqrar və ya inkar edən fikirdir ki, bu da doğru və yalan ola bilər. == Hökmün ümumi səciyyəsi == İnsan hökm vasitəsilə əldə etdiyi biliyi zənginləşdirir, möhkəmləndirir. Hökmlə anlayışın əlqəsini təhlil etdikdə elm adamlarının əksəriyyətinin gəldiyi qərar bu olur ki, anlayış əslində hökmün ilkin zəminidir. Yəni hökmün tərkibi anlayışlardan ibarətdir. Hökmün mühüm xassəsi onun iqrari(təstiqedici) və inkari(rəddedici) olmasıdır. Məsələn: "Buzqıran gəmilər mövcuddur" və "Bəzi cinayətlər qəsdən törədilən cinayətlər deyil". Hökmləri səciyyələndirərkən onun yalan və ya doğru olduğu qeyd olunmalıdır. Bəzi hökmlərsə qeyri-müəyyən kimi səciyyələnir ("Ayda həyat var"). Hökmlər quruluşca sadə və mürəkkəb olur.

İlah (kişi) və ya İlahə (qadın) (ərəb. إله‎) — müqəddəs hesab olunan, fövqəltəbiilik və ya ölümsüzlük xüsusiyyətlərinə malik olan sima. Sitayiş və pərəstiş obyekti. İlahlar müxtəlif obrazlarda və daha çox insan və ya heyvan şəklində təsvir olunurlar. Bəzi dini etiqadlar ilahların hər hansı formada təsvir edilməsini küfr hesab edirlər. İlahlar bir qayda olaraq ölümsüz olurlar, individuallığa və həmçinin insana xas olan şüur, istək və emosiyalar kimi xüsusiyyətlərə malik olurlar. Təbiət hadisələri — ildırım çaxması, sel daşqınları, zəlzələlər, digər "fors-major hallar" və möcüzələr ilahların əməlləri kimi qəbul edilir. Möminlərin hesab edirlər ki, bəzi ilahlar insanın taleyini müəyyən edir, onun doğulması və ölümünü tənzimləyir, dünyanı və kainatı, yaxud onların ayrı-ayrı elementlərini yaradırlar. İlahələrə misal ağıllılıq ilahəsi Afina, səfehlik ilahı Ate, dəniz ilahı Poseydon, alov ilahı Hefest, ov ilahəsi Artemis, torpaq ilahı Artey, çaylar, sular ilahı Axel, evlilik ilahəsi Yuno, hərb ilahı Appolon, müharibə ilahı Mars, kələkbazlıq ilahı Hermes, yeraltı aləmin ilahı Aid'dir.

Edam və ya ölüm hökmü, ya da ölüm cəzası — cəza növü kimi insanı həyatdan məhrum etmək. Həm hüquqi, həm cinayət aktı kimi ola bilər. Bir sıra ölkələrdə ölüm hökmü ən ağır cinayətlərə görə cəza növü kimi təyin olunmuş və hələ də qalmaqdadır. Bir sıra ölkələrdə isə o qanunla ləğv edilib. Ölüm hökmünün ən yayılmış növü güllələnmədir. Digər növləri zəhərli iynə vurulması, elektrik stulu, dar ağacı, baş kəsilməsi və daşqalaqdır. Dünyada hazırda edam cəzaları öncədən planlaşdırılmış cinayətlər, casusluq, vətənə xəyanət, əxlaqsızlıq və s. cinayətlərə görə tətbiq edilir. İslam ölkələrində isə zina, uşaqbazlıq kimi cinayətlərə, həmçinin dinini dəyişənlərə ölüm hökmü kəsilir. İranda parlamentin 2007-ci ildə çıxardığı son qərarla pornoqrafik çəkilişlərlə məşğul olan şəxslər, internetdə erotik və pornoqrafik çəkilişlər yayımlayan şəxslər də edam edilir.

Paris hökmü — qədim yunan mifologiyasında Troya şahzadəsi Parisin üç ilahə haqqında hökmünü elan etdiyi pastoral gözəllik yarışması haqqında hekayə. Hekayə bu hökmdən sonra baş verəcək dəhşətli hadisələr barədə heç bir işarə vermir. == Mənbələr == Mifoloji hekayələrdə tez-tez olduğu kimi, süjet təfərrüatları mənbədən asılı olaraq xeyli dəyişir. "İliada"da (24:25–30) bu hekayənin yalnız qısa qeydi var. Bu, oxucunun bütün eposun inkişaf etdiyi süjetlə ilkin tanışlığını göstərir. Süjetin daha dolğun variantı epik dövrün itirilmiş hissəsi olan Kipr nağıllarında nəql edilmişdir, lakin onun yalnız fraqmentləri və etibarlı təkrarı salamat qalmışdır. Sofokl özünün "Məhkəmə" satirik dramını bu süjetə həsr etmişdir. Sonrakı müəlliflər Ovid ("Heroidlər": 16.71ff, 149–152, 5.35f), Lukion ("Tanrıların dialoqları": 20) və başqaları bu süjeti ironik və ya didaktik açarla təkrarlayırlar.

Venera — Qədim Roma mifologiyasında bahar, sevgi və gözəllik ilahəsi. E.ə. 293-cü ilin 18 avqust tarixində ilahə Venera şərəfinə Romada ən qədim məbəd inşa olunmuşdur. Bundan başqa, rəssamların əsərlərində Veneraya tez-tez rast gəlmək olar. Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

İlahə Ağayeva (1984) — Azərbaycanı təmsil edən voleybolçu. İlahə Ağayeva, Azərbaycan yığmasının heyətində 2005-ci ildə baş tutan Avropa Çempionatına qatılıb və 4-cü yeri tutub. İlahə Ağayeva, 2005-ci ildə Azərbaycan yığması ilə birgə Xorvatiyada baş tutan Avropa Çempionatına qatıldı. Yarışların bürünc medal uğrunda görüşündə Azərbaycan yığması, Rusiya yığmasına 0:3 hesabı ilə məğlub oldu və Avropa Çempionatını 4-cü yerdə başa vurdu.

İlahə Qasımova (d. 14 oktyabr 1992; Bakı, Azərbaycan) — Azərbaycanlı karateçi. İlahə Qasımova, 2015-ci ildə baş tutan I Avropa Oyunlarında bürünc medal, 2017-ci ildə baş tutan IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarında isə gümüş medal qazanıb. İlahə Qasımova 14 oktyabr 1992-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, ali təhsilini Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında alıb. İlahə Qasımova, 2015-ci ildə Azərbaycan bayrağı altında I Avropa Oyunlarına qatıldı. -55 kiloqram çəki dərəcəsində çıxış edən İlahə Qasımova, bürünc medal uğrunda görüşdə, İspaniya nümayəndəsi Kristina Ferrer Qarsiyanı 5:2 hesabı ilə məğlub etdi və I Avropa Oyunlarının bürünc medalına sahib oldu. Bu uğuruna görə İlahə Qasımova, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən "Tərəqqi" medalı ilə təltif edildi. İlahə Qasımova, 2017-ci ildə Azərbaycan bayrağı altında IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarına qatıldı. -55 kiloqram çəki dərəcəsində çıxış edən İlahə Qasımova, finalda görüşündə, Misir nümayəndəsi Yassmin Attiaya 2:3 hesabı ilə məğlub oldu və IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu.

İlani (fars. ايلاني‎‎‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Bükan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 163 nəfər yaşayır (29 ailə).

İlahə ana — yaradıcılıq, doğum, məhsuldarlıq, seksual birlik, tərbiyə və böyümə dövrünə aid edilən müxtəlif qadın tanrılar və ana simvollarından hər hansı biri. Bu termin həmçinin, Daş dövrünə aid Veneralar və Bakirə Məryəm kimi müxtəlif fiqurlara tətbiq edilmişdir. Analıq universal bəşəri reallıqlardan biri olduğu üçün öz tanrılarını təsvir edərkən hansısa ana simvolizmindən istifadə etməyən mədəniyyət yoxdur. Ana fiqurları ilə bağlı geniş dəyişkənliyə görə, məna, simvolizm və funksiyaya əsaslanan ilahə anaların və ana motivlərinin daha mürəkkəb və faydalı tipologiyasına aktual, lakin hələ qarşılanmamış ehtiyac var. Əksər ilahə ana mifindəki əsas məqamlar onun yoxa çıxması, yenidən zühuru və ilahi nikahının qeyd olunmasıdır. Onun yoxa çıxmasının kosmik fəsadları olur. Onun yenidən peyda olması, özünə kiş partnyor seçməsi və onunla cinsi əlaqədə olması reproduktivliyi bərpa edir və ona zəmanət verir. İlahə ananın digər əsas forması onun analığını vurğulayır. O, ilahi bir övladın və bütün bəşəriyyətin qoruyucusu və qidalandırıcısıdır. Bu forma mifdən daha çox ikonoqrafiyada rast gəlinir.

İlahə Bahadurova (2010, Bakı) — bədii gimnastika, Avropa və Dünya medalçısı. == Həyatı == İlahə Bahadurova 1 yanvar 2010-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. == Yaradıcılığı == Gimnastika idman növü ilə məşğul olur.O, 2023-cü ildə Bakıda keçirilən Avropa Çempionatında yeniyetmələrin milli qrupunun üzvü olub. İlahə Mədinə Aslanova, Gövhər İbrahimova, Səkinəxanım İsmayılzadə, Zəhra Cəfərova və Ayan Sadıqova ilə birlikdə çoxnövçülükdə və 5 topla bürünc medal qazanıb.İyul ayında qrup Bolqarıstan və İsraili geridə qoyaraq çoxnövçülükdə bürünc medal qazandı və Kluj-Napokada keçirilən yeniyetmələr arasında 2-ci Dünya Çempionatında iki yarışın finalında yenidən bürünc medal qazandı.2024-cü ildə Bakıda keçirilən bədii gimnastika üzrə 1-ci Avropa Kubokunda iştirak edərək, yeniyetmələr arasında top üzrə finalda gümüş medal qazanaraq fərdi modallığa keçib.O, mayın 22-də Budapeşdə keçirilən Avropa çempionatında Şəms Ağahüseynova, Fidan Qurbanlı və Gövhər İbrahimova ilə birlikdə komandanın bürünc medalını qazanıb.

İlahə Bahadurova (2010, Bakı) — bədii gimnastika, Avropa və Dünya medalçısı. == Həyatı == İlahə Bahadurova 1 yanvar 2010-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. == Yaradıcılığı == Gimnastika idman növü ilə məşğul olur.O, 2023-cü ildə Bakıda keçirilən Avropa Çempionatında yeniyetmələrin milli qrupunun üzvü olub. İlahə Mədinə Aslanova, Gövhər İbrahimova, Səkinəxanım İsmayılzadə, Zəhra Cəfərova və Ayan Sadıqova ilə birlikdə çoxnövçülükdə və 5 topla bürünc medal qazanıb.İyul ayında qrup Bolqarıstan və İsraili geridə qoyaraq çoxnövçülükdə bürünc medal qazandı və Kluj-Napokada keçirilən yeniyetmələr arasında 2-ci Dünya Çempionatında iki yarışın finalında yenidən bürünc medal qazandı.2024-cü ildə Bakıda keçirilən bədii gimnastika üzrə 1-ci Avropa Kubokunda iştirak edərək, yeniyetmələr arasında top üzrə finalda gümüş medal qazanaraq fərdi modallığa keçib.O, mayın 22-də Budapeşdə keçirilən Avropa çempionatında Şəms Ağahüseynova, Fidan Qurbanlı və Gövhər İbrahimova ilə birlikdə komandanın bürünc medalını qazanıb.

İlaha Bahadırova ( ) Azərbaycanlı bədii gimnastdır. O, Avropa və gənclər arasında Dünya mükafatçısıdır. == Karyerası == O, 2023-cü ildə milli yeniyetmələr qrupunun üzvü idi və Bakıda keçirilən Avropa Çempionatında İlaha, Madina Aslanova, Gövhər İbrahimova, Səkinəxanım İsmayılzadə, Zəhra Cəfərova və Ayan Sadıqova ilə birlikdə çoxnövçülük və 5 topla komanda yarışında bürünc medal qazandı. İyul ayında qrup Kluz-Napokada keçirilən 2-ci Yeniyetmələr Dünya Çempionatında çoxnövçülükdə Bolqarıstan və İsrailin ardından bürünc medal, iki fərdi finallarda isə yenidən bürünc medal qazandı. 2024-cü ildə İlaha fərdi yarışlara keçdi və Bakıda keçirilən 1-ci Bədii Gimnastika Avropa Kubokunda iştirak etdi, burada yeniyetmələr arasında topla yarışmanın finalında gümüş medal qazandı.

İlahə Akif qızı Qədimova (doğ. 5 noyabr 1975, Gəncə, Azərbaycan SSR, SSRİ) — azərbaycanlı şahmatçı, qadınlar arasında qrosmeyster (1994), FİDE hakimi (2016). SSRİ çempionu (1991) və 18 yaşa qədər qızlar arasında ikiqat dünya çempionu (1992, 1993). Azərbaycanın qadınlardan ibarət yığma komandasının heyətində milli komandalar arası Avropa çempionatının bürünc mükafatçısı (1992). 2008-ci ildən sonra aktiv şahmat fəaliyyətindən uzaqlaşıb. Qədimova 1975-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olub. 1992-ci ildə 18 yaşa qədər qızlar arasında şahmat üzrə dünya çempionatında qalib olub, 1993-cü ildə 18 yaşlı qızlar kateqoriyasında ikinci dəfə dünya çempionu olub. 1994-cü ildə İlahəyə qadınlar arasında beynəlxalq qrosmeyster adı verilib 1995-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən Azərbaycan Respublikasında bədən tərbiyəsi və idmanın inkişafındakı xidmətlərinə görə "Tərəqqi medalı" ilə təltif olunub. Azərbaycanın qadınlardan ibarət yığma komandasının heyətində iki Şahmat Olimpiadasının (1992, 1994) və üç milli komandalar arası Avropa çempionatının (1992, 1997, 2007) iştirakçısı olub. 2006-cı ildə Belçikanın Eypen şəhərində dairəvi sistemlə keçirilmiş beynəlxalq turnirin bürünc mükafatını qazanıb.

Aya və ya A-a (šè-ri5-da, dšè-NIR-da) — Akkad mifologiyasında işıq ilahəsi, günəş ilahı Şamaşın həyat yoldaşı. Akkadlıların Mesopotamiyaya köçü zamanı Aya Şumer günəş ilahəsi Şerida ilə eyniləşmişdir. Aya sami xalqları arasında tanınmış bir personaj idi. Onun adı Uqarit ilahları siyahısındadır, həmçinin Bibliyada şəxsi adlar və şəhər adları kimi istifadə olunurdu. Ayanın əsas ibadət şəhərləri Sippar və Larsa idi.

Bat — Bat Misir mifologiyasında inək qulağı və buynuzlu insan üzü və ya qadın kimi təsvir edilən inək ilahəsi. Batya sitayişin sübutu qədim Misirdə dini ayinlərin ilk qeydlərindən mövcuddur. Orta Padşahlıq dövründə, Aşağı Misir və Yuxarı Misir birləşdirildikdən sonra onun şəxsiyyəti və atributları ilahə Hathorun tərkibinə daxil edildi, oxşar ilahə başqa bir adda sitayiş edildi. Batın təsviri qədim Misirin bütün tarixi boyu dini ayinlərlə əlaqəli olmağa davam edən müqəddəs alət olan sistrumda qorunub saxlanılmışdır. == İbadət etmək == Batlara sitayiş qədim Misirdə ən qədim dövrlərə gedib çıxır və onun mənşəyi Son Paleolit ​​dövrü pastoral mədəniyyətlərində ola bilər. Bat, Yuxarı Misirin 7-ci adı olan Xu və ya Diospolis Parva kimi tanınan Seşeşin baş ilahəsi idi. === Adı === "Bat" epiteti "t" qadın şəkilçisi ilə "ba" sözü ilə bağlı ola bilər. == Qədim Misir mədəniyyətində təsvirlər == Bat nadir hallarda rəsm və ya heykəltəraşlıqda aydın şəkildə təsvir olunur. Digər hallarda, o, ulduzlarla əhatə olunmuş səmavi boğa məxluqu və ya qadın kimi təsvir edilmişdir. Bat insan üzü olan, lakin misirlilər tərəfindən ilk dəfə sürülən inək qulaqları və mal-qaranın əyilmiş buynuzları kimi boğa xüsusiyyətləri olan amuletlərdə təsvir edilmişdir.

Yupiter (lat. Iuppiter) — Qədim Roma dinində səmavi işığın, yağışın və göy gurultusunun baş tanrısı, Roma dövlətinin mərkəzləşmiş panteonunun rəhbəri. Yupiter bütün dünyanın hakimi və hökmdarı kimi təsəvvür edilirdi. E. ə. VI əsrdə Romada Kapitoli təpəsində Yupiter ibadətgahı tikilmişdir. Onun şərəfinə dövlət bayramları - sentyabrda Roma oyunları, noyabrda plebel və Kapitoli oyunları keçirilirdi. Yupiter Yunan mifologiyasındakı Zevslə eyniləşdirilir. Yupiter sözünün mənşəyi ehtimal ki Zevs + pator birləşməsindən yaranmışdır. Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

İlahə Qiyas qızı Səfərova — Azərbaycan aktrisası, Azərbaycanın əməkdar artisti (2014). İlahə Qiyas qızı Səfərova 1995-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin "Dram və kino aktyoru" fakültəsini bitirib və həmin ilin sentyabr ayından H.Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram teatrında aktrisa işləyir. Teatrda işlədiyi müddətdə o, Sumqayıt teatrının səhnəsində onlarca müxtəlif xarakterli obrazlar yarada bilib. Onlardan: Şərəfnisə (M.F.Axundov "Müsyo Cordan və Dərviş Məstəli şah"), Jahan (Ə.M.Lələdağ "Qorxaq"), Qurbağa (L.Ustinov "Cəsur qurbağa"), Saray müğənnisi (F.Məhərrəmov "Oğuzlar"), Mariya (A.Kamyu "Ağlasığmaz faciə"), Minayə (İ.Məlikzadə "Gəl qohum olaq"), Olya (A.İvaşenko "Uşağa bir üç yazın"), Eldar ( K.Həsənov "Sehrli yaylıq"), Sərvinaz (M.İbrahimov "Yaxşı adam"), Fərhad (F.Məmmədov "Anasının gül balası"), Ağacdələn (O.Kolçinskaya "Tramvayı kim oğurlayıb"), Dilbər və Rəhimə (Ç.Məmmədov "Kişi"), Səidə (T.Vəliyeva "Mənim ağ göyərçinim"), Padşahın arvadı (Anar "Yaxşı padşahın nağılı"), Qadın (F.Mustafa "Əqrəb bürcü"), Ana (Ç.Aytmatov "Ümid sahili"), Nazilə (M.Haqverdiyev "Fədakarlıq"), Nazlı (Ə.Qiyas "Qarışqa yuvası"), Şadxəbər (Renportyor) Ə.Əmirli ("Varlıq qadın ) vəs. göstərmək olar. İ.Səfərova 1997-ci ildə Qazax rayon Dövlət teatrını dirçəltmək məqsədi ilə Mədəniyyət Nazirliyinin göstərişi ilə həmin teatra ezam olunmuş və orada Gülbalayeva (M.İbrahimov "Alov"). Yetər (N.B.Vəzirov "Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük"), Nonna (R.Muxtar "Şəhərli kürəkən") obrazlarını yaratmışdır. İ.Səfərova İ.Məlikzadənin "Gəl qohum olaq" və M.Quliyevin "Qeybdən gələn səs" əsərlərinin telefilmlərində Minayə və Dilbər obrazlarını özünəməxsus ştrixlərlə yaratmışdır. 2004-cü ildə İ.Səfərova "Tərəqqi" medalına layiq görülmüşdür. 2014-cü ildə əməktar artist adına layiq görülmüşdür.

İlahə Əhsan qızı Əfəndiyeva-Xəlilova — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının soprano. 2005-ci ildən teatrın solistidir. Bir sıra beynəlxalq vokal müsabiqələri və festivalların iştirakçısı olub. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin xətti ilə Moskvada Qalina Vişnevskaya adına Opera mərkəzində ixtisasartırma kurslarını bitirib. Üzeyir Hacıbəyovun “Koroğlu” operasında Nigar, Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl” operasında Gülzar, Cüzeppe Verdinin “Traviata” operasında Violetta və başqaları partiyaları böyük uğurla ifa edir. İlahə Əfəndiyeva 6 may 2015-ci ildə, 6 may 2016-cı ildə, 1 may 2017-ci ildə, 9 may 2018-ci ildə, 10 may 2022-ci ildə, 6 may 2023-cü ildə və 9 may 2024-cü ildə Prezident Mükafatına layiq görülmüşdür.

Dali (gürc. დალი) — Cənubi Qafqaz xalqlarının mifalogiyasında ilahə. Əsasən Svan əfsanələrində görünsə də, Meqrellər kimi digər Cənubi Qafqaz xalqlarında Daliyə bərabər qəbul edilən fiqurlar da vardır. Dali dağ keçisi və maral kimi vəhşi heyvanları müdafiə edən ov ilahəsidir. Dalinin qanunlarına riayət edən ovçuların ovu uğurlu, riayət etməyənlərinki isə uğursuz keçir və onlar cəzalandırılır. Dali əfsanələrdə əsasən, qızıl saçlı və parıldayan dərili gözəl və çılpaq qadın olaraq təsvir edilir. Əfsanələrdə bəzən sevdiyi heyvanların formasında olduğuna görə çox vaxt sürüdən fərqlənmək üçün bəzi işarələr gəzdirir. Şayiələrə görə o, dağların yuxarı hissəsindəki çuxurda yaşayır və qayalarda gəzən dırnaqlı ov heyvanlarını qoruyur. Dali bəzən əfsanəvi ov iti Qurşa ilə birlikdə olur. Müxtəlif yazıçılar Dali və digər mifaloji varlıqlar arasındakı oxşarlıqlar haqqında yazmışdırlar.

Devid Hokni (David Hockney) ingilis rəssam, qrafik, səhnə dizayneri, fotoqraf və pop art cərəyanının görkəmli nümayəndəsi. O, 20-ci əsrin ən nüfuzlü rəssamlarından biri hesab edilir. == Həyatı == Atası hesabdar və həvəskar rəssam olub və Hokninin rəssam kimi formalaşmasında mühüm rol oynayıb. Hokni 1948-ci ildən rəssam olmağa qərar verir və məktəb üçün rəsmlər və plakatlar hazırlayır. 1953-cü ildə Bredford Rəssamlıq Məktəbinə daxil olur. 1959-cu ildə isə Londonda incəsənət üzrə təhsil alır. 1963-cü ildən artıq tanınmağa başlayır. == Yaradıcılığı == 1960-ci ildə Ron Kitayla tanışlıq və P.Pikassonun sərgisində iştirakından sonra o, incəsənətə baxışını yenidən nəzərdən keçirir. Hokni Londonda olduğu müddətdə kontraslı, əlvan rəsmlər çəkir, rəsmlərə sözlər, qraffiti və reklam fraqmentləri əlavə edir. 1961-ci ildə "Gənc müasirçilər" sərgisində iştirak edir və onun rəsmləri insanlarda böyük maraq oyadır.

Əhmədov İlham Səmid oğlu (18 mart 1964, Nohurqışlaq, Qutqaşen rayonu) — Tibb elmləri doktoru, Professor, ATU-nun urologiya kafedrasının professoru. 1964-cü il martın 18-də Qəbələ rayonu Nohurqışlaq kəndində anadan olmuşdur. 1981-ci il Nohurqışlaq orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirib 1986–1992: Azərbaycan Tibb İnstitutu II müalicə-profilaktika fakültəsi ("Lenin" təqaüdü ilə bitirmişdir) 1992–1999: Azərbaycan Tibb Universitetinin urologiya kafedrası – baş laborant 1999–2013: Azərbaycan Tibb Universitetinin urologiya kafedrası – assistent 2013–2017: Azərbaycan Tibb Universitetinin urologiya kafedrası – dosent 2017-hazırkı vaxt: Azərbaycan Tibb Universitetinin urologiya kafedrası – professor 2003–2004: bir illik androloji kurs (İstanbul ÇAPA) 2007-ci il 1iyul-1sentyabr: mikroskopik androloji əməliyyatlar kursu (İngiltərə) 2008-ci il 1iyul-1sentyabr: rekonstruktiv androloji əməliyyatlar kursu (Ankara) 2010-cu il 1iyul-1sentyabr: endouroloji kursu (Konya) 2011-ci il 1iyul-1sentyabr: perkutan nefrolitotomiya kursu (Konya) Avrasiya Androloji Konseynin İdarə Heyətinin üzvü, Avropa Uroloji Cəmiyyətinin həqiqi üzvü Amerika Seksual Tibb Cəmiyyətinin üzvü Azərbaycan Andrologiya və Reproduktiv Təbabət Assosiasiyasının sədri 2000-ci ildə "Prostat vəzi xərçənginin diaqnostikası üsullarının müqayisəli xarakteristikası" mövzusunda dissertasiya müdafiə etmişdir. 2010-cu ildə "Erektil Disfunksiyanın diaqnostikası və müalicəsi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasının müdafiəsini etmişdir. 1. Prostat vəzi xərçənginin diaqnostika və müalicəsi. "Sağlamlıq" elmi-tibbi jurnal.-Bakı.1996.№ 4 S7–11(həmmüəllif İmamverdiyev S. B.) 2. Prostat vəzi xərçənginin diaqnostikası "Tibb tələbələri və gənc alimlərin I beynəlxalq konfrans materialları.-Bakı,1997. S.160–161. 3.

Üstünə top və ya haubitsa yerləşdirilmiş bir motorlu nəqliyyat vasitəsinə bağlanmış və ya zirehli şassiyə hücum topu deyilir. Ən vacib vəzifəsi döyüş zamanı birbaşa düşmənlə vuruşaraq qarşıdakı piyada birliklərinə dəstək verməkdir. Tarixdə əsasən, hücum topları tank şassisinə quraşdırılmış top və ya haubitsalardan ibarət olmuşdur. Buradakı ən vacib məqsəd ucuz olmaqla birlikdə daha az mexaniki problemlər yaratması idi. Ümumi zirehinin zəif olmasına görə bu silahların qabaq hissələrinə daha qalın ön müdafiə əlavə edilərək və daha güclü silahlarla təchiz olunmuşdurlar.

Nüvə silahı (atom silahı) — atom nüvəsinin parçalanma reaksiyası nəticəsində nüvədaxili enerjinin (atom enerjisinin) bir hissəsinin ayrılması hesabına çox qüvvətli partlayış yaradan aviasiya bombasıdır. Nüvə reaksiyaları (bölünmə və ya sintez reaksiyaları, yaxud hər ikisi birlikdə) nəticəsində qapalı həcmdə böyük miqdarda ayrılan nüvədaxili enerjidən baş verən partlayış təsirli silahların ümumi adıdır. Bu reaksiyalarda maddənin kütlə vahidindən ayrılan enerji adi partlayıcı maddədəkinə (trotildəkinə) nisbətən 20–80 mln. dəfə artıq olur. Son dərəcə sürətlə və külli miqdarda ayrılan enerji nüvə partlayışı kimi meydana çıxır və öz gücünə və zədələyici amillərinin (zərbə dalğası, işıq şüalanması, nüfuzedici radiasiya, radioaktiv zəhərlənmə və elektromaqnit impulsu) xarakterinə görə adi döyüş sursatlarının partlayışından fərqlənir. İlk atom bombası İkinci dünya müharibəsinin sonunda ABŞ-də hazırlanmışdır. Atom bombası havada (istənilən hündürlükdə, yer səthində və su altında, lazımı dərinlikdə) partladıla bilər; 1945-ci ilin iyulunda ABŞ atom bombasını sınaqdan çıxardıqdan sonra Yaponiyanın Xirosima (avqustun 6-da) və Naqasaki (avqustun 9-da) şəhərlərinə partlayış gücü 20 min ton trotil partlayışına ekvivalent olan 2 bomba atmışdır. Xirosimada 200 minə yaxın adam ölmüş və itkin düşmüş, sonralar şüa xəstəliyindən və yaralanmadan daha 35 min adam ölmüşdür. Müasir nüvə silahı kompleksi (raket-nüvə silahı) müxtəlif növ nüvə döyüş sursatından, onları hədəfə çatdıran vasitələrdən və idarəetmə vasitələrindən ibarətdir. Nüvə enerjisinin alınması üsuluna görə, ağır kimyəvi elementlərin (235U, 239Pu) atom nüvələrinin zəvcirvari parçalanması reaksiyasına əsaslanan nüvə bombaları (əvvəllər "atom bombası" adlandırılırdı) və yüngül elementlərin (məs., hidrogen izotoplarının) atom nüvələrinin siitez reaksiyasına əsaslanan istilik-nüvə (hidrogen) bombaları var.

Qumluq ilanı (lat. Psammophis) — Suilanıkimilər fəsiləsindən ilan cinsi.

Raket silahı məhvedici vasitənin lazımı məqsədə çatdırılması üçün tətbiq olunan silah növüdür. Reaktiv mühərriklə işləyən, yönəldici sistemə malik pilotsuz mərmilər, yerdə, göydə, dənizdə hədəfləri vurmaq üçün tətbiq edilən müxtəlif raket komplekslərinin toplusunu buna misal göstərmək olar. Raket silahının tərkib hissələrinə aşağıdakılar daxildir: İdarəetmə sisteminə malik mərmilər üçün raket daşıyıcılar, Buraxma qurğuları, Texniki təchizat vasitələri, nəqletmə və saxlama. Daşıyıcı sistemlərinə görə bölünürlər: “Yer hədəfi əleyhinə” “Yer-yer” “Tank əleyhinə” “Hava hədəvi əleyhinə” “Yer-göy” “Göy-göy” “Raket əleyhinə” “Dəniz hədəfi əleyhinə” “Süni peyk əleyhinə” və s. Kiçik ölçülü raketlər daşıyıcısız olub əsgərlər tərəfindən daşına bilirlər. Məsələn “Stinger” raketini əsgər boynunda oturtmaqla havada uçan təyyarəni vura bilmək imkanına malikdir. Raket silahların hədəfi axtarma sisteminin təsir əhatəsi başqa uçan aparatlara nisbətən məhdud olduğundan, kombinasiya edilmiş sistemlərdən də istifadə edirlər. İlkin olaraq raket təxmini olaraq hədəf istiqamətində buraxılır və sonra havada onunla idarəetmə sistemi arasında informasiya əlaqəsi nəticəsində hərəkət trayektoriyası korreksiya edilir. Sonuncu mərhələdə raketin öz sisteminin köməyi ilə hədəf dəqiq nişanlanır.

Çexovun silahı (rus. Чеховское ружьё) — hekayədəki hər elementin zəruri olması və əlaqəsiz elementlərin çıxarılmasının lazım olduğunu ifadə edən dramatik prinsip. Bu elementlər pyesə "yalan vəddlər" vermək üçün daxil edilməməlidir. Bu prinsip Anton Çexov tərəfindən bir neçə dəfə məktublarında açıqlanmışdır: "Hekayə ilə əlaqəsi olmayan hər şeyi çıxardın. Birinci fəsildə "divarda bir tüfəng asıldığını" deyirsinizsə, ikinci və ya üçüncü fəsildə o mütləq işə düşməlidir. Atəş açılmayacaqsa, orada asılmamalıdır." "Atəş açılmayacaqsa, heç vaxt dolu bir tüfəngi səhnəyə yerləşdirməyin. Yerinə yetirə bilməyəcəyiniz vəddlər vermək səhvdir." Çexovun Aleksandr Semenoviç Lazarevə məktubu (A. S. Gruzinskinin təxəllüsü), 1 noyabr 1889. Burada "silah" Çexovun lazımsız və tamaşanın qalan hissəsi ilə əlaqəsiz hesab etdiyi monoloqdur. "Birinci pərdədə bir tapançanı divardan asmısınızsa, sonrakı pərdədə o tapançadan atəş açılmalıdır. Əks təqdirdə onu oraya asmayın." Qurliyandın Reminiscences of A. P. Chekhov tədqiqatından Teatr i iskusstvo 1904, No.