Lüğətlərdə axtarış.

Xoca — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Heris şəhristanının Xoca bəxşində yerləşən bir şəhərdir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 3,700 nəfər və 981 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar. Bu şəhər, dövrünün görkəmli din xadimlərindən olan, əslən Naxçıvandan olub sonralar Zəncana köçən, daha sonra həyatını indiki Xocada başa vuran Xoca Məhəmməd Xoşnam ilə əlaqədar olaraq "Xoca" adını daşıyır.

Bayram xoca (v. 1380) — Qaraqoyunlu tayfa ittifaqının başçısı. == Həyatı == Qaraqoyunlu sülaləsinin banisi Baharlı oymağından olan Bayram xoca olmuşdur. O, tayfa başçısı Qara Mənsurun oğlu idi. Monqol Elxanlılar dövlətinin varisi Cəlairilər sülaləsinin Ərciş hakimi idi. Baranlı oymağının rəisi olmuş Bayram xoca Cəlairi Sultan Üveysin Təbriz sarayında nüfuzlu əmirlərdən biri sayılırdı. Bayram xocanın 1380-ci ildə ölümündən sonra Qaraqoyunlu sülaləsi qardaşı övladlarından davam etmişdir.

Niyazi Xoca, Hacı Niyazi Xoca — (uyğ. خوجا نىياز ھاجى) Şərqi Türkistan İslam Respublikasının birinci prezidenti. Şərqi Türkistan İstiqlaliyyət hərəkatı liderlərindən biri olmuş, Sintszyanda əvvəl Çin qubernatoru Szin Şurenə, ardınca hərbi rəis huey Ma Çunqa qarşı Kumul xanlığında bir neçə üsyana rəhbərlik etmişdir. Çin Xalq Respublikasının hazır ki, Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisində 1933-cü ilin noyabrından 1934-cü ildəki süqutuna qədər Şərqi Türkistan İslam Respublikasının ilk və yeganə prezidenti olmuşdur. Niyazi Xoca 1889-cu ildə Kumulun Taraat kəndində anadan olmuşdur. Uşaq ikən valideynləri tərəfindən təhsil almaq üçün Xanlıq mədrəsəsinə göndərilmişdir. Orada o, Kumul xanının nəvəsi ilə birlikdə təhsil almışdır. 17 yaşında atası oğlunu Kumul xanının yanında hərbi xidmətdən yayındırmaq üçün evləndirmişdi. 1907-ci ildə o, şahzadə Şamaxsuta və Çin məmurlarına qarşı dekxan (kiçik torpaq sahibləri) üsyanı da iştirak etmişdir. Hakimiyyət nümayəndələri Niyazi Xocanı ələ keçirmək üçün onun atasını girov kimi saxlamaqdan belə çəkinməmişdilər.

Osman Xoca (1878–1968) — Özbək xalqının vətənpərvər oğlu, Şərqi Buxara Milli Hökumətinin qurucularından biri, Türküstan maarifçilərin öncüllərindən və Azərbaycanın ilk siyasi mühacir jurnalı olan "Yeni Qafqasiya"nın sahibi. Rusiya Türküstanın işğalını başa çatdıranda, yəni 1878-ci ildə Fərqanə vadisinin Oş qəsəbəsində yaşayan Xocanın ailəsində doğulan uşağa Osman adını qoyurlar. İndi həmin bölgə Qırğızıstan Respublikasına daxildir. Türküstanda özlərini peyğəmbərimiz Məhəmməd Əlsyhissəlamın nəslindən sayanlar xoca adlandırılır. Xalq da onlara həmişə hörmət və ehtiramla yanaşır. Osman da belə bir hörmət və nüfuz sahibi olan ailədə dünyaya göz açdı. Onun uşaqlığı kəskin ziddiyyətlərlə dolu bir dövrə təsadüf etdi. Bir tərəfdə köhnə qurluşu, yaşam tərzini, təhsilini və s. yaşatmaq istəyənlər dururdusa, o biri tərəfdə isə dəyişikliklərin tərəfdarı olan, Avropada gördüklərini vətənlərində tətbiq etmək istəyən, Rusiyanın Türküstanı idarə etmək üçün açdığı məktəblərdə oxuyanlar və Rusyanın idarələrində işləyənlər dayanırdılar. Dəyişiklik istəyənlər cədidçilər adlandırılırdı.

Qala Xoca- İranın Xuzistan ostanının şəhərlərindən və Əndika şəhristanının mərkəzidir.2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 801 nəfər və 179 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti bəxtiyari elinin Şəhəni oymağından ibarətdir, bəxtiyari dialektində danışırlar və şiə müsəlmandırlar.

Xoca – İranın Şərqi Azərbaycan ostanında şəhər. Xoca (film, 2012) – 2012-ci ildə çəkilmiş Azərbaycan filmi.

Xoca Nəzməddin (19 iyul 1894, Dəkkə, Benqal prezidentliyi[d], Britaniya Hindistanı – 22 oktyabr 1964, Dəkkə, Şərqi Pakistan, Pakistan) — Pakistanın Dəkkədan baş naziri olaraq ölkəyə başçılıq edən ilk lideri (1951-53), ikinci general qubernatoru olduğu (1948-51) qeyd olunur. 1894-cü ildə Benqalda bir aristokrat Nəvab ailəsində anadan olmuş, məzun olmasını təmin etmək üçün Kembric Universitetində təhsil almadan əvvəl Aligarx Müsəlman Universitetində təhsil almışdır. Geri qayıtdıqdan sonra, siyasi karyerasını Məhəmməd Əli Cinnənin başçılığı ilə ayrı-ayrı müsəlman vətəni Pakistana gətirmədən əvvəl Bengalda təhsil səbəblərinə diqqət yetirdiyi Müsəlman Birliyi platformasında başladı. 1943-1945-ci illərdə Benqalın baş naziri vəzifəsini icra etdi, daha sonra 1947-ci ildən 1948-ci ilə qədər Cinnahın ölümündən sonra general-qubernator kimi yüksəldikdən sonra baş nazir oldu. 1951-ci ildə, Liaquat Ali Xanın öldürüldüyünə görə Pakistanın baş naziri olaraq hökumətin nəzarətini əlinə aldı və general Muborak vəzifəsini Sir Malik Qulam'a verdi. Baş nazir olaraq, hökuməti daxili və xarici cəbhələrdə təsirli bir şəkildə idarə etmək üçün mübarizə apardı və beləliklə də cəmi iki il işlədi. Cəbhədə, ölkədə qanun və qaydanı qorumaq üçün mübarizə apardı və hərbi iğtişaşlar və dini iğtişaşlar və durğunluq səbəbiylə Lahorda hərbi vəziyyət tətbiq etmələrini əmr etdi. O, doğma benqal dilində populist dil hərəkəti ilə də qarşılaşdı və nəticədə Şərqi Pakistan hökumətinin bağlanmasına səbəb oldu. ABŞ, Sovet İttifaqı, Əfqanıstan və Hindistanla xarici əlaqələr, respublikaçılıq və sosializm evdə populyarlıq qazandı. Nəhayət, o, özünün təyin etdiyi general-qubernator Sir Malik Qulam tərəfindən diplomat Məhəmməd Əli Buğranın xeyrinə vəzifəsindən getməyə məcbur oldu və 1954-cü ildə keçirilmiş seçkilərdəki məğlubiyyətini etiraf etdi.

Xızır xoca xan — Moğolustan hakimi, Cığatay xanı, hakimiyyət illəri 1389-1399; Tuğluq Teymur xanın oğlu. Qardaşı İlyas xocanın öldürülməsindən sonra ulusbəyi Əmir Qəmərəddin Duqlat Tuğluq Teymur xanın bütün övladlarının qılıncdan keçirilməsini gərəkli bildi. Əmir Xudadad ulu xanın kiçik oğlu Xızır xocanı qaçırıb, Bədəxşanda gizlətdi. Bəzi qaynaqlara görə Əmir Xudadad onu Moğolustanın xanı elan etdi.Əmir Xudadad əmisi Əmir Qəmərəddin Duqlata qarşı çıxıb, mərkəzi Qaşqara köçürdü.Xanlığı faktiki olaraq Əmir Xudadadın anası Mirək ağa idarə edirdi. 1377-ci ildə Əmir Teymur Qaşqara yürüş etdi. Əmir Xudadad Xızır xoca oğlanı da götürüb qaçdı. Əmir Teymur Mirək ağanı əsir götürüb sarayına döndü. Mirək ağa 1390-cı ilə qədər, yəni vəfatına qədər orda yaşadı. Əmir Teymur 1390-cı ildə Əmir Qəmərəddin Duqlatı döyüşdə məğlub etdi. Əmir Qəmərəddin Duqlat İrtış ətrafına qaçdı.

İlyas xoca (XIV əsr – 1368, Moğolustan) — Moğolustan hakimi, Cığatay xanı, hakimiyyət illəri 1363–1390; Tuğluq Teymur xanın oğlu. Moğolustana qayıdan Tuğluq Teymur xanı Mavəraünnəhrdə onun oğlu İlyas xoca əvəz etdi. Tuğluq Teymur 1363-cü ildə oğlu İlyas xocanı Cığatay xanlığından asılı olan Şərqi Cığatayın xanı etmişdir. İki ay Gərmsirdə qalıb yaralarını sağaldan Əmir Teymur Bəlx dağlarına çəkilib silahdaşlarını başına yığdı. Bu dövrdə onun dəstəsində üç yüzdən artıq döyüşçü var idi. Mavəraünnəhr uğrunda İlyas xocaya qarşı mübarizə aparmaq üçün o yenidən qayını Hüseynlə birləşdi. 365-ci ildə indiki Daşkənd yaxınlığında tarixə Cəngi Loy adı ilə daxil olmuş bir döyüş baş verdi. İlyas xocanın qoşunu ilə Teymur və Hüseynin birləşmiş dəstələri qarşı-qarşıya gəldilər, Döyüşdən qabaq leysan yağışı yağmışdı. Atlar zarıyır, süvarilər müvazinətini itirib palçığa yıxılırdılar. ölümün gözünə dik baxmağa alışmış Teymur irəli atılaraq öz dəstəsini düşmənin içərilərinə doğru aparırdı.

Ənvər Xəlil Xoca (alb. Enver Halil Hoxha; 16 oktyabr 1908, Girokastra[d] – 11 aprel 1985[…], Tirana) — alban siyasi xadimi, Albaniya Sosialist Xalq Respublikasnın 1944–1985-ci illərdə faktiki rəhbəri, Albaniya Əmək Partiyasının Birinci Katibi (1941–1985), Albaniya Nazirlər Şurasının Sədri (1946–1954), Albaniyanın xarici işlər naziri (1946–1953) və Albaniya Silahlı Qüvvələrinın Ali Baş Komandanı (1944–1985). Albaniyanın Xalq Qəhrəmanı. Ə.Xoca marksizmin "stalinizm-xocaizm" cərəyanının yaradıcısıdır. Cərəyan marksizm-leninizmin sovet "təftişçiliyi" ilə mübarizə aparırdı.

Xoca — 2012-ci ildə çəkilmiş film. “Xoca” filmi faktlar əsasında lentə alınıb. Filmin rejissoru və ssenari müəllifi Vahid Mustafayevdir. Baş prodüser Mir Şahin, prodüser Eyyub Danişvər, bəstəkar Yaşar Baxış, səs rejissoru Məsud Behnam, operator Afşin Əlizadə, montaj edən isə Elşad Rəhimovdur. Filmdə hadisələr Bakıda və Xocalıda paralel şəkildə baş verir. 2013-cü ildə musavat.com və minval.az saytları "Xoca" filmində 2010-cu ildə lentə alınmış "Brest qalası" filmindəki bir neçə epizodun eynilə təkrarlandığı iddia edib və bu barədə araşdırma videomaterial yayımlayıb. Filmin baş prodüseri Mirşahin Ağayev isə bu iddiaları təkzib edib. Təkzibdən sonra musavat.com və minval.az saytları yeni bir açıqlama yayaraq iddialarını yenidən təkrar ediblər. ANS Şirkətlər Qrupunun vitse-prezidenti Mais Məmmədov mövzu ilə bağlı açıqlamasında həm “Brest qalası”, həm də “Xoca” filmini dəfələrlə izlədiyini, “Xoca” filminin çəkilişlərində iştirak etdiyini söyləyərək, ortada heç bir plagiatlığın olmadığını bildirib. Daha sonra filmin rejissoru Vahid Mustafayev də plagiat iddiası ilə bağlı açıqlama verərək iddiaları təkzib edib.

Mahmud xoca Behbudi(1875-1919) — Özbəkistan ziyalısı, Cədidizmin öndərlərindən. == Həyatı == Rusiya İmperiyasının ən son işğal etdiyi bölgələr Türküstanın Səmərqənd və Buxara bölgələri oldu. Yeni işğal altına düşən bölgələrin əhalisi Rusiyanın qanun-qaydalarına heç də asanlıqla tabe olmaq istəmirdi. Əsarətə qarşı sərt və qəti mübarizə aparanların sayı az olsa da, əhalinin böyük bir qismi gizli müxalifətdə idi. Xalqı əsarətdən qurtarmaq istəyənlər isə fərqli mübarizə yolları seçmişdilər. Kimisi açıq silahlı müqavimət təklif edirdisə, kimisi orta əsir idarəçiliyini geri qaytarmaq istəyir, xalqın döyüş ruhunu özünə qaytarmağa çalışır, islam dinindəki cihadı təbliğ edirdi. Ziyalıların bir qismi isə xalqı maarifləndirməyi, sonra azadlıq mübarizəsinə qaldırmağı düşünürdü. Mahmud xoca Behbudi dindar bir ailədə doğulsa da, soykökü Əhməd Yəsəviyə bağlansa da o cihadın deyil, maarifçiliyin tərəfdarlarından idi. Müfti ailəsində doğulan, necə deyərlər Yəsəvi dərvişlərinin arasında böyüyən Mahmud gələcəyin ən öndə gedən maarifçilərindən- cədidçilərindən olmuş, həyatını da əqidəsi yolunda qurban vermişdir. 1875-ci il yanvarın 20-də Səmərqənd yaxınlığındakı Baxşıtəpə kəndində anadan olan Mahmud ilk təhsilini evdə atasından almışdır.

Xoca — 2012-ci ildə çəkilmiş film. “Xoca” filmi faktlar əsasında lentə alınıb. Filmin rejissoru və ssenari müəllifi Vahid Mustafayevdir. Baş prodüser Mir Şahin, prodüser Eyyub Danişvər, bəstəkar Yaşar Baxış, səs rejissoru Məsud Behnam, operator Afşin Əlizadə, montaj edən isə Elşad Rəhimovdur. Filmdə hadisələr Bakıda və Xocalıda paralel şəkildə baş verir. 2013-cü ildə musavat.com və minval.az saytları "Xoca" filmində 2010-cu ildə lentə alınmış "Brest qalası" filmindəki bir neçə epizodun eynilə təkrarlandığı iddia edib və bu barədə araşdırma videomaterial yayımlayıb. Filmin baş prodüseri Mirşahin Ağayev isə bu iddiaları təkzib edib. Təkzibdən sonra musavat.com və minval.az saytları yeni bir açıqlama yayaraq iddialarını yenidən təkrar ediblər. ANS Şirkətlər Qrupunun vitse-prezidenti Mais Məmmədov mövzu ilə bağlı açıqlamasında həm “Brest qalası”, həm də “Xoca” filmini dəfələrlə izlədiyini, “Xoca” filminin çəkilişlərində iştirak etdiyini söyləyərək, ortada heç bir plagiatlığın olmadığını bildirib. Daha sonra filmin rejissoru Vahid Mustafayev də plagiat iddiası ilə bağlı açıqlama verərək iddiaları təkzib edib.

Xoca Geri (fars. خواجه گري‎) — İranın Gilan ostanının Talış şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 668 nəfər yaşayır (143 ailə).

Xacə Məhəmməd Xoşnam və ya Xoca Məhəmməd Xoşnam - XI əsrdə Azərbaycanda yaşamış təsəvvüf alimi. Əxi Fərəc Zəncaninin müridlərindən olmuşdur. Xacə Məhəmməd Xoşnam Naxçıvanda dünyaya gəlmişdir. Naxçıvandan Zəncana köçmüş və sonra Xoca məntəqəsinə (onun adına Xoca Xoşnam adlandırlıb) getmişdir. Xocada vəfat etmişdir və türbəsi də bu şəhərdədir.

Xoca Mərcanlı bulağı — Şuşanın Xoca Mərcanlı məhəlləsində Xoca Mərcanlı məscidinin yanında yerləşir. Bulaq XVIII əsrdə tikilib. 1992-ci ilin 8 may tarixində Şuşa işğal edildikdən sonra bulaq baxımsız qalıb. Nəticədə bulağın suyu quruyub, özü isə baxımsız vəziyyətə düşüb. Bulaq, 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən yerli əhəmiyyətli abidə kimi qeydiyyata alınmışdır. Əsası XVIII əsrdə qoyulan Şuşa 17 məhəllədən ibarətdir. Hər məhəllənin özünün məscidi, bulağı və hamamı olub. Bu məhəllələrdən biri olan Xoca Mərcanlı məhəlləsinin də tarixi şəhərin tarixi ilə üst üstə düşür. Xoca Mərcanlı məhəlləsi Şuşanın mərkəzində yerləşən yuxarı məhəllələrdən biridir. Məhəllə salındığı dövrdə burada məscidlə yanaşı bulaq da tikilib.

Xoca Mərcanlı məhəlləsi və ya Xoca Mircanlı — Şuşanın 19-cu əsrin ortalarında salınmış yuxarı məhəllələrindən biri. Şəhərin mərkəzi hissəsində yerləşir. Şuşanın digər məhəllələri kimi burada da məscid, bulaq, kiçik meydan və hamam olmuşdur.

Xoca Mərcanlı məscidi — XVIII əsrdə Şuşanın Xoca Mərcanlı məhəlləsində tikilmişdir. Məscid 2001-ci ildən 1574 sayı ilə YUNESKO-nun ehtiyat abidələr siyahısına daxil edilibdir. Ermənilər Şuşanı işğal etdikdən sonra abidə məhv edilib. Hal-hazırda məscidin xarabalıqları qalmaqdadır.

Xoca Qiyas (fars. خواجه غیاث‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 564 nəfər yaşayır (135 ailə).

Xoca Sadəttin Əfəndi (1536[…], Konstantinopol – 1599[…], Konstantinopol) — Osmanlı tarixçisi, müdərrisi və şeyxülislamı. 1536-cı ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Babası Şah İsmayılın müridlərindən olan, ancaq Çaldıran döyüşündən sonra Sultan Səlim tərəfindən İstanbula aparılan İsfahanlı Hafiz Məhəmməd, atası isə Sultan Səlimin ən yaxın adamlarından Həsən Can Çələbidir. Atasının saraya yaxınlığı səbəbilə kiçik yaşlarında mükəmməl saray təhsili aldı. Sahn-ı səman müdərrisi Qaramani Mehmed Əfəndidən və dövrün digər məşhur alimlərindən dərslər aldı. Daha sonra şeyxülislam Əbussuud Əfəndi tərəfindən məzun oldu və 1556-cı ildə İstanbuldakı Murad Paşa mədrəsəsinə müdərris təyin edildi. 1564-cü ilin mayında Bursadakı İldırım Bəyazid mədrəsəsinə, 1571-ci ildə isə Sahn-ı səman mədrəsəsinə nəql edilmişdir. 1573-cü ilin mayında Şahzadə Muradın müəllimi İbrahim Əfəndinin vəfatı ilə şahzadə müəllimi təyin edildi və Manisaya göndərildi. Bu vəzifə Sadəttin Əfəndinin həyatında dönüm nöqtəsi oldu və elm sahəsində olduğu qədər dövlət idarəsində nüfuzu artdı. Bundan sonra Xoca və ya Xoca Əfəndi olaraq məşhurlaşdı.

Xoca Sinan Paşa (d. 1440 - ö. 1486 Gəlibolu) - Fateh Sultan Mehmed səltənətində 1476-1477 illəri arasında sədrəzəmlik etmiş Osmanlı dövlət adamıdır. İstanbulun ilk qazısı Xıdır Bəyin oğlu olub, təhsildən sonra Ədirnədə bir mədrəsəyə və yenə orada Darü'l-hədis mədrəsəsinə müdərris olmuşdur. Fateh Sultan Mehmed, vəzirlik verdiyi Sinan Paşanı özünə müəllim təyin etmiş və 1476 da vəzifədən alınan Gədik Əhməd Paşanın yerinə sədrəzəm təyin etmişdir. Bir ilə yaxın bu vəzifədə qaldıqdan sonra bilinməyən bir səbəblə vəzifədən alınaraq həbs edildi. İstanbul alimlərinin reaksiyası səbəbilə padşah Sinan Paşanı həbsdən çıxararaq Sivrihisar qazılığını verdi. Fatehin ölümünə qədər Sivrihisarda qaldı və II. Bəyazid padşah olduqda vəzirliyə qaytarıldı. Gəlibolu sancağına təyin olunub, 1486-ci ildə vəfat etmişdir.

Xoca Əhməd Abbas (ing. Khwaja Ahmad Abbas, hind. ख़्वाजा अहमद अब्बास, urdu خواجه احمد عباس; Əsasən K. A. Abbas; kimi tanınır. 7 iyun 1914, Panipat — 31 may 1987, Bombey (müasir Mumbai)) — hind yazıçısı, rejissor və ssenaristi. Xoca Əhməd Abbas (1914-1987) (hind yazıçısı, prodüseri, kinorejissoru və jurnalisti) idi (o, tarixdə "İnqilab" (1954) və "Sülh - mənim kəndim" (1973) adlı romanları kimi məşhurdur). X.Ə.Abbas bir çox maraqlı ssenari yazmışdır. "Avara" filminin senarisi ilə daha çox tanınmışdır. Filmdə cinayətkar aləmə yenicə qədəm basmış bir cinayətkarın həyatından, onun saflaşması, günahsız insana çevrilməsi üçün mübarizə aparmasından söhbət gedir. "Avara" ikimüxtəlif istiqamətli yolların başlanğıcında dayanmış bir insan obrazıdır. Yaxud o, həyat yolunun insan başlanğıcında dayanıb cinayətkar sonluğuna addımlayan bir şəxsdir.

Əhməd Yəsəvi (təq. 1100, Sayram – 1166, Türkistan) — XII əsrin məşhur mütəfəkkir-şairi, ortaq türk ədəbiyyatında ilk mütəfəkkirlərdən, türk dilində sufizm ədəbiyyatının ilk yaradıcılarından. Əhməd Yəsəvi Qərbi Türküstanın Çimkənd şəhəri yaxınlığındakı Sayram qəsəbəsində dünyaya gəlmişdir. Orta Asiya Türkləri arasında İslamı yayan, Anadolunun türkləşməsində və müsəlmanlaşmasında böyük rolu olan Əhməd Yəsəvinin doğum tarixi dəqiq bilinmir. Əhməd bin İbrahim bin İlyas Yəsəvi - Pir Sultan, Xoca Əhməd, Kul Xacə Əhməd kimi də tanınmışdır. O, ilk təlim və tərbiyəsini Yəsi şəhərində almış və bu şəhərin adını özünə təxəllüs götürmüşdür. Kiçik yaşlarında anasını itirən Əhməd ilk dərslərini Sayramın ən məşhur vəlilərindən olan atası Şeyx İbrahimdən almışdır. Amma o 7 yaşında ikən atası da vəfat etmişdir. Atası öləndən sonra əvvələcə Yəsidə Arslan Babadan dərs alan Əhməd, qısa zaman içində təhsildə böyük uğurlar qazanmışdır. Arslan Baba dünyasını dəyişəndən sonra o, Buxaraya yollanmış və burada böyük övliya Yusif Həmədaninin şagirdi olmuşdur.

Xoca Əli Rıza (tür. Hoca Ali Rıza) (1858, Üsküdar — 20 mart 1930, Üsküdar) — İmpressionist mənzərələri və memarlıq əsərləri ilə tanınan türk rəssamı və rəssamlıq pedaqoqudur. 1858-ci ildə Üsküdar ilçəsinin Əhmədiyə məhəlləsində anadan olub. Atası Mehmet Rüştü Bəy idi. Həvəskar xəttat olan öz atasını yeddi yaşında itirib. 1880-ci ildə, Üsküdar Rüştiyəsində oxuduqdan sonra, Qülləli Hərbi Məktəbinə daxil oldu. 1891-ci ildə, Türkiyə-İslam abidələrinin öyrənilməsi üzrə Hökumət Komissiyasının tərkibinə daxil olub. Dörd il sonra o, yeni imperatorun farfor zavodunda dizayner kimi işləməyə başlayıb. O, həmçinin Ulduz Sarayında yerli sənətkarın həyat yoldaşı tərəfindən rəsm tədris edən Fausto Zonaro ilə birlikdə işləmişdir. Osmanlı-Yunan müharibəsi zamanı o, İoniyada batalist rəssam idi.

Xoca Əli Təbrizi — Mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan məşhur şahmatçı. Xoca Əli Təbrizi əş-Şətrənci XIV əsrin sonu və XV əsrin əvvəllərində tanınmış şahmatçı olmuşdur. Onun doğum və ölüm illəri məlum deyil. Tarixçilərin və arxeoloji qazıntıların göstərdiyinə görə, şahmat Azərbaycanda hələ qədim zamanlardan məlum olub. XII əsr tarixçisi Ravəndinin sözlərinə əsasən, VII–VIII əsrlərdə bu oyun burada geniş yayılmışdı. İslamın qəbul olunmasından və Azərbaycanın Ərəb Xilafətinə daxil olmasından sonra burada Gəncə, Naxçıvan, Şamaxı, Ərdəbil və Təbriz kimi iri şəhərlər sürətlə inkişaf edir. Həmin şəhərlərdə elm, incəsənət və sənətkarlıq yayılır və intişar tapır. Bu zaman şahmat, dama və nərd kimi oyunlar da böyük kütləvilik qazanır, peşəkar şahmatçılar yetişir. Ədəbi və tarixi mənbələrə görə, Azərbaycanın ilk belə şahmatçısı XII əsrdə bütün Yaxın və Orta Şərqdə məşhurlaşmış Cəlaləddin Naxçıvani idi. Azərbaycanın dahi şair və mütəfəkkirlərindən Məhsəti Gəncəvi, Xaqani Şirvani, Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, İmadəddin Nəsimi də şahmatla məşğul olmuşlar.

Ocaq və ya soba — cihazın içərisində və ya üstündə istilik yaratmaq üçün yanacaq yandıran və ya elektrikdən istifadə edən cihaz.

Əsgərov Qoçaq Məhərrəm oğlu (27 dekabr 1978 və ya 1978, Qoçəhmədli, Füzuli rayonu) — Azərbaycanlı xanəndə və piano ifaçısı, Azərbaycanın əməkdar artisti (2018). Qoçaq Əsgərov 1978-ci il dekabrın 27-də Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Qoçəhmədli kəndində anadan olub. Altı yaşında olarkən, o, ilk dəfə doğma Füzuli şəhərinin ictimai səhnəsində ifa etməyə başladı. Balaca oğlan hər yerdə ifa edirdi — evdə və doğma kəndini əhatə edən meşə və dağlarda. Balaca Qoçaq peşəkar müğənni olmaq arzusuna mübtəla olmuşdur; o, valideynlərindən xəbərsiz olaraq musiqi məktəbinə daxil olur, ancaq qəflətən başlanan müharibə və onun ardınca ​​1992-ci ildə Qarabağın ermənilər tərəfindən işğalı, onun musiqi ilə məşğul olmasına maneəçilik törədir. Onun ailəsi, digər yüzlərcə ailələr ilə birlikdə, ölümdən xilas olmaq üçün öz evlərini və mal-qarasını tərk etməyə məcbur edilmişdilər. Bakıya yerləşməzdən öncə, onlar bir neçə il ərzində bir şəhərdən digərinə səyahət edən qaçqınların həyatını yaşamalı oldular. Bütün bu əzablı illərə və çətinliklərə baxmayaraq, o, öz istedadının cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməsi üçün sona qədər dözümlü qaldı. 1998-ci ildə Qoçaq Əsgərov Bakı Musiqi Akademiyasının muğam vokal sinfinə qəbul edilmişdir. 2004-cü ildən — 2008-ci ilə qədər o, Azərbaycan Milli Konservatoriyasında musiqi və ənənəvi vokal fənlərini öyrənirdi.

Pir və ya ocaq — Azərbaycanda dini etiqad və inamla bağlı ibadət və sitayiş yeri. "Pir" sözü Azərbaycan dilinə farscadan (پیر) keçmişdir, "qoca adam" deməkdir. "Ocaq" sözü qədim türk dilindən təkamül etmiş, "od" sözü və "+caq" şəkilçisindən əmələ gəlmişdir. Pirlər Azərbaycanda paqanizm dövründən məlumdur. İnsanlar möcüzə gücünə malik olduğu inanılan ağac (dağdağan, qarağac və s.), dağ, böyük daş, müqəddəs din xadimlərinin, təriqət başçılarının qəbir və türbələrini pir hesab etmişdilər. Qəbilə, icma və ailə ilə bağlı olan bu məfhum əslində qədim etiqadların, yəni əcdadlara sitayişin qalığı kimi təzahür etmişdir. Pirlər sonsuzluq, şikəstlik, ruhi və cismani xəstəliklər kimi naçar dərdlərə imdad diləyənlərin və qəlbində niyyət tutanların nəzir-niyaz, ibadət və "müalicə" yeri olmuşdur. Pirlərə nəzir verilirdi. Din xadimlərinin insanları aldadaraq pirləri qazanc mənbəyinə çevirməsi Azərbaycanın qabaqcıl ziyalılarının kəskin tənqidinə səbəb olmuşdur. 1920-ci ildə Bakı əməliyyatı ilə Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulmasından sonra dövlət tərəfindən pirlərə qarşı kampaniya başladılmışdı.

Ocaq (türk. Alevi Ocakları; kürd. Ocaxên elewî) — əsasən ələvilikdə, həmçinin bəktaşilikdə imam məqamında oturan dədələrin soyunu ifadə edən termin, dədəlik anlayışı strukturuna görə nəslə tabe olan qurum. Odur ki, ata öləndə oğlu onun yerinə keçir və bu, ələvi ənənəsində ocaq adlanır. Ələvi Ocaqları bir-birinə bağlıdır və aralarında nəsil ağacı tipli bir əlaqə mövcuddur. Nəsil ağacının başında Hacı Bektaş Vəlidir. Hər ocağın nəslindən gələn insanlar var. Ocaqların böyük oğulları olan dədələr kiçik qardaşlarından daha yüksək mövqedədirlər. Bu iyerarxik quruluş "əl-ələ, haqq" zehniyyətinin bir hissəsidir. Türkiyədə elə ocaqlar var ki, onların iyerarxiyası tədqiq olunmadığından qurulmamışdır.

Sarı Ocaq — İranın Şimali Xorasan ostanının kəndlərindən biri. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, kəndinin əhalisi 800 nəfər və 100 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti Xorasan türklərindən ibarətdir.

Topa ocaq-Ağcabədi rayonunun Kürdlər kəndindən 500 metr aralıda, Qarqar çayının sağ sahilində qeydə alınan maraqlı toponimlərdən biridir. Ağcabədi rayonunun Kürdlər kəndindən 500 metr aralıda, Qarqar çayının sağ sahilində qeydə alınan maraqlı toponimlərdən biridir.Bu sahə çökək yerdə 6 ağacdan ibarət olduğu üçün el arasında ona Topa ocaq deyilir. Bu ocağın yaranma tarixi çox-çox qədimdir.Qocaların dediklərinə görə,keçmiş zamanlarda bu ocağın yaxınlığında qoca bir kişi qoyun otarırmış.Qocanın nəvəsi gündüz radələrində ona yemək gətirir. Qoca arxası ağaclara tərəf oturub çörək yeyirmiş.Birdən qız əlini ağaclara tərəf uzadıb deyirː Baba, ora bax. Qoca dönüb ağaclara tərəf baxır. Ancaq heç nə görmür. Ona görə nəvəsindən soruşurː Nə olub, nədir ki.Qız dinməzcə barmağını ağaclara tərəf uzadır. Qoca sualını təkrar etdikdə qız deyirː Baba orada dayanan boz atlını görmürsənmi.Deyilənə görə qızın gözünə görünən Xızır Peyğəmbər imiş.Elə bu səbəbdən də o zamandan həmin yer müqəddəs hesab olunur. Bu ağacların altında vaxtilə bir bulaq axırmış. Buradan keçən köç arvadlarından biri həmin bulaqda oğurluq qoyunun qarnını yuduğu üçün müqəddəs olan bu bulaq quruyur.

Mocan kəndi İranın Qum ostanında Xələcistan bölümünün(Baxş)ının Dəstcerd qəsəbəsində yerləşib.Kəndin əhalisi Xələclərdən ibarətdir və Xələc dilində danışırlar.

Kamil Ocaq stadionu — Qaziantepdə olan stadion. "Gaziantepspor"un və "Gaziantep Büyükşehir Belediyespor"un daxili sahə oyunlarını oynadığı stadion 16,981 adam əhatəlidir. İstehsalını dövrün idmandan məsul Dövlət Naziri, Gaziantep Millət vəkili rəhmətlik Kamil Ocaq reallaşdırmışdır. 1974-ci ildə xidmətə açılmışdır. Gecə ışıqlandırması mövcuddur. Qaziantepdə olan tək peşəkar stadiondur.

Filmdə II Ümumittifaq xalq yaradıcılığı festivalının laureatı, "Gülüstan" Folklor Teatrının kollektivi iştirak edir. Ocaq hər bir evin işığı və istiliyi deməkdir – unudulmaz uşaqlıq dövrünün dünyasıdır, bayram sevincidir. Bu həm də əsrlərin dərinliyinə gedib çıxan xalq mədəniyyət ənənələrinin qoruyucusu və məşəlidir. Filmdə müxtəlif qədim xalq oyunları – maral oyunu, zopu-zopu, duvaqqapma oyunları öz əksini tapmışdır. Yallı ehtiraslı, coşğun rəqsdir. Xalq bayramlarına adətən bu rəqslə yekun vurulur, filmə də o cümlədən. Bu rəqsdə hamı – qocalar da, cavanlar da iştirak edirlər.

Sarı Ocaq (fars. ساري اجاق‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Çaldıran şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 418 nəfər yaşayır (83 ailə).

SOCAR (ing. SOCAR - State Oil Company of Azerbaijan Republic) və ya tam adıyla Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti — Azərbaycanın milli neft şirkəti. Neftin çıxarılması, daşınması, emalı və istehlakında ixtisaslaşan inteqrasiya olunmuş şirkətdir. Azərbaycan Respublikasının neft sərvətlərindən istifadəni vahid dövlət siyasəti əsasında həyata keçirmək, neft sənayesinin idarəetmə strukturunu təkmilləşdirmək, yanacaq-enerji kompleksinin inkişafını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Prezidenti Əbülfəz Elçibəyin 13.09.1992-ci il Fərmanı ilə Azərineft Dövlət Konserninin və Azərnefkimya İstehsalat Birliyininin bazasında Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti yaradılmışdır. Ayrı-ayrı vaxtlarda Azərbaycanda neft sənayesini özündə birləşdirən Azərneft birləşdirdiyi və idarə etdiyi müəssisələrin xüsusiyyətindən asılı olaraq İttifaq əhəmiyyətli trest və ya birlik kimi müxtəlif ittifaq və respublika təşkilatlarına (Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti, SSRİ Ali Xalq Təsərrüfatı Şurası, SSRİ Ağır Sənaye Nazirliyi, Azərbaycan SSR Xalq Təsərrüfatı Şurası) tabe olmuş və "Azərneftkomitə", "Azərneftkombinat" (sonralar "Azərneft", "Azərneftzavodlar" və "Azərneftmaşınqayırma" birliklərinə ayrılmış), "Azərneftçıxarma" Birliyi adlanmışdır. Şirkətin nəzdində iki neftayırma zavodu, bir neçə beynəlxalq neft-qaz boru kəməri və bir neçə mühəndislik şirkəti var. Hal-hazırda ARDNŞ kapital həcminə görə dünyanın 68-ci ən böyük şirkətidir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 17 sentyabr tarixli Fərmanına əsasən çap mediası subyektinin təsisçisi ola bilən 10 dövlət orqanından biridir. Azərneftin əsasında Azərbaycan SSR Neft Sənayesi Nazirliyi (1954–1959), Azərbaycan SSR Neftçıxarma Sənayesi Nazirliyi (1965–1970) yaradılmışdır. 1970-ci ilin avqustunda yenidən "Azərneft" adlandırılmışdır.

Socas- İranın Zəncan ostanınınd Xudabəndə şəhristanının Socasrud bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzidir.2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,577 nəfər və 1,345 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar.

Xocalı — Azərbaycanda şəhər, Xocalı rayonunun inzibati mərkəzi. Xocalı şəhəri 1992-ci ilin 26 fevral tarixindən Ermənistan tərəfindən işğal olunub. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Xocalı şəhəri Rusiya Sülhməramlı kontingentinin nəzarəti altında olub. 19 sentyabr 2023-cü ildə aparılan lokal xarakterli antiterror əməliyyatları nəticəsində azad olunmuşdur. Yevlax rayonunda keçirilən danışıqların nəticəsində Xocalı rayonu 24 sentyabr 2023-cü ildə Azərbaycan Respublikasının nəzarətinə keçib. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xocalı şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb. 1990-cı illərdə baş vermiş hadisələrlə əlaqədar olaraq Fərqanədən (Özbəkistan) qaçqın düşmüş 54 məhsəti-türkü ailəsi, həmçinin Ermənistandan və Xankəndindən qovulmuş azərbaycanlıların bəziləri Xocalı şəhərində məskunlaşmışdılar.[mənbə göstərin] Xocalı ərazisi ən qədim memarlıq və ilk mədəniyyət abidələri ilə zəngindir. Memarlıq abidələrindən türbə (XIV əsr), dairəvi türbə (1356–1357-ci illər), ətrafinda son tunc və ilk dəmir dövrünə aid nekropol, kurqan çölü və s. var. XIX əsrdə aşkar edilmiş, daş qutu və kurqanlardan ibarət olan Xocalı qəbiristanlığı — son tunc və ilk dəmir dövrünə (e.ə.VIII-VII əsrlər) aid arxeoloji abidədir.

Xocik — Azərbaycan Respublikasının Qubadlı rayonunun Xocik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Oykonimin "kiçik kənd" mənasında olması ehtimal edilir. Yaşayış məntəqəsini İranın Xocik kəndindən köçüb gəlmiş ailələr salmışlar. 28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süquta uğramasından və bolşeviklərin işğalına məruz qalmasından sonra, 1923-cü ilin iyulunda Yelizavetpol quberniyasının Cavanşir və Zəngəzur qəzalarının bir hissəsindən Kürdüstan mahalı (sonradan qəza) təsis edilmişdir. Xocik kəndi mahalın bir hissəsi olmuşdur. Kürdüstan qəzası ləğv edildikdən sonra Xocik Qubadlı rayonunun tərkibinə daxil edilmişdir. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Kənd 9 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. Xocik kəndi Həkəri çayının sahilindədir. 1856-cı il "Qafqaz təqvimi"nə görə, əhalisi kürd dilində danışan şiə kürdlərdən ibarət olmuşdur.

Xotan (uyğ. خوتەن, uyğ. Xoten, uyğ. Хотән, çin. sadə. 和田市, pinyin: Hétián shì) — Çinin Sinszyan-Uyğur muxtar rayonunun cənub-şərqindəki Xotan mahalında vadi və şəhər qəzası. Təklə-Məkan səhrasından cənubda, Yarkənddən cənub-şərqdə yerləşir. Əhalisi 114 000 nəfərdir (2006) və əsasən uyğurlardan (uyğ. хотәнликләр, xotanlılar) ibarətdir. Xotan şəhər dairəsi 4 küçə komitəsinə, 2 qəsəbəyə və 6 mahala bölünür.

Hoşaf, quru meyvələrin şəkər suyu ilə qaynadılaraq türk mətbəxində hazırlanan bir desertdir. Adı fars dilində “təmiz su” mənasını verən xoş ab (خوشآب) sözündən gəlir. Hoşaf xüsusilə Ramazan ayında və təzə meyvə ilə hazırlanan komposta, kompot kimi soyuq şəkildə içilir.

Hoçaz — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Hoçaz kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Etimologiyası == Kəndin qərbində Hocazdaşı adlı dağ da var. Kənd öz adını eyniadlı çaydan almışdır. == Tarixi == 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. Kəndi işğal etdikdən sonra kəndin təqribən 50%-dən çox yaşayış evləri dağıdılmışdır. Kənd 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Hocaz çayının sahilində, Qarabağ yaylasındadır. == Əhalisi == Azərbaycan Nazirlər Kabineti yanında Azərbaycanın İşğal Olunmuş Ərazilərindəki itki və tələfatların qiymətləndirilməsi üzrə İşçi Qrupun eksperti Faiq İsmayılovun məlumatına görə, kəndin əhalisi bütün dövrlərdə azərbaycanlılardan ibarət olmuşdur.

Qaçaq—Qaçaq hərəkatının üzvü. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yazır: "İstilaya uğrayan, istismar olunan, əsarətdə yaşayan və məhv edilən xalqla, istismar edən, məhv edən rus imperialist rejimi arasında tarix boyunca mübarizə davam etmişdir. Lakin istismarçı və zalım rejimə qarşı aparılan mübarizə formaları müxtəlif olmuşdur. Passiv mübarizə yolu olsa da, bəzən məhkum xalq imperialist idarəsinə vergi verməməklə, onların istehsal etdikləri məhsulu almamaqla, məcburi işlərdən boyun qaçırmaqla öz etirazlarını bildirmişdir. Bəzi hallarda da idarə məmurlarını öldürməklə bunu həyata keçirmişdilər. Biz “Azərbaycanda kəndli hərəkatı” bölümündə bu hadisələrdən misallar vermişik. Azərbaycanda rus işğalçılarına qarşı üsyanlar əsasən Azərbaycan çar üsul-idarəsi tərəfindən işğal edildikdən sonra başlamışdır. Bu barədə biz “Azərbaycanda yeniləşmə hərəkatı” adlı kitabımızın “şair Zakir” bölümündə məlumat vermişik. Kəndli həyəcanları və üsyanları xüsusilə 1840-cı ildə çar tərəfindən təhkimçilik rejimi Azərbaycanda tətbiq edilərək bəylər torpağın tam sahibi, kəndlilər isə torpağa bağlı kölə olduqdan sonra ardı-arası kəsilmədən davam etmişdir. Azərbaycanda qaçaq hərəkatı əsasən rus çar rejiminə və yerli zülmkarlara qarşı mübarizə prosesində meydana gəlmişdir.

Qonaqlıq və ya Ziyafət ictimailəşmə, danışma və istirahət məqsədləri üçün bir ev sahibi tərəfindən dəvət edilmiş şəxslərin bir yığıncağına deyilir, ya da festival və ya digər xüsusi münasibətin çərçivəsində xatirə günü kimi ifadə olunur.

Qovaq (lat. Populus) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.