Mənbələrin verdiyi məlumata görə, qab sözü ərəbcədir (məncə, bizdən keçib), qacaq isə, əslində, çanaq kimi olub və forma dəyişmələrinə məruz qalıb
İlkin mənası “yoğun” demək olub, indi həm də “kobud” anlamında işlədilir. Ehtimal etmək olar ki, qabar sözü ilə qohumdur
Sözün əsli qaraq (göz) kimi olub “ön tərəf” anlamını əks etdirib, qarşı kəlməsi ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Belə bir deyim var: xəstə sağalacaq olsa, həkim qənşər gələr. Salyanda qabaq-qənşər sözü qabaq-qarşaq kimi işlədilir
Belə mülahizə var ki, bu söz qabarmaq feili ilə kökdaş olub, “çöl donuzu” deməkdir. Adamın üstünə qabardığı (hücum etdiyi) üçün belə adlanıb
Ad-feil omonimdir, “şişmək” və “мозоль” anlamlarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə -ğar şəkilçisi adlardan feil düzəldib: atğar “atlandır”, “ata mindir” demək olub. Otarmaq sözü qabaqlar otğar kimi işlədilib
1. Kökü qab hissəsidir və “dış örtüyü” mənasını verir. -ıq şəkilçisi qab (qapamaq) feilini ismə çevirib
Qabarmaq feili ilə qohumdur. Qabırğa bir qədər qabarıq olur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bax: qabğarmaq. D.Karneginin “Dostu necə qazanmalı” əsərində oxuyuruq: “O, çamadanını qabqarıb Çikaqoya yollandı”
Qabın elə bir növüdür ki, onun içinə bir neçə xırda qab yığmaq olur (qazandan bir qədər kiçik qabdır)
Ay sözünün “şəxs” mənası mənbələrdə qeydə alınıb. Söz “Qoç ay” (qoçaq şəxs) deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Qoşmaq variantı da olub. Eyni sözün müxtəlif formalarıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars mənşəlidir, “icazə verilməyən” (“запрет”) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca qədəğən kimidir. Bizdə yasaq sözü işlədilib. Danışıqda qadağa forması da mövcuddur. (Bəşir Əhmədov
Bu söz həm də ölçü vahidi kimi (funt) işlədilib. Yaylı əl tərəzisində şkala olmayan vaxt onun yerinə xırda mıxlar vururlarmış
Qabaqlar quda mənasında işlədilib, “kəbin (evlənmə) qohumları” kimi açıqlanıb. Sonra “kəbinli (ərə getmiş) arvad” anlamında sabitləşib
Ərəbcədir. “Kəllə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, mənası “günahı bağışlayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, cəm forması qəvafi kimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) “Qafiyə” sözünün kökü olan قفو birinin izində olmaq, birini təqib etmək anl
Mərhum professor Ə.Dəmirçizadə Qaf (Qaf dağı) və Kas (Kaspi) sözlərinin qohumluğu haqqında mülahizə söyləyib
Ağa (böyük) sözünün dəyişmiş formasıdır, əvvəllər “böyük qardaş” mənasında işlədilib. (Bəşir Əhmədov
Bu quşun bir adı da ağayaq olub. Görünür, qağayı ağayaq sözünün təhrifi nəticəsində əmələ gəlib. İkinci ehtimala görə, qayağı və qayıq sözləri eyni kö
Ərəbcədir, “qüvvətli” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli “qəmxar”dır. Birinci hissə (qəm) ərəbcədir, ikinci (xar) farsca “qəmə şərik” deməkdir (qəm yeyən)
Kepimək feili əsasında əmələ gəlib (kepimək indi bizdə təpimək kimi işlədilir, başqa dillərdə orijinalı hifz olunub)
Qax sözü “quru” deməkdir (meyvə qurusu və s.). Qaxac isə tarixən qaxət (yəni qurudulmuş ət) formasında mürəkkəb söz olub, sonra qaxac şəklinə düşüb
Qax “quru” deməkdir, feil düzəldən –sı şəkilçisi ilə “qurumağa meyil etmək” mənalı söz əmələ gəlib. Feildən isə dolma qəlibi üzrə qax-sı-ma ismi düzəl
yun. gagates – qara kəhraba, şəvə; qədim Lidiyada yer adından
Oğuz sözü ilə qohumdur. S.Mladenov qaqauz sözünün göy oğuz birləşməsindən əmələ gəldiyini bəyan edib (müqayisə edin: göy türklər)
1. Ərəb mənşəli hesab edirlər, halbuki eradan əvvəl 2-ci minilliyin 1-ci yarısında Azərbaycanda Narınqala, Oranqala kimi yer adları var idi
Dilimizdə “складывать” mənasını verən qa feili olub, qalamaq, qalaq kimi sözlər onun əsasında əmələ gəlib
Əsli ağdır olub. Qovzamaq feili ağzamaq feilinin dəyişmiş forması olduğu kimi, qaldır feili də ağdır feilinin dəyişmiş formasıdır
lat. galena – qurğuşun filizi
Qalxmaq feili ilə bağlı yaranıb, müdafiə üçün zərbənin qabağına qaldırılır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qaldırmaq sözü göstərir ki, burada etimon qal feilidir. –x şəkilçisi qırxmaq kəlməsində də var (qırx və qırmaq eyni kökə malikdir)
Qalaq sözü ilə kökdaşdır. Qədim etimon “qal”dır. Sər-in qəlibi üzrə əmələ gəlib. Antonimi yuxa sözüdür (naziklə yoğun antonimdir, qalın yox)
Şalvar növüdür. İlk dəfə belə şalvarı Fransa generalı Q.Qalife geyindiyi üçün söz onun adı ilə bağlı yaranıb
Qal farsca qalidən (qışqırmaq, səs-küy salmaq) məsdəri ilə bağlıdır. -ma bizimdir və qədimdə və bağlayıcısının yerində işlədilib
Yunan sözüdür, ayaqqabının bir növüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu, farscadır, bizdə arcaq kəlməsi işlədilib (yəhər ağacı da deyiblər). Yəhər sözü əyər kimi də qeydə alınıb, “əyri” deməkdir
Qarı (əl, qol), qarmala, qamarla sözləri eyni kökə malikdir, ilkin məna ”qolların arasına almaq (dairələmək)” kimi olub, sonra xeyli genişlənib
Diş və gözlə bağlı işlədilir. Turş şey dişi, parıltı isə gözü qamaşdırır. Bunlar müxtəlif kəlmələrdir
Bəzi türk dillərində zərbə anlamını verən qam sözü var. Qamçı isə zərbə aləti kimi açıqlanıb. Zərbə kəlməsi alınmadır
Ərəbcə “boy-buxun” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Od” anlamını verən göy kəlməsi ilə qohumdur. Qaynamaq, gün sözləri ilə qan kəlməsi eyni kökə malikdir, mənası “isti, hərarət” deməkdir
Buradakı qan sözünün кровьla əlaqəsi yoxdur. İfadə bütövlükdə “завливаться горючими слезами” mənasını verir
Sinonimlər birləşməsidir, hər ikisi “isti” anlamını bildirir. Tər savaşı birləşməsində də tər sözü qanlı kəlməsinin mənasında işlədilib
Biri digərini kəsərlə (və başqa alətlə) öldürdükdə bəzən qatil qaça bilmir. Belə halda “Qatili qan tutub” deyirlər
Tuva dilində bu kəlmənin əvəzində, çalğın işlədilir (qanad çalmaq deyirik). Bir ehtimala görə, qanad sözü də çalmaq feili zəminində yaranıb və təhrif