HORİZONT

Üfüq- açıq yerdə Yer səthinin dairə şəklində görünən hissəsidir ki, bu hissədə göy qübbəsinin kənarları yerə bitişmiş kimi görünür. Üfüqün kənarında göyün yerə bitişik kimi görünən sərhəddinə üfüq xətti deyilir. Üfüq xətti müşahidəçi üçün yer səthinin görünən hissəsini görünməyən hissəsindən ayırır. Üfüqün dörd əsas: Şimal-Şm. (North-N), Cənub-C. (South-S), Şərq-Ş (East-E), Qərb-Q (West-W) cəhətləri vardır. == Üfüq məsafəsi == Üfüqədək görünən məsafəni d = 3 , 86 h {\displaystyle d=3,86{\sqrt {h}}} düsturu ilə hesablamaq olar. Burada h-müşahidə nöqtəsinin (m-lə) hündürlüyüdür.Müşahidə olunan nöqtənin hündürlüyündən asılı olaraq üfüqün diametri genişlənir. Müşahidəçi açıq havada Elbrus dağından (5633 m) Qara dənizdə gəmini, Baba dağından (3629 m) Kür-Araz ovalığının hər tərəfini görə bilər. == Üfüqi zonalar == Üfüqi zonallıq hündürlük və ya şaquli zonallığın əksinə, üfüqi istiqamət üzrə zonaların bir-birini əvəz etməsinə deyilir. Üfüqi zonallıq dedikdə, adətən, enlik üzrə olan zonallıq, yəni meridian istiqamətində enliklər dəyişdikcə zonaların da dayişilməsi nəzərdə tutulur.

Yeni horizont — Ağarza Quliyev və Qriqori Braginski birgə çəkdikləri film. == Məzmun == Film Bakı neftçilərinin həyatından, onların yeni neft yataqları kəşf etmələrindən bəhs edir. Filmdə olan kəskin konflikt, elm aləmində cürətli yenilikçi fikri ilə köhnəliyin qalıqları olan ətalət, mühafizəkarlıq və ehkamçılığın təzadları üzərində qurulmuşdur. == Film haqqında == Film yazıçı və ssenarist İmran Qasımovun kinomatoqrafiyada ilk işidir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari: İmran Qasımov Quruluşçu rejissor: Ağarza Quliyev, Qriqori Braginski Quruluşçu operator: Fyodor Novitski, Muxtar Dadaşov Bəstəkar: Niyazi Səs operatoru: İlya Ozerski Mahnının mətni: Əliağa Vahid Rejissor assistenti: Lətif Səfərov, Məmməd Əlili(2-ci şəxs titrlərdə yoxdur) Operator assistenti: Teyyub Axundov Montaj üzrə rejissor assistenti: Zeynəb Kazımova Quruluşçu rəssam: Qasım Səlimxanov (titrlərdə yoxdur) === Rollarda === İsmayıl Əfəndiyev — Adil Kərimov Rza Əfqanlı — professor Əhmədov Ələsgər Ələkbərov — partiya təşkilatçısı Aslanov Əli Qurbanov — Heydər Sofa Bəsirzadə — Validə Əzizə Məmmədova — Fatma Möhsün Sənani — Ruben Mustafa Mərdanov — trest müdiri Əlisəttar Məlikov — Rüstəm Abbasov V.Çavçavadze — tibb bacısı == İstinadlar == == Mənbə == Şəmsəddin Abbasov. “Sovet Azərbaycanının kinosu” //Kommunist.- 1958.- 29 avqust. Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др.

Yeni horizont — Ağarza Quliyev və Qriqori Braginski birgə çəkdikləri film. == Məzmun == Film Bakı neftçilərinin həyatından, onların yeni neft yataqları kəşf etmələrindən bəhs edir. Filmdə olan kəskin konflikt, elm aləmində cürətli yenilikçi fikri ilə köhnəliyin qalıqları olan ətalət, mühafizəkarlıq və ehkamçılığın təzadları üzərində qurulmuşdur. == Film haqqında == Film yazıçı və ssenarist İmran Qasımovun kinomatoqrafiyada ilk işidir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari: İmran Qasımov Quruluşçu rejissor: Ağarza Quliyev, Qriqori Braginski Quruluşçu operator: Fyodor Novitski, Muxtar Dadaşov Bəstəkar: Niyazi Səs operatoru: İlya Ozerski Mahnının mətni: Əliağa Vahid Rejissor assistenti: Lətif Səfərov, Məmməd Əlili(2-ci şəxs titrlərdə yoxdur) Operator assistenti: Teyyub Axundov Montaj üzrə rejissor assistenti: Zeynəb Kazımova Quruluşçu rəssam: Qasım Səlimxanov (titrlərdə yoxdur) === Rollarda === İsmayıl Əfəndiyev — Adil Kərimov Rza Əfqanlı — professor Əhmədov Ələsgər Ələkbərov — partiya təşkilatçısı Aslanov Əli Qurbanov — Heydər Sofa Bəsirzadə — Validə Əzizə Məmmədova — Fatma Möhsün Sənani — Ruben Mustafa Mərdanov — trest müdiri Əlisəttar Məlikov — Rüstəm Abbasov V.Çavçavadze — tibb bacısı == İstinadlar == == Mənbə == Şəmsəddin Abbasov. “Sovet Azərbaycanının kinosu” //Kommunist.- 1958.- 29 avqust. Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др.

Belu-Orizonti (port. Belo Horizonte) — Braziliyanın cənub-şərqində şəhər. Minas-Jerays ştatının paytaxtı.

Bulbophyllum horizontale (lat. Bulbophyllum horizontale) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Üfüqi dovşanalması (lat. Cotoneaster horizontalis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin dovşanalması cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Cotoneaster acuminatus var. prostratus Hook. ex Decne. Cotoneaster davidianus hort. ex Dippel Cotoneaster horizontalis var. horizontalis horizontalis Diospyros chaffanjonii H.L‚v. == Təbii yayılması == Təbii şəraitdə Krımda, Qafqazda, Sibirdə, Orta və Mərkəzi Avropada, Monqolustanın şimalında, Himalayda, Çində yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 2-3 m-ə çatan, dəyirmi çətirli, yarpağını tökən, çox budaqlı koldur.

Üfüqi dovşanalması (lat. Cotoneaster horizontalis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin dovşanalması cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Cotoneaster acuminatus var. prostratus Hook. ex Decne. Cotoneaster davidianus hort. ex Dippel Cotoneaster horizontalis var. horizontalis horizontalis Diospyros chaffanjonii H.L‚v. == Təbii yayılması == Təbii şəraitdə Krımda, Qafqazda, Sibirdə, Orta və Mərkəzi Avropada, Monqolustanın şimalında, Himalayda, Çində yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 2-3 m-ə çatan, dəyirmi çətirli, yarpağını tökən, çox budaqlı koldur.

Echinodorus horizontalis (lat. Echinodorus horizontalis) — baqəvərkimilər fəsiləsinin exinodorus cinsinə aid bitki növü.

Juniperus horizontalis (lat. Juniperus horizontalis) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.

Yay palıdı, pulcuqlu palıd (lat. Quercus robur) - palıd cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Quercus abbreviata Vuk. Quercus accessiva Gand. [Invalid] Quercus accomodata Gand. [Invalid] Quercus acutiloba Borbás Quercus aesculus Boiss. Quercus aestivalis Steven Quercus afghanistanensis K.Koch Quercus alligata Gand. [Invalid] Quercus altissima Petz. & G.Kirchn. Quercus amoenifolia Gand.

Giləmeyvəli qaraçöhrə (lat. Taxus baccata) — iynəyarpaqlılar fəsiləsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyaslna aiddir – VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir, relikt növüdür. == Ümumi yayılması == Rusiya, Gürcüstan Ermənistan, Şimali Afrika, Türkiyə, Kiçik Asiya, Baltikyanı ölkələri, Ukrayna, Skandinaviya, Avropanın Qərb hissəsi və Azor adalarında yayılmışdır. == Azərbaycanda yayılması == Şamaxı, Quba, Zaqatala, Qəbələ, Xanlar, Lənkəran və Lerik rayonları ərazilərində təbii halda rast gəlinir. == Bitdiyi yer == Tək-tək və ya qrup şəklində quru daşlı yamaclarda fıstıq-vələs meşələrində 1900–2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir. == Təbii ehtiyati == Azərbaycanda arealı geniş deyildir. == Bioloji xüsusiyyətləri == Təbiətdə 20 m-ə qədər boy hündürlüyü olan, sıx budaqlı, yuvarlaq təpəli bir ağacdır. Tumurcuqları qəhvəyi və yaşılımtıl rəngdə, küt, dəyirmi və ya ovalşəkillidir.

Umbilicus horizontalis (lat. Umbilicus horizontalis) — dovşankələmikimilər fəsiləsinin umbilicus cinsinə aid bitki növü.