İBADİLİK

[ər.أ عٌجؤد خٌ ] – İbadiyyə. xaricilikdə ən mötədil təriqət. Həzrət - i Əli zamanında ortaya çıxan Xaricilərin bir qoludur. Qurucusu , Abdullah bin İbad'dır . Bu səbəblə bu adı qəbul etmişlər. Bu adla bərabər, "özlərini Allaha satanlar" mənasında sifət, Əhlül'Adl vəl- İstiqamət adlarını da istifadə edirlər. Abdullah bin İbad , Həzrət -i Əli, Həzrət - i Müaviyə ilə, hakim etmək surətiylə razılaşdığı üçün, həzrət- i Əlidən ayrıldı. Trablusgarb'a getdi. Orada İbadiyye firqəsini qurdu. İbadiyyənin qurucusu haqqında dəqiq bir məlumat yoxdur. İbadilər də, onu yalnız təriqətin qurucusu, imamı olaraq tanımaqdadır. Onun , 64 (M.683) ilində İbn-i Zübeyrə kömək etmək üçün Mədinə müda-fiəsinə qatıldığı və Əməvi məmurları ilə və xüsusən Əbdülməlik min Mərvan ilə 65-86 (M. 685-705 ) dostluq münasibətləri qurmağa çalışdığı bildirilir. Hazırda siyasi gücü qalmamış olan İbadiyyə firqəsinin, Ərəb Yarımadasının bəzi bölgələrində, Oman, Liviya , Madaqaskar, Cəbri adası və Şimali Afrika ölkələrində mənsubları var.