Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • QABİLİYYƏT

    \– geniş mənada fərdin davranışını tənzim edən və onun həyat fəaliyyətini şərtləndirən psixi xüsu-siyyəti

    Tam oxu »
  • QANUN

    \ – hadisələrin mühüm daxili və sabit əlaqəsi olub, onların müəyyən qaydada dəyişilməsini şərt-ləndirir

    Tam oxu »
  • QAVRAYIŞ

    \ – hər hansı bir dərk edilənin mahiyyətinin birbaşa qavranılması. Kantda isə idrak növlərinin eyni bir məcrada birləşməsinə deyilirdi

    Tam oxu »
  • QAYDA

    \

    Tam oxu »
  • QEYRİ

    müəyyən \. 1.Sonu harda bitəcəyi naməlum olan, sonlu və ya sonsuz olduğu bilinməyən şey.

    Tam oxu »
  • QƏBİLƏ

    \ – insanların ibtidai icmalarda iqtisadi münasibətlər zəminində meydana gəlmiş və qan qohumluğu əlaqələrinə əsaslanan birlik forması

    Tam oxu »
  • QƏDƏR

    \ – ərəb-islam fəlsəfəsində müxtəlif mənalarda işlədilən termin; islamın erkən dövründə ilahi buyruq, qüdrət, qis-mət mənasında, VIII əsrin əvvəllə

    Tam oxu »
  • QƏRAR

    \. – aralarında bir seçim etmə məcburiyyəti olan imkanlardan birini seçmək fəaliyyəti və bu fəaliyyətin nəticəsi yaxud da insan həyatının ayrı-ayrı mu

    Tam oxu »
  • QNOSEOLOGİYA

    \. Bilik haqqında təlim. Yunan dilində gnosis kəlməsi əslində episteme sözü ilə eyni mənada işlənir

    Tam oxu »
  • QNOSTİKLƏR

    \ – dini-fəlsəfi cərəyanın Xristian teologiyasını Qədim Şərqin dinləri ilə, həmçinin neoplatonizm və pifaqorçuluqla birləşdirən nümayəndələri

    Tam oxu »
  • QNOSTİSİZM

    \ – İnsanla Tanrı arasındakı əlaqəni spekulyativ biliklərlə bağlayan təlimlər.

    Tam oxu »
  • QRUP

    \ – bir-birilə az və ya çox dərəcədə bağlılığı, əlaqəsi olan toplu. İctimai elmlərdən olan sosiologiyanın geniş istifadə olunan bir termini, qrup, qru

    Tam oxu »
  • QURAN

    \– Müsəlmanların müqəddəs kitabı.

    Tam oxu »
  • QÜDRƏT

    \ – fiziki güclə əlaqələndirilməyən ruhi, mənəvi və təsiredici güc.

    Tam oxu »
  • QÜRBİYYƏT

    Tanrı dərgahına yaxınlıq məqamıdır.

    Tam oxu »
  • QÜVVƏ

    \ - Güç:Hərəkətə keçirən təsirli qüvvət.

    Tam oxu »
  • LAQEYDLİK

    \ – müəyyən hallara, vəziyyətlərə, çıxan hadisələrə heç bir reaksiya verməmək.

    Tam oxu »
  • LƏDÜNNİ

    elm – ilham yolu ilə qazanılan bilik.

    Tam oxu »
  • LƏVAİH

    ilk zühur edən nur parıltıları.

    Tam oxu »
  • LƏVAMI

    ləvaihdən sonra gələn nur və təzahür.

    Tam oxu »
  • LƏYAQƏT

    şəxsiyyətin nüfuzu haqqında təsəvvürü ifadə edən əxlaqi şüur anlayışı, etikanın insanın öz-özünə və cəmiyyətin fərdə əxlaqi münasibətini ifadə e

    Tam oxu »
  • LİBERALİZM

    \ – Hamı üçün fikir, düşüncə azadlığı tanınmasının vacib olduğu görüşünü müdafiə edən, müstəqil düşünməyə bağlı dünyagörüşü

    Tam oxu »
  • LİBERLİZM

    cəryanı fransız maarifçiləri və filosofları (J.J.Russo, Didro, Lametri ), ingilis filosofları (C.Lokk, T

    Tam oxu »
  • LİBİDO

    \ – Freyd tərəfindən fəlsəfəyə, psixoloji psixoanalitik ədəbiyyta gətirilmiş və seksual meyli, seksual ehtiras dərəcəsini, məhəbbət instinktini, psixi

    Tam oxu »
  • LOBBİÇİLİK

    (―Lobbi‖ – ingilis parlamentinin dəhlizi belə adlanır, buraya insanlar deputatlara qeyri-rəsmi təsir göstərmək üçün gəlirdilər) ictimai şüurda birm

    Tam oxu »
  • LOGİSİZM

    Riyaziyyatın əsaslandırılmasında başlıca cərə-yanlardan biri; bütün riyaziyyatı məntiqə müncər etməyə səy göstərir

    Tam oxu »
  • LOGİSTİKA

    məntiqi hesablamaların ilkin adı. Leybnits çox vaxt riyazi məntiqdən L. Kimi bəhs etmişdir.

    Tam oxu »
  • LOQOS

    \ – Yunan dilindəki ilkin mənası söz, sonralar isə düşüncə, fikir, anlam, əql kimi mənaları da ehtiva etmişdir

    Tam oxu »
  • LÖVH

    i məhfuz – hifz olunan lövhə. Tanrı dərgahında olan bu böyük lövhənin üzərinə olmuş və olacaq hər şey yazılmışdır

    Tam oxu »
  • MAARİFÇİLİK

    \ ictimai-siyasi cərəyan; nüma-yəndələri mövcud cəmiyyətin nöqsanlarını aradan qaldırmağa, həmin cəmiyyətin əxlaq, siyasət və məişətini xeyir-xahlıq,

    Tam oxu »
  • MAGİYA

    \ – ibtidai din formalarından biri; aydın olmayan hadisələr sehirli qüvvələrin təsirinə aid edilir; bu forma insan və heyvanlara, təsəvvürə gətirilə

    Tam oxu »
  • MAHATMA

    \ – 1\] hind mifologiyası və teosofiyasında dünya ruhu; ―ilahi, fövəladə insan‖; 2\] hindistanda görkəmli, xüsusi ehtiram bəslənilən adamların adına

    Tam oxu »
  • MAHAYANA

    \ – budizmin ən böyük \ variantlardan biri.

    Tam oxu »
  • MAHİYYƏT

    \ – varlığın əslini təşkil edən şey. Əsas xüsusiyyət, təməl əsas. mövcud şeyin mənası, bütün digər şeylərdən, bu və ya digər şəraitin təsiri altınd

    Tam oxu »
  • MAXİZM

    bax Max, Empiriokritisizm.

    Tam oxu »
  • MAKROKOZMOS

    Böyük aləm- Kainat: Kainatın hamısı üçün istifadə edilən anlayışdır. Makrokosmos deyəndə insanı xa-ricdən əhatə edən böyük dünya nəzərdə tutulur

    Tam oxu »
  • MAKSİM

    \ - əxlaq ideyası yaxud Kanta görə bir insanın öz istək və fəaliyyətlərini müəyyən etmək üzrə qoyduğu əxlaq ideyası

    Tam oxu »
  • MAKUL

    Aləm: Duyğuları aşan, tək zehin və saf ağıl ilə qav-ranan aləm.

    Tam oxu »
  • MALUL

    Varlığı başqasının varlığından olan hər şeydir.

    Tam oxu »
  • MAN

    \ – ekzis-tensializmin əsas anlayışlarından biri; Haydegger tərəfindən elmə gətirilmişdir.

    Tam oxu »
  • MANDEİZM

    e.ə. I minilliyin ikinci yarısı – eramızın başlanğıcında Cənubi Mesopotamiyada meydana gəlmiş dini təlim

    Tam oxu »
  • MANİXEİZM

    \ Əsasını İranda miladi III əsrdə Mani qoymuşdur, onun yaratdığı yarı fəlsəfi, ideoloji, ictimai təlim

    Tam oxu »
  • MANİLİK

    Zərdüştiliyin, budizmin, xristianlığın, qnostisiz-min və digər təlimlərin təsiri altında yaranmış dini-fəlsəfi təlim

    Tam oxu »
  • MATERİALİZM

    \ – idealizmə əks elmi fəlsəfi cərəyan.

    Tam oxu »
  • MATERİALİZM

    \ – hər növ reallığın hətta ruhi və mənəvi olanların da əsasını maddədə görən, maddədən başqa heç bir şeyin olmadığınl iddia edən dünyagörüşü

    Tam oxu »
  • MATERİYA

    \ – Dekarta görə maddə məkan tutan hər şeydir. Materiya ruhun əksidir. Maddi olanlar ruhi və mənəvi olanlarla eyni mahiyyətdən deyil

    Tam oxu »
  • MATRİARXAT

    \ – ibtidai icma quruluşunun qəbilə təşkilinin forması; istehsalda \ və qəbilə icmasının sosial həyatında \ qadının aparıcı rolu ilə səciyyələnir

    Tam oxu »
  • MEDİTASİYA

    \ – məq-sədi insan psixikasını dərin dalğınlıq vəziyyətinə gətirən əqli fəaliyyət.

    Tam oxu »
  • MEXANİSİZM

    Təbiət və cəmiyyətin inkişafını materiya hərəkətinin mexaniki formasının ən universal hesab olunan və maddi hərəkətin bütün növlərinə şamil edilən q

    Tam oxu »
  • MEXANİZM

    \ – mekanikçilik: Bütün cismani dəyişiklikləri mexaniki hərəkətlərlə açıqlamağa çalışan görüş.

    Tam oxu »