Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • NAFİ

    Olmaq – boş olmaq, mənasız gəlmək.

    Tam oxu »
  • NAİTİVİZM

    İdrakın mistik-dini xarakteri haqqında idealist təlim; təlimdə həqiqət realist-məntiqi yolda və ya diskursiv qay-dada deyil, guya qəflətən heç bir haz

    Tam oxu »
  • NAMUS

    Fərd tərəfindən özünün ictimai əhəmiyyətini, dəyərini dərk etməsini və bu dəyərin cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməsi anlarını özünə daxil edən əxla

    Tam oxu »
  • NATURA

    \ – 1.Hər bir var olan şeyin sırf özünü təşkil edən şey yaxud struktur. 2.Insanın əsasını qoyduğu sistemlər, formalarla \ əksliklər içərisində öz-öz

    Tam oxu »
  • NATURALİZM

    \ – hər şeyi təbiətə əsaslandıraraq tədqiq edən dünyagörüşü. Təbiətə verilən anlam baxımından fərqli anlamlar verir

    Tam oxu »
  • NATÜRİZM

    \ – Təbiətpərəstlik: Dinin başlan-ğıcında Günəş, Ay, Ulduzlar və Od kimi təbii varlıqlarla Fırtına kimi təbiət hadisələrindən eşidilən qorxu və gözlə

    Tam oxu »
  • NECƏLİK

    \

    Tam oxu »
  • NEÇƏLİK

    \ – ölçülə bilən, azalıb çoxala bilən böyüklük, necə, nə qədər, nə böyüklükdə– kimi sualların qarşılığı

    Tam oxu »
  • NEQATİV

    \ – pozitiv olmayan, pozitivin əksi, neqativ enerji, neqativ rəy və s.

    Tam oxu »
  • NEMƏT

    \– müsbət sərvəti ifadə etmək üçün fəlsəfədə işlədilən ən geniş anlayış.

    Tam oxu »
  • NEOPOZİTİVİZM

    XX əsr fəlsəfəsinin cərəyanlarından biri, poztivizmin müasir forması.

    Tam oxu »
  • NƏFS

    i Natika: Düşünən və düşündüyünu söyləyən nəfs,ruh.

    Tam oxu »
  • NƏFY

    \ – irəli sürülən bir tezisi tanımamaq.

    Tam oxu »
  • NƏHV

    Ərəb dilinin qrammatikasına verilən addır.

    Tam oxu »
  • NƏSİL

    \ – ümumi olaraq eyni illərdə doğulan və eyni zəmanənin şərtlərini və beləcə bir-birinə bənzəyən sıxıntıları, taleləri yaşamış, oxşar tapşırıqlarla m

    Tam oxu »
  • NƏSİL

    Sosial həyatın ən mühüm anlayışlarından biridir. Nəsil öz mənşəyini vahid bir əcdaddan götürən qan qohumlarının ittifaqıdır

    Tam oxu »
  • NƏTİCƏ

    \- verilən səbəblərdən çıxarılan hökmlər. Əgər səbəblər doğrudursa nəticələri də çox zaman doğru olur

    Tam oxu »
  • NƏZARƏT

    bu termin sufi terminologiyasında orijinal adı ilə ―mürakəbə‖ adlanır. Nəzarət Allah-təaladan qullara istiqamət-lənən bir hal olduğu kimi, qulun da ö

    Tam oxu »
  • NƏZƏRİ

    \ – nəzəriyyə ilə bağlı olan, teorik düşünmə ilə biliyə yönələn şey.

    Tam oxu »
  • NƏZƏRİYYƏ

    \ – gerçəkliyin bu və ya digər ―fraqmenti, parçası‖ haqqında səhih, dürüst birliyin ümumi-ləşdirilmiş sistemi; həmin parçanı təşkil edən obyektləri

    Tam oxu »
  • NİFRƏT

    \ – nəyəsə istiqamətlənmiş hiss. Kiminsə pisliyini istəməyə istiqamətlənmiş hiss. Yox etmə istəyinə varan bir xatırlama

    Tam oxu »
  • NİHİLİZM

    \ – ümumi olaraq var olan dəyərlərə, görüşlərə, sistemə qarşı çıxan, heç bir dəyər tanımayan görüşlərə verilən addır

    Tam oxu »
  • NİKBİNLİK

    \ – ümumiyyətlə hər şeyi yaxşı tərəfindən görmə, hər vəziyyətdə yaxşı bir çıxış yolu uman dünyagörüşü

    Tam oxu »
  • NİRVANA

    \ – budizmin \ dini fəlsəfəsinin əsas anlayışı; bir növ ―xilas‖ mənasını ifadə edir. İnsanın ruhi meyllərinin yüksək halını, son məqsədini bildirir

    Tam oxu »
  • NİTQ

    \ – insanların bir-biri ilə ünsiyyətindən, bu və ya digər dilin vasitəsilə onun öz fikirlərinin ifadə etməsindən və başqalarına çatdırılmasından ibar

    Tam oxu »
  • NİZAM

    \. Bəzi elementlərin daxilində hər birinin müəyyən bir yeri olan bir birlik qurmaq şərtilə az yaxud da çox sağlam bir formada bir yerə sığışması

    Tam oxu »
  • NOMİNALİZM

    \ – orta əsr fəlsəfəsində cərəyan; anlayışları ayrı-ayrı predmetlərin adı hesab etmişdir.

    Tam oxu »
  • NOMİNALİZM

    \ – İsimcilik: Ümumi fikirlərin və küllülərin nə zehində, nə zehnin xaricində, özündən və ya təcrübənin məhsulu olaraq olmadıqlarını, onların bir

    Tam oxu »
  • NOOSFER

    \ – planetimizin şüurlu insan fəaliyyəti ilə əhatə olunmuş sahəsi.

    Tam oxu »
  • NORMA

    \ – 1. Günahlandırma və dəyərləndirmənin özünə görə həyata keçirildiyi meyar. Tabe edilməsi vacib olan qayda, qanun

    Tam oxu »
  • NOUMEN

    \ – fenomenin əksinə olaraq yal-nız ağılda dərk edilən mahiyyəti ifadə edən termin. Hisslər vasitə-silə dərk olunmayan, sırf əqllə qavranılan deməkdir

    Tam oxu »
  • NOUS

    Aləmi tənzim edən və maddi olmayan mebde prinsip.

    Tam oxu »
  • NOUS

    \ – Kainatı sistemləşdirən və qeyri maddi olan ideya. İnsanın ən yüksək bacarığı.

    Tam oxu »
  • NÖV

    \ – bir-birindən törəyən və filoloji baxımdan əqraba olan canlı varlıqlar elementi. Öz daxilin-də bir forma olan və üzərində cins terminin olduğu mən

    Tam oxu »
  • NÜBÜVVƏT

    Peyğəmbərlik. İslam dininə etiqad edən müsəlmanların iman əsaslarından biri də peyğəmbərlərə imandır

    Tam oxu »
  • NÜFUZ

    müəyyən keyfiyyətlərinə, xidmətinə görə hər hansı bir şəxsin, baxışlar sisteminin və ya təşkilatın hamı tərəfindən etiraf edilən nüfuzu

    Tam oxu »
  • NÜMAYİŞ

    \ – önə sürülən bir müdafiənin həqiliyini məntiqi metodla göstərmək, nəticənin doğruluğunu göstərmək üçün, doğru olaraq məlum olan yaxud da doğru

    Tam oxu »
  • NYAYA

    \ – qədim hind fəlsəfəsinin ortodoksal sistemlərindən biri.

    Tam oxu »
  • NYU

    realizm \ – zəmanəmizdə Kembricdə ortaya çıxan hər şeyi metafizik formada yorumlayan, baxışlarının böyük əksəriyyətinin metafizik idealizmdən qaynaql

    Tam oxu »
  • NYUKANTİZM

    \ – XIX əsrdə fəlsəfəni çökməkdən qurtarmaq üzrə xüsusilə də bilik tənqidçisi baxımından Kanta istiqamətlənən tədqiqatlar

    Tam oxu »
  • OBYEKT

    \ bax sub-yekt və obyekt.

    Tam oxu »
  • OBYEKTİV

    \ – obyektlə əlaqəsi olan, onunla həmahəng olan. Fərdin şəxsi görüşündən asılı olmayan. Yaxud ümumiyyətlə hər növ düşüncə tərzinə uyğun gələn

    Tam oxu »
  • OBYEKTİVLİK

    \ – fəl-səfi mövqe; buna görə fəlsəfi idrak tədqiqatı tənqidi qiymətlən-dirməyə, dəyərlər haqqında mülahizələr söyləmək səviyyəsinə çatdırmağa qadir

    Tam oxu »
  • OKKAZİONALİZM

    \ – ruhun və bədənin qarşılıqlı təsirinin izah olunmazlığını aradan qaldırmağa çalışan XVII əsr dini-idealist doktrinası

    Tam oxu »
  • OKKULTİZM

    \ – dünyada fövqəltəbii, elmi tədqiqata müyəssər olmayan fenomenlərin və qüvvələrin mövcudluğunu qəbul edən və onlara qarşılıqlı təsir üçün \ ―əm

    Tam oxu »
  • OLİQARXİYA

    \ – bir neçə nəfərin suverenliyi, dövlət gücünün az saylı şəxslərin yaxud da ailələrin əldə olduğu dövlət forması

    Tam oxu »
  • OPERASİONALİZM

    \ – müasir fəlsəfədə öz təbiəti etibarilə məntiqi pozitivizmin və praqmatiz-min sintezindən ibarət cərəyan

    Tam oxu »
  • OPTİMİZM

    bax. Nikbinlik

    Tam oxu »
  • ORQANON

    \ – hərfi mənası vasitə, alət deməkdir. Aristotelin məntiqlə əlaqədar işlərin hamısına verilən ad. Lakin Aristotel sırf məntiq mənasında analitik term

    Tam oxu »
  • ÖLÇÜ

    predmetin və hadisənin keyfiyyət və kəmiyyət müəyyənliyinin üzvi vəhdətini ifadə edən fəlsəfi kateqoriya

    Tam oxu »